Uit het Buitenland
STANLEY BALDWIN.
Thijs IJs en de taart van Dickie Dons
DINS DAG 22 DECEMBER 1936
HAARLEM'S DAGBLAD
4
Gunstige wending in den toestand in China? Tsjang
Kai Sjek's adviseurs te Nanking terug. Japansche
ambassadeur stemt in met het optreden der centrale
regeering.
China
Tsjang Kai Sjek's adviseurs
te Nankimt terug.
Gistel-middag zijn na elkaar de ad
viseurs van maarschalk Tsjang Kai
Sjek, Donald en Soeng. uit Sianfoe
op het vliegveld te Nanking geland.
Zij begaven zich naar de woning van
den plaatsvervangenden minister-pre
sident, Koeng, teneinde rapport uit te
brengen.
De spoedige terugkeer der beide last
hebbers wordt algemeen als een gun
stig teelcen voor den stand der onder
handelingen over de vrijlating van
Tsjang Kai Sjek beschouwd.
Het Japansche agentschap Domei meldt,
dat de Japansche ambassadeur, Kawagoe,
een onderhoud met den Chineesehen minister
van buitenlandsche zaken uiting gegeven heeft
aan de sympathie van Japan ten aanzien van
de huidige crisis. Tsjangtjoen bevestigde, dat
zijn regeering vastbesloten was de rebelli te
onderdrukken. De operaties,%oo zeide hij ver
der, zijn reeds begonnen, maar het is moeilijk
het incident snel te regelen. De toestand brengt
geen wijziging in de houding van China jegens
Japan.
Tegenover de pers verklaarde Kawagoe, dat
hij voldaan was over de houding van Nanking
en dat het noodig was, dat Japan nieuwe
opvattingen ten opzichte van China kreeg.
Cuba.
Senaat verwerpt het veto van
president Gomez.
De Kamer heeft met 111 tegren 41 stemmen
besloten den senaat te vragen de tegen pre
sident Gomez ingebrachte besehuldiging te
bespreken.
De Kamer heeft in feite niet het recht zich
uit te spreken over tegen den president in
gebrachte beschuldigingen, maar het is
waarschijnlijk dat de senaat morgen onder
voorzitterschap van een rechter van het op
perste gerechtshof, zal bijeenkomen om de
argumenten, waarop de beschuldiging is ge
baseerd, te bestudeeren.
De Senaat heeft met 26 tegen zes stemmen
het door president Gomez uitgesproken veto
tegen de wet op de suikerbelastirag verwor
pen.
Frankrijk
Spanning in het stakingsgebied
Een algemeene vergadering van de
afgevaardigden van de stakende me
taalarbeiders te Rijssel heeft een dag
order aangenomen, waarin wordt
medegedeeld, dat de stakers bereid zijn
in beslagneming van de fabrieken te
verzoeken om een einde te maken aan
de manoeuvres van de werkgevers, die
weigeren het verplichte loon te be
talen.
Minister-president Léon Blum heeft den
prefect van het Département du Nord een
telegram gezonden, waarin hij verklaart zijn
telegram van 13 dezer volledig te handhaven.
Het aanvaarden van arbitrage moet tot ge
volg hebben, dat de fabrieken worden ont
ruimd. en de arbeid hervat. Alle geschillen
moeten aan arbitrage worden onderworpen en
in verband met den ernst der omstandigheden
voelt de minister-president zich verplicht aan
te dringen bij werkgevers en werknemers om
hun goedkeuring te "hechten aan de voorstel
len, welke hij 18 dezer heeft gedaan.
Blum verzoekt den prefeet de beide partijen
uit te noodigen him afgevaardigden naar
hotel Matignon te zenden.
Trotski naar Mexico.
Verblijfsvergunning voor Noorwegen niet
verlengd.
OSLO, 21 December. Uit geloofwaardige
brond wordt gemeld, dat de verblijfsvergun
ning voor Trotski niet wordt vernieuwd.
Trotski zal over twee weken naar Mexico ver
trekken. waar hij vergunning gekregen heeft
zich te vestigen.
DS. NIEMOELLER WEIGERT SAMEN TE
WERKEN MET DE EVANGELISCHE
RIJKSKERKCOMMISSIE.
Ds. Niemoeller deelde gisteravond de geloo-
vigen van zijn parochie, Dahlem in West-
Berlijn, mede, dat hij categorisch geweigerd
heeft samen te werken met de Evangelische
rijkskerkcommissie, welke door de nationaal-
socialisten wordt gesteund. Hij zeide verder,
dat na de synode van Breslau vele dominees van
de confessioneele kerk bereid waren vrede te
sluiten met deze commissie en den voorzitter
hiervan, Zoellner, doch hij, Niemoeller, wei
gerde. Hij wil niet van den eens gekozen weg
afwijken.
Velen in de confessioneele kerk zijn thans
van meening, dat nu Niemoeller zijn stand
punt uiteen heeft gezet, vele van zijn vrien
den onder de predikanten van de confessio
neele kerk hem zullen verlaten en contact
zullen zoeken met de rijks-commissie.
Verontwaardiging over het
torpedeeren van de
„Komsomol".
De Daily Herald zegt, dat het idee geopperd
is Sovjet Russische oorlogsschepen naar de
Middellandsche Zee te dirigeeren om de Rus
sische koopvaardijschepen te beschermen, ten
zij de regeering van Moskou Engeland er
Frankrijk zou vragen „dergelijke daden van
zeerooverij in volle zee te helpen onderdruk
ken".
Volgens de Daily Herald zou het incident
beschouwd worden als een der ergste, welke
zich, uit internationaal oogpunt bezien, heb
ben voorgedaan, te meer daar de „Komsomol"
met een lading delfstof op weg was naar Bel
gië en geenszins naar een Spaansche haven.
Ruim honderd aardschokken
in 24 uur.
San Vicente geheel ontruimd.
Sovjet-regeering overweegt represailles.
PARIJS, 21 Decembei". (Havas'A.N.P.) Een
correspondent van de Petit Parisien meldt: De
„Komsomol" (het Russische schip dat op 14
December door een kruiser der Spaansche op
standelingen in den grond zou zijn geboord)
vervoerde bruinsteen naar België. Het schip
had geen wapens aan boord. Men merkt op,
dat er geen enkele rechtvaardiging is voor de
daad van den kruiser der opstandelingen.
Het is een ernstig incident en de gevolgen,
welke het zou kunnen hebben en de repre
saillemaatregelen, waartoe het aanleiding zou
kunnen geven, worden thans door de Sovjet-
regeering besproken.
Over de aardbeving in den staat San Sal
vador meldt Havas nader:
Het epicentrum van de aardbeving
is de vulkaan Ohichorpenpec op welks
hellingen San Vincente is gebouwd.
Uit het puin heeft men bijna 100
dooden geborgen, terwijl meer dan
220 gewonden naar het ziekenhuis
van San Salvador zijn overgebracht.
De schade te San Vicente wordt
op 10 millioen dollars geschat.
In de afgeloopen 24 uur zijn meer
dan 100 aardschokken geregistreerd.
Men verwacht nog meer schokken.
De bij den vulkaan gelegen dorpen
worden nog steeds bedreigd.
San Vicente is geheel ontruimd.
Het roode kruis werkt zonder onder
breking.
MEVROUW EINSTEIN OVERLEDEN.
Mevrouw Einstein de echtgenoote van den
schepper der relativiteitstheorie, is na lang
durige ziekte te Princeton (VB.) overleden.
De onuitputtelijke Lord
Nuffield.
Thans twee millioen pond voor
werkverschaffing geschonken.
Reuter meldt uit Londen, dat Lord Nuffield
die in den loop der laatste jaren reeds ruim
5 millioen pond sterling weggeschonken heeft
voor liefdadige of wetenschappelijke doelein
den, thans besloten heeft 2 millioen pond te
deponeeren ten gebruike voor maatregelen,
die bestemd zijn, o.m. tot werkverschaffing
aan de bewoners van de noodlijdende in-
dustrieele gebieden.
Kerstboodschap van den Paus.
Pleidooi voor den vrede.
Naar Havas uit Vaticaanstad meldt, zal
de pontificale boodschap, de gewoonlijk op
24 December uitgesproken pauselijke rede
voering tijdens een audiëntie van het heilige
college vervangen. De boodschap zal dooi
den Paus te bed worden voorgelezen. Hij zal
om 12 uur 30 spreken en zijn woorden zullen
worden uitgezonden op golflengte 19.84 meter.
Gistermorgen heeft de Paus den directeur
van het station radio-Vatieaan, Filippo Soc-
corsi, bij zich ontboden, teneinde met hem de
mogelijkheid der uitzending te bespreken.
Op deze wijze", verklaarde de Paus", zal men
zien, dat ik nog leef".
Voorts heeft men den Paus op de hoogte
gebracht van de pessimistische geruchten,
die de ronde hebben gedaan omtrent zijn ge
zondheid en de nauwkeurige bijzonderheden,
die men hem noemde, wekten zijn lachlust
op.
De pauselijke Kerstboodschap zal korter
zijn dan de gebruikelijke redevoering, welke
gewoonlijk alle internationale gebeurtenissen
van het jaar de revue laat passeeren. Wel
echter zal de boodschap zooals reeds ver
wacht werd het karakter dragen van een
pleidooi voor den vrede.
KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBOND.
HAARLEM Dinsdag.
Dezer dagen had in Café-Restaurant
Brinkman te Haarlem de jaarvergadering
plaats van het District XII (Kennemerlandi
van den K.N.M.B.
De voorzitter, de heer L. W. van Driel wees
in zijn openingswoord op de nationale ge
beurtenis, welke het a.s. huwelijk van Prinses
Juliana met Prins Bernhard is en uitte in
verband daarmede de beste wensehen. Voorts
herinnerde spr. aan de monetaire maatrege
len der Regeering eenige maanden geleden en
spr. hoopte, dat de middenstand het daardoor
beter zou krijgen. Voorts achtte spr. pro
paganda in eigen kring nuttig en noodig
evenals organisatie der jongeren. Dat de
Haarlemsche Handelsvereeniging nog niet in
liet bondsverband terugkeerde, moest worden
betreurd: spr. hoopte, dat dit spoedig het
geval zal zijn. De MICA achtte spr. een goed
propagandamiddel voor den middenstand. Met
een woord van dank aan den secretaris en
penningmeester voor hun medewerking,
opende de voorzitter de vergadering.
Daarna werden een aantal onderwerpen
van formeelen aard afgedaan, w.o. het jaar
verslag van den secretaris (den heer Vallo)
het financieel verslag van den penning
meester (den heer Scheepstra, Bloemendaal),
vaststelling der contributie en van de be
grooting. Bij de bestuursverkiezingen werd
herkozen de heer G. H. Vallo (Zandvoort)
en gekozen de heer Teilegen (IJmuiden). De
zelfde heeren werden benoemd tot lid, resp.
plaatsvervangend lid van den Standsraad.
Vervolgens hield de heer A. Swaan, chef
van den Voorlichtingsdienst van den K. N.
M. B. een causerie over het onderwerp „Mid
denstandsvraagstukken van het oogenblik".
Spr. behandelde het wetsontwerp Vestigings
wet en de daarop ingediende amendementen,
de wet op de opriumingen en uitverkoopen,
de werking der weta op de prijsopdrijvingen
en het wetsontwerp op den verkoop door mid
del van automaten.
Er volgde gedachtenwisseling.
Na een geanimeerde rondvraag sloot de
voorzitter de vergadering.
JUBILEUMNUMMER VAN „DE GROENE"
HAARLEM Dinsdag.
De Groene Amsterdammer bestaat zestig
jaar, en is voor deze gelegenheid in een een-
voudigen, doch smaakvollen feestdos gestoken.
Doch ook de inhoud staat in het teeken van
herdenking, en overzichten van de laatste
zestig jaar op vrijwel elk gebied, muziek, too-
neel, schilderkunst, film, architectuur, enz.
van verschillende deskundige medewerkers
maken het geheel tot een waardevol bezit.
De „Kleine Krant" herdenkt in deze af
levering haar eigen jubileum van welgeteld
705 dagen.
De loopbaan en de beteekenis
van Engeland's premier.
Door WICKHAM STEED.
In dit artikel wijdt de "bekende
Engelsche journalist Wickham
Steed aan de figuur van den Brit-
schen eersten minister, die de laat
ste toeken meer dan ooit in de
algemeene belangstelling heeft
gestaan, een critische beschou
wing. Wij vragen hiervoor de bij
zondere aandacht van onze lezers.
Opgemerkt zij, dat wij het artikel
geheel voor de verantwoordelijk
heid van den schrijver laten.
Bij de jongste constitutioneele crisis in
Engeland nam geen enkele openbare figuur
een zoo opvallende of nobele positie in als
de eerste minister, Stanley Baldwin. Eenpa
rig verklaren zijn politieke aanhangers en
tegenstanders, te zamen met de groote massa
van zijn landgenooten, hem tot den man.
die Engeland en het Britsche Gemeenebest
redde van wat een onherstelbare ramp had
kunnen worden. In woord en daad be
lichaamde en vertegenwoordigde hij al het
geen edel en diep is in het Britsche natio
nale karakter. Sinds menschenheugenis be
reikte geen enkele eerste minister, zoo een
voudig en rechtstreeks, een dergelijke plaats
in de publieke hoogachting als Stanley
Baldwin thans inneemt.
En toch is hij voor velen nog altijd een
raadsel. Als hij werkelijk een raadsel is kan
de eenige oplossing er van zijn: solvitur
ambulando (het wordt opgelost door heen en
weer te trekken). Zijn persoonlijkheid staat
geen analyseeren toe, gedeeltelijk, denk ik,
omdat hij zich niet volledig bewust is van
zijn eigen innerlijk. In sommige opzichten is
hij eerder een dichter dan een politicus en
meer een moreel filosoof dan een partijman.
Hij vindt zichzelf naief, maar in werkelijkheid
is hij buitengewoon slim, bij het sluwe af.
..Stanley Baldwin is sluw en goedhartig",
zei eendgen tijd geleden een dame, die hem
heel goed kent. Zij had even te voren over
een van zijn collega's gesproken als „sluw
en slecht". Baldwin's goedhartigheid, zijn
onpartijdigheid en geluk hebben hem
meer dan eens gered uit situaties, waarin
„knappere" mannen ten onder zouden zijn
gegaan. En hij is geslepen om van zijn geluk
te profiteeren.
Hij zegt, dat hij minachting heeft voor
redenaarstalent en toch is hij een redenaar
van zeldzamen eenvoud en overtuiging,
iemand, die „hardop denkt" met die schijn
bare ongekunsteldheid, die de hooge kunst
in zich verbergt Niet voor niets was hij de
neef van Rudyard Kipling en den beroem
den schilder Burne Jones." Soms zelfs houdt
hij een groote redevoering voor een groote
daad. Hij vindt het prettig te worden aan
gezien voor een oppervlakkigen- Engelschen
landheer, wiens grootste ideaal het is de
mooiste varkens te fokken en in landelijken
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLINC.
Neen, Hector Pruikebok is heusch niet van zins de taart aan Thijs
terug te geven. Hij bekijkt het gebak van alle kanten en zegt: „Nou,
dat heb je 'm netjes geleverd. Het ziet er lekker uit. Ik ga gemakke
lijk op m'n woi-menbak zitten om die mooie vangst op te peuzelen!"
Maar terwijl dat kwaadaardige heer daar zoo staat te redeneeren,
sluipt Dickie ineens weg. Hij heeft op dien wormenbak allerlei viseh-
gerei zien liggen en daar wil de guit iets mee uithalen. Ja, die Dickie
Dons zit vol met looze streken!
vrede zijn pijp te rooken. Hij is Engelschman
van geboorte en opvoeding, zijn grootvader
van moederszijde was een MacDonald, een
voortreffelijk Schotsch predikant uit de
Keltische hooglanden en zijn grootmoeder
van vaderszijde kwam uit Wales. Het bloed
kruipt waar het niet gaan kan!
Nog nooit is een eenvoudig man er in ge
slaagd de Conservatieve Partij gedurende
bijna veertien jaar te leiden of driemaal
eersten minister te worden. Hoe kwamen de
Conservatieven of Tories zooals ze ge
noemd worden er toe hem ooit als hun
leider te aanvaarden? Men heeft hem
uitgekreten als de eenige ware liberaal in
het Lagerhuis. Hij moge liberaal van opvat
ting zijn. op het gebied van zijn parij is hij dat
zeker niet. Hij wenscht te behouden door ge
leidelijken vooruitgang en heeft een eerlijke,
geen neerbuigende, bewondering voor den
arbeider.
Nadat hij de universiteit van Cambridge
waarvan hij nu ..chancellor" is had ver
laten, was hij werkzaam in de ijzer- en staal
fabrieken van zijn vader. De werklieden
hadden veel met hem op. Eens, toen zij ver
plicht waren aan een „sympathiestaking"
mee te doen, betaalde hij uit zijn eigen- zak
hun loonen uit, opdat hun vrouwen' en kin
deren er niet onder zouden lijden. Zijn eerste
ervaring in het openbare leven deed hij op
als lid van den graafschapsraad van Wor
cestershire en in 1908 deed hij zijn intrede
in het parlement als opvolger van zijn va
der. Vijf jaar lang was hij onzichtbaar, hij
las en luisterde veel in dien tijd en won door
zijn bescheidenheid veler sympathie. Pas in
1916 kreeg hij een ondergeschikte functie in
het oorloigs-coalitiekabinet van Lloyd George.
Daarna aanvaardde Bonar Law, de conserva
tieve leider, die kanselier van de schatkist
was, hem min ofmeer tegen zijn wil als
particulier parlementair secretaris. Bonar
Law vond Baldwin „discreet genoeg om vei
lig te zijn en dom genoeg om niet te intri
geeren".
Het volgend jaar benoemde Bonar Law
opnieuw tegen zijn wil en toegevend aan den
aandrang van vrienden, Baldwin tot finan
cieel secretaris van de Schatkist, waardoor
deze den rang kreèg van onder-minister.
Waar hij eenerzijds moest toegeven, dat de
breede rug van de Schatkist vermoedelijk
het gewicht van Baldwin zou kunnen dra
gen, was hij er anderzijds niet zeker van, of
Baldwin's rug breed genoeg zou zijn om het
gewicht van de Schatkist in het Lagerhuis
te dragen.
Als financieel secretaris van den kanselier
van de Schatkist toonde Baldwin zich geen
brillante figuuur Velen beschouwden hem
als een totale mislukking. Maar hij behield
zijn post. toen Austen Chamberlain in April
1919 Bonar Law opvolgde. Niemand verdacht
hem van persoonlijke ambitie, toen hij in
October 1922 een moreele revolutie ontke
tende tegen de coalitie-regeering van Lloyd
George en met de hulp en de instemming
van Bonar Law dit kabinet tot aftreden
dwong. In het kabinet Bonar Law, dat daar
op volgde, werd Baldwin zelf kanselier van
de Schatkist.
In deze kwaliteit sloot Baldwin met de
Vereenigde Staten een regeling af betref
fende de oorlogsschulden. Bonar Law was
niet met deze regeling ingenomen en wilde
haar verwerpen. Een verwerping zon 't einde
van Baldwin's politieke carrière hebben be-
teekend; Baldwin zelf zei weinig of niets als
zelfverdediging bij de critische discussies
over deze kwestie en liet zijn collega's beslis
sen. Bonar Law gaf toe.
In April 1923 dwong een noodlottige ziekte
Bonar Law tot aftreden. Baldwin en wijlen
Lord Curzon waren de eenige candidaten
voor zijn opvolging. Curzon verwachtte als
de oudere staatsman, dat de koning hem bij
zich zou ontbieden. In plaats daarvan ont
bood de koning Baldwin, die eerste minister
werd. De taak leek te zwaar voor hem. In een
bui van ontmoediging ontbond hij plotseling,
in October 1923, het parlement en stortte
daarmede het land in algemeene verkiezin
gen, waarop het niet voorbereid was. Hij en
de Conservatieve Partij leden een zware ne
derlaag en in Januari 1924 kwa.m de eerste
Labourregeering aan het bewind.
Vele Conservatieven waren van oordeel,
dat Baldwin, ondanks zijn persoonlijke ga
ven, niet de juiste man was om hen te lei
den. Een intrige, die tot doel had hem uit te
schakelen, maakte opgang. Baldwin maakte
haar in het openbaar onschadelijk op het
oogenblik, dat het succes verzekerd scheen.
Nieuwe verkiezingen gaven hem in No
vember 1924 onverwacht een overweldigen
de meerderheid. Hij maakte hier gebruik i
van door zijn tweede kabinet te vormen zon- i
der zijn aanhangers te raadplegen en ver- I
baasde vriend en vijand door de knapsten
onder zijn Conservatieve lasteraars. Winston I
Churchill en wijlen Lord Birkenhead, op
hooge posten neer te zetten.
Deze grootmoedige en slimme handelwijze
deed zijn aanzien stijgen. Blijkbaar was hij;
geen droomerige zwakkeling. Daarna leidde
hij het land triomfaal door de gevaarlijke
algemeene staking van 1926 heen.... om
daarna door een politieke verlamming te
worden getroffen. Tijdens de rest van zijn
tweede periode als eerste minister ging het
met de regeering en de Conservatieve Partij
bergafwaarts, totdat in Mei 1929 beide bij
de algemeene verkiezingen verslagen wer
den.
Opnieuw kwam een Labourkabinet onder
Ramsay MacDonald aan het bewind. Of
schoon het geen meerderheid in het Lager
huis had konden de Conservatieven er niets
tegen uitrichten, omdat het land hen geloo
chend had. Zoo gingen de zaken verder, tot
dat in Augustus 1931 onder het Labourbe-
wind de economische en financieele crisis
uitbrak: MacDonald diiende zijn ontslag in,
De nationale regeering. waarin zoowel Stan
ley Baldwin als de liberale leider, Sir Her-
bert Samuel, zitting namen, werd gevormd
op initiatief van koning George V. Bij de al
gemeene verkiezingen van October 1931 be
haalde de nationale regeering 550 van de
615 Lagerhuiszetels. j
Hoe kon Baldwin, de Conservatieve leider,
samenwerken met Ramsay MacDonald, den
socialist en Labourleider? IHet antwoord is,
dat deze twee mannen groote vrienden van
elkaar zijn, dat beiden „MacDonald-bloed"
in de aderen hebben en Baldwin de vèrper-
soonlijking der loyaliteit is. Maar na eeni-
gen tijd ontstond er woeling onder de Con
servatieven, Zij vormden vier-vijfde van de
„nationale" meerderheid en wilden een eigen
eersten minister. Baldwin besteedde geen
aandacht aan hen. Toen zij aanhielden zei
Baldwin, dat indien zij MacDonald van zijn
plaats zouden verdrijven, hij zelf eveneens
zon vertrekken. Pas toen het mis ging met
MacDonald's gezondheid dacht Baldwin er
aan hem op te volgen.
Zoo werd hij dus opnieuw premier met een
nieuwen minister van Buitenlandsche Zaken.
Het vertrouwen in de nationale regeering,
dat onder MacDonald en Sir John Simon
haast verdwenen was. keerde plotseling te
rug. In hoeverre was Baldwin aansprakelijk
geweest voor de zwakheden en de fouten
van zijn collega's? Zijn temperament brengt
hem er toe de dingen op hun beloop te laten
tot zij een kritiek en zelfs gevaarlijk punt
hebben bereikt. Hij is niet lui, maar hij heeft
een afkeer van noodelooze drukte. Zooals hij
in zijn brief van 1919 zegt „werkt zijn geest
langzaam". Maar evenzeer werkt zijn geest
subtiel en instinctmatig. Als hij in slaap
schijnt te zijn gevallen, is hij juist maar al
te dikwijls paraat om te handelen.
In de herfst en den vroegen winter van 1935
toonde Baldwin opnieuw die combinatie van
doorzicht, sluwheid en „traagheid van begrip",
die er zoo lang als onberekenbare factoren in t'
raadsel-Baldwin hadden uitgezien. Algemeene
verkiezingen waren in zicht. Er was een „vre-
desreferenaum" gehouden, georganiseerd door
de Britsche Volkenbondsvereenigingen en
daarbij had zich een overweldigende meerder
heid uitgesproken voor de principes der col
lectieve veiligheid. Italië bereidde zich voor
Abessynië aan te vallen. Baldwin en zijn col
lega's machtigden den minister van buiten
landsche zaken, Sir Samuel Hoare, Engeland's
instemming met de collectieve veiligheid te
betuigen en de toepassing van economische
sancties tegen Italië te ondersteunen.
Op de kracht van deze politiek overwon de
regeering-Baldwin bij de algemeene verkiezin
gen van 14 November. Toch hechtte het ka
binet begin December zijn goedkeuring aan
voorstellen, ontworpen door Pierre Laval en
Sir Samuel Hoare, waarbij aan Italië meer dan
de helft van het Abessynische Keizerrijk als
beiooning voor de agressie zou worden toege
wezen. Door de algemeene verontwaardiging
werd Sir Samuel Hoare van het Foreign Office
verdreven, het kabinet schudde op zijn grond
vesten. Baldwin verergerde de zaken nog door
te bekennen, dat hij en zijn collega's totdat
de golf der publieke verontwaardiging hen
trof, nooit in de meening hadden verkeerd,
iets te hebben gedaan dat inging tegen
de door het land gewenschte politiek.
Gedurende het grootste deel van 1936 ver
boor Baldwin terrein. Het leek of hij opnieuw
was getroffen door de politieke verlamming,
die hem na de algemeene staking van 1936
machteloos maakte. Zijn gezondheid liet te
wensehen over, men sprak van zijn aftreden
en hij was genoodzaakt een vacantie van drie
maanden te nemen.Spoedig nadat hij zijn werk
zaamheden in October hervat had veront
rustte hij parlement en volk opnieuw door,
met wat hij noemde „ontstellende openhar
tigheid", te verklaren, dat hij vreesde het
land de waarheid te moeten vertellen over de
Duitsche herbewapening en een snelle bewape
ning van Engeland te moeten aanbevelen. Dit,
opdat het land zich in zijn liefde voor den
vrede niet tegen hem zou keeren en de alge
meene verkiezingen verloren zouden worden.
„Democratieën", voegde hij er aan toe, „zijn
altijd twee jaar ten achter bij dictaturen".
Zelden, wellicht nooit, heeft een Britsche
eerste minister een dergelijke ontstellende be
kentenis afgelegd of toegegeven, dat hij de
waarheid verborgen had teneinde een verkie
zing onder valsche voorwendselen te winnen.
Als de mogelijkheid van een ander kabinet te
bespeuren was geweest zouden Baldwin en zijn
collega's zijn weggevaagd. Iedereen was er van
overtuigd, dat zijn dagen als premier geteld
waren.
Dit gevoelen verklaart het wantrouwen, de
vijandelijkheid bijna, waarmede Baldwin om
ringd was toen in het begin van December de
constitutioneele crisis uitbrak over de kwes
tie van koning Edward's huwelijk. Men ver
dacht hem er van, dat hij opnieuw de waar
heid wilde verbergen totdat een toestand be
reikt was, waarvoor geen middel meer zou
baten. Winston Churchill en andere mislei
dende politici trachten vaai die verdenking
gebruik te maken door „fair play" voor den
koning te verlangen en te suggereeren, dat
Baldwin en de aartsbisschop van Canterbury
Zijne Majesteit naar een noodlottige beslis
sing joegen.
Plotseling echter rees cle tegen-verden
king, dat Winston Churchill poogde zichzelf
aan het hoofd te stellen van een „Konings
partij" die in de plaats zou komen van Bald
win's nationale kabinet voor het geval, dat
de koning Baldwin's advies tegen een mor
ganatisch huwelijk zou verwerpen en Bald
win zou dwingen af te treden Op dit oogen
blik had het land begrepen wat er op het
spel stond. Een diepwortelend instinct noop
te het volk en het geheele parlement, de La-
bouroppositie inbegrepen, de regeering te
steunen. De constitutioneele suprematie van
het parlement over de Kroon werd in gevaar
geacht. Aldus ontving Baldwin ovaties en
Winston Churchill de uitingen van misnoe
gen.
In zijn groote rede van den tienden Decem
ber overtuigde Baldwin het parlement en het
volk er van, dat hij van den aanvang af voor
zichtig, verstandig en moedig had gehandeld.
Met één slag heroverde hij al het terrein
1 ecg - dat hi; ver oren had
Wat hem ook in de toekomst moge over
komen, Baldwin's plaats in de historie is tus-
sehen de groote staatslieden van Engeland
verzekerd. Ware het in Engeland gebruikelijk
hij zou met groote meerderheid het getuig
schrift „bien merité de la pa trie" ontvangen!
(Nadruk verboden]]
