Poolkampement.
Japansche regeering
afgetreden.
l/aot de Bafy
Balansopruiming
JAC. VAN WEERT
Hei
54e Jaargang No. 16437
Verschijnt «JaneliiJcs. hehalve on Zon- en Feestdagen
Zaterdag 23 Januari 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: F. W. FEEKEBOOM UITGAVE LOLKEMS COSTEK MAATSCHAFF1J VOOK KOBEKT FEEKEBOOM.
nr.rir.^^rvrr.. rtrtnn.vm mmrsmv F? XI »Tni?MTTPVP nt? TTKKITRT T VV nOGiarCUAt trui XVVFA.
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTEK MAATSCHAPPIJ VOOK
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22. p. 3 mnd. f 0.65. franco p. post 0.7214-
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij10132,12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels J 1.75, elke regel meer J 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer f 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op bet Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid ƒ600.-. Overlijden ƒ600.-. Verlies van Hand, Voet ol Oog 1 400.-, Duim ƒ250.-. Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk .-,
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-, Verlies Duim ƒ75.- Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger f 30.-.
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 23 Januari.
Harakiri.
De Japansche regeering, thans afgetreden,
heeft erg overhoop gelegen met het Japan
sche parlement. In dit koele Westen van Euro
pa komen zulke dingen ook voor en niet altijd
wordt bij ziulk een conflict de waardigheid
getoond, die de volken in een zoo Hooge Ver
gadering wenschen te aanschouwen. Maar het
zijn bij ons wel erg lauwe vertooninkjes ver
geleken bij hetgeen geschiedt in de even Hoo
ge Vergadering van parlement en regeering in
het imperialistische Japan.
Het jongste staaltje is treffend.
Hamada, lid der Seyoekai partij, interpel-
leert de regeering en zegt: „Gedurende dertig
jaar parlementarisme hebben wij nooit een
regeering gezien, zoo weinig populair als die
van Hirota". Hij doet een feilen aanval op de
legerpolitiek en zegt dat Hirota de strooman
is achter wien zich zekere militairen verschui
len. Hierop verklaart de minister van oorlog
Teraoetsji, d'at hij de woorden van Haaiada
als een beleediging opvat, waarop Hamada de
tribune bespringt en uitroept; „Ik zal onmid
dellijk harakiri plegen als uit het stenogra
fisch verslag blijkt, dat ik tekort ben gescho
ten in eerbied voor het leger".
Teraoetsji antwoordt hierop: „Ik zal het
verslag raadplegen".
Ziet u, dit is een heel andere stijl.
En zij leidt tot allerlei overdenkingen. Stel
xl voor dat deze methode ook bij ons ingang
vond. Stel u voor dat in ons parlement mi
nister Slingenberg, boos wordend b.v. op Mr.
Westerman. hem toeriep: „U beleedigt So
ciale Zaken" waarop de geachte afgevaar
digde de tribune besprong en aankondigde
dat hij, evenals,Hamada, zijn leven in han
den van de Kamerstenografen stelde! Of
schoon onze minister van Sociale Zaken mis
schien wel, even koelbloedig als minister
Hirota, zou antwoorden: „Ik zal het verslag
raadplegen", lijkt de rest van de scène vol
ledig ondenkbaar.
Het treffendst in het Japansche geval
doet feitelijk de vermenging van het oude
heroïsme, stammend uit de beste tijden van
de Samoerai, met het moderne Westersche
element aan. Er zit iets onweerstaanbaars ko
misch in de combinatie van een zoo ver-
schriftelijke zelfverloochening als harakiri
met het stenografisch verslag.
„Ik zal onmiddellijk harakiri plegen als
uit het stenografisch verslag blijkt dat ik
tekort ben geschoten-, in eerbied voor het le
ger".
Ziehier een oude Oostersche en een mo
derne Westersche beschouwing hopeloos in
elkaar verward. Ze passen niet bij elkaar.
Ware de Oostersche gedachte consequent
doorgevoerd, Hamada hadde meteen hara
kiri gepleegd. Ware de Westersche volledig,
de zaak zou gecompliceerd zijn met Eere
raden en Rapporteurs tot zij zoo ingewikkeld
werd dat niemand er meer uit kon komen en
geen mensch er meer belangstelling voor
had. En niet de interpellant, maar slechts
het dossier zou begraven worden.
Intusschen schijnt het met Hamada's ha
rakiri niet zoo'n vaart te zullen loopen. In
het conflict der beide beschavingen, dat in
Japan heerscht, schijnt de uitweg van het
stenografisch verslag het te zullen winnen op
den uitweg door harakiri. Want later in de
zelfde zitting, toen de ministers Hirota en
Baba wilden antwoorden, weigerden de afge
vaardigden te luisteren, hoonden hen en brul
den minister Arita toe. die over het Duitsch-
Japansche verdrag begon: „Leugenaar, hou je
mond! Er uit!"
Dit laatste is gebleken meer dan een los
woord te zijn. want vanmorgen is de Japan
sche regeering afgetreden. Ik hoop dat het
daar verder bij zal blijven en dat nu niet de
ministers, na lezing van het stenografisch
verslag, zich tot harakiri genoopt zullen voe
len. Maar mij lijkt het een heele last, zoo ver
ward te zitten in oude Oostersche en nieuwe
Westersche ideologieën. Men rilt bij de ge
dachte aan een of ander gewetenloos mensch,
die zijn tegenstanders kwaad zou kunnen
maken met de vooropgezette bedoeling, dat zij
door hun eigen hand hem van hun oppositie
zouden ontdoen. Mocht zulk een toestand in
treden, dan zouden de Kamerstenografen het
Parlement kunnen redden gelijk eenmaal de
ganzen het Capitool
Kamerstenograaf in Japan moet een ontzet
tend verantwoordelijk baantje zijn.
R. P.
DE STERRIT NAAR MONTE CARLO.
De K.N.A.C. meldt, dat de heren Habnit en
Burgerhout heden in Umea, welke plaats
door hen als startpunt voor den sterrit naar
Monte Carlo was gekozen, zijn aangekomen.
(De Russen willen een luchtexpe-
ditie naar de Noordpool organi-
seeren, toelker leden een vol jaar
aan de Pool zouden blijven.)
Het heeft een langen tijd geduurd,
Voor men de Pool wist te bereiken,
Men heeft met moed. geavontuurd,
Om telkens weer opnieuw te wijken.
Werd menig schip in 't ijs gekraakt,
En gaf er menig held zijn leven,
Men heeft het pogen niet gestaakt
En slaagde eindlijk in het streven.
Sinds dien beschouwt men zulk een tocht
Met vroeger vergeleken luchtig
Wie Noord of Zuid de Pool bezocht.
Deed het de laatste jaren vluchtig.
Geen menschen met een hondenspan.
Tobbend met zwaarbeladen sleden,
Men reist nu op een hooger plan
En komt eerst aan de Pool beneden.
Het nieuwste Russische project.
Dat zelfs een wal-Rus moge eeren.
Is, nu de Pool al is ontdekt,
Er eens een jaartje te kampeeren.
Het zou niet gauw mijn keuze zijn.
Om daar een vol jaar lang te blijven,
Ik houd van warmen zonneschijn,
Je kunt ook ijspret overdrijven.
Ik ging voor mijn plezier niet mee.
Daar valt niet lang over te praten,
Ik ril al z o o bij het idee.
Dat het mij minstens koud zou laten.
P. GASUS.
DUITSCHLAND-HOLLAND.
Niet naar Dusseldorf reizen en toch deze
belangrijke match van a tot z te kunnen
volgen, is alleen mogelijk met RADIO
DISTRIBUTIE. Verzoeke beleefd U tij
dig te willen opgeven.
NIEUWE GRACHT 5 TEIEF. 10010.
(Adv. Ingez. Med.)
De slachtoffers van de
P.H.M.A.G.
De teraardebestelling.
's-GRAVENHAGE, 23 Januari. Omtrent
de teraardebestelling van de bij het vlieg
ongeluk in de omgeving van Senlis omge
komen employés van de N.V. Nationale Lueht-
vaartschool vernemen wij, dat de begrafenis
van den heer J. Maltha, werktuigkundige, op
Woensdag 27 dezer om 12 uur op de algemeene
begraafplaats te Schiedam zal geschieden.
Het stoffelijk overschot van den chef-werk
tuigkundige A. Hoeven zal eveneens op Woens
dag 27 Januari, echter om 2 uur op de begraaf
plaats Crooswijk bij Rotterdam, ter aarde
worden besteld.
Op Donderdag 28 Januari zal de begrafenis
geschieden van den bestuurder, den heer A.
R. Somers, in leven instructeur 'van de N.
L. S. op Ypenburg, op de begraafplaats te
Stadskanaal, 's middags om 2 uur.
Van de teraardebestelling van den sport
vlieger Tissot is nog niets bekend.
Minder solide dan de
spaarbank.
Dame voor 1100.benadeeld.
AMSTERDAM, 23 Jan. Een dame deed bij
de politie van het bureau Singel aangifte, dat
een bedrag van 1.100.—, dat haar eigendom
was, door een man is verduisterd.
Zij had de 1.100 van de spaarbank ge
haald en in bewaring gegeven aan een man,
die in hetzelfde kosthuis woonde, waarin zij
haar intrek had genomen.
De nieuwe bewaarder bleek minder solide
te zijn dan de spaarbank, hij ging er met het
geld vandoor.
VOOR DE STILLE ARMEN.
Bij het Comité voor de Kerstinzameling
voor de Stille Armen in Haarlem en omstre
ken kwam nog binnen van de tooneelvereeni-
ging „Jonge Kracht" f 4.10.
HAARLEMSCHE ARTISTEN BEURS
Bestuur en leden van deze nog zeer jonge
instelling, welke zich in een groeiende be
langstelling mag verheugen, hebben naar
aanleiding van de resultaten, welke in de
eerste drie maanden van het bestaan reeds
bereikt zijn, gemeend, naar een gelegenheid
te verhuizen, die aan de werkgevers, leden
en bestuur meer comfort biedt.
Die gelegenheid is gevonden want, des
Woensdags van drie tot vijf uur kunnen werk
gevers en bestuurders van vereenigingen voor
hun uitvoeringen, bal-masqués, cabaret
avonden en dergelijke feesten, artisten en
musici bijeen vinden in Hotel-Café-restau-
rant „Spoorzicht" aan den Kruisweg.
In het bestuur hebben thans zitting de
heeren J. J. Boom. voorzitter. Daniël Vrugt,
secretaris. Vrouwehekstraat 80, Arie Boeser,
penningmeester: Jack Funny, en H. v. de
Werf, commissarissen.
Hirota c. s. weigerden den Landdag
te ontbinden.
Minister van Oorlog contra kabinet.
TOKIO, 23 Jan. (Reuter-A.N.P.)
Minister-president Hirota heeft den
keizer het ontslag van het kabinet
aangeboden.
Het kabinet is afgetreden wegens
de onverzettelijke houding van den
minister van oorlog.
Toegeven zou den leden van het
kabinet hebben verhinderd tot een
overeenkomst te komen ten aanzien
van de tegenover den Landdag te
volgen weg.
Het aftreden der regeering werd
hierdoor onvermijdelijk.
Havas meldt nog. dat voor het besluit der
regeering af te treden bekend werd, de vol
gende mededeeling werd ontvangen:
Terwijl minister van oorlog, Terautsji.
voortgaat met aan te kondigen, dat hij zal
aftreden, indien het kabinet den keizer niet
de ontbinding van den Landdag zal vragen,
doet de regeering nieuwe pogingen een ver
zoening tot stand te brengen. Zij hoopt, dat
een eventueele wijziging in de aanvallende
houding der politieke partijen Terautsji er
toe zou kunnen brengen op zijn besluit terug
te komen
Niettemin weigeren de politieke partijen op
eenigerlei wijze toe te geven.
De militaire autoriteiten hebben vanoch
tend langdurig beraadslaagd onder voorzit
terschap van Terautsji om den toestand te
bestudeeren en hun houding te bepalen.
In legerkringen heerscht groote opwin
ding, evenals in de parlementaire kringen.
Poging tot bemiddeling.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit To
kio. dat de minister van marine, Nagano
vanochtend de leiders der politieke partijen
heeft opgezocht om onderhandelingen te
voeren over een compromis.
Het verluidt, dat hij de verzekering heeft
ontvangen, dat geen principieele oppositie
bestaat tegen de regeering.
Naar later bekend werd, zou Nagano zich,
na een bespreking met de vier partijxninis-
ters naar minister Terautsji hebben begeven
om hem alsnog te bewegen zijn eisch aan
gaande de ontbinding van den Landdag in
te trekken.
NED. NATUURHISTORISCHE VEREENIGING
Jaarvergadering.
Maandagavond 25 Januari houdt de afdee-
ling Haarlem en Omstreken van de Nederland-
sclie Natuurhistorische Vereeniging haar jaar
vergadering in café-restaurant. Brinkmann.
De agenda vermeldt, behalve de gebruike
lijke verslagen een bestuursverkiezing, waarna
na de pauze door enkele leden korte mededee-
lingen zullen worden gedaan.
BELANGRIJKE KENNIS
GEVING VOOR HAARLEM
EN OMSTREKEN.
De MOOISTE woningen van HAARLEM zijn
thans reeds TE HUUR vanaf ƒ6.per week.
Moderne bouw, prachtig van indeeling, bad
kamer of badcel.
Woningbureau v. d. SCHAAR,
CREMERSTRAAT 69 en
TEDING v. BERKHOUTSTRAAT 94.
BEZICHTIGING IEDEREN DAG.
(Adv. Ingez. Med.)
Buitengewoon concert der
H. O. V.
Met medewerking van Lotte Léonard en
Dr. Joh. Wagenaar.
Zondag 24 Januari as. zal -de H.O.V. een
extra concert geven ter vervanging van het
wegens de feestelijkheden afgelaste ledencon
cert van 5 Januari j.l.
Aan dit concert wordt een bijzonder karak
ter verleend door de medewerking van twee:
internationaal befaamde kunstenaars t.w. de
Parijsche zangeres Lotte Léonard en den
nestor der NederLandsche componisten dr.
Johan Wagoaar.
Lotte Léonard zal. behalve eenige aria's van
Handel in eerste uitvoering te Haarlem zingen
dr. Wagenaars laatste compositie Aveux de
Phèdre voor sopraan en orkest.
Het bestuur der H.O.V. was zoo gelukkig dr.
Johan Wagenaar bereid te vinden de uitvoe
ring van zijn werk persoonlijk te komen leiden.
Na de pauze zal het orkest onder leiding van
Frits Schuurman de Symphonie van César
Franck ten gehoore brengen.
Dit concert is gratis toegankelijk voor alle
leden der Dinsdag-serie en Passe-Partout. De
toegangsprijs voor niet-leden is zoo laag ge
steld, dat ieder in de gelegenheid Is, deze
bijzondere uitvoering bij te wonen.
LONDEN TREFT VOORBEREIDINGEN
VOOR DE KRONINGSFEESTEN.
De voorbereidingen voor de kroning van
George VI worden reeds duidelijk op de stra
ten merkbaar. Langs den kilometerlangen weg,
dien de kroningsstoet op 12 Mei zal nemen,
staan reeds de hooge tribunes van hout en
staal.
De Westminster-Abdij is reeds eenigen tijd
geleden gesloten en met de versiering is men
reeds begonnen. Terwijl in gewone omstan
digheden slechts 3000 personen in de abdij
kunnen, zullen er nu voor meer dan 8000 man
zitplaatsen worden ingericht. Deze verande
ringen nemen ongeveer vier maanden in be
slag. Eerst In Augustus zal de Westminster-
Abdij weer voor de gebruikelijke godsdienst
oefeningen worden opengesteld. (K.W.P.)
AANBESTEDING.
Door den Rijkswaterstaat te Haarlem is aan
besteed het maken van wegverhardingen op
den Rijksweg no. 4, gedeelte Amsterdam
Sassenheim, tusschen den Vijfhuizerdwarsweg
en den Kruisweg, en op de opritten naar de
viaducten over deze wegen, met bijkomende
werken: bestek no. 57.
Ingekomen waren 25 biljetten.
Laagste inschrijver was voor a: P. C. Zaanen
te Haarlem voor f 266.370: voor b en c N.V.
Geruischloozeweg te Heemstede voor resp.
f 277.670 en f 26Ö.670.
TERAARDEBESTELLING A. L. SURENDONK.
In allen eenvoud had Vrijdagmiddag op de
Algemeene begraafplaats te Heemstede de ter
aardebestelling plaats van wijlen den heer
Arend Lodewijk Surendonk. in leven gepen-
sionneerd chef de bureau der Nederlandsche
Spoorwegen. Behalve Ir. Ott de Vries, verte
genwoordigend de Nederlandsche Spoorwegen,
de heer K. Bakker vroeger de onmiddellijke
chef van den overledene, onder wien de heer
Surendonk 36 jaar gearbeid had, de oud
collega's de heeren R. de Jong en J. H. Koert,
waren vele arbeiders en gepensionneerde ar
beiders en ambtenaren van de Centrale werk
plaats aanwezig, om hun geachten oud-collega
en oud-chef naar zijn laatste rustplaats te
vergezellen. Allen waren zeer onder den indruk
over het zoo plotseling verscheiden.
Terwijl de aanwezigen de aula vulden speel
de het orgel het Largo van Handel; tijdens het
plaatsen van het stoffelijk overschot in de
aula werd aan het orgel uitgevoerd gezang 847
„Rust, mijn ziel, Uw God is Koning".
Het was de uitdrukkelijke wil van den over
ledene, dat er niet gesproken zou worden. Al
leen Dr. Weener voerde zeer kort het woord,
naar aanleiding van gezang 847, dat zoo juist
aan het orgel was uitgevoerd.
Een zwager van den overledene dankte voor
de zeer groote belangstelling.
Nadat het stoffelijk overschot in de groeve
was neergelaten, ging Ds. Weener voor in
gebed.
Het woord is aan
Jacob Cats:
Geducht bij al het volk
en deftigh van bedrijf,
maer in hun eigen huys
geringelt van een wijf.
Het conflict in de Amerikaan-
sche automobielindustrie.
Het oordeel van Roosevelt.
WASHINGTON, 23 Jan. (Havas-
ANP). President Roosevelt heeft gis
teravond in een tegenover de pers af
gelegde verklaring te kennen gege
ven, dat de regeering zou wenschen,
dat de staking in de automobielnij
verheid in' een niet al te opgewon
den atmosfeer zou worden bijgelegd.
LEZING OVER DE HUIDIGE POSITIE DER
VROUW.
Woensdagavond 27 Januari houdt de Ned.
Vereen, voor Vrouwen belangen en Gelijk
Staatsburgerschap, afd. Haarlem en omstre
ken een vergadering, waarin mej. mr. J. Zee-
lenberg uit Rotterdam een inleiding zal hou
den over „De huidige positie der vrouw" in het
Remonstrantenhuis, Wilhelminastraat, alhier.
Ei* zal ruimschoots gelegenheid zijn, voor ge
dachten wisseling. Mej. Zeelenberg is de schrijf
ster van de brochure, uitgegeven door de Vrijz.
Chr. Jeugd Centrale, „Bewaart en verdiept het
verworvene".
JAARVERGADERING VRIJZ. DEM. BOND.
Dezer dagen hield de afd. Haarlem van den
Vrijz. Dem. Bond haar jaarvergadering. Na
een kort openingswoord van den voorzitter,
den heer H. Jongbloed volgden eenige mede-
deelingen, waarna de penningmeester, de heer
Van Eek, het financieel verslag uitbracht over
1936. De begrooting over 1937 werd na een
kleine wijziging goedgekeurd. De propaganda
werd uitvoerig besproken. Er werd een aparte
commissie voor benoemd. In de vacatures, ont
staan door het tusschen tij dsch aftreden van
de heeren Dr. Elzinga en Geerts, werd voor
zien door de benoeming van de heeren Happé
en Westerling. De heer Van Dam deelde mede,
dat de heer Jongbloed, die tijdelijk het voor
zitterschap had aanvaard, bereid is gevonden
deze functie te blijven waarnemen. De heer
Van Eek werd herbenoemd.
Tot slot bracht de heer Happé een uitvoerig
verslag uit van de Algem. Vergadering te Am
sterdam op 21 en 22 November li.
19- NOG ENKELE DAGEN
WIECEN en LEDIKANTJESv.a. f2.25
BABYUITZETTEN (10 pCt. korting)
GIERSTRAAT 20 en 23
(Adv. Ingez. Med.)
Winter in Europabadseizoen aan de Brazmaansche kust. Een blik op het
strand van Capablanca.
Een nieuwe ontmoeting Goering-Mussolini.
pag. 4
De beroemde smidse van Gretna Green in
Schotland wordt opgeheven. pag. 4
Spaansehe regeeringsvlïegtuigen hebben
Ceuta hevig gebombardeerd. pag. 4
Bij een noodlottig verkeersongeluk te Rens-
woudc zijn drie menschen om het leven
gekomen. pag. 3
De onbewaakte overwegen eischen twee doo-
den. pag. 3
Sir Henry Deterding blijft in ons land koopen
pag. 3
De heer Goseling heeft amendementen voor
de instelling van openbare lichamen voor
beroep en bedrijf op de voorgestelde grond
wetswijziging ingediend. pag. 3
Het Japansche Kabinet is afgetreden.
pag. 1
\nton Zisclika heeft Vrijdagavond te Haar
lem gesproken over: Problemen van het
Oosten. pag. 6
Bioscopen pag- 6
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Harakiri. pag. 1
Van onzen Londenschen correspondent:
Edens' jongste rede. pag. 4
Financieel-economisch weekoverzicht: Ge
zonde reactie op de beurzen. pag. 22
Vr. S.: Naar het Zuiden. pag. 4
Ervaringen van een taxi-chauffeur, pag. 5
S.: Een kanaal door Nicaragua? pag. 5
T. D. Vertelling: Wreede Liefde. pag. 5
'ules Kammeijer; Blijft Fit. pag. 5
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningcn
pag. 6
Vmy Groskamp-ten Have: Een vrouw schrijft
pag. 7
Dr. M. Euwe acht den sehaakremise-dood
voorlonoi^ nog niet in zicht. pag. 12
v. d. Hem: De griep volks-ijand no. 1.
pag. 3
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 1L