BOTERLETTERS FRANKEN HET CRISISJAAR 1935. klei n en groot In moeilijke tijden Viert Sint Nicolaas De Oceaan te IJmuiden. 54e Jaargang No. 16395 Verschijnt dageliiKs. hehalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 2 December 1936 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7254. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels f 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange Alles indier geschiktheid 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.-, ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-. het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 2 December. Eenheid in Amerika. Er wordt sterk gestreefd naar eenheid in Noord- en Zuid-Amerika: eenheid op politiek en economisch gebied beide. De éénentwintig staten van het Westelijk halfrond houden een Panamerikaansche conferentie in Buenos Aires, de indrukwekkende hoofdstad van Ar gentinië en een hunner gastheeren is Saave- dra Lamas, de Argentijnsche minister van Buitenlandsche Zaken, aan wien pas de No belprijs 1936 voor den Vrede is toegewezen. Het is wel kenmerkend voor dezen tijd, dat een Europeesch parlement (het Noorsche Storting) den Vredesprijs 1936 aan -een Zuid- Amerikaan heeft moeten toekennen, en dan nog wel voor arbeid, in zijn staatsfunctie ver richt. yroeger zou zulk een geval ondenkbaar zijn geweest, want Europa hief den fakkel der beschaving en Zuid-Amerika gold als een achterland vol primitieve revolutiemakers. Nu komt men daar bijeen en stelt de president der Vereen igde Staten, Franklin Roosevelt, in de bijeenkomst der Panamerikanen de vraag: „Kunnen wij republieken van de Nieuwe We reld ertoe bijdragen de catastrofe, welke een nieuwe oorlog zou teweegbrengen, in de Oude Wereld te voorkomen?" Hij meent dat de Nieu we Wereld er inderdaad toe kan bijdragen, de Oude van den ondergang te redden. Als wij dat lezen kan het ons alleen maar verheugen. Hoeveel menschen in Europa hebben er ver trouwen in, dat Europa's eigen staatslieden bij machte zullen zijn Europa van de catastrofe te redden? Wat hebben zij op het gebied van Europeesche eenheid en samenwerking ge presteerd, terwijl Japan steeds sterker en expansiever in zijn neigingen wordt en de staatslieden van een werelddeel, dat veel grooter en veel bronnen-rijker dan Europa is. zich in Buenos Aires aaneensluiten? Natuurlijk heeft president Roosevelt erkend dat een Europeesche oorlogsramp ook voor Amerika groote nadeelen zou opleveren. Al licht. Wij zijn een prachtig afzetgebied voor Amerika. Maar dat machtige werelddeel heeft grooter welvaartsbronnen dan wij, heeft veel grooter mogelijkheden dan wij en streeft thans een eenheid na die bij ons niet meer denk baar schijnt. Bij ons in Europa maakt men ruzie, houdt dreigende redevoeringen tegen elkaar, bewapent zich als dollen en lacht sceptisch om zooiets als Europeesche toenade ring en bevordering van den vrede. In Amerika zijn ze slimmer. Straks zullen we in Europa moeten gaan erkennen dat ze beschaafder en humaner ge worden zijn ook. Ja, deze Pan-Amerikaansche conferentie werpt een schel licht op hetgeen er van Euro pa geworden is! Het heeft weinig zin, de schuld daarvan aan één of twee of drie of vier staten te geven. Het Europeesche gehéél heeft sinds 1918 ver keerd gefunctioneerd. Het heeft zijn kans ge had om een anderen weg in te slaan en dat merkwaardigerwijze door toedoen van een vroegeren Amerikaanschen president: Wood- row Wilson, den schepper van het Volken bondspact. En een aantal Europeanen, met nieuw inzicht bezield, heeft gepoogd Europa dien weg te doen gaan. Maar van den aan vang af is deze groep „nieuwlichters" over schreeuwd. Het tijdelijke voordeel dat zij wis ten te behalen, is na 1931 teniet gegaan. De geest van Locarno is dood, de Ontwapenings conferentie is dood, de Economische Confe rentie was een doodgeboren kindje. En de nieuwlichters die geen oorlog, geen stomme vernietiging en afbraak meer willen en besef fen dat er stug gewerkt moet worden om zooiets te bereiken, worden verdacht van bolsjewisme" en hoonend als „idealisten" be stempeld. Want „idealist" is in het tegenwoor dige Europa een hoonende benaming gewor den. Dat is in een vroeger Europa wel héél anders geweest. Wat moet men in Amerika, in Azië, ja ook in Afrika en Australië wel den ken van een cultuur, die zoo is afgezakt en die bewapening en autarkie tot haar levens idealen schijnt te hebben gemaakt? „Laat geen man en geen vrouw ooit ver geten, dat er aan een oorlog geen voordeel te behalen valt", heeft president Roosevelt te Buenos Aires gezegd. Ja, daar zullen de Zuid- en Noord-Amerika nen wel naar luisteren. Maar de Europeanen? Ze zullen zeggen dat het „idealisme" is. Dat is weliswaar onzin, maar niets heeft tegenwoor dig in Europa grooter succes dan juist dit soort onzin. Aan h$t succes van de Panamerikaansche conferentie valt niet te wijfelen. Op de mogelijkheid van een Paneuropeesche conferentie valt.ho ho, daar zou ik haast idealist wezen. En op de kans, dat Buenos Aires iets doet dat ertoe bijdraagt om Europa van de ineen storting te redden moeten we maar hopen. Dat uit Zuid-Amerika het licht des Vredes ons bestrale! De tijden zijn wel veranderd. R. P. Voor het misdeelde kind. (Aan de "postkantoren zijn weer1 de zegels voor het misdeelde kind verkrijgbaar, nu voor het der tiende jaar in successie.) Reeds twaalf maal hebt u het meegedaan, Het wordt de dertiende keer al nu, U hebt het wel in de krant zien staan, Men doet opnieuw een beroep op u. De zegels liggen in groot getal, Alweer op de postkantoren klaar, En men verwacht daar in elk geval Gelijk succes als het vorig jaar. Want voor het misdeelde kind nietwaar, Wordt nooit vergeefs een beroep gedaan, Dat roert in allen een teere snaar, Die bede kunnen wij niet weerstaan. Wat centen van u en wat van mij. Dat is nog een zeer gering bedrag, Maar vele duizenden nog daarbij, Vormt een totaal dat er wezen mag. Ik weet het, kindervriendin en -vrind, De dertiende maal is het nu al, Welaan, maak voor het misdeelde kind, Die dertien tot een geluksgetal. Van den prins geen kwaad, zoudt U den verkeerden winkel in kunnen loopen, terwijl U op 't pleintje moest zijn, in de Klompencentrale voor nuttige en practische huishoudelijke artikelen. Reitzstr. 1, Dr. Leydsstr. 10, Telef. 11784. (Adv. Ingez. Med.) Zij, die een hekel aan winterfeenen hebben, koopen zoo snel mogelijk een paar wollen sokken bij KAAN Gen. Cronjéstraat 129 (Adv. Ingez. Med.) Nog geen uitspraak van den Bioscoopbond. De behandeling van het beroep van den heer G. Canis door het hoofdbestuur van den bioscoopbond heeft nog niet tot een uit spraak geleid. Naar ons werd medegedeeld, zal die uit spraak pas tegen het einde dezer week be kend worden. Voor het Nationaal Huwelijksgeschenk. Negende verantwoording van bij ons blad ingekomen giften, v. H. f 1.50; R. d. L. f 2.50; A. Z. f 1; J. A. L.-K. S. f 5; G. B. f 2.50; J. C. O. f 1; NN. f 1; iMevr. A. B. f 0.50; J. M te Heem stede f 0.50; Dr. C. J. f 5; A. D. f 1; mevr. B. f 1; Fam. F. f 2; J. V. Hst. f 2.50; A. K. v. O. f 1; C. D. f 0.25; I. C. A. 1; J. C. f 1; Mej. H. I. G. P. f 1; J. M. f 1. Het huwelijk der Prinses. En de Haarlemsche Kerstvacanties. De vacanties op de Haarlemsche H.B.Scho- len en het Gymnasium loopen gewoonlijk van 19 December tot 4 Januari. Omdat de feestdagen ter gelegenheid van het huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard na 4 Januari vallen is door het gemeentebe stuur besloten dezen keer de vacanties voor de Hoogere Bur ger Scholen, het Gymnasium en de UX.O. scholen te bepalen van 23 De cember tot 11 Januari. Er is nog geen beslissing genomen over het tijdstip van de vacanties voor het lager onderwijs, maar het is vrij zeker dat die ook zoo gesteld zullen worden, dat de feestda gen daarin vallen. De werkloosheid te Haarlem. Een op- en neergaan. De vorige week deelden wij het belangrijke feit mede, dat Haarlem wat het aantal werk- loozen betreft in de week van 16 tot 21 No vember voor het eerst 4 onder het aantal van het vorige jaar is geweest. (Er is een tijd ge weest, dat wij er 1100 boven waren). In de laatste week, 23—28 November, zijn wij weer iets naar boven geloopen. Het aan tal is nu 6626 of 7 meer dan een jaar geleden. Het verloop in deze week laat zich evenwel gunstig aanzien. Verleden jaar gingen wij er in dezelfde week ruim 100 naar boven, terwijl er nu grond is om te verwachten dat die stijging zal uitblijven. Dan zouden wij dus niet alleen het kleine nadeel van de vorige week inhalen, maar boven dien nog een belangrijke winst boeken. De aantallen waren nu en vorige jaren: 1936 1935 1934 1933 Eind November 6626 6619 5706 4823 Hoe Haarlem de eindjes aan elkaar knoopte. Bijzonderheden over de Gemeente-Rekening. Ee.nige maanden geleden deelden wij reeds mede, dat de Haarlemsche iGemeentereke- ning over 1935 zou sluiten met een batig saldo van ruim f 10.000. Dat wij toen goed ingelicht waren blijkt wel uit het feit dat nu de rekening is afgesloten, er een over schot is van iets meer dan f 11.000. Het klinkt mooi zelfs in een zwaar crisis jaar want dat was 1935! met een batig saldo te sluiten, ook al is dat dan ook klein, zelfs nog iets kleiner dan het saldo van 1933, waarmede de begrooting voor 1935 opende, want dit was f 17.698. Maar als wij de cijfers van de Rekening van 1935 nader bezien, dan is het duidelijk, dat de wethouder van financiën veel zorgen heeft gehad om de Rekening sluitend te ma ken. Het geheele college van B. en W. was daarvan doordrongen, zoodat steeds ge streefd werd naar de meest-mogelijke zui nigheid. Er was inderdaad stuurmanswijs heid voor noodig om het gemeenteschip door de crisisbranding te loodsen. Dit eindresultaat, een sluitende rekening over 1935 moest worden bereikt, want an ders zou immers de begrooting van 1937 moeten beginnen met het dekken van een tekort van 1935 en het stond reeds lang vast, dat 1937 genoeg aan eigen zorgen zou hebben. Indien 1937 beginnen moest met een tekort van enkele tonnen van 1935 daarop wezen de cijfers aanvankelijk dan zou het nóg moeilijker geworden zijn. Als wij de begrooting en de rekening van 1935 .met elkaar vergelijken, dan is het niet moeilijk aan te toonen, dat 1935 heel wat tegenvallers heeft gehad, waarvoor dekking gezocht moest worden. Wij hebben nog eens verschillende suppletoire begrootingen nage plozen, waaruit ons bleek, DE BEROEMDE verkrijgbaar bij den bezorger of in onze filialen FRANKEN's Broodfabrieken HAARLEM, HEEMSTEDE, BLOF.MENDAAL. (Adv. Ingez. Med.) moeten de weinige feestdagen dubbel in eere worden gehouden als feestdag voor dat de tegenvallers over 1935 niet minder dan f 633.600 bedragen heb ben, waarvoor dus alsnog dekking gezocht moest worden. Deze dekking werd gevonden door de vol gende maatregelen: f 50.000 overheveling uit het Reservefonds voor bijzondere doeleinden. f 100.000 verlaging van de uitgaven voor de Annexatie, door een gedeelte van de kosten daarvan te verschuiven naar latere jaren. De verlaging van den post van f 198.374 voor storting in het gemeentelijk pensioen fonds tot gedeeltelijke wegwerking van het wetenschappelijk tekort met niet minder dan f 193.600. Het voornemen as in latere jaren meer beschikbaar te stellen tot vereffening van dit tekort. Overbrenging van f 290.000 van het batig saldo van 1934 (dat feitelijk bestemd was om ten goede te komen aan 1936) naar den dienst van 1935. Door een gedeelte van deze dekkingsmaat regelen worden de latere jaren dus zwaarder belast. Daaraan was evenwel geen ontkomen in verband met de zware eischen die het crisisjaar aan onze financiën stelde. Boven dien wordt de verwachting gekoesterd, dat in de naaste toekomst eenige verbetering zal intreden waarvan ook de gemeentefinan- ciën zullen profiteeren, zoodat het dan ook mogelijk zal zijn die -zwaardere lasten te dragen. Dat er in den loop van 1935 geregeld een kloof gaapte tusschen inkomsten en uitga ven was voor een groot deel een gevolg van de ontzettende offers die noodig waren voor de uitkeering aan werkloozen. Aan werkloozensteun is in 1935 f 275.000 meer uitgegeven dan geraamd werd. Het rijk heeft daarin ongeveer f 150.000 bijgedragen, maar voor de gemeente bleef toch f 125.000. Bovendien moest de gemeente voor Armen zorg f 2.226.850 opbrengen, terwijl „slechts" f 1.917.600 geraamd was. De gemeente moest dus voor Werk loozensteun en Armenzorg in 1935 alleen reeds f 430.000 meer opbren gen dan aanvankelijk begroot kon worden. Natuurlijk heeft de crisis ook haar invloed doen gelden op verschillende andere ontvang sten en uitgaven der gemeente. De kosten voor ziekenverpleging zijn, gestegen, de ontvangsten aan havengelden zijn gedaald. Enzoovoort. Over de 'belastingontvangsten in. 1935 kan de gemeente niet ontevreden zijn, want in het algemeen zijn de geraamde bedragen binnen gekomen. De winst van de Gasfabriek is sterk gedaald. Aanvankelijk was die op f t '.000 geraamd, maar die is niet minder dan f 145.000 beneden de raming gebleven. Ook dit is een gevolg van de crisis. Een tegenvaller was ook, dat de gemeente in 1935 voor drie jaren tegelijk moest afreke nen met de bijzondere scholen. Daardoor werd de rekening van 1935 belast met 1 y2 ton ach terstallige onderwijsuitgaven. Dit is dan ook de aanleiding geweest om een belangrijk deel van het batig saldo van 1934 over te brengen naar de rekening van 1935, want feitelijk hadden die V/z ton verrekend moeten zijn in 1933 en 1934. Het Reservefonds voor bijzondere doelein den was op 31 Dec. 1935 nog slechts f 82.211,67 sterk. Zooals men weet is bij het sluitend ma ken van de begrooting voor 1936 nog over een klein bedrag van het fonds beschikt, zoodat dit wel geducht aan het slinken is. Wanneer wij dus de balans over 1935 zuiver willen opmaken, dan moeten wij de VA ton die aan achterstallige vor deringen van bijzondere scholen be taald is laten wegvallen voor een ge lijk bedrag als deel van de f 290.000 batig saldo van 1934. Dan komt het dus wat de groote posten aangaat zoo te staan, dat aan werkloozensteun en ar menzorg f 430.000 meer betaald is dan de raming bedroeg, terwijl f 145.000 minder winst van de gasfabriek ge komen is. Tezamen dus f 575.000. De extra dekking bepaalt zich tot f 633.000 min f 150.000 is f 483.000, waaruit dus blijkt dat op de overige inkomsten en uitgaven nog meer dan een ton bezui nigd is. De winsten der bedrijven hebben bedragen: Raming. Rekenine Gasfabriek 387.000 242.500 Electr iciteitsbedrij f 944.100 905 500 Waterleiding 84.900 86.200 Slachthuis 64.500 89.300 Totaal 1.480.500 1.323.500 In totaal is uit de bedrijven dus f 157.000 min der winst voor de gemeente gekomen. Ook het electriciteitsbedrijf leverde bijna f38.600 min der dan geraamd. Bij de oorspronkelijke be grooting was de winst van de gasfabriek nog geraamd op f 645.800, maar daarop hebben B. en W. bij de indiening van de memorie van antwoord f 258.800 laten vallen in verband met de ingevoerde belangrijke gasprijsverla- ging. De overgebleven winst is toen evenwel toch nog te hoog getaxeerd. Het Slachthuis heeft ongeveer f 25.000 meer winst opgeleverd dan geraamd was. Er is nu f 89.300 uitgekomen, maar 1932 leverde nog f125.000 winst. De nadeelige saldi van de bedrijven die aan de gemeente geld kosten zijn: Raming Rekening Reiniging 351.011 345.000 Ontsmetingsdienst 3.419 4.900 Bank van Leening 3.821 4.800 Woningbedrijf 214.439 225.800 Keuringsdienst 10.000 9.800 Stortings- en Ophaal dienst 2.600 2.500 583.290 592.800 j Deze bedrijven hebben dus bijna f 10.000 meer aan de gemeente gekost. Het woord is aan. Logau: Vaak brengt een korte spreuk meer nut dan een dik boek. Sleepboot door bureau Wijsmuller gecharterd. In najaar 1937 een nieuwe grootere sleepboot. In aansluiting op het bericht dat het bureau Wijsmuller in de haven van IJmuiden een sterke zeesleepboot in station zal leggen, welke in staat is ook bij het slechtste weer eventueele hulp aan in moeilijkheden verkee- rende schepen te verleenen, kan wor den medegedeeld, dat deze sleepboot de „Oceaan" is van de firma Doek- sen op Terschelling. Het bureau Wijs muller heeft deze sleepboot in char ter genomen. Wij vernemen voorts, dat het in de bedoeling ligt de „Oceaan" in het najaar van 1937 door een nieuwe grootere sleepboot te doen vervan gen. Een opdracht voor den bouw van een dergelijke boot is nog niet ge geven. Een Cadeautje voor de Bafy Uwtyt St. Hicotaas Jac. van Weert - Gierstr. 20 Telefoon 14651 (Adv. Ingez. Med.) tiêt BêiêMêëilksiS Een vredesboodschap van Roosevelt. pag. 4 Het hooge commissariaat in Egypte wordt ambassade. pag. 4 De Britsche vlieger Mollison heeft zijn po ging om het record Londen-Kaapstad te breken, opgegeven. pag. 4 De namen van de bruidsmeisjes en bruidsjon kers bij het huwelijk van Prinses Juliana. pag. 3 Ds. Weiter zal het vorstelijk huwelijk inze genen. De begrooting van buitenlandsche zaken is door de Tweede Kamer goedgekeurd. pag. 3 Hoe Haarlem in 1935 de eindjes bij elkaar knoopte; bijzonderheden over de gemeen terekening. pag. 1 Wat de financieele commissie van Bloemen- daal's raad over de gemeentebegrooting zegt. pag. 10 De storm heeft te Zandvoort erg huisge houden. pag. 10 Te IJmuiden is gisteren een Noorsch tank schip op den Zuiderstrekdam geloopen; he denmorgen is het schip weer vlot gebracht. pag. 13 Provinciale Staten behandelen de begroo ting. pag. 6 en 2 ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Eenheid in Amerika. pag. 1 Van onzen Berlijnschen correspondent: Het Duitsche vierjarenplan. pag. 4 W. A. P. Smit: De Haagsche St. Jacobskerk en haar toren. pag. 10 J. B. Schuil: Een vrouw en haar b •oer. pag. 9 J. B. Schuil: Jongensboeken. pag. 9 K. de Jong: Concert der H. O. V. pag. 9 G. J. Kalt: Kunstavond Ver. v. Jong Her vormden. pag. 9 J. II. de Bois: Haarlem's Kunstbezit. pag. 13 K. de Jong: Intern. Orde van goede Tempe lieren. pag. 2 H. D. Vertelling: Inbrekers. pag. 6 Damrubriek. pag 11 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op pag. 7.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1936 | | pagina 1