Verkruijsen tie Lange
Druk-op-den-knop.
Voor de Stille Armen.
54e Jaargang No. 16417
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 30 December 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PE1ÏREBOOM UITGAVE LOUKENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ NV. Hoofdredacteur:
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65. franco p. post 0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 e Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles Indiër
geschiktheid ƒ600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -. Vei
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare- vc
250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.-,
lies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
orwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
HAARLEM, 30 December.
Deterding's Toelichting.
Door Dr. Henry Deterding is een toelichting
gegeven op zijn plan om het geheele surplus
der Nederiaxidsche landbouwproducten aan te
fcoopën en aan Duitschland af te staan. Wij
vermelden deze toelichting in dit nummer! Er
blijkt uit dat Deterding het productie-surplus
zoo snel mogelijk naar Duitschland wil doen
vervoeren, het daar tegen Duitsche valuta ver-
koopen en het- verkregen provenu ter beschik
king stellen van de Duitsche „Winterhilfe",
waardoor de producten in Duitschland indi
rect binnen ieders bereik komen. Door dezen
zakelijlcen opzet wordt prijsstijging in Duitsch
land voorkomen. Dr. Deterding merkt op dat,
als dit surplus eenmaal van de hand is ge
daan, men in Nederland schoon schip kan
maken en de bestaande restricties geheel op
heffen. Mocht zich opnieuw een surplus voor
doen, dan zijn er, nu zich een opleving doet
gelden, toch weer jaren met de stijging daar
van gemoeid. In dien tijd „zullen oplossingen
van alle misverstand in de politiek gevonden
zijn".
Het is niet duidelijk of de Nederlandsche
regeering met deze laatste inzichten accoord
gaat. Met verwondering zal men tro-uwens in
de toelichting van dr. Deterding lezen: „deze
stap, dien ik, onafhankelijk van wien dan
ook, genomen .heb". Letterlijk juist kan dit
niet zijn, want een dergelijke transactie bui
ten de clearing om moet natuurlijk de me
dewerking van Den Haag hebben, dat trou
wens de prijzen voor het te verkoopen sur
plus aan landbouwproducten zal dienen vast
te stellen. Men is evenwel geneigd te vra
gen of dr. Deterding inderdaad omtrent de
wenschelijikheid van zijn initiatief tevoren
niet van gedachten gewisseld heeft met de
Nederlandsche regeering.
Dat zou een wonderlijken indruk maken, te
meer omdat dr. Deterding zelf. heeft verklaard
dat „dit pas een begin is". Zijn toelichting be
vat geen mededeelingen omtrent zijn verdere
plannen na dit begin, wel een scherpe aanval
op het bolsjewisme, dat zich ten doel stelt de
goede betrekking tusschen de Westersche lan
den zooveel mogelijk te verstoren, en een
nieuwe uiteenzetting van zijn bezwaren tegen
het goud als waardemeter.
Wat deze laatste verhandeling betreft is het
niet geheel duidelijk, wat dr. Deterding van
Nederland alleen verwacht omdat het hier een
internationaal vraagstuk betreft, dat zelfs
met zijn millioenen niet oplosbaar is.
In hoeverre het bolsjewisme erin zou kunnen
slagen de verstandhouding tusschen Neder
land en'•Duitschland te verslechteren is een
probleem voor de politici. In alle objectivi
teit dient geconstateerd dat de invloed van
het bolsjewisme in ons land zeer gering is.
Heeft dr. Deterding het inzicht dat de eco
nomische toestand in Duitschland zooveel
gevaren oplevert dat hij daarin voor dat land
een toekomstig bolsjewistisch gevaar ziet
opdoemen, dan zegt hij dit toch niet in zijn
toelichting, die overigens wel de politiek
aanroert na de aanvankelijke mededeeling
dat deze actie geheel buiten de politiek stond.
Maar blijkbaar is de voornaamste bedoeling
yan deze millioenen-schenking, naast het
geven van een onmiskenbaren steun aan den
Nederlandschen landbouw en het verleenen
van menschlievende hulp aan Duitschland, de
goede betrekkingen tusschen deze landen te
steunen en Nederlands positie op de Duitsche
markt op den duur te stimuleeren.
Het zou inmiddels nuttig en geruststellend
zijn te vernemen hoe de Nederlandsche regee
ring over deze® buitengewoon verrassende
transactie denkt en welke voordeelen zij er
voor de toekomst in ziet, Tot dusverre heeft
Den Haag er een merkwaardig stilzwijgen over
bewaard.
R. P.
De aanbieding van het
Nationale Huwelijksgeschenk.
UIT DE STAATSCOURANT.
Mr. Ries en mr. Fruin ontslagen.
Bij K.B. is op grond van artikel 98, eerste lid,
letter g en artikel 98, tweede lid, van het al
gemeen rijksambtenarenreglement, aan mr.
L. A. Ries, Thesaurier-generaal bij het depar
tement van financiën, wegens ongeschiktheid
voor het door hem bekleede ambt, anders dan
op grond van ziels- of lichaamsgebreken, eer
vol ontslag uit 's Rijks dienst verleend.
Bij K.B. is op grond van artikel 98, le lid,
letter g en artikel 98, 2e lid, van het algemeen
rijksambtenarenreglement aan mr. W. F.
Fruin, raad-adviseur in algemeenen dienst bij
het departement van justitie, wegens onge
schiktheid voor het door hem bekleede ambt
anders dan op grond van ziels- of lichaams
gebreken, eervol ontslag uit 's Rijks dienst
verleend.
„EXCELSIOR".
Bovengenoemde vereeniging houdt op
Nieuwjaarsdag een oliebollenrit voor leden en
donateurs. Gezamenlijk vertrek van het club-
ebouw aan de Generaal De la Reijstraat des
middags één uur.
Rede van Mr. L. J. A. Trip.
Het jacht in den aanvang van den zomer
gereed.
(Zie ook pag. 3).
'sGRAVENHAGE, 30 December. In aan
sluiting op het reeds gepubliceerde omtrent
de aanbieding van het huwelijksgeschenk
door het nationale comité kan nog het vol
gende worden gemeld.
Ter aanbieding waren o.a. aanwezig:
Mr. L. J. A. Trip, voorzitter van het uit
voerend comité, Mr. A. J. A. A. baron van
Heemstra, voorzitter van het werk-comité,
lid van het uitvoerend comité, Mr. W. U. Ha-
zelhoff Roelfzema, secretaris, lid van het
uitvoerend comité, Mr. E. de Visser, secreta
ris, lid van het uitvoerend comité, Mr. D.
Crena de Iongih, algemeen penningmeester,
Jhr. Mr. J. W. G. Boreel van Hogelanden,
voorzitter van het comité voor Noord-Hol
land, en de voorzitters van de andere pro
vinciale comité's en de leden van de techni
sche commissie.
Mr. L. J. A. Trip sprak daarna een rede uit,
waaraan wij het volgende ontleenen:
Koninklijke hoogheid,
Doorluchtige hoogheid,
Het is met groote vreugde en met groote
dankbaarheid, dat wij ons veroorloven ge
bruik te maken van de welwillend geboden
gelegenheid om, uit naam van het Neder
landsche volk, het nationaal huwelijksge
schenk aan te bieden.
Wij doen dit met groote vreugde en dank
baarheid, omdat deze de gevoelens zijn welke
het Nederlandsche volk hebben gegrepen,
toen u zelf op den onvergetelijken acht
sten September van dit jaar de blijde tij
ding- van uwe verloving kwaamt brengen.
Die gevoelens werden nog versterkt toen, den
volgenden dag, Hare Majesteit onze Ko
ningin persoonlijk in zoo gevoelvolle woor
den haar onderdanen heeft willen toespre
ken en toen u aan het geluk door het gespro
ken woord uiting hebt willen geven.
Die gevoelens bereikten hun toppunt, toen
Uwe Doorluchtige Hoogheid er aanstonds in
slaagde, den regelrechten weg naar de Ne
derlandsche harten te vinden.
Is het wonder, dat vreugde en dankbaarheid
geen perken kenden, toen, na de slagen, welke
ons vorstenhuis getroffen hebben en die wij
met weemoed gedenken, de volle Oranjezon
hare weldoende stralen over vorstenhuis en
daarmede over land en volk uitgoot?
Is het wonder, dat aanstonds allerwegen de
wensch werd geuit, om bij het aanstaande hu
welijk geschenken te mogen aanbieden, die de
gevoelens van vreugde en dankbaarheid tot
uiting zouden brengen?
Het heeft uwe goedkeuring weggedragen
dat het nationaal geschenk zou bestaan uit
een prinselijk jacht tot het bevaren van Neer-
lands wateren en uit een verbouwing en in
richting van de prinselijke woning in het pa
leis Soestdijk.
Dat op dit paleis Soestijk, waaraan zoovele
herinneringen verbonden zijn, de keuze mocht
vallen, heeft Nederland ongetwijfeld met vol
doening vernomen. Dit paleis toch roept de
herinnering op aan den grooten tijd van stad
houder prins Willem in, tevens koning van
Engeland, die opdracht gaf tot den bouw van
het lustslot.
Ook uw besluit, een jacht ter bevaring van
de Nederlandsche wateren wel te willen aan
vaarden, heeft tot dankbaarheid gestemd. De
wetenschap, dat de bij uitstek nationale wa
tersport door u zal beoefend worden, is een
reden tot vreugde. Wie Nederland in zijn wa
ren aard wil leeren kennen, dient zijn vele
belangrijke stroomen, meren en kanalen te
bevaren.
Het doet ons leed, dat wij de geschen
ken niet in voltooiden staat kunnen
aanbieden. De beschikbare tijd was
daartoe te kort. Maar wel kunnen wij
verzekeren, dat in den aanvang van
den zomer het prinselijk jacht ter be
schikking zal staan en eenige maan
den daarna de arbeid aan het paleis
zal beëindigd worden.
Wij zien ons dus verplicht, uwe koninklijke
hoogheid en uwe doorluchtige hoogheid te ver
zoeken, thans slechts te willen aanvaarden de
oorkonde, die vastlegt, dat uit naam van het
Nederlandsche volk heden het nationaal hu
welijksgeschenk werd aangeboden, en die de
omschrijving van dat geschenk met bijbe-
hoorende teekeningen, bevat.
Maar alvorens deze oorkonde eerbiedig te
overhandigen, zou ik u, namens alle deelne
mers aan het geschenk, ik mag wel zeggen na
mens het geheele Nederlandsche volk, onze
diepgevoelde gelukwenschen willen aanbie
den en uitdrukking willen geven aan onze vu
rige bede, dat het God moge behagen, den
huwelijksdag van 7 Januari 1937 te zegenen en
te maken tot den eersten dag van een onaf
gebroken reeks van jaren van voorspoed en
geluk, van arbeid en voldoening voor 1-Iare Ma
jesteit onze geëerbiedigde koningin, voor onze
prinses en onzen prins, voor het koninkrijk dei-
Nederlanden onder het zoozeer gewenschte en
gewaardeerde bestuur van het Huis van
Oranje.
Vervolgens deelde Mr. A. J. A. A. baron van
Heemstra nog mede, dat Suriname als onder
deel van den verbouw van paleis Soestdijk een
schouw in de ontvangkamer aanbood, terwijl
Curacao de inrichting van de eetkamer ver
zorgde.
De prins en de prinses gaven uiting aan
hunne groote waardeering en dankbaarheid
voor de wijze, waarop het Nederlandsche volk
aan de geschenken heeft medegewerkt.
H K. H. en Z. D. H, bezichtigden daarna met
groote belangstelling de teekeningen van het
jacht, daarbij voorgelicht door de leden van
de technische commissie.
TcohU&H
facdit
voor den Oudejaarsavond
Kerstkrans
Kerstbrood
Tulband
Saucijzebroodjes
Croquetten
Kaaspasteitjes.
Ragoutbroodjes
Hambroodjes
Pasteitjes
Berliner Bollen
Appelflappen
Beignets
Appelbollen
Sneeuwballen
Oliebollen
Cano's
en nog vele andere lekkernijen!
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiw
(Adv. Ingez. Med.)
Het Indische geschenk.
Hedenochtend te tien uur is het Indische
jeschenk (de „Juliana-armband") aan H. K.
I. Prinses Juliana ten paleize aangeboden
door de commissie van vertegenwoordiging van
het in Nederlandsch Indië gevormde comité
voor het huwelijksgeschenk.
De delegatie bestond uit de heeren mr. J. W.
Meyer, Ranneft, oud vice-president van den
Raad van Nederlandsch Indië, Pangeran Ario
Adipati Koesoemo Joedo, oud-lid van den
Raad, den oud-regent R. A. A. Soejono en den
heer Van der Leeuw, directeur der Handels-
vereeniging Amsterdam.
De armband bestaat uit brillanten, gezet in
platina. Het is een armband van breed model,
bestaande uit drie vakken.
In de bovenste helft van het middenstuk
staat de Nederlandsche kroon. Daaronder zijn
aan beide zijden de uitgeslagen vleugels van
een Garoeda, den bekenden mystieken Indi-
schen vogel. Elk der beide zijvakken wordt
gevuld door een garoeda, gekeerd naar het
middenvak.
Tusschen de groote figuren zijn arabesken
aangebracht volgens oud Javaansche motieven,
de randversiering is ontleend aan een motief
van den Boroboedoer.
klutwatUeet!
op Oudejaarsavond
ZOUTE KRAKELINGEN
ZOUTE AMANDELEN
KAAS SOESJES
KAAS PALMIERS
TARTINES DE FROMAGE
HUZARENSLA, vanaf 25 ct.
ZALMSLA, vanaf 25 ct.
HORS D'OEUVRE, vanaf 25 ct.
SCHOTELS, per stuk v.a. ƒ1.
Uitsluitend met roomboter bereid!
Sfniïs £meBakkmjm
Telefoon 10876, 13714, 11643, 12193
(Adv. Ingez. Med.)
(Henry Ford heeft onlangs te
Detroit een huis geopend, waarin
letterlijk alles electrisch gedaan
wordt door een druk-op-den-knop.)
Een druk op den knop en het werk is
verricht,
Zal dat ons de toekomst nu geven?
Dat maakt dan de taak van de huisvrouw
wel licht,
Zij krijgt een gemakkelijk leven.
Zij heeft het niet druk meer, al is dan
de druk,
Als basis van alles gekomen,
'k Weet niet of het dienstig wordt aan
het geluk,
Waarvan z' in vermoeidheid kan droomen.
Waar blijft de voldoening, als 't werk is
gedaan
En dat het, hoe zwaar ook, mocht lukken?
Een kunst is er dan heelemaal niet meer
aan,
Een knopje kan iedereen drukken.
De Ilollandsche huisvrouw is graag in de
weer,
Al klaagt zij misschien weieens even,
Een drukke bedoening bekoort haar veel
meer.
Dan m ledigheid stilzittend leven.
Er is in Detroit zoo'n modelhuis gebouwd.
Maar 't zal nog wel eventjes duren,
Voordat hier een echtpaar dat pas is
getrouwd,
Er een in dat genre kan huren.
En dan nog zelfs blijven er zorgen bestaan
Want ondanks dat tafeltje-dek-je,
Moet er nog een heeieboel arbeid gedaan.
Er is nog geen ezeltje-s trek-je.
P. GASUS.
KANTOOR
BAKENESSERGRACHT 25 - TELEF. 10396
DEPOTS
GR. HOUTSTRAAT 146 TELEFOON 11145
ZIJLSTRAAT 32 TELEFOON 10438
CHAMPAGNE
Grand Vin Mousseux LOUIS BERT
Carte Blanche demi doux1.75
LUCIEN CLIQUOT
Carte d'Or demi sec 12.20
VEUVE POMMERY
exclusivité de Pommery Greno 3.
Vins de BOURRAN FRèRES CIE
Chateau du Coureau 1929
Graves Superieur 1929
f 1.25
1.40
(Adv. Ingez. Med.)
Het militair eerbetoon op
7 Januari.
De gouverneur der residentie, luit.-generaa!
jhr. W. Röell, heeft aan de verschillende mili
taire autoriteiten een schrijven gezonden,
waarin deze in verband met de vele griepge
vallen in het leger worden uitgenoodigd, ten
aanzien van het deelnemen door troepen van
hun korps aan het militair eerbetoon op 7
Januari te 's Gravenhage, in overleg met den
militairen geneeskundigen dienst ter plaatse
nauwlettend te doen nagaan, voor wie van het
personeel het deelnemen aan die plechtig
heid schadelijke gevolgen zou moeten hebben,
in welke gevallen zij niet in de detachementen
mogen worden opgenomen.
Verder zal het den gouverneur der residentie
aangenaam zijn den troepen na afloop van de
plechtigheid en van den daarop onmiddellijk
volgenden middagmaaltijd en de rust, in de
gelegenheid te stellen, iets van de versieringen
enz. te zien' b.v., door in ongewapende groe
pen van pl.m. 100 man onder leiding van offi
cieren hier en daar de stad te bezichtigen.
Hierboven vindt men de schets van het jacht, dat aan het ffpninklijk Paar is aan
geboden. Omtrent de uitvoering deelde Ir. H. W. de Voogt ons mede, dat het
schip zal bestaan uit een stalen romp met een opbouw van teakhout. De stalen
deelen zullen crème gelakt worden, het houtwerk zal in natuurkleur blijven. De
afmetingen zijn: lengte 31 meter, grootste breedte 5.70 meter, diepgang 1.60 meter.
Behalve een ruim apartement voor het Koninklijk Paar zal het schip nog drie
slaaphutten bevatten, een tweepersoons en twee éénpersoons, zoodat aan vier
gasten accomodatie geboden kan worden. Het jacht zal worden uitgerust met
twee Stork-Dieselmotoren, die elk van 200 P.K., het een snelheid van ongeveer
20 K.M. kunnen geven. De meest moderne veiligheidsinstallaties zullen aan boord
zijn. De bemanning zal uit eep man of zes bestaan.
Het woord is aan
Victor Hugo:
Er zal een dag komen
zoaarop men in de musea
een kanon vertoónen zal,
zooals men daar tegenwoor
dig een folterwerktuig laat
zien, en zich verwoJideren
zal dat zooiets heeft kunnen
bestaan.
Voor Wijn en Gedistilleerd
N.V. Wijnhandel W. JAGER GERLINGS,
SPAARNE 86
Telef. 10112.
Grootste sorteering, meest concurreerende
prijzen.
(Adv. Ingez. Med.)
VERANTWOORDING VAN NAGEKOMEN
GIFTEN.
A. v. D. f 1; J. V. S.—T. f 1; A. K. v. O. f 1;
E. J. B. f 2,50; A. M. H. V. H.—t. H. f 5; H. S. f 1.
Het totaal der bij ons blad ingekomen giften
is hierdoor gestegen tot f 5479,24, het totaal
der bijdragen is 1361.
Wij vestigen er nogmaals de aandacht op
dat giften niet meer in ontvangst worden ge
nomen, bedragen welke nog per giro worden
ontvangen, teruggegireerd zullen worden.
JEF LAST EN DE SPAANSCHE BURGER
OORLOG.
's-GRAVENHAGE, 29 December. Het
hoofdbestuur van het Verbond voor Natio
naal Herstel heeft aan den minister van
justitie het volgende telegram gezonden:
„Vragen beleefd dringend onmiddellijk on
derzoek of de communist Jef Last in Spanje
in vreemden rooden krijgsdienst is getre
den, in welk geval deze communist zijn Ne
derlanderschap heeft verloren,indien hij
van de regeering daartoe geen toestemming
heeft gekregen. Hij is dan vreemdeling en
spreekt niettemin blijkbaar hier te lande in
het openbaar op politieke vergaderingen, wat
door de regeering verboden is".
TIEN GULDEN BOETE WEGENS OPRUIING.
Artikel in „De Vredesstrijd".
De Haagsche rechtbank deed uitspraak in
de zaak van den 28-jarigen student
J. R. uit Delft tegen wien het O.M. drie maan
den gevangenisstraf heeft geëischt wegens
opruiing'. Deze verdachte had in het tijdschrift
,De Vredesstrijd" een artikel doen opnemen
waarin werd aangespoord tot het plegen van
sabotage, voor het geval de overheid, ingevolge
art. 41 der Inkwartieringswet zou overgaan tot
het requireeren van goederen ten behoeve
van het leger.'
De rechtbank veroordeelde verdachte tot
een geldboete van tien gulden, subsidiair vijf
dagen.
1936 1937
MENU 31 December 1936.
SOUPER ƒ1.75
MAYONNAISE D'HOMARD FRAIS
CONSOMMé MADRILEINE
GALANTINE DE DINDE TRUFFéE
Of VOL AU VENT DE VOLAILLE
a LA TOULOUSE.
POIRES MARQUISE.
HORS D'O E U V R E a j" 1.p. persoon.
FIRMA C. J. GUDE
JORDENSSTRAAT no. 74 TELEF. 13132.
(Adv. Ingez. Med.)
Het BtftiMïtukstc
De jongste besluiten van de Spaansche re
geering. pag .4
Het Duitsche schip „Palos" is door de Spaan
sche regeering vrijgegeven.
pag.4
De toestand van den Paus is ernstiger ge
worden. pag. 4
Gistermiddag is de vorstelijke familie in den
Haag gehuldigd. pag. 3
Het programma voor de huwelijksplechtig
heden op 7 Januari. pag. 3
Een nadere verklaring van dr. Deterding
over zijn plan. pag. 3
Gistermiddag zijn aan de Prinses en den
Prins vele huwelijksgeschenken aange
boden. pag. 3
Honderd jaar geleden werd te Haarlem voor
het eerst gas voor straatverlichting aan
gewend. pag. 1
Het 75-jarig jubileum van de Rijkskweek
school te Haarlem. pag. 2
Bijzonderheden over de Nederlandsch-Duit-
sche goederen- en clearingverdragen.
pag. 6
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Deterding's Toelichting. pag. 1
Jhr. dr. B. de Jong van Beek en Donk: Ge-
nève in 1936. pag. 4
K. de Jong: Galaconcert der H. O. V. pag. 6
J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. pag. 3
H. D. Vertelling: De voerman viert Kerst
feest. pag 6
Damrubriek. pag. 9
Voor de Vrouw. pag. 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 7
