Operaties in China opgeschort.
De eenheid van het Britsche
Gemeenebest.
Tsjang Kai Sjek vandaag te Nanking?
Haar kwetsbaarheid ten tijde van
Constitutioneele crisis.
Ierland pleegde rechtsbreuk.
Thijs IJs en de taart van Dickie Dons
ZATERDAG 19 DECEMBER 1936
H A A R L E M'S DAGBLAD
De vijandelijkheden die door de
Nanking regeering geopend zijn tegen
de opstandelingen, die Tsjang Kai
Sjek gevangen hebben genomen, zijn
opgeschort op bevel van Tsjang Kai
Sjek zelf. De generalissimus heeft in
een schrijven gezegd; Voorzoover ik
weet zal ik Zaterdag te Nanking ko
men. Dit schrijven is per vliegtuig uit
Sianfoe gekomen en gericht aan Ho
Ying Tsjin, den commandant van de
zeventien divisies, die tegen de rebel
len worden samengetrokken.
De Kwo Min Tang publiceert een manifest
aan de natie, waarin de strafexpeditie tegen
Tsjang Sjoe Liang gerechtvaardigd wordt.
De regeeringstroepen hebben Sien Ya No op
20 K.M. ten Noordwesten van Sianfoe bereikt
en de opstandelingen gedwongen zich terug
te trekken. Daarentegen hebben de regeerings
troepen in de streek ten Oosten van Sianfoe
ln afwachting van stersterkingen hun op-
marsch moeten opschorten. Voorts hebben re-
geeringsvliegtuigen een divisie opstandelingen
opgespoord, die zich bevond in het Noorden
van Sjensi en welker voorhoede te San Yoean
was op 40 K.M. ten Noorden van Sianfoe.
De arrestatie van Tsjang Kai Sjek.
Generaal Tsjang Ting Wen, die tegelijker
tijd met Tsjang Kai Sjek door de opstande
lingen werd gearresteerd is gisteren te Nan
king aangekomen, waar hij in een interview
het volgende heeft verklaard:
De generalissimus en zijn metgezellen wer
den Zaterdag gearresteerd en afzonderlijk op
gesloten. Tot vier maal toe heeft Tsjang Kai
Sjek de door Tsjang Sjoe Liang gestelde voor
waarden verworpen. Laatstgenoemde deed
daarop zijn eische nin den vorm van een
brief aan Tsjang Kai Sjek toekomen, doch
deze antwoordde. „Zoo gij mij als uw meerdere
erkent, moet gij mij vrij laten. Zoo niet, dood
mij dan en wordt landvex-rader".
De Japansche minister van buitenlandsche
zaken. Arita. heeft in den kabinetsraad mede
gedeeld, dat alle Chineesche provinciën, met
uitzondering van Sjensi en Kansoe, de Nan-
king-regeexmxg steunen. Deze regeering heeft
den Japanschen ambassadeur te verzekering
gegeven, dat de Chineesche politiek ten op
zichte van Japan niet beïnvloed wordt door
de gebeurtenissen te Sianfoe. Terwijl er in
legei'kringen eenige onrust merkbaar is, is de
stemming in officieele kringen, die een af
wachtende politiek de juiste blijven achten,
kalm. Hoewel men van meening is, dat de
positie van het kabinet-Hirota ernstig ge
schokt is, is het waarschijnlijk, dat er geen
wijziging in de Japansche politiek zal treden
vóór de bijeenkomst van het parlement op 24
December.
Italië.
Italiaansch-Engelsche onder
handelingen in beslissend
stadium?
De diplomatieke redacteur van het agent
schap Stefani bevestigt, dat volgens inlichtin
gen uit goede bron de Engelsch-Italiaansche
onderhandelingen omtrent een „genteman-
agreement" in een beslissend stadium zijn ge
komen.
De zinspelingen van enkele bladen op de
mogelijkheid, dat het accoord ook tot andere
staten zou worden uitgebreid, worden niet be
vestigd. Men kan als zeker aannemen, dat het
accoord tweezijdig zal zijn, hetgeen zijn pre
cedent zal vinden in het Fransch-Italiaansche
accoord van 7 Januari 1935, dat eveneens niet
tot andere staten werd uitgebreid. In het
gentleman-agreement zullen groot-Brittannië
en Italië de wederzijdsche belangen in de
Middellandsche zee erkennen en opnieuw hun
gemeenschappelijk verlangen bevestigen, dat
de algemeene toestand in deze zee niet gewij
zigd zal worden.
Dantzig.
Preventieve hechtenis motief
voor uitsluiting van Volksdag-
zitting.
Volgens het nieuwe reglement van orde van
den Volksdag, dat is aangenomen met de stem
men der nationaal-socialisten vóór, is het mo
gelijk, dat afwezige afgevaardigden voor ver
scheidene zittingen worden uitgesloten. De
voorzitter van den Volksdag heeft besloten
deze bepaling streng toe te passen tegen afge
vaardigden, die. zich in preventieve hechtenis
bevinden. Zoo is de socialistische afgevaar
digde Goddau van deelneming aan tien zittin
gen uitgesloten.
Engeland
„Non-interventie voorkwam
oorlog", aldus Eden.
In het Lagerhuis heeft minister Eden tij
dens het debat over de buitenlandsche poli
tiek geantwoord op enkele vragen betreffen
de den burgei-oorlog in Spanje.
Eden zeide o.a., dat het de plicht van alle
mogendheden was om zich buiten den Spaan-
schen bui-geroorlog te houden.
„Ik geloof, dat de non-interventie,
hoe gebrekkig zij ook toegepast
wordt, het oorlogsgevaar sterk ver
mindert.
Ik geef Blum geen ongelijk, toen
hij zeide, dat in Augustus jl. de oor
log in Europa op het punt stond om
uit te breken en dat de non-inter
ventie zulks voorkwam".
Aan Eden's rede ontleenen wij verder:
Als alle staten werkelijk geneigd zijn de
non-interventie te steunen zal deze controle
zeer eenvoudig kunnen zijn, indien ze dit
niet wilen zal elk controlesysteem nutteloos
zijn.
Voortgaande legde Eden er den nadi-uk op.
dat de ~Fran.sche en Engelsche regeeringen
niet verwachten bij haar eerste poging reeds
-««uitent te kriieen dat de bemiddeling,
"-•«ie hetzij in Europa, gunstig
invangen De twee regeei-ingen zijn
ec :er voornemens deze zaak voort te zet
ten en misschien zullen haar pogingen ten
slotte met succes beki-oond worden.
Wat den humanitairen kant van de aan
gelegenheid betreft, zeide Eden de' zekerheid
te hebben, dat het Huis zal toegeven, dat d"
resultaten der Britsche werkzaamheid daar
voor een rechtvaardiging vormen. Ten aan
zien van de evacuatie-faciliteiten zijn be
langrijke vorderingen gemaakt en in één
enkel deel van Spanje worden sinds eenigen
tijd wekelijks 200 personen geëvacueerd.
„Het zou mij vei'bazen", aldus Eden,
„wanneer in totaal het aantal uit
gewisselde gevangenen geen getal
van vijf cijfers vormde".
Na vervolgens veel lof te hebben toege
zwaaid aan de humanitaire werkzaamheden
van de Britsche consulaire en diplomatieke
ambtenaren, zeide Eden, dat een der vrucht
baarste resultaten verkregen is in het Noord
westen van Spanje, waar tengevolge van een
reeks overeenkomsten de verhouding tus-
schen Burgos en de Baskische regeering aan
zienlijk minder bitter is dan tusschen Bur
gos en de Spaansche regeering te Valencia.
Eden sprak verder over „de groote harte
lijkheid in de Fransch-Engelsche betrei n-
gen, welke te belangrijker is. daar zij niet
exclusief is en omdat wij duidelijk te ver
staan hebben gegeven, dat ons doel is en
blijft een Europeesche regeling tot- stand te
brengen".
Duitschland
Hitier pleit voor het
vierjarenplan.
In een te Berlijn gehouden rede voor ver-
tegenwoordigei's van het Duitsche bedrijfsle
ven, heeft Hitier, naar het D.N.B. meldt, ge
wezen op de noodzakelijkheid, dat Duitschland
zijn productie op elk gebied uitbreidt. Een
„onmogelijkheid" bestaat hier niet. Met de
uitvoering van het Vierjarenplan had hij een
man met een onbuigbaren wil belast, van
wien hij wist, dat voor hem het woord „het
kan niet" niet bestaat. „Vertrouwt den man,
dien ik heb aangewezen", aldus de leider. „Hij
is de beste man, dien ik voor deze taak iieb.
een man met den sterksteix wil en de grootste
vastberadenheid. Gaat allen vast aaneenge
sloten met hem mee. Daarmee leggen we de
vaste grondslagen van een Duitsch bedrijfs
leven, dat in de kracht, de stabiliteit en de
veiligheid van het Duitsche Rijk wortelt.
Wamxeer wij ons fanatiek aan de uitvoering
van deze taak wijden, zullen wij beiden voor
de nakomelingschap blijven bestaan, de poli
tieke leiding, omdat zij en haar manxxen iets
hebben gewild en bereikt en het Duitsche eco
nomische leven met al zijn arbeiders, omdat
het zijn volle kracht in dienst van dit werk
heeft gesteld."
Een leger voor Zuid-Spanje.
De strijd bij Boadilla.
Uit Valencia. 18 December. Bij eexx van
daag in de Staatscourant verschenen de-
cx-eet wordt een leger voor Zuid-Spanje in
gesteld, dat onder bevel zal staan van dexx
brigade-genera al Martinez Monje. Dit leger
omvat de secties Cordova, Granada en Ma
laga.
Gistermorgen heeft radio-Sevilla gemeld,
dat het aantal dooden der regeeringstroepen
bij Boadilla 95 heeft bedragen. De recht-
schen hebben zich meester gemaakt van 15
mitrailleurs en eexx loopgraafmortier, bene
vens van drie vechtwageixs. in eexx waarvan
een Russisch bestuurder zat. die door een
graxxaatscherf was gedood. Voorts deelt deze
zexxder mede. dat te Boadilla eexxige gevaxx-
genen gemaakt zijn, die verklaard hebben,
dat het opperbevel gevoerd werd door een
Rxxssisch officier, die kort geleden te Madrid
is aangekomen. De rechtsche luchtstrijd
krachten hebben Madrid intensief gebom-
bardeex-d. waax-bij eexx regeerirxgstoestel
neergeschoten werd.
DE THEEMS BUITEN HAAR OEVERS.
Sedert gistermorgen is de storm, die eexxige
dagen over Exxgeland gewoed heeft, met her-
ïxieuwde kracht weer opgestoken. De wixxd
stuwde het water van de Theems zoo sterk op,
dat de rivier tot Windsor en Sunbury bxxi-
ten haar oevers is getreden.
Nu de Britsche konrngscrisis, die als een
plotseliixg dreigende donderwolk haar scha-
dxiw over alle deelen van het wereldrijk kwam
werpen, zich alweer ontladen heeft en niet
alleexx het Engelsche constitutioneele stelsel,
maar ook de tot het Britsche Gemeeixebest
vereenigde boxxd van volken de zware beproe-
vixxg glansrijk en ongeschokt, ja, innerlijk
wa'ax'schijnlijk nog versterkt, te boven zijn ge
komen, loont het wel de moeite, zich nog weer
eens rekenschap te geven vaxx dexx samenhang,
die er tusschen moederland en dominions is
blijven bestaan, ook nadat de algeheele eman
cipatie dezer laatste een voldongen feit was
geworden. Dat als factox-en van dien samen
hang ook tal van andere dan juridische ele
menten een rol spelen: taal- en stamverwant
schap, economische belangen, gemeenschap
pelijke defensie, het besef van irx èenheid een
geweldige wereldmacht te vormen, is oixloo-
chexxbaar. De cultureele verbondenheid der
Rijksdeel en en hare overwegende beteekènis
is eexxmaal aardig weergegeven in een Zuid-
Afrikaaxxsch memorandum voor de onofficieele
conferentie van Toronto in September 1933:
het zou, zeide de schrijver daar, oxxgetwijfeld
interessant zijn te weten, of over een eeuw de
Union Jack nog ergens in Zixid-Afrika zal wap
peren, of Ierland nog een gouverneur-generaal
zal hebben exx of Canada ambassades zal heb
ben in al de hoofdsteden van Europa: maar
het zou veel belangrijker zijn te weten, of de
menschen in Kaapstad en Melbourne en Otta
wa de Punch nog zullen lezen, exx of men nog
onder dezelfde regels cricket zal spelen in
Londen en in Sydney. Zonder een blijvende ver-
bondexxheid van dezen aard zal inderdaad ook
de rechtsband moeilijk gehandhaafd kunnen
blijven, maar wat na de typisch constitutio-
ïxeele crisis toch allereex'st de aandacht
vraagt, is juist de jxxridische band tusschen
de zes zelfstandige leden van het Britsche Ge
meenebest: het Vereenigd Koninkrijk, Canada,
Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika en den
Ierschexx Vrijstaat.
Het statuut van Westmïnstei-.
Vraagt men zich af, waarin deze juridische
samenhang bestaat, dan vindt men eenerzijds
het instituut der Rij ksconf eren ties en de door
deze in 1926 exx 1930 met aller instemming
vastgestelde besluiten exx anderzijds het vaxx
11 December 1931 dateerende Statuut van
Westminster. De bedoelde coxxferenties waren
in wezexx congressen van bijixa tot algeheele
zelfstandigheid gegroeide jonge staten met
hun gemeenschappelijke oude moederland: zij
hadden de definitieve oplossing van het Brit
sche Rijk in een eigenaardigen vorm van
statenbond voor te bereiden en jixridisch te
omschrijven, maar een regelmatig functionee-
rexxd orgaan der gemeenschap kan men haar
moeilijk noemen.
Constitutioneelrechtelijke beteekenis heeft
dan ook eigenlijk alleexx het resultaat van
hare beraadslagingen, het bovengenoemde
Statuut van Westminster, een Britsche
Rijkswet,, die de instemming heeft gevonden
zoowel van het parlemeixt te Londen, als vaxx
de afzonderlijke dominiale regeeringen en
parlementeix. (Op dat tijdstip nog zes in aan
tal. aangeziexx Newfoimdlaixd eerst na 1931,
als gevolg van financieel oxxvermogen, uit
den rechtstoestand van dominion tot een
nxeer afhankelijke positie is teruggegledeix).
Wie zoxxder diepgaaixde voorstudie van het
Britsche Rijksrecht zich aan de lectuur van
dit Statuut van Westminster zou wagen, zou
er, vrees ik. al heel weinig van opsteken. Hij
zou in de twaalf artikelen van dit funda-
menteele document vaix het tegenwoox-dige
Britsche Rijk allex-lei technisch-ingewikkelde
bepalingen moetexi trachten te doorgron
den. die op hexxx den indruk 'i maken
- !>1<5 droes zand •"•gen sn
Door Prof. Dr. J. H. W. Verzijl
waarvan hij de diepe strekking nauwelijks
zou vermoeden. En toch is ixx de afzonderlijke
artikelen exx alinea's van dit schijnbaar sa-
ïxxengeraapte stel rechtsregels de uiteinde
lijke xxeerslag te vinden van misschien wel
de allex-merkwaardigste staatsrechtelijke
evolutie ixi de geschiedenis der meixschheid.
Alleexx de inleiding- tot het Staibuiut is lees
baarder exx beter verteerbaar dan de eigen
lijke inhoud der artikelen, en voor onze be
schouwing kooxxt het ook eigenlijk alleexx
daarop aan. Want in die inleiding staaxx de
drie groote begixxselen vermeld, die sinds
dien den juridischexx sameixhaixg van het
Britsche Gemeenebest van Naties bepalexx:
vooreerst dit, dat deze boxxd vaxx volkeren
berust op eene vrije vereeniging ff ree asso
ciation) zijner leden, waarvan de Kroon het
symbool is; vervolgens dit, dat die leden on
derling verbonden zijn door een gemeen
schappelijke onderdanentrouw (common al
legiance) aan de Kroonexx teix slotte het
vooi'schrift vaxx meer practischexx aard, dat
daarom elke latere wijziging in het recht be
treffende de troonopvolging of de konink
lijke titulatuur de toestenximing zal ver-
eischexx zoowel van de parlementen vaxx alle
domixxions als van het parlement van het
Vereenigde Koninkrijk.
Iedere staat zijn eigen
Grondxvet.
Binnexx de grenzen van dit gemeenschap
pelijk Statuut bezit iedere der verbonden
staten zijn eigexx constitutie, in hoofdtrekken
aan elkaar goelijk, maar in allex-lei bijzonder-
hedexx uiteenlooperxd, uit verschillende perio
den der ontwikkeling dateerend en ieder op
hare eigen wijze tot stand gekomen, uiterst
belangwekkend uit rechtsvergelijkend oog-
pxxixt, maar technisch veelal te ingewikkeld
voor een uiteenzetting als deze, en boven
dien voor oxxs oxxderwerp van ondergeschikte
beteekenis.
Waxit alle (met uitzondering van het nog
nader te beschouwen geval van dexx Ierschen
Vrijstaat) bieden tenslotte het alleen maar
lichtelijk geschakeerde beeld van de par
lementaire monarchie als staatsvorm, waarbij
éénzelfde physieke persoon zesvoudig koning
is, in elk der zes leden van het gemeenebest
xxaar een afzondexiijk, maar verwant corxsti-
tutioneei recht regeerend exx in de voormalige
Rijksonderdeelen vex-tegenwoordigd door een
plaatsvervanger, den gouverixeur-generaal.
Hoe perfect dat coixstitutioxxeele stelsel in ern
stige omstandigheden als die van de laatste
weken werkt, heeft de vlotte afdoening van
de koningscrisis in de zes Rijksdeelen wel
bewezen. Evenwel de vaststelling van het
vlotte coxxstitutioneele verloop dezer crisis
mag de oogen niet doexx sluiten voor de mo
gelijkheid, dat het gaxisch anders ware ge
gaan. In de aangelegenheid, waarover het
liep, bestond groote eenstemmigheid en dit
heeft de afdoening vergemakkelijkt. Maar
stel eexxs, dat materieel de zes Rijksdeelen
het niet eens warexx geweest en dat tóch een
oplossing had moeten worden gevonden. Daix
zou inderdaad de eenheid van het Britsche
Gemeexxebest onnxiddellijk op het spel heb
ben gestaan. Zouden bijv. de regeeringen en
volken van een aantal, misschien wel van de
meerderheid der leden, Konixxg Edward voor
den troon hebbexx willen behouden door in de
on-Engelsche figuur van een morganatisch
huwelijk te bewilligen, met uitsluitixig van
zijxx eventueele nakomelingen van de troon
opvolging, dan zou het verzet vaxx de overige
leden, misschiexx slechts van ééxx enkel lid
deze oplossing hebben kunnen verijdelexx, om
dat zonder aller instemmixxg eexx wijziging
van het trooixerfrecht vaxx de Act of Settle
ment van 1701, ixx verband met de aanvul
lende normen vaix de „common law", het
gemeenerecht, rechtens niet mogelijk was. En
zou de koning, over zijn verschillende kabi-
xxetten heexx. de achter hem staaxxde volken
voor zijxx zaak hebbexx willen trachten te
winxxen, daix zou opnieuw de schexiring ge
dreigd hebben, indien hij in dat streven in
enkele Rijksdeelen wél, maar in andere niet
geslaagd ware.
De kwetsbare Rijkseenheïd.
Juist oxxxdat de dynastie en de drager der
Kx*oon de eexxige juridische verbondenheid
tusschen de „vrijelijk geassocieerde" leden
vaxx het Gemeenebest ixx staxxd houden, moet
een ernstige crisis, die in dynastieke ver
houdingen of in den persoon des Koxxixxgs
haren oorsprong vindt, het Britsche Rijk
noodzakelijkerwijs In het hart treffen. Wat
in dat oxxgelukkige geval had behooren te ge-
beurexx of gebeurd zou zijxx, is ixauwelijks te
zeggeix. Zou alleexi de troonopvolging staats
rechtelijke moeilijkheden hebbexx opgeleverd
daix zouden volgens het Statuut vaxx 1931 de
Koning en zelfs de grootst mogelijke meer
derheid vaxx het zestal Rijksdeelen voor het
verzet vaxx ééxx dissidexxt-lid hebben xnoeten
wijken. Maar overigens? Ook in andere scha-
keeriixgen zou de Koixiixg voor het gemis aan
eenstemmigheid hebbexx kuixixexx terugtreden.
Of de minderheid zou zich naar de meerder
heid hebben kunnen voegen of omgekeerd.
Of de leden van het Gemeenebest zouden
groepsgewijze ui-tee-ixloopeixde wegen hebbexx
kunnen gaan, de e-enexx met behoud vaxx Ko
ixiixg Edward, de anderen met den hertog vaxx
York als nieuwen Koixiixg. In-dat laatste ge-'-
val zou het zelfs dénkbaar zijn' geweest, dat
de dynastieke band behouden ware geble
ven, met tijdelijke splitsing van de monarchie
over twee dragers, en met het vooruitzicht
op latere hereeniging.
Maar waartoe verder deze bespiegelingen
over wat er had kumxen gebeuren, xxu de cri
sis zoo regelmatig verloopen is. 'Zij hadden
slechts ten doel het constitutioneel uiterst
kwetsbare van den band, die nog altijd het
Britsche Gemeenebest bijeen houdt, met
enkele eveixfcualiteiten toe te lichtexx. Wel nie
mand zou nog maar enkele maanden geleden
hebben, kumxen voorzien, of zelfs vermoeden,
dat de sahienlxang der onder de Britsche
Kroon vereenigde volkeren ooit door een
sensationeele crisis van dit zeer bijzondere
persoonlijke karakter zou worden bedreigd.
Dat die samenhang, juridisch gezien, weinig
hecht is, weet ieder, die het Britsche Rijks-
recht kent. Maar had mexx een waarschijnlijke
crisis moeten voorspellen daix zou men veeleer
in de richting van een veirscherping der repu-
blikeinsche tendenties in bepaalde Rijksdee
len, of in die van' het doctrinaire „recht tot
afscheiding" hebben gezocht, en dus den
blik zeker niet naar den drager der Britsche
Ki'oon, doch veeleer naar de Valera of naar
zekere politieke voormannen in Zuid-Afrika
hebben gericht.
Ierland's houding.
Ei- is te meer aanleiding om. als nabetrach
ting op de overwonnen Koningscrisis, ook
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELUNC.
dit aspect van de kwestie van den samenhang
van het Britsche Gemeenebest nog even aan
te roeren, nu de regeering van den Ierschen'
Vrijstaat inderdaad gemeend heeft in de on
gelukkige gebeuitenissen van de laatste we
ken grond te mogen vinden om den boven-
geschetsten, toch al zoo zwakken rechtsband
nog verder stuk te rafelen. De Iei'sche Vrij
staat is nu eenmaal helaas geen loyaal lid
van het Britsche Gemeenebest. Rechtsbreuk
is te veroordeelen, onverschillig van welke
zijde communistische, fascistische of de
mocratische zij komt, en de houding van
den Vrijstaat is niet anders te qualificee-
ren dan als rechtsbreuk. In het verleden van
Ierland moge nóg zooveel liggen. dat
rancune heeft gewekt, sinds het Britsch-Ier
se he vei'diag van 1921 en de latere afspra
ken der Rij ksconf ei'enties, tenslotte in het
Statuut van Westminster gedefinieerd, zijn
ook deze beide Rijksdeelen door den bovenge-
schetsten rechtstoestand gebonden, en wie
daarmede in strijd handelt, breekt het recht.
Dat doet de Iersche Vrijstaat thans opnieuw,
na de crisis. En toch was Engeland hem tot
de uiterste grens tegemoet gekomen.
Typisch is in dit verband het eedsformu-
lier, in het verdrag van
Typisch is in dit verband het eeds-formulier,
in het verdrag van 1921 voor de Iersche parle
mentsleden vastgesteld: deze eed was n.l. door
een van alle andere afwijkende redactie, zóó
kunstig geformuleerd, dat zij den Koning niet
behoefden trouw te zweren als hun eigen
Koning, maar alleen iix zijn hoedanigheid van
hoofd van het Britsche Gemeeixebest van
Naties. En in de Iersche wet tot afkondiging
van de constitutie vaix 1922 was zelfs, iix een
godsdienstige formuleering, uitdrukkelijk de
leer der volkssouvereiniteit aanvaard, door
de erkenning, „dat alle wetgevexxd gezag van
Godswege toekomt aaxx het volk". Maar ook
dat is den Ierschen nationalisten nog niet ge
noeg geweest. In strijd met het verdrag moest
de geheele eed worden afgeschaft. De ver
tegenwoordiger des Koniixgs ixx den Vrijstaat,
de gouverixeur-geixeraal moest verdwijnen. En
nu is de laatste stap gezet: den Koning wordt
elke interne staatsrechtelijke functie in den
Vrijstaat voor het vervolg oixtzegd en hij mag
alleen nog maar dezeix in het buiteixlandsch
verkeer vertegenwoordigen, hij is immers
slechts een „buiteixlandsch vorst"! De vóór
laatste stap want de laatste zou zijn: af
scheiding vaix het Britsche Rijk, en dat willen
de heeren te Dublixx blijkbaar ïxog niet.
De voordeelen van hun deelgenootschap van
het machtige Britsche Gemeeixebest willen zij
ook na hun opeeixvolgexxde rechtsbreuken nog
wel blijven genieten. Zij verdienen ten volle
indien thans Engeland en de overige domi
nions van hun zijnde dien laatsten stap deden
en den Vrijstaat berichten: „Goed, nu houden
wij u aan uw besluit; gij hebt uw handteeke-
nïng verloochend exx uw woord gebroken; nu
gijzelf het hebt verkozen, den overeengekomen
coixstitutioneeleix baixd los te maken, zijt gij
vaxx nu af aan uitgebannen uit het Britsche
Gemeenebest vaix Naties". Maar Engeland is
tegenover rechtsbrekers zeer lankmoedig ge
wordenHoe men de zaak ook keert, het
Britsche Rijk berust rechtens alléén ïxog maar,
maar berust rechtens daxx ook xxog onaan
tastbaar, op een volkomen vrijwillig aange
gane verbintenis, op voet vaxx gelijkheid, tot
blijveixd sameixleven iix eeix rechtsgemeen
schap onder het hoogste gezag van eeii voor
allen ledeix gezamexxlijkeix Koning, die teveixs
vaxx ieder afzonderlijk lid de Koning is. Zoo
wel afzweriixg vaxx de monarchie, als af
scheiding uit het Gemeenebest zou, zoolang
het statuur van Westmiixster de opperste
groixdwet van het Rijk blijft, een wederrech
telijke daad zijn.
Natuurlijk kaïx, iix gemeen overleg, ook dat
Statuut eveixtueel weer worden gewijzigd,
maar zoolang dat niet geschied is, zou elke
republikeinsche actie, zoo goed als elke sepa
ratistische beweging, rechtsbreuk zijn. Alleen
een revolutionaire daad, en geen constitutio
neele actie, kan de tegenwoordig geldende
rechtsverhouding verbreken.
De Zuid-Afrikaansche Unie,
Dat geldt naar mijn meening óók voor de
Unie van Zuid-Afrika. Wie daar zou pleiten
voor ter-zijde-schuiving van de monarchie en
uitroeping van de i'epubliek, zou uit staats
rechtelijk oogpunt een revolutionaire daad en
tegelijkertijd uit Rijksrechtelijk oogpunt een
schending van het accoord van Westminster
bepleiten, zelfs indien hij daaraan een pleidooi
zou toevoegen tot handhaving van Zuid-Afrika
binnen den kring van het Gemeenebest. En
wie het zoogenaamde „recht tot afscheiding"
in practijk zou willen brengen, zonder vooraf
gaande wijziging van het Statuut van West-
minster, zou eveneens den weg van de rechts
breuk betreden,, zelfs wanneer hij den Brit-
schen Koning als monarch zou willen hand
haven. Loyale toepassing van het Statuut van
1931 gedoogt nóch eigenmachtige afscheiding,
nóch eigenmachtige overgang tot den republi-
keinschen staatsvorm.
Het eenige, wat daartegen van Zuid-Afri
kaansche zijde wel wordt aangevoerd, is een
beroep op het vrije van de associatie. Maar dat
beroep heeft niet de minste overtuigende
kracht. Dat men zich vrijelijk heeft aaneenge
sloten tot een nieuwen vorm van gemeen
schap voordat de middelpuntvliedende krach
ten in het Britsche wereldrijk hare ontbinden
de werking wellicht ten einde toe zouden
hebben volbracht, sluit allei*minst in, dat die
vrijwillige band later weer eenzijdig zou kun
nen worden verbroken. Het zou ook een won
derlijke vertooning worden in het internatio
nale leven: de eene groep van staten, waarvan
Duitschland de voornaamste reprecentant is,
loochent hare verbintenissen, omdat zij tot
het aangaan daarvan gedwongen zou zijn, ter
wijl de andere groep ze ter zijde zou schuiven
juist onxdat zij ze vrijwillig heeft gesloten!
Het volkenrecht wil het anders: de eene
groep is gebonden, zoo goed als de andere.
Nederlanders te Madrid
maken het goed.
Blijkens, een op het ministerie van buiten-
'andsche zaken te 's Gravenhage ontvangen
telegram van den tijdelijk zaakgelastigde te
Madrid maakten alle Nederlanders aldaar het
op 16 December goed.
Juist zijn Thijs en Dickie gezellig gaan zitten om zich aan de
taart te goed te doen, als plotseling de vreugde onverwacht gestoord
wordt. Daar aan den waterkant bevindt zich namelijk nog iemand.
Het is Hector Pruikebok, die aan het vïsschen is. Al een heelen tijd
heeft hij daar gezeten, zonder dat hij een vischje kon verschalken.
Daar gaat de dobber plotseling ondereen ruken het snoer
komt zonder visch boven het water uit! Maar doordat Hector zoo
wild had opgehaald, vliegt het haakje met een groote bocht door de
luchi <--« «recies in de taart van Thijs en Dickie tex-echt.
'•O ">art!" ï-oept het tweetal uit, want Hector haalt
he' r z"*xai naar zich toe!
HULDIGING VAN DEN HEER
V. VAN ITALLIE.
Naar wij vernemen zal Woensdag 23 dezer
een zeer bekende figuur in pharmaceutische
kringen, de heer Victor van Itallie. te Amster
dam, herdenken dat hij voor veertig jaren
het apothekersdiploma vei*wierf. Door ziin
groote werkkracht en bekwaamheid en mede
door zijn organisatorische kwaliteiten heeft
de a.s. jubilaris zich een plaats weten te ver
werven, welke hem stempelt tot een der meest
vooraanstaanden Öndedr ziin vakgenooten zoo
dat dan ook ongetwijfeld tijdens de huldiging
die hem Woensdagmiddag zal woeden be
reid de algemeene waardeering voor z'n werk
zaamheid in het belang der pharmacie in ons
land in ruime mate tot uiting zal worden ge-»
bracht.
