LIOO
Bêêf UbO-fti St. VUmIcuu bi)
h/eetwalUeet!
Smt's ÊuxeBaitketiieu
SuUtikeiaas
(f€$tU&kkth}
Ir. Stickling
begenadigd.
Hel 3ém§#$hie
Hij komt... hij komt!
Het spellingvraagstuk.
BOTERLETTERS
BOTER-
SPECULAASPOPPEN
Plein, tegenover Tempeliersstraat
Charley-Wallace
54e Jaargang No. 1G39Ö
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 26 November 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
f 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65. franco p. post f 0.72
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTlëN 1—5 regels 11.75, elke regel meer t 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid f 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250,-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 26 November.
De Snelle Neger.
Wij leven haast nog sneller dan Jesse Owens
loopt en daarom zijn sommigen uwer wellicht
alweer vergeten wie hij is. Laat ik er daarom
aan herinneren dat deze hardlooper en ver
springer op de Olympische Spelen te Berlijn
vier gouden medailles won. Hij was eerste op
de 100 M. en de 200 M. hardloopen, behoorde
tot de winnende estafetteploeg en sprong het
verst.
Nu is hij professional geworden, omdat hij
een filmcontract heeft geteekend. Er zit blijk
baar veel bioscoopwinst in de afbeelding van
zijn snelle beenen. En Owens heeft na de af
sluiting van zijn filmcontract ronduit erkend,
dat hij sinds de Olympische Spelen al vijftig
duizend dollar verdiend heeft, hetgeen aanlei
ding geeft tot het uiten van dezen variant op
een bekend Fransch spreekwoord: „Het ama
teurisme leidt tot alles, ook als men er niet
tijdig uitgaat".
Vreemd voorwaar zijn de aardsche beloo
ningen verdeeld. Zelfs de Fransche Revolutie
van bijna anderhalve eeuw geleden, die met
de eenvoudige en toen zoo afdoend klinkende
leuze „Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap" de
maatschappelijke ongelijkheden wilde ophef
fen en dit wel niet bereikte, maar toch het
aangezicht der menschenwereld herschiep en
een nieuwe era inluidde, heeft zich nimmer
bezig gehouden met ons acute probleem!
Hetwelk aldus geformuleerd zou kunnen
worden: moeten Vrijheid, Gelijkheid en
Broederschap gelden ten aanzien van de be
zoldiging van de gaven, ontwikkeld door de
bovenste en de onderste extremiteiten van
den mensch? Gij lacht? Niettemin zult gij
moeten erkennen dat hier het vraagstuk om
zoo te zeggen vernauwd is. Zullen vele her-
senwerkei's zich niet opstandig voelen als zij
lezen, dat iemand in enkele maanden vijf
tigduizend dollar kan verdienen met ruim
tien of ruim twintig seconden hardloopen en
met een sprong van een meter of negen?
Hebben zij zich al niet herhaaldelijk ont
stemd gevoeld als zij van dergelijke berichten
lazen, zij 't dan met iets minder indrukwek
kende belooningen, ten aanzien van wielren
ners, voetballers en diergelijken? Kost het de
gelukkigen onder hen niet groote inspan
ning der hersenen om het tiende van vijftig
duizend dollar in een jaar tijds te verdienen?
Zijn er niet velen, die het nauwelijks tot één
percent kunnen brengen? Ik misgun Jesse
Owens zijn verdienste niet, maar de steeds
meer groeiende tegenstelling tusschen de
belooning van hoofd- en beenenwerk in deze
zonderlinge wereld wordt door zijn carrière
wel wat heel sterk op de spits gedreven.
Al dit toenemende maatschappelijke suc
ces van de beenspieren moet er ook wel toe
gaan leiden dat de bezorgde ouders van
kinderen-van-dezen-tijd zich gaan afvragen
of Pietje, die op het gymnasium een wanho-
pigen strijd voert in zijn jacht op den Grand
Prix van het onderwijs, het Diploma, zijn po
gingen niet beter zou kunnen opgeven. Hij
zou zijn hersenkwelingen loslatend, zich op
zijn sterke beenen kunnen concentreeren en
de Jacht op het Diploma vervangen door de
Jacht op het Blikkieachter welk ama
teuristisch embleem in de verte het profes-
sionalistische kapitaal hem toelonkt. Het is
niet ondenkbaar dat Pietje's Pa, zijnde een
nuchter zakenman en overigens niet onvat
baar voor humor, zich deze vraag voorlegt:
Professor of Professionalwelke Prof.
wordt het best betaald? Ziehier des Pudels
Kern
In hoeverre de hooge salariëering der Sterke
Beenen samenhangt met het bekende tijdsver
schijnsel, dat de menschheid zich steeds meer
laat voorttrekken door motoren en steeds min
der haar beenen gebruikt, schijnt een mooi on
derwerp voor diepzinnige beschouwing. Prof.
Ortega y Gasset zou er ongetwijfeld gaarne
een wetenschappelijke verhandeling aan wij
den. De eenvoudigste conclusie is natuurlijk,
dat bij de auto-rijdende, motorfietsen de en
vliegende menigte, die tegen vijf minuten loo-
pen al opziet, de bewondering voor de men-
schen met Sterke Beenen vanzelf toeneemt,
zoodat zij graag hooge entrées betalen om
hun kunststukken te zien en zich steeds weer
verbazen hoesgosmogelijk is.
Laten we het daar dan maar op houden.
Als straks Osendarp, die derde in Berlijn
was en de snelste man van het blanke ras op
de 100 M., zich ook in de beroepssport begeeft
en er een paar ton mee verdient zal ik me er
niet meer over verbazen. Het wordt steeds
onnoodiger, zich over iets te verbazen.
R. P.
VERLOTING „ONDERLING GENOEGEN".
De verloting van de vereeniging „Onderling
Genoegen", welke met goedkeuring van B. en
W. van Haarlem aanvankelijk was vastgesteld
op 30 Dec. a,s., zal reeds hedenavond om half
negen onder politie-toezicht plaats hebben
in het vereenigingsgebouw, Berkenrodesteeg 1.
Ik vond een briefje in mijn bus
Van iemand, die zich noemde „Zus",
Oud bijna negen jaren;
Zij vroeg of Sinterklaas dit jaar
Wel kwam, met d' oorlog en 't gevaar,
Die er in Spanje waren.
'k Heb 't daadlij k per expres gevraagd
En 't heeft den goeden Sint behaagd,
Mij omgaand dit te schrijven;
Ik kom ook dit jaar als altijd,
Zeg dat maar aan die kleine meid,
Ik zal niet achterblijven.
Zij hoeft niet ongerust te zijn,
De speculaas en marsepein
Zijn weer als steeds aanwezig;
Een voorraad garden staat paraat
Wat de bestelling koek aangaat,
Daar zijn we druk mee bezig.
En 'k hoor, de winkels in uw stad,
Hebben nog nooit zooveel gehad,
Geschikt om weg te schenken;
Ik heb dus straks een ruime keus,
En zegt u dus aan Zus maar, heusch
De Sint zal om haar denken.
Maar wat ze krijgt, verklap ik niet,
't Blijft tusschen mij en Zwarte Piet,
Maar, moet 'k daar over zwijgen
Dan voeg ik er voor u toch bij,
Dat li heel Spanje wel van mij
Ditmaal cadeau kunt krijgen.
Een Cadeautje voor de
Jac. van Weert - Qierstr. 20
Telefoon 14651
(AcLv. Ingez. Med.)
Minister Slotemaker en zijn Belgische
ambtgenoot werden het niet eens.
Onderhoud met Minister Slotemaker.
Onze Haagsche correspondent schrijft ons:
Blijkens de M. v A. op het. V. V. over de
Onderwijsbegrooting 1937 zal Minister Slote
maker met het oog op zijn voornemen een
commissie samen te stellen, die hem zal heb
ben te rapporteeren over het vraagstuk van
de geslachten en wat daarmee samenhangt,
de Koninklijke Academie van Wetenschappen
omtrent dit probleem in den arm nemen.
Nog slechts enkele maanden geleden, in een
dd. 22 Juli aan de Kamer gezonden brief, had
de Minister kenbaar gemaakt, dat men die
commissie zou samenstellen na overleg en in
overeenstemming met de Belgische Regeering.
Daarom maaakte dat schrijven dan ook gewag
van de Koninlijke Vlaamscbe Academie van
Taal- en Letterkunde, waarmee hij zich even
zeer in verbinding hoopte te kunnen stellen
als met de Kon. Academie van Wetensch. te
Amsterdam.
Thans echter is er van dusdanig overleg
met de Vlaamsche Academie geen sprake
meer.
Op onze vraag aan Minister Slotemaker, wat
wel de oorzaak is van dezen nu aangekondig-
den gang van zaken, kregen wij ten antwoord
„Ik zal mij alleen tot de Nederlandsche
Academie richten, omdat tot mijn leedwezen
mijn Belgische ambtgenoot geen vrijheid heeft
kunnen vinden, uitvoering te geven aan het
plan vermeld in mijn brief van 22 Juli, aange
zien naar zijn oordeel het woordbeeld tegelijk
in behandeling genomen zou moeten worden."
M. a. w.: de gewenschte overeenstemming
met Brussel is niet bereikt, doordat men daar
alleen met 100 pet. genoegen wenschte te ne
men. Minister Hoste toch neemt het stand
punt- in, dat hij weigert de eene helft van de
kwesties, die bij de spelling een rol van be-
teekenis vervullen (dus alleen het probleem
van de geslecthen en wat daarmee verband
houdt), in bespreking te brengen. De Belgi
sche Minister van Onderwijs wil n.l. alles te
gelijk, dus zoowel de vraag i.z. de spelling
zelve (het woordbeeld) als de kwestie der ge
slachten nader laten onderzoeken, terwijl Mi
nister Slotemaker de Bruïne niet opnieuw het
probleem van het woordbeeld, maar alleen het
vraagstuk der geslachten (en wat daarmee
verband houdt) onderzocht wil zien.
Nieuw haringcontract met
Rusland.
Levering van 8800 ton Schotsche haring.
's-GRAVENHAGE. 26 November. De ree-
dersvereeniging voor de Nederlandsche ha-
ringvisscherij heeft heden een derde haring
contract met Rusland afgesloten. Dit con
tract betreft de levering van 8800 Schotsche
tonnen haring. Door tusschenkomst van deze
vereeniging is dus dit seizoen het zeer be
langrijke totaal-kwantum van 78.800 Schot
sche tonnen haring aan Rusland verkocht.
Uitsluitend met roomboter bereid!
Telefoon 10876, 13714, 11643, 12193
(Adv. Ingez. Med.)
Dantzig als Kerstgeschenk
voor Hitier.
Mededeeling van Albert Forster.
De gouwleider van de nationaal-socialisti-
sche pai-tij te Danzig, Albert Forster, heeft
volgens Havas op een bijeenkomst van het
personeel van het tabaksmonopolie verklaard,
dat hij rijkskanselier Hitier als Kerstgeschenk
de Vrije Stad zal aanbieden. Voorts herhaalde
Forster zijn dreigement alle oppositie-partijen
in den kortst mogelijken tijd te ontbinden.
INBRAAK.
Woensdagavond ongeveer acht uur heeft
iemand zich door een gemeenschappelijken
tuin aan den achterkant toegang verschaft
tot een perceel aan de Tuinwijklaan. Door
een glas-in-lood-ruitje te verbreken kon de
man een raam openschuiven en zoo naar
binnen komen. De dienstbode, die in de Keu
ken was, hoorde wel onraad, maar zij durfde
niet te voorschijn te komen. De bewoonster
was boven op de slaapkamer. Toen zij glas
hoorde rinkelen, ging zij naar beneden en
ontdekte de inbraak. De inbreker was toen
al verdwenen. Vermist worden een leege
bruinlederen tasch en een damestasch, waar
in een beursje met f 5 en enkele snuisterijen.
De politie stelt een onderzoek in.
PERSONALIA.
Aan de gemeentelijke universiteit van Am
sterdam zijn geslaagd voor het arts-examen
le ged. mej. J. Tideman, Bloemendaal en de
heer W. L. Nolke Jr., te Haarlem.
Voor moderne optiek en billijke
prijsberekening is Uw adres
Caeel van Huizen, Opticien
Kl. Houtstraat 13, Tel. 14112
(Adv. Ingez. Med.)
IFF
Zoekt gij geschikte
wWVwvr
Het Haagsche Geval.
De Minister van Justitie, daartoe genoopt
door den aandrang, die de brochure-ds. v. d.
Heiden en de nota-mr. Bouman plus het Ka
merdebat op hem uitgeoefend hadden, heeft
in de Kamer nadere mededeelingen verstrekt
over de motieven die leidden tot de arrestatie
en de rechterlijke instructie tegen mr. R. in
de „Haagsche zedenzaak". Uit die uiteenzet
tingen is gebleken, dat de Justitie inderdaad
meer motieven had om tot optreden tegen mr.
R. over te gaan dan de verklaringen van een
enkelen getuige, die zoowel door ds. v. d. Hei
den als door mr. Bouman als zeer onbetrouw
baar werd gekenschetst.
De mededeelingen van den Minister heb
ben grooten indruk op de Kamer gemaakt en
ook daarbuiten zonder twijfel de overtuiging
doen postvatten, dat van een lichtvaardig
instellen van een vervolging in deze zaak
gaan sprake is. Ware dat wel zoo geweest,
dan zou men trouwens aan een vergissing,
die menschelijk is, hebben moeten denken,
want de rechterlijke macht, die in ons land
gelukkig een zeer gerechtvaardigd algemeen
vertrouwen geniet, treedt op in het algemeen
belang.
De organisatie is en moet bovendien wel
een dusdanige zijn, dat er zaken voorkomen
waarin voldoende motieven tot het instellen
van een vooronderzoek bestaan dat tenslotte
beëindigd wordt met een ontslag van rechts
vervolging, zooals in dit geval is geschied.
Het ambt van den rechter-commissaris, die
in velerlei zaken genoopt is bij zijn onderzoek
getuigen te hooren, op wier betrouwbaarheid
het een en ander af te dingen valt, levert daar
bij zeer groote moeilijkheden op.
Op de détails van deze Haagsche zaak,
waarvan wij van den aanvang af met groote
soberheid melding hebben gemaakt, gaan wij
hier niet verder in. De thans in de Tweede Ka
mer gevolgde ophelderings-procedure moge
niet als precedent beschouwd worden; een zaak
als deze leent zich in haar détails wel zeer
slecht voor openbaarheid.
Door mr. Bouman te Zwolle, een der raads
lieden van mr. R., is thans verklaard dat een
deei der door den minister te berde gebrachte
zaken nieuw voor hem was en „dat hij na
onderzoek van de officieele tekst der ministe-
rieele verklaring daarop uitvoerig terug zal
komen om een en ander recht te zetten".
Zes beklaagden uit het proces
te Novosibirsk gefusilleerd.
Ir. Stickling.
Volgens een officieele Sovjet-Russi
sche mededeeling heeft de voorzitter
van het Centraal Executief Comité het
verzoek om begenadiging van den
Duitschen onderdaan Stickling inge
willigd en de doodstraf veranderd in
een gevangenisstraf van 10 jaar.
Naar het D.N.B. nader meldt is behalve de
Duitscher Stickling en twee andere beklaag
den in het proces te Novosibirsk geen der
6 andere beklaagden begenadigd. Deze zijn
inmiddels reeds gefusileerd.
BRAND AAN BOORD VAN MARCONI'S JACHT
Naar Stefani uit Rome meldt is te Civita
Vecchia op het jacht van Marconi, „Elettra",
aan boord waarvan de uitvinder proefnemin
gen deed met de z.g. micro-golven, brand uit
gebroken. De brandweer slaagde er eerst na
eenige uren in het vuur te blusschen. Marconi
was aan boord toen de brand uitbrak. Men
hoopt, dat hij zijn proefnemingen zal kunnen
voortzetten.
Onze advertentie
kolommen wijzen
U d e n w e g
JOODSCHE ZANGVEREENIGING
OPGERICHT.
Alhier is opgericht een Joodsche zangver-
eeniging onder leiding van den heer Giasomo
Aletrino.
NED. HERV. KERK.
Bij de namen der gekozen gemachtigden
voor het Kiescollege der Ned. Herv. Kerk is
die van den heer G. van Veller, uitgeval
len.
Het woord is aan....
Marie Ebner-Eschenbach:
Uit het verlangen naar het
overbodige is de Kunst ont
staan.
Bestaan van geheim protocol
ontkend.
Tegenspraak in officiëele Japansche kringen.
TOKIO, 26 November. Het bericht in
de „Evening Standard" dat het Duitsch-Ja
pansche verdrag een geheim protocol omvat
(waarin o.a. Nederl. Oost-Lndië in belangen
sferen zou worden verdeeld) wordt door offi
cieele kringen tegengesproken.
Vliegtuigcatastrofe in Alaska.
Toestel met veertien inzittenden verongelukt.
NEW-YORK, 25 November. Naar ver
nomen wordt is een driemotorig vlieg
tuig met veertien passagiers in
Alaska te pletter gevallen. Een hulp
expeditie heeft zich naar de plaats
van den ramp begeven. (A.N.P.)
Haarlem, Café-Restaurant
met Cosy-Corner
Voor het 1-jarig bestaan enga-
geeren wij voor de maand
December het beroemde
ensemble
Onze jubileummaand zal uit
blinken door buitengewone gezelligheid.
Niemand verzuime „Lido" te bezoeken.
Lido geeft steeds het beste van het beste.
lederen dag matinee, avondconcert
en dansen in beschaafde omgeving.
(Adv. Ingez. Med.)
Duitschland en Japan hebben een anti-com
munistisch verdrag gesloten.
pag. 4
De Fransche begrooting voor defensie bereikt
een recordhoogte.
pag. 4
Jhr. dr. B. de Jong van Beek en Donk: Uit
de internationale Arbeidsorganisatie.
pag. 4
De Tweede Kamer heeft vele verlangens ten
aanzien van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart.
pag. 3
De Kweekschoolwet is van de baan.
pag. 3
Defensiewenschen der Tweede Kamer.
pag. 3
Nederlandseh Oost-Indië zou ook in het
Duitsch-Japansch verdrag genoemd worden.
pag. 3
Minister Slotemaker en zijn Belgische ambt
genoot zijn het niet eens kunnen worden
over de nieuwe spelling.
pag. 1
Ir. Stickling is begenadigd; zes beklaagden
uit 't proces te Novosibirsk zijn gefusilleerd.
pag. 1
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: De snelle neger.
pag. 1
Ko Zweeres: „Het Noordhollandsch Land
schap".
pag. 7
Amy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft
pag. 6
Van onzen Londenschen correspondent: Pick
wick als Opera.
pag. 12
K. de Jong: „Jubileumconcert „Apollo".
pag. 12
G. J. Kalt: Uitvoering „Toonkunst"
pag. 12
J. B. Schuil: Rederijkerskamer „Pius".
pag. 12
H. D. Vertelling: Luchtbescherming.
pag. 6
Sport in 't Kort
pag. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag 11.