Liefdesbanden.
De oude wasscherij van Gehrels
te Bloemendaal.
Hel BeloMtiiksU
54e Jaargang No. 1646G
Verschijnt dagelijlcs, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 19 Februari 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. VV. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25. per maand 11.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. f 0.65, franco p. post f 0.72*4
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT l'EEREBOOM.
ADVERTENTIcN 1—5 regels i1.75, elke regel meer 1 0.35. Reclames
0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid ƒ600.—, overlijden ƒ400.—, verlies van hand, voet of oog ƒ200.—. beide leden duim f 100.—, één lid duim 50.—alle leden wijsvinger r 60.—
één of twee leden wijsvinger f 25.—, alle leden anderen vinger 15.—éen of twee leden anderen vinger 5.—, arm- of beenbreuk ƒ30.—. enkelbreuk 15.—polsbreuk 15.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 19 Februari.
600.000 Werkloozen.
In een overzicht in het tijdschrift van de
Mij. van Nijverheid, betreffende de werkloos
heid in ons land komt de directeur van de
Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemid
deling, ir. R. A. Verwey, tot de conclusie dat
in de eerste week van Januari 1937 rond
600.000 personen in Nederland de geheele
week werkloos waren. Een aantal hiervan was
evenwel in werkverschaffing of bij cultureel
werk nuttig bezig. De schrijver constateert dat
het thans nog enorme aantal werkloozen wel
afnemende is, maar dat, ook wanneer seizoen
en conjunctuur gunstig zullen zijn, hij niet
voorzien kan dat het normale bedrijfsleven
het aantal zóó zal doen afnemen, dat er niet
een zeer groot aantal werkloozen zal overblij
ven. Hier hooren wij dus de sinds vele jaren
bekende theorie van de blijvende werkloos
heid opnieuw verkondigen. Dat die, ook als de
schrijver gelijk mocht krijgen, zich overigens
in zeer verschillende en wisselende mate zal
doen gelden in de verschillende bedrijfstak
ken wordt wel bewezen door de percentages
die hij opgeeft omtrent de werkloosheid in de
eerste week van Januari 1937.
Toen waren in de bouwvakken werkloos:
54.7 de geheele week en 2% een gedeelte
van de week, in de metaalnijverheid 32.6 */o
geheel en 1.4 gedeeltelijk, in de textielnij
verheid 23.2 geheel en 6.6 'gedeeltelijk, in
de grafische bedrijven 17.7 geheel en 1.8
gedeeltelijk, in de tabaksnijverheid 25 */o ge
heel en 10.6 gedeeltelijk, van de landarbei
ders 49.1 geheel en 10 gedeeltelijk, van
mijnwerkers 7.7 geheel en 0.3 gedeelte
lijk, van handels- en kantoorpersoneel 11.2 */o
geheel.
De toekomst van de academisch afgestu
deerden ziet ir. Verwey al evenmin rooskleu
rig in als het veelbesproken rapport-Limburg
dat een jaar geleden deed. Hij herinnert er
aan, dat er in 1934-1935 27.300 academici wa
ren van wie 23.410 eenig beroep uitoefenden.
Vermoed werd voor de eerstvolgende vijf ja
ren een ontwikkeling van zulken aard, dat
het aanbod van afgestudeerden bijna twee
maal zoo groot zou zijn als de vraag naar hun
arbeid.
Natuurlijk zijn statistische gegevens zooals
de bovenstaande, zeer belangwekkend en het
is goed, ook in een tijd van beginnende ople
ving als de huidige, eraan herinnerd te wor
den dat de achterstand zóó groot is en het
tempo van het herstel nog maar zóó traag, dat
men geen overdreven verwachtingen moet
koesteren. Stijgingen van beurskoersen geven
daar soms merkwaardige symptomen van,
maar in den laatsten tijd althans zijn er vol
doende „corrigeerende invloeden" aanwezig
om een opschroeverij als in de dagen van de
hoogconjunctuur tegen te gaan.
Anderzijds heeft het zijn nut er de aandacht
op te vestigen, dat niemand over gegevens
beschikt, die hem veroorloven eenige betrouw
bare toekomst-voorspelling omtrent het ver
dere verloop van werkloosheid en opleving te
maken. Ook de directeur van Werkloosheids
verzekering en Arbeidsbemiddeling kan dat
niet.
Hij maakt dan ook eenige reserves bij zijn
pessimistische uitingen omtrent blijvende
werkloosheid en omtrent de vooruitzichten
der afgestudeerden. Ik zou die willen ver
sterken met de opmerking,, dat deze toe
komstbeschouwingen volkomen naast- de
statistische gegevens staan en het karakter
dragen van persoonlijke veronderstellingen.
Zulke inzichten worden zeer beïnvloed door
het karakter van dengeen die ze ten beste
geeft. ..Pessimisme? Optimisme? Een zaak
van temperament en niet van redeneering.
Men heeft de philosophie van zijn maag'",
heeft Rémy Montalée in zijn irPensées" ge
zegd.
Een Nederlandsche opleving is in hooge mate
afhankelijk van internationale gebeurtenis
sen: niet alleen van toenadering op politiek
en economisch gebied maar ook van de op
leving in de andere landen, die onze afnemers
zijn en welker welvaart dus onze welvaart be-
teekent. Dit kan niet genoeg herhaald wor
den. Wie zich verkneutert omdat het Frank
rijk, of Duitschland, of Engeland of welk
ander land ook materiëel slecht gaat ver
kneutert zich meteen in een strop voor Ne
derland.
Is het moeilijk den toestand in ons land te
overzien; de warwinkel van het internationale
geheel is nog veel ingewikkelder. Profetieën
hebben daarom wel heel weinig waarde. Op dit
moment doet Nederland zijn uiterste best om
zijn buitenlandsche handelsrelaties te ver
sterken. Op velerlei terrein verricht de regee-
aing daarvoor zeer verdienstelijk werk. In af
wachting, erkennende dat de toestand thans
nog slecht is maar niettemin verbetering toont,
moet men vooral den moed erin houden. Er is
grond voor!
R. P.
(In Amerika heeft een jonge man
zichzelf met een ketting aan een
radiator in de gang van de „flat"
van zijn beminde geketend en hij
is niet eerder geweken, voordat hij
dagen later haar ja-woord had
gekregen.)
Wat moeten wij mannen daar nu wel van
zeggen,
Een man, die zichzelf aan een ketting ging
leggen,
En zwoer, dat hij zich niet weer
losmaken zou,
Voordat zijn geliefde hem aannemen wou.
Men telegrafeerde het naar alle kanten,
Er kwamen verslaggevers van de couranten,
't Geval werd van Noordpool tot Zuidpool
genoemd.
Hij werd als geketende minnaar beroemd.
Natuurlijk legt Amor geregeld aan banden,
Of. wilt u, aan kettingen in alle landen.
Maar hij heeft nog nooit, voorzoover ik
het weet.
Een man aan centrale verwarming gesmeed.
De vrouw in 't geval vond, dat dit niet kon
duren,
Zij nam het besluit, dat zij 't zou avonturen.
Een man die bereid bleek om dit te
doorstaan.
Leek ook wel bereid, aan haar leiband te
gaan.
'k Weet niet of hun liefde nu verder zal
groeien,
En of, naast zichzelf, hij zijn vrouw ook
kan boeien.
En 't is ook de vraag, of na eenigen tijd.
Hij zich nu gebonden voelt, dan wel bevrijd,
'k Herhaal maar, wat moeten wij mannen
nu zeggen,
Van hem, die zich zoo aan den ketting
ging leggen,
Maar 't was misschien beter, als 'k verder
maar zweeg
Van d' ezel, die aldus 't ia-woord verkreeg.
P. GASUS.
Een bril van KEIP
is nooit een plaag maar steeds
een onmisbare vriend.
Gr. Houtslraat naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
F aillissementen.
Aantal in 1936 minder dan in 1935.
Faillissementen zijn in het algemeen een
waardemeter voor den economischen toestand.
Daarom is het feit van beteekenis dat het
aantal uitgesproken faillissementen in Ne-
dti'land in 1936 minder is dan in 1935.
In 1935 werden in Nederland 4628
faillissementen uitgesproken, tegen
4405 in 1936.
Een daling dus van 223 of ongeveer
5 pet.
Bijna 10 pet. van de faillissementen had
den betrekking op de bouwbedrijven, name
lijk 420.
Het grootste aantal behoort natuurlijk tot
de groep warenhandel.
Bij raadpleging der cijfers, gesplitst naar
bedrijven en beroepen valt te constateeren,
dat de aantallen van 1935 en 1936 voor som
mige rubrieken vrij belangrijk verschillen.
Opvallend isc de daling van het cijfer dei-
rubriek warenhandel 1935: 1522. 1936: 2180
Vetrder verminderde het aantal faillisse
menten belangrijk ten aanzien van bouwbe
drijven (1935: 463. 1936: 420' en landbouw
bedrijven (resp. 269 %n 216). Een stijging
Interieur van de wasscherij met kuipen en oud raderwerk.
In de vergadering van den Bloemendaal-
schen Gemeenteraad op Donderdagmiddag
bracht de heer Enschedé het oude gebouw der
wasscherij -van Gehrels (op de „terreinen van
Gehrels") achter het Raadhuis „De Nachte
gaal" ter sprake. Spreker zou het ten zeerste
betreuren, wanneer die oude wasscherij, een
unicum in ons land, bij de bebouwing van
bepaalde terreinen, zou moeten verdwijnen.
Het is den heer Enschedé bekend, dat de heer
Van Heek en anderen in Twente zich voor het
gebouw interesseeren en voor kosten, noodig
voor het behoud van de wasscherij, dadelijk
1000 beschikbaar willen stellen en nog wel
f 4000 bijeen kunnen brengen. Spr. gaf in
overweging, wanneer het gebouw niet op de
zelfde plek bewoond kan blijven, het te ver
rollen naar een geschiktere plaats, of een ge
projecteerde weg, die het behoud van de was
scherij onmogelijk zou maken, te verleggen.
Wethouder Prinsenberg deelde mede, dat
B. en W. overtuigd van de historische waarde
van het gebouw, zich ten einde het te kunnen
behouden, tot het Openlucht Museum te Arn
hem hebben gewend. De leiding van dit
museum had er ooren naar, de wasscherij te
doen hei-bouwen in den oor-
spronKelijken vorm.
B. en W. zullen een nader onderzoek in
stellen.
gaven o.a. de volgende rubrieken: bewerking
van metalen, stoomwerktuigen enz.. (1935:
149. 1936: 185), industrie van papier, papier
waren enz. (resp. 0 en 5». bereiding van voe-
dings- en genotmiddelen (resp. 248 en 273»,
verkeerswezen (resp. 366 en 398) en verzeke
ringswezen resp. 15 en 23». Voor de rubriek
.overtollige faillissementen" steeg het cijfer
van 1235 tot 1261; in deze cijfers zijn be-
jrepen de faillissementen, ten aanzien van
welke nog geen opgave omtrent bedrijf of be
roep werd gedaan.
Ook de statistiek over het arrondissement
Haarlem toont een gunstig verloop.
In het arrondissement Haarlem
werden in 1936 296 faillissementen
uitgesproken tegen 344 in 1935.
De vermindering voor Haarlem
beloopt dus bijna 14 pet.
„Mariënbosch" in Aerdenhout.
Er zal een uitbreidingsplan voor gemaakt
worden.
De gemeenteraad van Bloemendaal ver
klaarde zich in zijn zitting van Donderdag
middag vóór het denkbeeld van B. en W.
(tegen de meening van de Gewestelijke
Commissie voor Uitbreidingsplannen', dat op
Mariënbosch bebouwing kan worden toege
laten.
Er zal dus nu een uitbreidingsplan worden
ontworpen.
Luchtgevechten boven het
Madrileensche front.
Verscheidene toestellen neer
gestort.
Nationalisten oefenen druk op het
Aragoneesche front.
De wasscherij Wed. J. C. Gehrels te Overveen. Vooraan: de wasscherij (die zeer
oud is: in den Raad werd het jaartal 1584 genoemd'; daarachter de wagenschuur
van 1791 en daarachter de droog- en strijkinrichting. dateerend uit 1816. (Ter
voorkoming van misverstand zij gemeld, dat het bedrijf nog in volle werking is.)
MADRID 19 Februari 'Ha.vas A. N. P.i
Gistermiddag om drie uur zijn de opstandelin
gen overgegaan tot een tegenaanval op de stel
lingen, die de regeering strcepen hadden we
ten in te nemen boven Maranosa. Versterkin
gen. die geraamd worden op 10.000 man af
komstig uit Sevilla en Badajoz het zouden
hoofdzakelijk Duitschers zijn stelden hen
tot dezen tegenaanval in staat.
De aanval duurde drie uur. maar dank zij
het werk der ..dinamiteros' uit de regeerings-
gelederen slaagden de loyalen er in den aan
val te stuiten. Een en twintig driemotorige
toestellen vlogen tijdens den strijd boven het
slagveld, waar zij de stellingen der regeering,s-
troepen bestookten. Eskaders luchtstrüdkrach
ten der regeering leverden slag in de lucht.
Zeven toestellen der opstandelingen en vier der
regeeringstroepen stortten tijdens deze ge
vechten neer.
Voor Morata de Tajuna wordt de strijd,
waartoe de regeer ingstroepen het initiatief
hadden genomen, voortgezet
Naar vernomen wordt zou genei-aal Asension.
onderstaatssecretaris van oorlog, zijn ontslag
hebben genomen. Hij zou bij de reserve worden
ingedeeld.
Volgens een officieele opgave zijn
bij het laatste, nachtelijke bombarde
ment van Madrid 14 personen gedood
en 53 gewond.
SALAMANCA. 19 Februari (Havas. A.N.P.)
Het recht.sche hoofdkwartier heeft een com-
muniqé gepubliceerd, waarin wordt medege
deeld, dat de bedrijvigheid aan alle fronten
zeer beperkt is geweest, De luchtstrijdkrach
ten daarentegen waren zeer actief. Aan het
front van Aragon hebben de rechtschen op het
vliegveld van Tardiente drie vliegtuigen in
brand geschoten en twee andere beschadigd.
Tijdens het eerste luchtgevecht boven Madrid
werden acht regee rings t oes telle n door de
rechtse he jacht- en bombardementsvliegtui
gen neergeschoten. Tijdens het tweede lucht
gevecht, des middags, werden nog twee regee-
riingstoestellen vernield.
Operaties aan het front van Aragon,
BARCELONA, 19 Februari (Havas, A.N.P.)
Een door den verdedigingsraad van Barcelona
gepubliceerd communfqué meldt, dat de recht
schen een krachtigen druk hebben uitgeoe
fend op de verschillende fronten in Aragon.
De aanval zou vooral krachtig zijn geweest in
den sector van Montalban. In het zuidelijk ge
bied werden de opstandelingen krachtig terug
geslagen, waarbij zij groote verliezsn leder-
In het uiterste zuiden hebben de rechtschen
met vliegtuigen, strijdwagens en troepen van
het vreemdelingenlegioen een aanval onder
nomen. de regeeringstroepon slaagden er ech
ter in hun opmarsch to; staan te brengen en
wisten zelfs hun eigen stellingen in deze streek
te versterken.
1
Het woord is aan
Schiller:
Wie al te lang over iets na
denkt zal weinig tot sta?id
brengen.
De Werkloozensteun.
Om een toeslag gevraagd-
Het bestuur van de afdeeling Haarlem
van de Onafhankelijke Bedrijfs Federatie
van Werkers m de Metaalindustrie, hebben
aan den Raad van Haarlem het verzoek ge
richt den werkloozen een toeslag op den
steun te geven.
Reden van het verzoek is:
.,dat de toestand van de werkloozen met
den dag ondragelijker wordt:
dat na de doorvoering der devaluatie de
directe levensbenoodigdheden aanzienlijk in
prijs zijn gestegen;
dat. om slechts een enkel voorbeeld te
noemen, het brood met 25 pet., het vet met
12'/2 pet. en de petroleum met 15 pet. is ge
stegen;
dat verder bijna alle overige gebruiksar
tikelen in prijs omhoog gaan;
dat de steunnorm vastgesteld is op de
uiterste minimum grens;
dat de werkloozen deze prijsverhooging der
producten niet kunnen dragen".
Gevraagd wordt aan den Raad te willen
besluiten een toeslag op den steun te geven,
waarmede het nadeel van deze prijsverhoo-
gingen voor de werkloozen wordt opgehe
ven
Tot zoover dit adres.
Wij teekenen hierbij aan. dat de Raad
geen bevoegdheid heeft om den werkloozen
steun te verhoogen. Voor dien steun zijn
door de Regeering normen vastgesteld waar
aan de gemeente zich moet houden, anders
verspeelt de gemeente den rijkssteun.
Wat de mededeeling betreft dat de .brood
prijs na de devaluatie met 25 pet. gestegen
zou zijn, moet een vergissing in het spel zijn.
Wij hebben daarnaar een onderzoek inge
steld waarbij ons medegedeeld werd. dat le
Haarlem de broodprijs van 8Vz op 9 12 cent
per 4 ons gebracht is. Dit is dus geen ver
hooging van 25 pet., maar ongeveer 12 pet.
Die verhooging houdt verband met dc stij
ging van de meeiprijzen. Een jaar geleden
betaalden de bakkers f 12.25 per 100 K.G. en
en thans f 16.25.
Vandaag hebt u geen aanlei
ding gehad een „Groentje" in
Haarlem's Dagblad te plaatsen.
Misschien morgen wel en an
ders overmorgen of nog wat
later.
Maar verzuim het dan niet,
want het is in uw eigen voor
deel.
In 1936 werden er 45303 ge
plaatst.
Het Engelsehe Lagerhuis keurde de defensie-
leeuing goed. pag 4
Er zou een compromis-voorstel te wachten
zijn inzake de internationale controle op de
Spaansche kusten. pag. 4
De algemecne beschouwingen over de rijks-
begrooting zijn in de Ferste Kamer begon
nen: nir, van Lanschot zegt, dat de R. K.
niet met de Soc. Dem. kunnen samenwer
ken. pag. 3
Dr. A. Loudon zal tot gezant te Bern wor
den benoemd. pa<*. 3
Een bijslag op den werkloozensteun gevraagd
pag. 1
Niet alleen in Haarlem maar in heel Neder
land is het aantal faillissementen in 1936,
vergeleken bij 1935, gedaald. pag. 1
De raad van Bloemendaal wil, dat voor „Ma
riënbosch" in Aerdenhout een uitbreidings
plan zal worden gemaakt. pag. 9
Dr. ir. M. D. Dijt heeft de beteekenis van het
plan-Deterding uiteengezet. pag 7
ARTIKELENENZ.
R. P.: 600.000 werkloozen. pag. 1
J'11', dr. B. de Jong van Beek en Donk Trie
Volkcnbondsconferentic van Bandoeng.
pag. 4
C'. B.Achter het oorlogsfront. pag. 15
Van onzen Londenschen correspondent:"Het
Engelsehe kroningsfeest als handelsobject
XV.: De beslissende lassoworp. pag. 6
K. de Jong: Haarlemsoh Kamerorkest.
J. B. Schuil: Leontientje. pag
Een en ander over 't Tevlinger-bosch pae. 6
H. D. Vertelling: Het album. pa^ 6
Damrubriek. pa°° 11
Voor dc Jeugd. pag. 13 en 14
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 8.