Het groote Haarlemsche noleenngsplan.
Een Zware Post.
Een openbare school in het
Zuiden van Haarlem?
54e Jaargang No. 16430
Verschijnt dagelijks, hehalve op Zon- èn Feestdagen
Vrijdag 15 Januari 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: I'. W. l'EERKBOOM UITGAVE LOURENS COSTEK MAATSCHATT1J VOOR ,,,,1,, ptFRFR001W.
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEEN® DRUKKERIJ N.V. Hoofdredactenr
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOK
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
f 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nq3-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid 600.-, Overlijden 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Ver
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare vc
250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.-,
lies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
orwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 15 januari.
Spaansche Nooden.
Er is weinig verbeeldingskracht noodig om
te begrijpen dat onder de slachtoffers van den
burgeroorlog die in Spanje woedt ettelijke
duizenden kinderen zijn. Een groot aantal
wordt gedood bij bombardementen, een groot
aantal gewond, waarvan sommige voor het
leven verminkt u excuseert mij wel, niet
waar, dat ik de dingen weer zoo onpleizierig
bij hun naam noem en er zijn er ook nog
duizenden die, van hun ouders en verzorgers
beroofd, eenvoudig aan hun treurig lot over
gelaten zouden worden als er geen barmhar-
tigen waren die zich dit lot aantrokken. Dien
tengevolge wordt een groot aantal Spaansche
kinderen over de grens in veiligheid gebracht.
Het spreekt vanzelf dat dit werk geld kost.
In een ingezonden stuk in dit nummer wordt
een beroep op u gedaan om het te steunen.
Ik verzoek u vriendelijk dit stuk eens te wil
len lezen, uw gedachten enkele oogenblikken
over het onderwerp te willen laten gaan, u het
lot van die kinderen voor te stellen en dan
naar bevinding te handelen. Het zal uw aan
dacht trekken dat deze kinderhulp niet aan
partijschappen is gebonden; mij zou het ove
rigens volkomen onverschillig laten of mijn
bijdrage in nood verkeerende kinderen van
Rooden of van Witten ten goede zou komen.
Een nuttig hulpmiddel bij zoo'n geval is
altijd, u voor te stellen dat uw eigen kinderen
zooiets overkwam tengevolge van het meester
lijke beleid dier volwassen mensehheid, waar
in zij in hun onschuld zulk een onbeperkt ver
trouwen koesteren. Nu is dit niet zulk een heel
fantastische gedachte, want al schijnt Neder
land geen gevaar voor een burgeroorlog te
loopen, het staat wel allerminst buiten het
gevaar van een nieuwen Europeeschen oorlog,
die onze kinderen in minstens even ergen
nood zou brengen als die waarin nu de Spaan
sche kinderen verkeeren. Alzoo, stel het u
voor: uw eigen kleine jongen of meisje, van
ouders beroofd, temidden van een dergelijken
hel, wanhopig zoekend naar hulp. Bedenk dan
dat Spaansche kinderen in dezen toestand
verkeeren en dat u gevraagd wordt er iets aan
te doen. Gironummers worden in het ingezon
den stuk vermeld. Een adres waaraan u des-
gewenscht meer inlichtingen kunt krijgen
wordt opgegeven. En de hulp aan kinderen die
in nood verkeeren is een van de weinige goede
dingen op deéz' aard die niet door grenzen be
lemmerd worden.laat ik liever zeggen: be
hoeven te worden. Ook zijn Spaansche kinde
ren, evenals trouwens Duitsehe, Fransche, En-
gelsche enz., net zoo als de onze.even jong,
even onwetend en even vervuld (althans ge
weest) van groote schoone verwachtingen om
trent het leven. Nietwaar? er is toch wel
iets ergs in dit vertrouwen te beschamen, te
verwoesten met een bom uit een vliegtuig, of
een gaswolk, of een granaat uit een kanon
dat als „nieuw wonder der techniek" gepre
zen is. Het wil mij altijd nog voorkomen dat
het een hooger plicht is de kinderen te be
schermen dan politieke veeten uit te vechten
waarbij zij vermoord en verminkt worden of
„alleen maar" van hun ouders beroofd. Ik zeg
dit in alle neutraliteit op godsdienstig en par?,,
tij politiek geb ied, waartoe dit blad zich ver
plicht heeft. In de oogen van enkelen zal het
wel weer verdacht zijn men kan in dezen
liefelij'ken tijd letterlijk geen woord zeggen
over een onderwerp als Spanje zonder ver
dacht te worden van het een of ander „isme1
maar dat kan me niet schelen. Het raakt
mij niet.
Een andere uiting van de Spaansche nooden
begint nood te veroorzaken ook in Nederland-
sche gezinnen. En helaas baat daartegen al
leen een waarschuwing. Ik bedoel de pogingen
die ook in ons land ondernomen worden, om
jonge menschen te bewegen tot dienstneming
in Spanje. Of dit nu de legioenen van Franco
of die van Largo Caballero betreft doet voor
mij alweer niets ter zake: in ieder geval waar
schuw ik er met nadruk tegen.
Als het jongens betreft die den leeftijd van
21 jaar bereikt hebben gn dus meerderjarig
zijn kunnen noch hun ouders, noch de autori
teiten hen meer beletten zich n een der
gelijk avontuur te begeven. De gevolgen over
zien zij dan natuurlijk volstrekt niet en de
nood wordt veroorzaakt in de gezinnen, waar
men kinderen naar dezen hel ziet vertrekken.
In Engeland heeft men het dienstnemen in
een vreemd leger thans strafbaar gesteld om
het vertrek van vrijwilligers naar Spanje te
voorkomen .terwijl de jonge Engelschman die
in een vreemd leger dienst neemt zijn natio
naliteit automatisch verliest. Dit laatste is ook
in Nederland het geval; de wet bepaalt het
aldus. De gevolgen van dit verlies van natio
naliteit zijn voor het verdere leven van iederen
jongeman, die het treft, rampzalig.
Hij krijgt er geen andere nationaliteit voor
in de plaats, !hij wordt een vaderlandslooze
Uitvoering van gedeelten ter bestrijding
der werkloosheid.
In den loop der jaren hebben we al veel over
het groote rioleeringsplan voor Haarlem ge
schreven. Onze lezers weten dat deze zaak
thans eindelijk in een acuut stadium is ge
komen. Haarlem wordt namelijk voor de
noodzakelijkheid gesteld in de naaste toe
komst een einde te maken aan het tegenwoor-
die overal als vreemdeling beschouwd en be
handeld wordt, Ook in ons land mist hij
dientengevolge burgerrechten, die hem het
verwerven van vele betrekkingen onmogelijk
kunnen maken en hem ten allen tijde in on
voorziene moeilijkheden kunnen brengen. Dit
alles is dan het gevolg van zijn avontuurlijke
inmenging in de zaken van een ander land
en van het dooden van medemenschen die
hem niet alleen niets gedaan hebben, maar
tot welker bestrijding ook geen enkele soort
gezag hem gedwongen heeft. Hoe hij dit met
zijn geweten kan vereenigen kan is onduide
lijk, maar het gebeurt. Beide strijdende le
gers in Spanje zitten vol buitenlanders die
meehelpen het rampzalige land te verwoes
ten.
De Amsterdamsche politie heeft gisteren
een paar individuen aangehouden verdacht
van „ronselarij" voor Spanje. Het is niet altijd
ronselarij. Het kunnen ook aansporingen en
beloften van_ hooge gages zijn, met daarop
volgende dienstneming buiten Nederland. Dan
gaat de jongen dus vrijwillig ons land uit,
naar een volk waarvan hij de taal niet kent,
dat in volkomen desorganisatie verkeert en
waar hij op alle mogelijke manieren bedrogen
kan worden. Ik herhaal het: met den grootsten
nadruk moet tegen dienstneming in Spanje
:ewaaxschuwd worden.
R. P.
Het Prinselijk Paar in
Krynica.
Totnogtoe hebben wij ons, gevolg gevende
aan het begrijpelijke verzoek van H.M. de
Koningin, onthouden van het opnemen van
foto's van het prinselijk paar in Polen. Thans
ontvangen wij eenige foto's, waarvoor Prin
ses Juliana en Prins Bernhard officieel heb
ben geposeerd en die door den regeerings-
persdienst yoor fiat zijn geteekend ter publi
catie.
Onvoorzichtigheid met den
dood bekocht.
Jongen te Oegstgeest door auto gegrepen.
Donderdagavond omstreeks acht uur is op
den Rijksweg te Oegstgeest, ter hoogte van
„De drie witte palen" een ernstig ongeluk ge
schied. Een inwoner van IJmuiden reed daar
met zijn auto, toen plotseling de vijftienjarige
J. C. K. uit Oegstgeest op zijn rijwiel den weg
overstak. Volgens ooggetuigen zou de jonge
man tusschen twee auto's hebben willen over
steken. Hij werd door de auto gegrepen en
met zulk een kracht tegen den weg gesmakt,
dat hij met een schedelbreuk bleef liggen. In
zeer ernstigen toestand is het slachtoffer naar
het Academisch ziekenhuis te Leiden overge
bracht, waar hij kort na aankomst is over
leden.
dige systeem om de vaarten en singels als open
riolen te gebruiken. In de geheele gemeente
moet een net van stamriolen gemaakt wor
den, die het rioolwater naar een centraal punt
brengen, vanwaar het geperst zal worden naar
de Noordzee of naar een reinigingsinstallatie.
Openbare Werken is reeds eenigen
tijd bezig met het uitwerken en be-
studeeren van de plannen. Het is op
dit oogenblik nog niet te zeggen, welke
oplossing gekozen zal worden afvoer
naar zee of reiniging langs biologi-
schen weg.
Natuurlijk zal in deze van veel belang zijn
hoe zich de kosten van beide systemen tot
elkaar verhouden en daarover bestaan nog
geen voldoende gegevens.
Natuurlijk komen er nog vele andere quaes-
ties bij. Voor afvoer naar zee zal o.a. de mede
werking van belanghebbenden noodig zijn,
terwijl dit niet noodig is als het stelsel der
biologische reiniging gekozen wordt.
Intusschen wordt ook nagegaan wat van
de bestaande riolen gebruikt kan worden om
opgenomen te worden in het nieuwe plan.
Bovendien wordt met het leggen van nieuwe
riolen rekening gehouden met de komende
veranderingen. Zoo wordt bijvoorbeeld, nu de
walbeschoeiing en de bestrating van de Brou
wersvaart vernieuwd wordt, daar meteen een
stamriool gelegd, dat later zal aansluiten bij
het nieuwe stelsel.
De gemeente heeft bovendien de financieele
medewerking van het Werkfonds gekregen
voor het maken van een stamriool ter aan
sluiting van het Tuindorp (Ramplaankwar-
tier) aan het rioolstelsel. Dit is slechts een
werkobject van 22.000, maar de beslissing die
in deze aangelegenheid gevallen is, kan toch
van groot gewicht geacht worden. Het is na
melijk het voornemen ook voor het groote rio
leeringsplan medewerking van het Werkfonds
te vragen. Dat is bij die kleine aanvraag mede
gedeeld, zoodat het wel aan te nemen is, dat
als over eenigen tijd steun voor het geheele
plan of voor andere onderdeelen wordt ge
vraagd, men bij het Werkfonds geen bezwaren
zal ontmoeten.
Het is, naar wij vernemen, waar
schijnlijk, dat door B. en W. aan den
Raad o.a. ook om nieuwe objec
ten ter bestrijding van de werkloos
heid te hebben binnenkort zal wor
den voorgesteld om nog eenige onder
deelen van het rioleeringsplan uit te
voeren.
Dit kan wat verschillende buitenwijken be
treft geschieden zonder dat reeds een beslis
sing gevallen is wat den afvoer van het riool
water betreft. Op onze vraag of dit ook mo
gelijk zal zijn met de binnenstad konden wij
geen bevestigend antwoord krijgen.
Voor de werkverruiming in onze stad is het
uitvoeren van het groote rioleeringsplan na
tuurlijk van zeer veel'be teekenis, terwijl ook
het vraagstuk van de bevordering der Volles-
gezondheid er natuurlijk zeer nauw bij betrok
ken is.
Het Werkfonds heeft voor het stamriool in
het Ramplaankwartier het geld gegeven voor
25 jaar. De eerste 5 jaar behoeft geen rente
gegeven te worden, daarna moet een rente be
taald worden van ten hoogste 4%. De aflossing
geschiedt in 25 jaar (eventueel in 25 annuïtei
ten)
(President Roosevelt krijgt dage
lijks 6500 brieven toegezonden.
Deze worden, op zijn uitdrukkelijk
bevel, alle beantwoord.)
Een zware post in waren zin,
Om ginder president te wezen,
Wanneer je, denk het u maar in,
Niet eens je eigen post kunt lezen.
Al heet je dan ook Roosevelt,
Ben je tot president gekozen,
Dan leef je, dat zij vastgesteld,
Voorwaar niet in een veld van rozen.
Misschien is er wel heel veel goeds,
Dat men hem wenscht bij 't brieven
schrijven,
In dien post-hoorn des overvloeds,
Zal 't voor hem ongelezen blijven.
Door tal van ambtenaren moet,
Het antwoord worden neergeschreven.
Op wat de schrijvers, kwaad of goed,
Hem op een briefje wilden geven.
Wanneer er af en toe eens in
Mijn bus een briefje wordt gevonden,
Dan ben ik met mijn heel gezin
Verheugd, ja bijna opgewonden.
Het is alleen al het idee.
Dat iemand ons 't op schrift wou geven,
Al valt het dan niet altijd mee,
Wat in zoo'n briefje staat geschreven.
Maar Roosevelt, de president,
Wat kan 'k den armen man beklagen,
Om wat men hem aan brieven zendt,
Niet af en toe, maar alle dagen.
Het komt tenslotte hierop neer:
Ik kan soms naar een brief verlangen,
Men schrijft hem duizend malen meer,
Maar hij mag nooit er een ontvangen.
P. GASUS.
Een haarscherp beeld
Door een goeden bril,
Een KEI P-bril.
KEIP, Groote Houtstraat 137.
(Adv. Ingez. Med.)
Beslissing thans spoedig te
verwachten.
Een snapshot van het Prinselijk Paar op een yan zijn tochten.
Er is al meermalen gesproken en geschre
ven over de wenschelijkheid in het Zuiden van
Haarlem een openbare school te stichten. Zon
der bezwaar zou dan de school van den heer
Th. M. J. Donkersloot in de Wilhelminastraat
kunnen worden opgeheven, omdat de woon
plaats der leerlingen zich immers uit het cen
trum der stad meer en meer verplaatst naai
de buitenwijken. Het gemeentebestuur kon
voor verwezenlijking van deze plannen niet de
medewerking van het rijk verkrijgen deze
medewerking is vereischt in verband met het
Schoolbouwwetje omdat de school in de
Wilhelminastraat. hoewel oud, toch nog ge
schikt is te achten voor onderwijs.
Daarom is door het gemeentebestuur het
plan in overweging genomen om het school
gebouw in de' Wilhelminastraat voor andere
doeleinden te bestemmen. Er zouden daarin
na verbouwing ondergebracht worden de bu
reaux van Maatschappelijk Hulpbetoon, den
Werkloosheidsdienst en den Armenraad. Maat
schappelijk Hulpbetoon is thans onvoldoende
behuisd in het Proveniershuis; de Werkloos
heidsdienst is uit het gebouw in de Hoofman-
straat gegroeid. De Armenraad zetelt nu nog
m het Hofje van Staats op den Jansweg, maar
reeds eenigen tijd geleden is besloten die over
te brengen naar hetzelfde gebouw van Maat
schappelijk Hulpbetoon.
Het gemeentebestuur is overtuigd, dat als
Maatschappelijk Hulpbetoon en de Werkloos
heidsdienst in een gebouw zijn ondergebracht
bezuinigingen verkregen kunnen worden.
Openbare Werken is thans bezig voor de ver
bouwing een plan uit te werken.
Gaan die plannen door, dan is het gemeente
bestuur overtuigd, dat de regeering toestem
ming zal geven in het Zuiden der stad een
nieuwe school te bouwen.
Daaraan zal in de naaste toekomst vermoe
delijk nog meer behoefte komen daar de kans
bestaat, dat als de Haarlemsche Schoolver-
eeniging gecombineerd zal worden met de
Schoolvereeniging in Aerdenhout de school
dezer vereeniging in het Florapark zal worden
opgeheven.
Wij hadden een onderhoud met den Wet
houder van Onderwijs over deze aangelegen
heid. De heer A. G. Boes deelde ons mede,
dat hem van de plannen van de Haarlemsche
Schoolvereeniging nog niets bekend was. Als
zoo zei hij in de naaste toekomst de
School in het Florapark zou worden opgehe
ven, dan dringt de quaestie van een open
bare school in het Zuiden der stad nog meer.
Er is evenwel geen mogelijkheid om in het
Zuiden een nieuwe openbare school te stich
ten. want daarvoor zou de gemeente 150 kin
deren moeten hebben die thans nog geen
school bezoeken. Er kunnen dus niet bijge
teld worden de kinderen die nu al op de
school in de Wilhelminastraat zijn en die
graag zouden overgeplaatst worden naar de
nieuwe school in het Zuiden. Eerst als op de
lijst 150 kinderen volledig gevuld zou zijn is
toestemming van het rijk te verwachten. Die
kans behoeven wij dus niet eens onder oogen
te zien.
De eenige mogelijkheid voor de naaste toe
komst om in het Zuiden der stad een nieuwe
Het woord is aan
Louis Couperus:
Een macht, die eensgezind
is, vermag alles tegenover
een meerderheid, die het
niet is.
school te krijgen is de verplaatsing van de
school in de Wilhelminastraat. Daarop is nu
onze hoop gevestigd, maar wij kunnen pas
ons verzoek naar aan de regeering indienen
als zeker is, dat de school in de Wilhelmina
straat goed verbouwd kan worden, en dat de
onderbrenging van Maatschappelijk Hulpbe
toon en den Werkloosheidsdienst in één ge
bouw een besparing van uitgaven voor de
gemeente tengevolge zal hebben.
Als die zaak evenwel voor elkaar komt, dan
zijn wij er tnog niet, wantwij zijn er
nog niet in geslaagd in het Zuiden der stad
een geschikt terrein voor een nieuwe open
bare school te vinden. Niettegenstaande er
toch door Openbare Werken veel moeite ge
daan is om wat te vinden. Ook de leden der
Onderwijscommissie hebben getracht iets te
vinden, maar ook dat heeft geen resultaat
opgeleverd.
Er is eenigen tijd geleden gedacht over een
terrein in het Haavlemmerhoutpark, maar een
nader onderzoek heeft uitgewezen, dat dit
punt te ver af gelegen is. De onderwijsvoor-
standers die wij er over geraadpleegd hebben
waren alle van oordeel dat de nieuwe school
meer in de omgeving van het Florapark moet
staan. Daar is evenwel geen geschikt terrein
te vinden.
Het gebouw dat de Haarlemsche School
vereeniging nu in het Florapark gebruikt is
eigendom der gemeente. Als deze school inder
daad zou worden opgeheven, dan zou het ge
bouw als het niet meer voor onderwijsdoel
einden gebruikt wordt, wellicht weer aan de
gemeente komen. Dit gebouw, een groote villa,
heeft evenwel te kleine lokalen om voor het
openbaar onderwijs gebruikt te worden. Op
dit punt zou als opheffing van het servituut
dat op het Florapark rust te verkrijgen is, wel
een nieuwe school gebouwd kunnen worden,
maar het kan betwijfeld worden of daardoor
het karakter van het Florapark niet wordt
aangetast.
In elk geval, zoo besloot de wethouder, men
kan er van verzekerd zijn, dat wij alles zullen
doen om de stichting van een nieuw gebouw
voor een openbare school in het Zuiden der
stad te bevorderen.
H.K.H. Prinses Juliana op een der besneeuwde
hellingen in de omgeving van Krynica.
Hêt Bëê$Mêwk$tê
De strijd om Madrid: uittocht der bevolking
houdt aan. pag. 4
Bespreking tusschen Engeland en Ierland.
pag. 4
België zou bereid zijn mee te werken aan
slechting der tariefmuren. pag. 3
Tass verklaart niets te weten van de arresta
tie van twee Nederlanders te Moskou, pag. 3
Bakkers zijn teleurgesteld door de maatrege
len der regeering. pag. 3
Openbare Werken te Haarlem bestudeert uit
voering van het z.g. groote rioleeringsplan.
pag. 1
De beslissing inzake den bouw van een open
bare school in het Zuiden van Haarlem is
thans spoedig te wachten. pag. 1
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Spaansche Nooden. pag. 1
Augusto Barcia: Spanje blijve aan de Span
jaarden. pag. 4
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Nieuwe "egeling col
lective arbeidsovereenkomsten. pag. 3
J. B. Schuil over: „Haar andere man" pag. 2
II. D. Vertelling: liet Spook. pag. 6
Sport in 't Kort. pag. 12
Voor de Jeugd. pag. 9 en 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 11.
