Thomas iMasaryk 87 jaar. Financieele besluiten in Frankrijk. Hevdt's Tandheelkundig Instituut GEHEEL GEBIT SLANK of CORPULENT PASSENDE BROEK Hoe een biografie van den grooten staatsman tot stand kwam. Thijs Ijs en de drie daden van Slechtbedeeld ZATERDAG 6 MAAKT Ï937 HAARLEM'S DAGBLAD Vrije invoer en verhandeling van goud. Uitgifte van bewapeningsleening. Zooals gisteren reeds in een groot deel van ons blad is medegedeeld heeft de Fransche ministerraad besloten de Bank van Frankrijk machtiging te vragen tot het vrij doen invoe ren in het land van goud en tot den vrijen handel in goud in het binnenland. Het volgende communiqué werd gepubli ceerd: ..De ministerraad heeft den financieelen toestand bestudeerd in zijn wezenlijk, samen hangende elementen: de munt, de begrooting en de schatkist. Op voorstel van Vincent Auriol. den minister van financiën, heeft de raad met algemeene stemmen de volgende be slissingen genomen: 1. De munt. De driehoekoveremikomst van 25 September j.l. met de Vereenigde Staten en Groot-Brittan nië, blijft de basis voor de mo netaire politiek van Frankrijk. Uitgesloten is dus een toevluchtnemen tot deviezencontrole. De regeering vraagt de Bank van Frankrijk algemeene machtiging te verleenen voor vrijen invoer van en vrijen handel in goud in het buitenland. Te rekenen van Maandag 8 Maart af zal de Bank van Frankrijk goud aan- koopen tegen den koers van den dag, zonder „in dentite itsreahtvaardi ging Een commissie, bestaande uitde heeren Labeyrie, den gouverneur van de Bank van Frankrijk, Charles Rist, Honorair gouverneur, Paul Baudouln, directeur-generaal van de Emissie bank van de Indo-China en Jaques Rueff, directeur van de „Mouvement Géneral de Fonds", zal een egalisatie-fonds voor de valuta beheeren, dat volgens de monetaire wet alle middelen zal hebben voor de verdediging van den franc, met het doel de veiligheid van den handel en de stabiliteit dei" prijzen- te ver zekeren. De bevoegdheid van deze commissie zal zich uitstrekken tot de controle op de beleggings- markt, in overeenstemming met den direc teur-generaal van de „caisse des depots". 2. De begrooting: De ontvangsten gedurende de maand Januari en de teekenen, die alge meen wijzen op een economische opleving ge ven reden te hopen dat het geringe tekort, dat op de begrooting geplaatst is, niet zal worden overschreden en zelfs zeer belangrijk vermin derd zal worden in den loop van het belas tingjaar. De regeering is vast besloten den te rugkeer tot een werkelijk evenwicht niet te dwarsboomen door onvoorziene uitgaven. De strengste instructies zijn gegeven aan alle de partementen om aanvullende credieten tegen te gaan. De regeering besluit slechts met voorbehoud van een noodzakelijke verbetering in de kleine salarissen bij het parlement geen nieuwe credieten aan te vragen. Het streven naar een stabilisatie dat wordt toege past op de openbare uitgaven zal tegelijker tijd uitgeoefend worden op de prijzen, die reeds alle elementen schijnen te bevatten voor toelaatbare stijging en welker ongerechtvaar digde verhooging voorkomen of onderdrukt zal worden. 3. De Schatkist. De regeering" constateert, dat de betalingen, ten laste van den Schatkist voor het loopende jaar 1937, verminderd zou den kunnen worden met zes milliard. Wanneer men rekening houdt met deze ver mindering en die welke de regeering beslo ten heeft in den loop van dit jaar toe te passen op het deficit van de exploitatie der spoorwegen, benevens met de acht milliard die reeds sedert 1 Januari betaald zijn, wor den de behoeften van de Schatkist vermin derd tot een getal, dat de normale plaatsings- of leeningscapaciteit van de Schatkist niet teboven zal gaan. Deze behoeften komen voor de helft ongeveer overeen met de buitenge wone bewapeningseredieten, welke de re geering besloten heeft te dekken door het uit schrijven van een groote nationale defensie- leening. Voor het onderbrengen van deze leening zal de Fransche regeering een beroep doen op alle nationale krachten. Deze nationale de- fensieleening is de eenige die de Schatkist zal mogen uitschrijven, in het loopende jaar, aangezien de meerdere behoeften van de Schatkist gemakkelijk gedekt moeten worden door de normale operaties op korten termijn. Deze maatregelen vertegenwoordigen een samenhangend geheel van oplossingen, die Geen regeeringstroepen in Toledo. Generaal Miaja voor cveutueele vlucht gereed? Radio-Teneriffa hfeft een mededeeling van het hoofdkwartier der Spaansche Nationalis ten voorgelezen, waarin ten stelligste de be richten worden tegengesproken, die door de radiozenders der regeering verspreid en in de buitenlandsche bladen gepubliceerd zijn, vol gens welke de regeeringstroepen Toledo zou den zijn binnengerukt. „Niet alleen zijn zij Toledo niet binnen gerukt", aldus de mededeelingen, „doch zij zullen er nooit terugkeeren". Een der speciale verslaggevers van Havas meldt uit Salamanca, dat van officieele zijde wordt medegedeeld, dat sinds het uitbreken der vijandelijkheden 139 vliegtuigen der regee ring achter de linies der rechtsche troepen werden neergehaald. Verscheidene andere toestellen zijn achter de linies der regeeringstroepen terecht ge komen. ,Het ministerie van luchtvaart en marine te Valencia heeft een overzicht gepubliceerd over de activiteit van de luchtmacht der beide strijdende partijen in den loop van Februari. De regeerlngsluchtmacht heeft 65 bombar dementsraids uitgevoerd, de luchtmacht der opstandelingen 67. Er werden 9 regeerings- toestellon neergeschoten en 32 toestellen der opstandelingen. Radio Ponto Vendra deelt mede, dat volgens uit Madrid ontvangen berichten generaal Miaja een zeker aantal vrachtwagens in ge reedheid heeft gebracht, nabij Koninklijk Paleis, teneinde binnenkort te vluchten met alle leden van den Madrileenschen verdedi- gingsraad. zoodra de rechtschen de hoofdstad zullen binnenrukken. Verder deelt deze recht sche zender mede, dat op gevangenen aan het front van Aragon gevonden brieven bevesti gen, dat het gebrek aan levenmiddelen in de regeeringszones toeneemt: men moet er lang in de rij staan om brood en melk te krijgen, yleesch ontbreekt geheel en al. toegepast worden op de problemen van de munt, de schatkist, het begrootingsevenwicht en de prijzen, aangezien zij elkander weder- keerig beïnvloeden. Zij zijn van zoodanigen aard dat zij de natie de financieele veiligheid verzekerden, welke de economische vooruit gang veroorlooft en zonder welke deze voor uitgang bedreigd zou worden. Rusland Boucharin en Rykof uit de partij gestooten. Officieel wordt te Moskou volgens het D. N. B. medegedeeld, dat in de laatste plenaire zitting van het Centraal Uitvoerend Comité van de Bolsjewistische partij besloten is den hoofdredacteur van de „Iswestia", Boecharin en den vroegeren voorzitter van den raad van volkscommissarissen. Rykof. die zich se dert gerumen tijd in hechtenis bevinden, we gens actie, vijandig aan de partij, uit de partij te stooten. Ens Labour won 6 zetels bij de Graafschapsverkiezingen. De officieele uitslag der verkiezingen voor den Londenschen Graafschaps- raad is thans bekend. De arbeiders partij heeft 75 zetels verworven, de conservatieven hebben 49 zetels. De ar beiderspartij heeft 6 zetels gewonnen. Hongarije Optreden tegen rechtsche elementen? Te Boedapest hebben zich volgens Havas politieke gebeurtenissen voorgedaan, waar van het karakter en de beteekenis nog moei lijk zijn vast te stellen, doch die groot op zien hebben gebaard. Gedurende de laatste dagen is de aandacht in beslag genomen door een reeks besprekingen tusschen de po- politieke leiders. De grootste geheimhouding werd verlangd en de pers heeft dan ook het stilzwijgen bewaard. Niettemin heeft zich het gerucht verspreid, dat de minister-president had vernomen, dat bepaalde groepen van uiterst rechts, gesteund door de belangrijke organisatie „Move" en beschikkend over geld uit het buitenland, een beweging voorbereid den, die hen minstens van het ministerpresi- dentschap zou verzekeren. Hoewel dit gerucht niet bevestigd wordt, sluit het aan bij de problemen, waarmede de leiders zich den laatsten tijd hebben bezig gehouden. Bovendien kap alleen dit gerucht een verklaring geven voor de woorden. Don derdag door Daranyi gesproken. In een toespraak tot de afdeeling Boedapest van de partij der Na tionale Eenheid heeft de minister president namelijk gezegd: „De toe stand van het land, zoowel ten aan zien van het binnenland als ten aan zien van het buitenland, laat niet toe, dat men zich aan avonturen waagt. In ieder geval zal de regeering de plaatselijke orde handhaven; zij heeft er de middelen toe." Nieuwe minister van Binncnlandsche Zaken? Het is mogelijk, dat binnenkort een nieu we minister van Binnenlandsche Zaken zal worden benoemd. Op het oogenblik houdt Daranyi deze portefeuille ad interim. Als candidaat wordt Bobory, de ondervoorzitter der Kamer, genoemd. eau. Oud-minister Marks von Wuertemberg overleden. De vroegere minister van Buitenlandsche Zaken. Baron Erik Teodoor Marks von Wuertemberg is gisteren op 76-jarigen leef tijd overleden. Baron Marks was in 1903 en van 1906 1913 lid van het Hooge Gerechtshof, in 1905 1906 was hij minister zonder portefeuille, van 19201924 fungeerend president van het Hof van Beroep en van 19251931 president. Van 19231924 was hij minister van Bui tenlandsche Zaken, terwijl hij voorts gede legeerde was bij den Volkenbond. Voorts heeft hij geruimen tijd deel uitgemaakt van het Permanente Hof van Internationale Justitie te 's-Gravenhage. Amerika Washington biedt verontschul digingen aan Berlijn aan. De Amerikaansche rgeeering heeft Duitsch- land verontschuldigingen aangeboden naar aanleiding van de opmerkingen van La Guardia ten aanzien van Hitier. De verontschuldigingen geschieden in den vorm van een mondelinge verklaring van den chef der afdeeling West-Europeesche za ken van het departement van Staat, Dunn, aan den Duitschcn gezantschapsraad Thom son. Dunn zeide, dat hij de woorden, die de rijksregeering kwetsten en niet de houding der regeering van de Vereenigde Staten weer geven, afkeurt. Evenwel wees Dunn op het recht van vrij heid van het woord in de Vereenigde Sta ten, welk recht bij de Grondwet aan ieder burger wordt gewaarborgd en als een na tionaal erfgoed wordt gewaardeerd. La Guardia handhaaft zijn woorden. Nadat burgemeester La Guardia vernomen had, dat het departement van Buitenland sche Zaken den Duilschen ambassadeur ver ontschuldigingen had aangeboden, verklaar de hij zijn woorden te handhaven en te wil len herhaler» RIJKSSTRAATWEG 16 HAARLEM-NOORD. TELEF. 16726 „anaf i met garantie, pijn- vaiiax o«J.- lons trekken inbegr BESLIST PIJNLOOZE BEHANDELING Spx'eekuren alle werkdagen van 912 en 14 uur. Zaterd. 912 uur Avondspreekuren Dinsdag, Woensd. en Donderd. v. 79 u. (Adv. Ingez. Med.) Grieksche tankboot verging met 23 opvarenden. Slechts één lid der bemanning gered. Havas meldt thans uit Perpignon, dat de Grieksche tankboot „Loukia", die in de na bijheid van de Spaansche kust óp een mijn is gestooten met 23 leden zijner bemanning in de diepte is verdwenen. Slechts één der op varenden werd gered. Het vaartuig werd let terlijk in tweeën gebroken, terwijl tengevolge van de petroleum-lading brand aan boord uitbrak. Schepen, die zich in de nabijheid bevonden, waarschuwden de Spaansche havens, doch de hulp kwam te laat. Lading onmiddellijk in brand gevlogen. Nader meldt Havas uit Barcelona: Er zijn thans nieuwe bijzonderheden be kend geworden over het vergaan van het Grieksche petroleumschip, dat buiten Kaap Bagur op een onderzeesche mijn is geloopen. De matroos Canalitza, de eenige van de ge- heele bemanning, die er het leven heeft af gebracht, vertelde, dat de ontploffing ont staan is op zes mijl en niet zooals eerst was gemeld op één mijl buiten de kust. De lading vloog onmiddellijk in brand, hetgeen het de bemanning onmogelijk maakte in zee te sprin gen. Slechts vier of vijf matrozen, die op de brug stonden, konden te water springen. De Grieksche consul heeft zich naar de plaats van 't onheil begeven. Eenige lijken zijn reeds ge borgen. Het wrak is op een diepte van 200 M. diepte van 200 M. gezonken en ligt dus te diep om door duikers te kunnen worden be zocht. Ontploffing op Britsch oorlogsschip. Tijdens schietoefeningen. LONDEN, p Maart. Aan boord van het Britsche slagschip Ramillies" heeft zich bij schietoefeningen een ontploffing voorgedaan, waardoor drie scheepsjongens en een stoker gewond werden. Het slagschip is naar Gibral tar teruggekeerd. VOOR IEDER 'N REUZEN SORTEERING IN ALLE SOORTEN l/Mc Btotke-n ïlaat Ueydt *A ANEGANG AA De Speciaalzaak in Broeken. (Adv. Ingez. Med.) Morgen, 7 Maart bereikt een der grootste f'iguren uit onzen tijd, Masarijk, de oud-Pre sident der Tsjecho-Slowaaksche republiek, die haar ontstaan als zelfstandige staat bovenal aan dezen grooten staatsman-denker-mensch te danken heeft, zijn 87sten verjaardag. Zijn leven en werken vermogen bij allen, die ook maar eenig gevoel hebben voor ware hel den, gelijk eens een Carlyle ze ons geschetst heeft, onbegrensde bewondering verwekken. Wat hij tot stand wist te brengen, grenst aan het wonderbaarlijke. Trouwens, het doet bij kans als een sprookje aan, dat uit dezen zoon van een nog in hoorigheid en in armelijke om standigheden geleefd hebbend ouderpaar, de staatsman-ziener van internationaal gezag is gegroeid. Terecht ving dan ook een zijner bio grafen, Emil Ludwig, zijn verhaal aldus aan: ,.Er was eens een koetsier en een keuken meisje, die op een van de landgoederen van den machtigen Keizer dienden en in het hu welijk traden, nadat hun Heer dat had toege staan: zij mochten zelf geen besluit nemen, noch van plaats of beroep veranderen, zonder toestemming van hun Heer. Zoo wilden het een kleine eeuw geleden in Oost-Europa nog gewoonte en wet, waaraan juist in het jaar van hun trouwen (1849) onder den zwaren re- vclutie-druk een einde kwam. Hun eersten zoon noemden zij Thomas Welnu, diezelfde Thomas Masarijk zou eens de plaats innemen, waar vroeger te Praag de machtige Keizer van Oostenrijk troonde.... Wie de hoofdpersoon van dit sprookje, dat werkelijkheid is. nader wil leeren kennen, zal vooral goed doen het zeldzame belangwekken de. voortreffelijk geschreven boek van den be kenden Tsjechischen schrijver Capek, een der beste auteurs van onzen tijd, ter hand te ne men. Capek schildert in een voorwoord, hoe dit werk tot stand kwam. Daaraan zij heden het volgende ontleend. Op een regenachtigen dag in Topolcianky, het buitenverblijf van het staatshoofd van Tsjecho-Slowakije, zat de President met zijn familie en met de gasten (waaronder ook Capek) bij den haard, waarin de houtblokken brandden. Het gesprek kwam op den wereld oorlog en wanneer een van de aanwezigen daarin wel in de ergste situatie verkeerd had. „Mijn moeilijkste situatie", zoo begon de Pre sident deed zich voor, toen ik gedurende den oorlog m Moskou kwam, tijdens de daar in gang zijnde revolutie." Te voet wilde Masarijk zich van het station naar het hotel begeven, doch weldra bereikte hij een plein, waar van twee kanten, door de aanhangers van Kerenski en door diens tegenstanders, de bolsjewieken, geschoten werd.. „Voor me loopt een man. die een groote poort binnengaat, welke zich half voor hem opende. Het was het Hotel Metropole. Ik wilde hem na- loopen, doch men sloeg de poort voor mijn neus dicht. Ik klop aan en roep: „Wat doet u: open als het u belieft".Bent u onze gast? roept de portier me toe, want anders kunnen we u niet binnenlaten. We zijn vol. „Ik wilde niet liegen en dus blafte ik hem aan; „Haal geen dwaasheden uit en laat me binnen." De portier schrok en deed open. Dit was Masarijk op ende op. Hij bevindt zich midden in ernstig levensgevaar, doch zelfs dat wil hij geen leugen gebruiken om zich in veiligheid te brengen. En dóódsimpel vertelt hij later -dit voorval. Begrijpelijkerwijze maakte het indruk op Capek, die het door den President zoo een voudig geschetste voorval voor zichzelf op schreef, louter en alleen wegens aai spre kende kleine zinnetje:- „ik wilde niet liegen'" Jaren na dien, vertoeft Capek weer eens in Topolcianky. Met den President zat hij onder een ouden kastanjeboom. Het was herfst. Zoo nu en dan viel een rijpe kastanje op den har den grond. Daar komt de post, voor Masarijk en ook voor Capek. Deze zegt plotseling lachend als hij een hem overhandigden brief gelezen heeft: „Daar verlangt men van mij dat ik uw levensbeschrijving zal maken. Alsof ik dat zou kunnen! Om een biografie te schrijven moet men tenminste een beetje historicus zijn, een heeleboel bronnen lezen, onderzoe ken en ik weet niet wat al meer". De president knikt toestemmend. Hij geeft toe, dat het schrijven van een biografie een zware taak is. Stilte. Alleen de rijpe kastan ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLING Scheelverkniezen nam nu plaats op een bank, die tegen den muur aan stond en Thijs toog aan het werk. Hij nam een tube lijm uit zijn zak, liet er wat van in den wijd-open gesperden mond van Scheelverkniezen ioopen en drukte dan, onder luid geknars, de twee gouden kiezen in de kaak vast. „Ziezoo," zei hij, „die zitten stevig en raken voorloopig zeker niet meer los, want dit is de beste lijm, die er bestaat." „Ik dank je wel, hoor; Vertel me nu maar gauw wat ik als weder dienst voor je kan doen," antwoordde Scheelverkniezen. „Dat is vlug gezegd," sprak Thijs toen, „begin eens een heel nieuw leven en toover voortaan alleen goede dingen! Verder moet je dan tot morgen op vogel Ozonstralen passen we moeten namelijk nog een tochtje wagen en als jij nu goed voor hem zorgt, behoeven wij hem niet mee te nemen." „Nu. dat is goed. Voor mij is dat een kleine moeite en jullie kunnen dan met een gerust hart op reis gaan." jes hoort men neervallen. Plotseling schiet den auteur te binnen hoe Masarijk hem vroe ger dat voorval van Moskou geschilderd had. Dan stelt hij den President voor, dat deze hem zoo nu en dan uit zijn leven zal ver tellen en hij Capek, het daarna zal opschrij ven. Lachend stemt Masarijk met dit plan in en belooft hij, waar noodig Capek te zullen helpen bij dezen arbeid. Zoo gaat de auteur aan den slag. Maar een voudig was zijn taak niet. Want gemeenlijk bleék het moeilijk 'om den President aan den Thomas Masaryk. praat te krijgen. Dat eischte heel wat voor overleg en takt. Veelal toch kreeg hij op een bij gemeenschappelijke wandeling, plotse ling, zij het ook met voorbedachten rade, bij wijze van onverhoedse hen frontaanval, ondernomen vraag niets of zeer weinig van zijn slachtoffer los. Op een goeden dag bijv. stelt hij den President de vraag: „En wat hebt u in de negentiger jaren gedaan?" „Fouten gemaakt", luidde het lakonieke antwoord. En daarbij bleef het op' dat oogen blik! Tenslotte na veel geduld-oefening over en weer, had Capek dan het een en ander op pa pier gekregen. Doch er kwamen z.i. heel wat leemten in voor en dus vroeg hij Masarijk het manuscript in elk geval te willen door lezen, voor het naar den drukkerij zou gaan. Tot de blijde verrassing van den schrijver kreeg deze zijn handschrift terug aangevuld met tal van Masaryk zelf met eigen hand neergeschreven nieuwe, onbekende bijzonder heden en herinneringen. Vol vreugde werkte Capek de copie nu weer om, legde haar nog maals aan den President voor en weer kreeg hij haar terug, voorzien van nieuwe belang rijke aanvullingen. „Dat gaat niet. U hebt op die manier bijna meer werk er aan dan ik", protesteerde Capek. „Hindert niets", kreeg hij te hooren. Doch de schijver voelde zich door dit alles ten slotte zoo bezwaard, dat hij Masarijk aan bood, dat zij tenminste het honorarium zou den deelen. De President makte een afwijzend handgebaar. Daar heb ik wat moois uitge haald, dacht Capek, dat is me iets, dat ik het staatshoofd een honorarium durf aan te bieden. Maar den volgenden morgen bleef de Pre sident, toen hij met den schrijver aan het wandelen was, plotseling staan en keek hem met schitterende oogen aan. „Ik weet al", zei- de hij, „wat ik doe met het honorarium, dat ik van u krijg. Ik ken een weduwe, die zulke aardige keurige kinderen heeft; die heb ik reeds altijd wat willen geven nu za-1 ik het geld daarvoor hebben". Zoo speelde zich deze zeldzame samenwer king tusschen auteur en staatshoofd af, waar bij laatstgenoemde zich ook tot in het mate- rieele gevolg van dezen arbeid weer eens toonde den nobelen, goeden mensch, die trouwens in heel dit rijke leven tot zoovelen gesproken heeft en nog spreekt. Deze denker en werker, is naar Capek ook telkens moest ervaren, geenszins man van het woord in dien zin, dat hij zich gemakke lijk in een gesprek laat gaan. Een onderhoud met hem is ook rijk en veelbeteekenend voor wien hem begrijpt in het zwijgen! Hij spreekt dan om Capek hier nog even aan te halen over al het tijdelijke, waaraan ons iets gelegen is. En daarnaast een stil nadenken over dat wat eeuwig is. Wie hieraan niet in dachtig is, zal zich nooit heelemaal met hem kunnen verstaan! DR. E. VAN RAALTE. Graziani herstellende. Aboena Kyrillos gefusilleerd? Stefani meldt uit Addis Abeba, dat de ge- zondheidstoestandd van den den onderko ning van Ethiopië, maarschalk Graziani, zoo goed vooruitgaat, dat de maarschalk over enkele dagen geheel hersteld zal zijn. Hardnekkig doet te Rome het ge rucht de ronde, dat het hoofd van de Koptische Kerk te Abessynië, Aboena Kyrillos, die bij den aanslag in Addis Abeba op 19 Februari j.l. ge wond was, zou zijn gefusilleerd. MARLENE DIETRICH WIL AMERIKAAN SCHE WORDEN Uit Los Angeles, 5 Maart. De filmster Mar iene Dietrich heeft bij het Bondsgerechtshof een verzoek ingediend om zich tot Ameri kaansche te laten naturaliseeren. De eerste formaliteiten zijn reeds vervuld. (Reuter) INBRAAK IN DE R.-K. KERK. In den nacht van Vrijdag op Zaterdag is ingebroken in de R.K, Kerk aan den Ringweg Spaarndam. De inbrekers hebben zich toegang verschaft door het openen van een raam, waarvan zij de sluiting hebben uitgeboord. Alle kastjes zijn opengebroken en overhoop gehaald, doch niets van waarde is ontvreemd. De politie stelt een onderzoek in.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 6