P,
Europa in 1936.
Engeland's nieuwe vorst wordt heden
uitgeroepen
Hertog van York zal als George VI den troon bestijgen.
Buitenlandsch overzicht
Er is reden tot optimisme
Het voorbeeld van Roosevelt.
Thijs IJs en Dickie Dons in de wolken
ZATERDAG 12 DECEMBER 1936
HAAREEM'S DAGBEAD
Edward heeft het land verlaten.
Edward VIII heeft gistermiddag zijn
goedkeuring gehecht aan het wetsont
werp inzake den troonafstand.
Edward VIII heeft daarmede op
gehouden te regeeren en is opge
volgd door zijn broer, den hertog van
York.
In het Lagerhuis deelde minister-president
Baldwin mede, dat de raad van accessïe van
daag bijeen zal komen om het uitroepen van
den nieuwen koning goed te keuren.
Het Lagerhuis zal eveneens bijeenkomen om
den eed van trouw aan den nieuwen koning
af te leggen, dit zal te 19 uur plaats hebben.
Vervolgens wordt het Huis tot Maandag
verdaagd, wanneer Baldwin te 18 uur een
boodschap van den nieuwen koning zal voor
lezen en een adres van antwoord zal voor
stellen.
De nieuwe koning zal vanmiddag
tusschen 3.30 uur en 3.45 uur op de ge
bruikelijke wijze tot koning worden
uitgeroepen voor St. James Palace,
Temple Bar en Royal Exchange.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
nieuwe koning den naam George VI
zal dragen.
Abdicatie-ontwerp in tweede en
derde lezing aangenomen.
Het Lagerhuis heeft gistermorgen in tweede
lezing' het wetsontwerp inzake den troon
afstand aangenomen zonder hoofdelijke stem
ming.
Het amendement van den onafhankelijken
Labour-afgevaardigde Maxton, strekkende tot
het instellen van een republikeinsch bewind
werd met 403 tegen 5 stemmen verworpen.
In zijn rede voor het parlement zeide Attlee,
dat de Labour-partij het wetsontwerp dat aan
het verlangen van koning Edward zou voldoen,
zou steunen.
Dit hoofdstuk in de geschiedenis moet zoo
spoedig mogelijk worden afgesloten. Het Huis
moet zich met de fundamenteele economische
kwesties bezig houden en zich niet verliezen
in abstracte beschouwingen over de monarchie
en een republikeinsch systeem.
In een democratisch land prevaleert de wil
van het volk en zoo spoedig mogelijk moet
worden teruggekeerd tot de dringende pro
blemen, welke betrekking hebben op het volk,
den staat, de wereld en den vrede. (Applaus).
Vervolgens verklaarde Sinclair, dat de libe
rale partij het wetsontwerp zal steunen.
Vervolgens nam de afgevaardigde van de
onafhankelijke Labour, Maxton het woord om
het Huis te vragen tegen het ontwerp te stem
men, aangezien dit ontwerp noodig is gewor
den door omstandigheden welke duidelijk het
gevaar bewezen, dat dit land bedreigt door de j
erfelijke monarchie op een oogenblik. dat voor
den vrede en voorspoed van het land een re-
publikeinschen regeeringsvorm noodig maakt,
welke een nauw contact tuschen volk en re
geering onderhoudt en meer verantwoordelijk
is aan het volk.
Zooals reeds gemeld, werd dit voorstel van
Maxton verworpen en is het ontwerp der re
geering in tweede lezing aangenomen.
Het ontwerp werd vervolgens doorgezonden
naar het Hoogerhuis. Dit nam het ontwerp
eveneens aan.
Hierna werd het ontwerp weer naar het
Lagerhuis teruggezonden voor de behandeling
in derde lezing. Baldwin nam weer het woord
en bracht hulde aan den aftredenden vorst.
„Wij zullen ons steeds met eerbied en toe
wijding de diensten van Zijne Majesteit herin
neren, welke hij het land heeft bewezen als
Prins van Wales en gedurende zijn korte re
geering. Wij zullen dit niet vergeten."
Het ontwerp werd in derde lezing eveneens
door het Huis aangenomen, waarna het weder
om naar het Hoogerhuis werd gezonden. Dit
nam het ook in derde lezing aan. een kwartier
nadat het van het Lagerhuis was ontvangen.
Boodschap van Koningin Mary.
De koningin-moeder, Mary, heeft de vol
gende boodschap gericht tot het volk van
Grooi-Brittannië en het Britsche rijk:
„Ik ben zoozeer geroerd door het medege
voel, waarmede ik in deze oogenblikken van
bezorgdheid ben omringd, dat ik uit den grond
van mijn hart eenige woorden tot u moet rich
ten. De sympathie en de genegenheid, die mij
gesteund hebben bij mijn groot verdriet "dat
nog' geen jaar oud is, ontbreken mij ook
thans niet en zijn mijn kracht en steun. Ik
behoef u niet te spreken van de smart, die
het moederhart vervult bij de gedachte, dat
mijn geliefde'zoon het^zijn plicht heeft ge
acht, zijn taak neer te leggen en dat een
regeering, die zoo vol hoop en belofte aanving,
zoo plotseling haar einde heeft gevonden. Ik
weet, dat gij beseft, welke opoffering hij zich
voor dit besluit heeft moeten getroosten en
dat gij u herinnerende de jaren, waarin hij
zijn land en het rijk zoo trouw heeft trachten
te dienen en te helpen, altijd een erkentelijke
herinnering aan hem in uw hart zult bewaren.
Ik beveel u zijn broeder aan, die op
zoo onvoorziene wijze en in zoo moei
lijke omstandigheden geroepen is zijn
plaats in te nemen. Ik vraag u, dat gij
hem dezelfde volheid van edelmoedige
loyauteit wilt geven, die gij mijn ge
liefden echtgenoot hebt toegedragen
en die gij zoo gaarne aan zijn broeder
had willen blijven schenken.
Na de hoop uitgesproken te hebben, dat de
nieuwe koningin dezelfde genegenheid en het
zelfde vertrouwen zou ontmoeten, die zijzelf
gedurende, 26 jaar genoten had. besloot de
koningin-moeder met de woorden:
„Ik bid oprecht, dat ondanks en
zelfs wegens de moeilijkheden van het
oogenblik de loyauteit en de eenheid
in ons land en het rijk door de genade
van God bewaard blijven en versterkt
worden. God zegene u, God behoede u,
God leide u immer".
Prins Edward uit Engeland vertrokken
Hedenochtend vroeg is de afgetreden
koning uit Engeland vertrokken.
Omstreeks middernacht kwam hij
per auto te Portsmouth aan.'Teneinde
geen aandacht te trekken, reed de
auto door een afgelegen poort het
marine-emplacement op en niet door
de poort, welke bestemd is voor de
officieren. De ex-koning begaf zich
onmiddellijk naar het bureau van den
commandant admiraal Sir William
Fisher. De koning was vergezeld van
zijn stalmeester, kolonel Megh, den
inspecteur van politie, welke hem
persoonlijk was toegevoegd tijdens zijn
regeering en een van zijn bedienden.
Om 10 minuten over één ging het
gezelschap scheep. Het was evenwel
niet te zien, aan boord van welk schip,
de ex-koning zich begaf. Te kwart
voor twee stoomden drie schepen de
haven uit, het admiraliteits-jacht
„Enchantress" en de torpedojagers
„Fury" en „Wolfhound". Vermoedelijk
bevindt prins Edward zich aan boord
van de „Enchantress" en wordt hij
door beide oorlogs-bodems geëscor
teerd.
Waarheen de prins zich begeeft is
nog niet bekend, waarschijnlijk gaat
hij naar Zwitserland of naar Ravello
nabij Amalfi.
Lord Brownlow heeft te Cannes de jour
nalisten nogmaals ontboden en hun herhaald,
dat prins Edward niet naar Cannes zal komen,
daar hiertoe geen enkele reden is. Evenmin
bestaat grond voor het gerucht, dat voor
Monte Carlo een jacht onder stoom zou lig
gen om den vroegeren koning en mevrouw
Simpson aan boord te nemen.
Lord Brownlow herhaalde, dat mevr. Simp
son langen tijd te Cannes zal blijven, hij
noemde een tijd van drie of vier weken.
DUITSCHLAND VRAAGT INLICHTINGEN
OVER ARRESTATIES TE MOSKOU
BERLIJN, 11 December (D.N.B.-A.N.P;) De
Duitsche "ambassadeur te Moskou graaf Von
der Schulenburg heeft dezer dagen opnieuw
een bezoek gebracht aan Litwinof om te spre
ken over de arrestatie van Duitschers in de
Sovjet-Unie.
Litwinof verklaarde niet in staat te
nadere bijzonderheden te verstrekken.
zijn
VERTOOG VAN FRANKRIJK EN
ENGELAND TE LISSABON
LISSABON, 11 Dec. (Havas) De ambassa
deurs van Frankrijk en Engeland hebben af
zonderlijk bij den Portugeeschen minister van
buitenlandsche zaken stappen gedaan om de
aandacht te vestigen op het belang, dat hun
regeeringen hechten aan het ontwerp tot be
middeling in den burgeroorlog in Spanje,
STIEFDOCHTER VAN DEN EX-KEIZER IN
HET HUWELIJK GETREDEN
BERLIJN, 11 December (Reuter). Prinses
Caroline van Schoensich-Carolath, de 26-
jarige dochter van prinses Hermine, de twee
de vrouw van den ex-keizer, is te Wilmers-
dorf in het huwelijk getreden met Herbert
Hartung, een employé van de Leunafabrieken.
DE POOLSCHE GEZANT VERTROKKEN.
's-GRAVENHAGE, 11 December. De Pool-
sche gezant te 's-Gravenhage, dr. W. Babinski,
is voor eenïgen tijd naar Warschau vertrokken
voor dienstaangelegenheden. Tijdens zijn af
wezigheid treedt als charge d'affaires a.i. op
de secretaris van de Poolsche legatie, de heer
G. Hoszard.
NOODLOTTIG INSTORTINGSONGELUK IN
ZUID-DUITSCHLAND.
Uit Muenchen 11 December: Tengevolge van
de instorting van een gewelf zijn acht arbei
ders. die werkzaamheden verrichten in den
Ratskeller Grafing bij Muenchen bedolven.
Twee hunner werden levend geborgen. De on
dernemer, die de leiding had over de werk
zaamheden, die door de arbeiders werden ver
richt, is in arrest gesteld.
Ruwe handen
Ruwe huid, Schrale lippen
UROL. verzacht en geneest
Doos 30 en 60 ct. Bij Apothekers en Drogisten.
(Adv. Ingez. Med.J
De President van den Ierschen Vrijstaat,
De Valera, 'heeft van de situatie, die tenge
volge van de constitutioneele crisis ontstaan
is, gebruik gemaakt om de banden met het
Britsche Rijk nog losser te maken. Gisteren
heeft hij bij het Iersche parlement een wets
ontwerp tot wijziging van de Grondwet in
gediend, dat nog denzelfden dag werd aan
genomen. Het wetsontwerp voorziet in de
erkenning van den nieuwen koning, maar
bepaalt, dat de functie, die 'hij ha het ver
volg zal uitoefenen in het bestuur van den
Vrijstaat beperkt zal worden. Volgens dit
ontwerp kan de nieuwe koning, zoo
lang de Vrijstaat verbonden is met Australië,
Canada, Groot-Brittannië, Nieuw-Zeeland en
Zuid-Afrika en zoolang de koning erkend
wordt door deze naties ten aanzien van be
noeming van diplomatieke en consulaire
ambtenaren en het sluiten van internatio
nale overeenkomsten, gemachtigd worden op
te treden voor gelijke functies in den Vrij
staat.
De functies van den gouverneur-generaal
worden gedelegeerd aan den Speaker van de
Dail, die voortaan de wetsontwerpen zal on
derteekenen en het parlement zal ontbinden.
De president zou dan, naar verluidt, de ove
rige functies van den gouverneur-generaal
op zich nemen.
De Valera heeft met deze wijziging in de
constitutie de bedoeling gehad Ierland ten
opzichte van den binnenlandschen toestand
den vorm te geven van een republiek en an
derzijds toch den band met de Kroon te
handhaven.
Het wetsontwerp, dat tenslotte met 79 te
gen 54 stemmen werd aangenomen, stuitte
bij die behandeling in den Dail op verschil
lende bedenkingen der oppositie.
Norton, de leider van de arbeiderspartij,
zeide, dat hij zich niet in principe tegen deze
voorstellen wilde verklaren, maar dat hij ze
belangrijk genoeg achtte om er eerst de mee
ning van het Iersche volk over te vragen bij
nieuwe verkiezingen.
De leider der oppositie, de oud-president
van den Vrijstaat Cosgrave, vroeg of de re
geering van plan was den laats ten band met
het Engelsche Gemeentebest te verbreken en
of de Valera de opinie van de premiers der
andere dominions gevraagd had.
De Valera antwoordde, dat er geen sprake
was van verbreking van den band met de
andere dominions, maar slechts om de wet
in overeenstemming te brengen'met de be
staande feiten en de wenschen van het Ier
sche volk dat in binnenlandsche aangelegen
heden geen inmenging- van een buiten
landsch vorst duldde.
Mermoz nog niet gevonden.
Misverstand bracht onjuist bericht in de
wereld.
PARIJS. 12 Dec. (Havas-A.N.P.) De
„Air France" deelt mede, dat vannacht het
bureau der maatschappij te Rio de Janeiro
meedeelde nog geen, bevestiging te hebben
ontvangen vaii het 'vinden van Mermoz en
zijn metgezellen.
Het bericht, dat de minister van Marine
heeft ontvangfen en waarin werd gemeld,
dat Mermoz gevonden was, schijnt op een
misverstand te berusten. Uit Fernando de
Noronha werd gemeld, dat niets van Mermoz
was gezien.
RIO DE JANEIRO. 12 Dec. (Havas-A.N.P.)
Het ministerie van Marine deelt mede. dat
op het dringende verzoek van den Fran-
schen ingenieur Couzinet, die momenteel te
Rio vertoeft, nasporingen worden gedaan op
den Oceaan om te trachten Mermoz te vin
den. Couzinet vroeg alles in het werk te stel
len om Mermoz die „130 mijl ten oosten van
St.-Pierre en St.. Paul dreef" te redden.
Het ministerie gaf draadloos opdracht aan
alle schepen in deze streken te zoeken en
waarschuwde alle vliegvelden en radiosta
tions. Het vaartuig van den hydrografischen
dienst „Bonifacion" week van zijn weg af.
Couzinet verklaarde, dat hij twee tele-
grammen heeft ontvangen, waaruit bleek, dat
adiopeilingen deden vermoeden dat de „Croix
du Sud" 200 K.M. ten oosten van de rots St.-
Pierre dreef en daarom heeft hij het mi
nisterie van Marine verzocht onmiddellijk te
zoeken.
Het schijnt, dat het misverstand is ont
staan op het Braziliaaansche ministerie van
Marine, tengevolge van de aanduidingen, wel
ke ingenieur Couzinet gaf ten aanzien van het
punt. waar net vliegtuig zou kunnen zijn ge
daald, als resultaat van zijn onderzoekingen.
ONZE DACELIJKSCHE KINDER VERTELLING
Ze waren nog niet van hun verbazing bekomen, toen de poort open
ging, en een schoone prins naar buiten kwam. Verschrikt sprong
Thijsje overeind.
„Je bent een flinke vent," zei de prins tegen Thijs, „want doordat
jij die geheimzinnige kruk overhaalde, is het kasteel plotseling weer
naar de aarde gedaald. En ook de macht van den toovenaar, die mij
in een vogel had veranderd, is nu verbroken."
In deze beschouwing, die wij ge
heel voor rekening van den schrij
ver laten, geeft de vroegere
Italiaansche minister van buiten
landsche zaken, graaf Sforza, zijn
inzichten weer over den huidigen
toestand van Euro-pa en de kansen
van een internationale toenade
ring.
„Onze landen, die zoo groot belang hebben
bij een gemeenschappelijk arbeiden voor de
organisatie van Europazeide ik in het
begin van 1922, in 'n rede, die ik uitsprak, toen
ik den president der Fransche republiek in
mijn kwaliteit van buitengewoon gevolmach
tigd ambassadeur mijn geloofsbrieven over
handigde.
President Millerand nam in zijn antwoord
mijn ideeën over en verklaarde, dat hij, even
als ik, van oordeel was, dat wij allen moesten
werken voor „de organisatie van den vrede
in Europa."
Toen ik eenige dagen later Poincaré ont
moette, die toen minister-president en minis
ter van buitenlandsche zaken was, vroeg ik,
of het hem niet toescheen, dat een dergelijke
verbreeding van onze doelstellingen ons naar
het academische terrein der ideologie zou
voeren. Zijn antwoord liet mij weinig twijfel
over het gebrek aan enthousiasme, dat hij
bezat voor de medewerking aan een vredes
politiek. die wat verder reikte dan de artikelen
en de bijlagen van hetverdrag van
Versailles.
Welke staatsman zou tegenwoordig de oogen
durven sluiten voor die vraagstukken?
Die herinneringen schieten mij te binnen als
contrast tot de uitingen van vertwijfeld pessi
misme over het intellectueele en moreele leven
in Europa, welke wij ook thans veelvuldig en
zelfs van den kant der moedigste de edelste
geesten waarnemen.
Zeker, wij weten, dat het Europa van heden
niet kaïi voortduren; dat zijn heiligste in
stellingen misschien vermolmd zijn; dat de
nieuwe reuzen, bewapend en dreigend, het
uithouden ondanks hun leemen voeten; dat
de kleine burgers in de dictatoriaal geregeerde
landen zich gemakkelijk in den armzaligen
toestand, waarin zij hun dagelijksch bestaan
leiden, blijken te schikken, dank zij collec
tieve sprookjes, zooals die van het Arische
ras. En toch is de dageraad van het nieuwe
Europa thans duizend, maal eerder te ver
wachten dan in 1914.
Ondanks de dwaasheden en misdaden van
na den oorlog, blijft één belangrijk feit te
noteer en: de stórmen, die er op gevolgd zijd
hebben de oude autocratische monarchieën
Duitschland, Oostenrijk-Hongarije, Rusland,
Turkije, Spanje, met zich meegevoerd, zonder
haar de hoop op een terugkeer te laten. Zelfs
nu, in het met bloed bevlekte Spanje, verbazen
de weinige royalisten, die in de rijen der op
standige generaals meevechten, zich niet over
de doodelijke stilte om de figuur van ko
ning Alfonso, die zoo'n zware verantwoorde
lijkheid draagt voor datgene, wat de gruwe
lijkste tragedie van het Spaansche volk uit
maakt: de onbekendheid der achttiende eeuw
en de noodzakelijkheid zich te moeten ver
plaatsen van den Bourbonschen sluimer der
achttiende naar de harde werkelijkheid der
twintigste eeuw.
Als men in meerdere of mindere mate ge
ünificeerd Europa thans anders dan als
utopistisch ideaal kan beschouwen, ondanks
het kabaal der nationalistische en op rassen
leer gefundeerde dictaturen, dan is dat te
te danken aan de liquidatie der Hohenzollern,
de Habsburgers. de Romanoffs en de Bour
bons. Die oude dynastieën vertegenwoordigen
in de eerste plaats de privileges, die zich om
haar gegroepeerd hadden en die het is zoo
gemakkelijk zich illusies te maken iets in
stand hieiden dat niets anders was, dan de
bescherming der kastenprivileges.
De dictaturen zijn een ziekte; men kan er
van genezen. Zij zijn een crisis, die voorbij
kan gaan. Zij dwingen in ieder geval tot een
nauwgezet onderzoek, dat nuttig kan zijn ten
behoeve van den moreelen vooruitgang: de
„welwillenden", die in Duitschland aan toe
risme komen doen. keeren terug ehthousiast
over de „orde", die zij daar aantroffen. Ook
in Italië kent men dat soort lofliederen. Wat
kunnen de toeristen weten van den bewon-
derenswaardigen, geheimen weerstand, die
zooveel Protestantsche predikanten aan het
heerschende „nieuw-heidendom" hebben ge
boden? Het protestantisme is thans bezig
hier de bronnen te vinden, die hem ont
braken onder het conformisme uit den tijd
Pleidooi in het proces-
Frankfurter.
Dr. Curtis herinnert aan de Joden
vervolgingen in Duitschland.
Uit Chur 11 December. In de middagzitting
van het porces-Frankfurter bracht de verde
diger van Frankfurter, dr. Curtis, een groote
hoeveelheid authenthieke documenten in het
geding om de slechte behandeling der Joden in
Duitschland. zoowel in concentratiekampen
als elders, ten doel hebbende het ondragelijk
maken van hun bestaan, aan te toonen. Hij
verklaarde, dat bij de vervolgingen geen spra
ke is van op zich zelf staande gevallen, maar
dat zij deel uitmaken van een systematische
„actie ter verbanning en uitroeiing der Duit
sche Joden".
Dr. Curtis overhandigde de rechtbank stuk
ken aangaande vogelvrijverklaring en vervol
ging van Joden in Duitschland en aangaande
de slechte behandeling, welke hun in de con
centratiekampen deelachtig wordt.
Curtis las voorts passages voor uit het
schrijven, waarbij MacDonald ontslag vroee
als Volkenbondscommissaris voor de Duitsche
politieke vluchtelingen, waarin hij de slechte
behandeling, waaraan de Joden systematisch
bloot staan, gispt.
Door GRAAF SFORZA,
oud-Italiaansch minister van buitenl. zaken.
van Wilhelm II. Het Duitsche Katholicisme
is in deze dagen onder de vervolging
ongetwijfeld heel wat zuiverder dan ten tijde
der politieke intriges van het Centrum, dat
verplicht was rekening te houden met de of-
ficieele gebeurtenissen.
De verdienste der Katholieken in Duitsch
land is daarom ook zoo groot, omdat de gees
telijken den dictator niet uitdagen, zooals ten
tijde van Bismarck en zijn Kulturkampf het
geval was.
Men moet niet vergeten, dat één lustrum
van den na-oorlogschen tijd hetzelfde is als
een kwarteeuw van voor 1914. De stichters
van het nieuwe Rusland hebben met naive-
teit zekere principes van de Christelijke mo
raal uitgeschakeld: echtscheidingen werden
vergemakkelijkt door een sterke vereenvou
diging van de procedure, de geboorten alle
wettig erkendTien jaar zijn voorbijge
gaan en de heeren van het Kremlin hebben
nu hun volk er aan herinnerd, dat er geen
moraal van het verleden en van de toekomst
is en dat men tot de oude opvattingen zal
moeten terugkeeren, wil men het Russische
volk laten voortbestaan.
Ondanks het verraad van den een en de
afvalligheid van den ander is een der voor
naamste vraagstukken niet alleen van de di
plomatie maar van de Buropeesche bescha
ving, de redding van den Volkenbond. In
Engeland heeft een revolutie in de openbare
meening de regeerders, die gereed waren dat
te vergeten, verplicht den goeden weg te kie
zen. Zou zoo iets in het verleden denkbaar
geweest zijn? De vettige, sceptische lach van
Von Bülow klinkt mij nog in de ooren, nu ik
denk aan de spottende wijze, waarop hij
tijdens het bezoek, dat hij mij op de Con-
sulta te Rome bracht, sprak over de illusies
van hen, die een internationale wet wilden
opstellen, welke boven de egoismen der na
tionale regeeringen verheven zou zijn. Ik
herinner me het medelijden, dat, in den tijd
toen ik als jong diplomaat in Weenen ver
toefde, de Hochgeborenen aan den dag leg
den voor een zekeren professor Masarijk. En
ziet, deze laatste was tot voor zeer kort de
meest vereerde staatspresident van Europa
en zijn trouwste volgeling, Benesj. is zijn op
volger.
De Europeesche volkeren hebben, veel meer
nog dan men temidden van de propagandis
tische drukte der dictaturen beseft, de nood
zakelijkheid van een Europeesch verbond be
grepen. Men zal eenmaal erkennen, dat zelfs
de wereldoorlog en zijn vier jaren van slach
ting een element van toenadering tussehen-
de volkeren, zoo niet tusschen de regeeringen,
hebben gevormd.' Dank zij dén oorlog .vary
1914-1918 weten de instincten der volkeren
zich niet ver van elkaar verwijderd; als de
wonden en smarten van den oorlog boven
dien in den nevel van tijd verdoezeld zijn ge
raakt, zal men met verbazing en ontzetting
erkennen, dat de massa's der strijdenden naar
den dood geleid werden en in de loopgraven
bedolven bleven door de macht van een reeks
gelijkluidende formules, die aan beide zijden
te goeder trouw werden opgevolgd en Inhiel
den: Wij strijden voor ons leven, voor de on
afhankelijkheid. voor onze vrijheid
De groote Westersche democratieën zijn bo
ven alles aan den vrede verknocht en hun
leiders begaan slechts een vergissing tegen
over den vrede: n.l. het bestaan van den haat
van den oorlog te zeer te erkennen. Al de klei
ne landen van Europa hebben een quasi-reli-
gieuze liefde voor den vrede aan den dag ge
legd, toen zij de risico's en de verliezen aan
vaardden, die voor hen schuilden in de sanc
ties tegen een staat, die als aanvaller gesigna
leerd was. En als de aan de dictatuur onder
worpen volkeren hoe langer hoe meer ver
doofd zijn geraakt door de brallende taal van
hun meesters, is dat dan niet geschied, om
dat deze laatsten de vrije uiting van hun mee
ning vreezen in geval de koorts der jonge
lingschap zou dreigen te dalen?
Wil men weten, hoe Europa er over twintig
jaar uit zal zien? Om daar achter te komen,
moet men niet bij de dictatoriaal geregeerde
landen gaan zoeken. Europa richt zich naar
den economischen en socialen bouw der Ver-,
eenlgde Staten. Het Europa van gisteren was
het Amerika van den candidaat Landon, die
onder de vlag van een zoogenaamd indivi
dualisme de meest schrijnende sociale on
rechtvaardigheden wenschte te handhaven;
die onder den naam van Georges Washington
iedere internationale verantwoordelijkheid,
iederen plicht tegenover de andere landen
wilde ontduiken en zoo mogelijk nieuwe dol
zinnige en hatelijke tariefmuren oprichten.
Doch een kracht, zooals men nimmer tevoren
gezien had, heeft wederom.de macht in han
den gelegd van Roosevelt, wiens grootste
ideaal het is te arbeiden voor den vrede en de
eenheid in de wereld. Zeker, de Amerikaan-
sche atmosfeer heeft om hem heen demago
gen alse pater Coughlin en dr. Townsend opge
roepen, die behalve in beroemdheid in
niets verschillen van hun dictatoriale colle
ga's uit Europa. Over twintig jaar zullen de
adsplrant-dictatoren van Europa nog slechts
den omvang hebbenvan de huidige Amèri-
kaansche agitators. Een ernstig verschil met
Amerika is, dat de wereldoorlog van 1914-T8
bij ons een golf van misverstanden heeft ach
tergelaten, waaruit een nieuwe leugen, de in
ternationale leugen, bezig is nïet ongezonde
kracht op te bloeien.
Bismarck had in 1870 voldoende aan een
paar wijzigingen in het telegram van Ems om
een oorlogsatmosfeer te scheppen. Tegenwoor
dig zijn de volken minder geneigd zich te
laten meesleepen: vandaar de noodzaak hen
te verdooven, zooals men vroeger, tijdens den
oorlog, voor den stormloop alcohol uitdeelde.
In werkelijkheid zouden thans de meest on
geruste naturen de leiders der oorlogspar
tijen moeten zijn; hun kabaal en hun succes
herinnert me aan zekere verschrikkelijke
bombardementen van 1918; de vijand scheen
zeer nabij; toch was het slechts een „mise
en scène" om den terugtocht te verbergen
achter een gordijn van ruïnes.
De terugtocht zou tienmaal sneller zijn, als
de leiders, der democratiën beseften hoe ge
weldig de krachten zijn, waarover zij beschik
ken. Maar zij schijnen het niet te vermoe
den
(Nadruk verbodeni)
