Engeland's Koning afgetreden.
ÏANO'S
tiet Betoutatiikste
Grappenhandel.
Hertog van York volgt hem op.
1 2 5 0 4
Voor de Stille Armen
W. Alphenaar
54e Jaargang No. 16403
Verschijnt 'dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 11 December 1936
I 1ARLEM S DAGBLAD
Directie: p. W. peereboom uitgave lourens coster maatschappij voor fffrfROOM.
en robert peereboom. courant-uitgaven en augemeene drukkerij n.v. Hoofdredacteur: ROBtKl
ABONNEMENTENper week f 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid 600.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -. Vei
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare vc
250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30.-,
hes Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger f 30.-.
orwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM,
December.
Een Nieuwe Koning.
De tragedie in Engeland: heeft haar ont
knooping gevonden. Terwille van een vrouw
heeft de Koning van Groot-Brittannië en
Keizer van Indië, staatshoofd van het groot
ste rijk ter wereld, afstand gedaan van zijn
troon na nog geen vol jaar aan het bewind
te zijn geweest.
Het was al eerder duidelijk dat Edward
VIII slechts twee wegen openbleven: afzien
van zijn huwelijk of abdicatie. Toen de crisis
intrad scheen aanvankelijk de tweede oplos
sing zeer moeilijk uitvoerbaar, omdat de ab
dicatie door het Lagerhuis en de parlemen
ten der Dominions zou moeten worden goed
gekeurd en er althans in het Lagerhuis geen
meerderheid vóór scheen te zijn. Maar in
enkele dagen wijzigde, zich de situatie, de
abdicatie weid tot waarschijnlijkheid en toen
de Prime Minister Stanley Baldwin gisteren
in het Lagerhuis verscheen om de beslissing
des Konings mede te deelen wist de heele
wereld eigenlijk al, welke dat zou zijn.
Uit de boodschap des Konings bleek on
omwonden, dat hij zich niet in staat voelde
de zware lasten van het koningschap te blij
ven dragen zonder de vrouw, die hij lief
heeft, aan zijn zijde te hebben. Het van zoo
vele zijden op hem gedane beroep, om zich
op te offeren voor de British Commonwealth
verwierp hij dus, zij het niet dan na zwaren
strijd. Hij heeft het moeten beantwoorden
met een non possumusmet: Wij kunnen
niet.
Dit bezorgt hem de critiek van talloozen.
Deden zij niet beter met zichzelf eens in te
denken in de kwellende eenzaamheid van den
man, die alleen op den hoogsten top moet
vertoeven? Zijn zij er zeker van dat zij zelf tot
zulk een offer in staat zouden zijn? De we
reldgeschiedenis heeft toch wel hewezen dat
slechts zeer weinigen voor het martelaarschap
zijn geboren. En ongetwijfeld heeft dezen
Koning de vraag gemarteld: wat-is mijn hoog
ste plicht: 'die tegenover mijn volk of die
jegens de vrouw die ik liefheb? Waarbij zich
zeker de overweging nog heeft moeten doen
géiden, dat zijn broeder gereed stond hem op
te volgen.
In zijn zeer indrukwekkende rede heeft
Baldwin getuigd van de blijvende vriendschap
tusschen den Koning en hemzelf en van zijn
eerbiediging van het besluit van Z.M. Men kan
den Britschen premier zijn bewondering voor
deze rede niet onthouden. Het Lagerhuis
heeft dan ook vele blijken van instemming
gegeven.
De uiteenzetting die de Premier gaf van
's Konings opvattingen en uitingen tijdens de
crisis bewijst overigens wel, dat Edward VIII
niet in het minst gepoogd heeft zijn persoon
lijke populariteit te baat te nemen om een be
slissing naar eigen wensch te forceeren. Hij
heeft zich niet alleen in de crisisdagen ver
borgen gehouden voor zijn volk en dus elk
openbaar huldebetoon ontweken, maar zich
bovendien zonder een woord van verzet neer
gelegd bij den afwijzenden uitspraak der re
geering inzake een morganatisch huwelijk en
zijn afkeer geuit van de mogelijkheid der vor
ming van een „Koningspartij1'. Verdeeldheid
wenschte hij te vermijden.
Uit dit alles moet men wel afleiden dat het
aanzien der Kroon zeer weinig, ja nauwelijks
geleden zal blijken te hebben. De Britsche
crisis kan vandaag met de aanneming der
vereischte wetsontwerpen inzake den afstand
van Edward VIII en de troonsbestijging van
George VI als geëindigd worden beschouwd.
Men zal gaarne de hoop uiten dat een ge
lukkige toekomst den afgetreden Koning be
schoren moge zijn.
De hertog van York, die thans als George
VI (dus niet, zooals aanvankelijk verwacht
was, als Albert I) den troon bestijgt is slechts
iy2 jaar jonger dan zijn broeder. Hij wordt
a.s. Maandag 41 jaar. Zijn gemalin, vroeger
Lady Elizabeth Bowes-Lyon, met wie hij in
1923 iii het huwelijk trad, is vijf jaar jon
ger. Zij is niet van koninklijken bloede maar
behoort tot den oudsten EngeLschen adel. De
oudste van haar twee dochtertjes, prinses
Elisabeth, wordt thans kroonprinses en zal
bij een normalen loop van zaken in de toe
komst de Engelsche troon beklimmen als
Koningin Elisabeth H.
De nieuwe Koning mist het electriseerende
effect op volksmenigten, de groote populari
teit die zijn broeder altijd zoo sterk heeft
gekenmerkt. Zijn persoonlijkheid maakt een
stugger indruk. Men heeft hem overigens ten
allen tijde in Engeland en in de overzeesche
gebieden zeer gerespecteerd. Hij geniet alge-
meene achting en hetzelfde geldt voor zijn ge
malin, vandaag Koningin Elisabeth, die onge
twijfeld een Koningin naar het hart der En-
gelschen zal zijn.
Omtrent 's Konings loopbaan geven wij in
dit nummer vele bijzonderheden. Moge zijn
koningschap zijai land ten zegen zijn. Er is
(Te New York is zékere Fr eedman
overleden, die een groot bureau
dreef, dat overal grappen ver
zamelde, catalogiseerde en deze
dan aan filmmaatschappijenre-
vuekomieken e.d. verkocht.)
Waar komen toch al zulke grappen vandaan,
Die vraag kan men menigmaal hooren,
Wie maakt al die moppen, hoe zijn ze
ontstaan,
Of worden ze zoo maar geboren?
Dat is ook voor mij steeds een raadsel
geweest,
Ik breng u het antwoord niet nader,
't Zijn kinderen, meen ik, van toeval en
geest,
Het kroost van een geestlijken vader.
Er is van de grappen geen „burglijke"
stand,
En dus geen geboortebewijzen,
Zij duiken maar plotseling op in een land
En igaan dan de wereld door reizen.
De man die een heel goede mop' heeft
bedacht,
Die zal zich daar nooit op beroemen,
Omdat juist zijn geest het beginsel veracht,
Zichzelf als den maker te noemen.
Zoo vliegen de moppen den wereldbol rond,
In waarde met stijgen en dalen,
Naarmate de doorgever 't kunstje verstond,
Ze vlot suggestief te herhalen.
En ergens in New-York daar zat een meneer,
Die ook van veel geest heeft doen blijken,
Hij kreeg een idee en dat kwam er op neer.
Om humor als zaak te bekijken.
Hij zette een geestigheidshandeltje op.
Een verkoopcemtrale van grappen.
Voor hem was meer- in het bijzonder de mop,
Dat hij heel zijn Voorraad kon gappen.
Hij teekende aan, wat elk ander vergat,
Bleef altijd op moppen maar jagen,
En iedereen, die er verlegen om zat,
Kon hem om een prijsopgaaf vragen.
Hij heeft zich zoodoende een groot kapitaal.
Aan elk soort van „moppen" verworven,
Nu is hij, denk ik, 'aan de vreeslijke kwaal,
Van grap-indigestie gestorven.
P. GASUS.
.ETER ZIEN?
EEN BRIL VAN KEIP!
Groote Houtstraat naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
geen twijfel aan dat zijn verheffing in zijn
land thans met instemming zal worden be
groet. In zijn naam George VI zal men een
voortzetting van den geest zijns vaders zien.
R. P.
INDISCHE VORSTEN TEN PALEIZE
ONTVANGEN.
•s-GRAVENHAGE, 11 December. Heden
middag 12 uur werd met groot ceremonieel op
het Paleis Noordeinde door H.M. de Koningin
ontvangen ZH. Pangeran Adipati Mangkoe
Negoro VII, adjudant i.b.d. van H.M. de
Koningin, hoofd van het Mangkoenegorosche
huis, met zijn echtgenoote, de Ratoe Timoer,
zuster van den sultan van Djokjakarta, en
hunne dochter Bendodo Raden Adjeng Siti
Noeroel Koesoemo Wardhani.
Na een periode van spanning en onzekerheid is thans de beslissing
gevallen, die een einde maakt aan de constitutioneele crisis in
Engeland. Edward VIII treedt af ais koning van het Britsche Rijk en
wordt opgevolgd door zijn broeder, den hertog van York.
In de boodschap van den koning, die door Baldwin gistermiddag
in een historische zitting van het Lagerhuis werd voorgelezen, zegt
Koning Edward, dat hij, na bij den dood van zijn vader den troon
bestegen te hebben, thans besloten heeft voor zich en zijn nakome
lingen afstand te doen van alle rechten op den Engelschen troon, aan
gezien hij onder de huidige omstandigheden zich niet in staat gevoelt
den last van de zware regeeringstaak verder te dragen. Derhalve
heeft hij zijn handteekening geplaatst onder een acte van abdicatie,
welke als volgt luidt
„Ik, Eduard VIII, Koning van Groot-Brittannië, Ierland en de Britsche
dominions, Keizer van Indie, verklaar hiermede mijn onherroepelijk
besluit voor mij en mijn nakomelingen afstand te doen van den troon
en het is mijn wensch, dat deze acte van abdicatie onmiddellijk van
kracht zal worden."
Dit document is onderteekend door Eduard, Rex Imperator, en mede
geteekend door de hertogen van York, Gloucester en Kent.
Vóór de verdaging heeft het Lagerhuis het wetsontwerp betreffende
den troonsafstand in eerste lezing aangenomen.
Edward hedenavond voor
de microfoon.
De Britsche omroep heeft medege
deeld, dat Edward den wensch heeft
uitgesproken tot het volk te spreken,
zoodra hij geen koning meer zal zijn.
Deze redevoering zal waarschijnlijk
hedenavond tien uur per radio wor
den uitgezonden.
Naar te Londen verluidt zal de afge
treden koning onmiddellijk na de re
geling der abdicatie, waarschijnlijk
reeds hedenavond, uit Engeland ver
trekken. Voorts verluidt, dat de her
tog van York den titel van George VI
zal aannemen. Dit staat echter nog
niet vast.
Volgens Havas zal Edward de afscheidsrede
tot zijn volk, die hij vanavond voor de micro
foon zal houden, vermoedelijk uitspreken op
Fort Belvedère, juist voor zijn vertrek. Het is
evenwel ook mogelijk, dat hij reeds eerder zal
vertrekken en in dat geval zal hij van het
buitenland uit spreken.
De uitzending geschiedt om 10.20 uur Am-
sterdamsche Tijd.
De Engelsche omroep heeft Nederland in de
gelegenheid gesteld, deze uitzending over te
nemen, waarvan de V.A.R.A. gaarne gebruik
gemaakt heeft. De V.A.R.A. zal dus heden
avond om 10.20 uur de rede uitzenden en doen
volgen door een exposé dezer rede in de
Nederlandsche taal.
Drukte voor Buckingham
Palace.
Omstreeks elf uur gisteravond begon de po
litie de menigte, welke zich om Buckingham
Palace had verzameld, te verstrooien. De men-
schen werden in de richting van Sint James
Park gedreven.
Een man en een vrouw, die pamfletten wil
den verspreiden, werden zoo vijandig door het
publiek bejegend, dat zij bescherming zochten
bij de politie.
Ook in Downingstreet en voor Whitehall
dreef de politie de menigte uiteen. Zes perso
nen werden gearresteerd.
Voor het paleis van de hertog van
York was eveneens een groote menigte
verzameld. Toen de hertog omstreeks
elf uur in de avond per auto naar huis
kwam, kon hij zelfs een oogenblik niet
door de drukte heenkomen. Hij werd
luide door de menigte toegejuicht.
Een half uur later vertrok de nieuwe
koning weer naar Malborough house.
LONDEN, 11 Dec. (Reuter-A.N.P.) De kran
ten zijn vrijwel geheel gewijd aan de bespre
king van het aftreden van den koning. Tal-
looze veronderstellingen werden gedaan over
de plaats waarheen hij zich zal begeven: De
nemarken, Athene, Joego-Slavië, Argentinië,
Rome, Amalfi en Zwitserland worden ge
noemd.
„Meer sympathie dan begrijpen"
De „Morning Post" zegt, dat de koning zich
gedwongen achtte te kiezen tusschen zijn lief
de en het koningschap, omdat hij zich niet
langer in staat achtte de zware plichten te
vervullen zonder een vrouw aan zijn zijde. Hij
hoopt, dat het volk hem zal begrijpen, doch
vermoedelijk zal het volk meer symatphie met
hem hebben dan dat het hem zal begrijpen.
De „Daily Herald" begroet den nieuwen ko
ning en zijn gemalin. Niets is geschied dat
den troon in gevaar zou brengen of dezen
minder zou doen eerbiedigen. De beslissing
van Edward moet zijn hart hebben gebroken,
doch zal hem eerlijke hoogachting en sym
pathie ten deel doen vallen.
(Voor verdere bijzonderheden omtrent de
Lagerhrdszitting van Donderdagmiddag en
voor een leveiisbeschrijving van den nieuwen
Èngelschen Koning zie men pag. 7 en 8.)
Edward VIII, Engeland's afgetreden vorst.
Albert, hertog van York, de nieuwe koning van Engeland.
heetn DtonOHiale.
'tis de beste
GROOTE HOUTSTRAAT 187
(Adv. Ingez. Med.)
Vierde verantwoording van bij ons blad bin
nengekomen giften:
E. E. f 1; J. L. B. f 1: M. s. f i: s. f i;
J. H. v. H. f 2; B. f 2,50; Mej. A. B. L. f 2;
mevr. A. f 1: R. V. f 1; A. J. M. f 2,50: N. J.
M.—R. f 2,50; C. F. N. f 5; G. M. f 0,75: D.
N. B. f 1: G. C. H. f 1; H. de B. i 2.50; Wed.
L. D. f 2,50; M. D. f 1.50; N. N. f 2.50: J. G.
f 10; Maandagmiddag bridge-club f 5; N. N.
f 1; J. v. d. M. f 2; N. N. f 2,50; A. S. f 25;
H. J. P. f 2; E. N. f 2,50; D. M. K. 1' 25; R. A.
f 5; Mevr. de M. f 2,50; S. B.. f 0.25; J. H. G.
f 5; W. v. d. L.—D. f 1,25; De T. f 1,25;
Dames L. H. f 3; J. M. Z. f 5 Wed. J. L. f 2;
J. H. W. f 2,50; „Juliana" f 150; J. A. B. f 25;
Ch. J. F. f 25; R. A. M. f 25; mevr. C. v. C.—O.
f 25; mevr. N.—St. f 5; J. P. v. d. M. f 15; A.
v. d. B. f 10; Wed. dr. C. W. f 10; Dr. D. M. H.
f 10; van bridgeclub f 10; J. S. B. f 10; mevr.
E. F. Z. M. B. f 10; mevr. J. v. S.—G. f 10: J. v.
D. B. f 10; Ir. M. H. M. f 10: H. de K. f 10; v.
R. f 10; S.Z. f 10; A. A. P.-B. f 10; Ir. J. S.
f 15; A. V. W. f 5; A. C. B. f 5; A. S. D. f 6; E.
K.—M. f 5; Ir. W. B. G. f 5; J v. d. B. f5; A.
H. L.—B. f 5: G. A. B. f 5; L. G. f 5; Mevr.
Wed. Mr. J. P. C.—S. f 5; Jhr. B. G. v. S. f 5;
Mevr. W. Z.—B. f 5; mej. W. Z. f 2; M. L. v.
D. en J. L. f 3; N. N. f 3; E. C. R. f 3; B. F.
f 2.50; R. d. K. f 2,50;
Mevr. J. L. B. f 2.50. F. C. de G. f 2.50. J. T.
2.50 H. J. O- f 2.50, v. d. H. f 2.50. J. d. B. 1' 2.50,
L. J. K. f 2.50. H. F. Z. f 2.50, R. A. K. f 2.50,
J. A. G. M. v. S.—V. G. f 2.50. E. S. f 2.50, H.
f 2.50 Mevr. A. v. d. M. f 2.50. van kinderen
N. f 2. G. T. f 2. Ds. G. V. f 2, J. J. O. f 1.50,
F. C. v. G. f 1, W. V. d. B. f 1, E. K.—V. f 1,
J. A. S. f 1. E. d. K. f 1, D. C. f 1. R. f 10.
fam. A. f 3.85. P. L. f 2.50. A. H. f 1. H. L. f 1,
Chr. f 1. A. W. H. f 1, J. A. S. f 2.50, S. O. S.
f 1, Schoenmakerij „De Combinatie" Doelstraat
5 A, 5 bons voor schoenreparatie a f 2, fam.
R. f 3.50, D. V. B. f 5.
Totaal zijn thans bij ons ingekomen 326 gif
ten tot een totaalbedrag van f 1648.18.
Giften kunnen aan onze bureaux Groote
Houstaat 93 en Soendaplein 37 afgegeven. Ook
kunnen zij op onze girorekening (no. 38810)
gestort worden onder vermelding „Voor de
Stille Armen".
Op rekening van het Comité werd gestort"
bij de Twent-sche Bank: In opdracht van N. N.
f 2. In opdracht van A. Z. f 2.50.
llUlfflllUllDllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllillllllll
Zoekt U een gebruikte piano?
U slaagt zeker in iederen
gewenschten prijs bij
Kruisweg 49 - Haarlem
(Adv. Ingez. Med.)
In de Britsche constitutioneele crisis is de be
slissing gevallen. Edward VIII treedt af als
koning en wordt opgevolgd door den hertog
van York. De proclamatie van den nieuwen
vorst vindt Zaterdag plaats, pag. 1, 7 en 8
De afgetreden Engelsche koning zal heden
avond voor de radio spreken. pag. 1
De nieuwe Engelsche koning is een bescheiden
figuur. pag. 8
Het proccs-Frankfurter. pag. 8
Een vreemdeling heeft gepoogd de Twcntsche
Bank te Enschedé voor f 44000 op te lichten
pag. 8
Een Nederlander is in België het slachtoffer
geworden van roofmoord. pag. 8
De ramp van de „Lijster" heeft nog een
slachtoffer geëischt. pag. 3
De plechtigheden van het vorstelijk huwelijk
in de trouwzaal en de kerk zullen worden
uitgezonden. pag. 3
De regeering zal spoed betrachten met de
voltooiing van de wegen Den HaagAm
sterdam en Den HaagUtrecht. pag. 3
Nadere bijzonderheden omtrent de Haarlem-
sche Gcmeentebegrooting; op welke gron
den B. en W. de extra-uitkcering van het
Rijk motiveeren. pag .2
Het „Utrechtsche Schip" is een kostbaar mu
seumstuk. pag. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De nieuwe Koning. pag. 1
Van een bijzonderen medewerker: Lucht
vaartrampen. pag. 3
Van onzen Weenschen correspondent: Vlag-
genweelde in Oostenrijk. pag. 4
II. D. Vertelling: De dreigbrief. pag. 6
Voor de Jeugd. pag. 9 en 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is ooge
nomen op pag. 13.
