Nederlanders in Controle-Commissie
Maatregelen om verdroging der
duinen te voorkomen.
De controle op Spanje.
voor Spanje.
Vice-admiraal Van Duim
en schout-bij-nacht Olivier.
Bel op 17031
BERICHT
Kiesdeeler.
Het belangrijkste
54e Jaargang No. 16479
Verschijnt dagelijks, behalve on Zon- en Feestdagen
Zaterdag 13 Maart 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTEK MAATSCHAPPIJ VOOR pppRFRnni\f
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTEK MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week f 0.25, per maand 11.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 13.55, losse nrs. f 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. f 0.65, franco p. post 0.72}4
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0,35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels f 0.60. elke regel meer 1 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid J 2UUU.overlijden ƒ400.—, verlies van hand. voet of oog ƒ200.—, beide leden duim ƒ100.één lid duim 50.—alle leden wijsvinger f 60.
één of twee leden wijsvinger 25.alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger f 5.arm- of beenbreuk 30.enkelbreuk f 15.polsbreuk f 15.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
Bij de uitvoering van de thans ernst wor
dende non-interventie-overeenkomst ten
aanzien van Spanje zullen twee Nederlan
ders een leidende contróle-taak te vervullen
krijgen. De gep. vice-admiraal M. H. van
Duim is benoemd tot chef van het controle
bureau te Londen en de schout-bij-nacht J.
S. C. Olivier tot chef van de controle ter zee,
zoodat deze laatste het commando over de
internationale controle-vloot krijgt plus
blijkbaar ook een administratieve taak. Bei
de heeren hebben hun benoeming aanvaard.
In het controlebureau zullen verder verte
genwoordigers zitting hebben van Engeland.
Frankrijk, Duitschland, Griekenland, Italië,
Noorwegen, Polen en Sovjet-Rusland.
Toen onlangs een Nederlander bedankte
voor de eer, Hooge Commissaris te Dantzig te
worden, konden wij ons dat best begrijpen,
want deze functie was langzamerhand ont
aard in een soort internationale puzzle waar
voor een doorgefourneerd diplomaat beter
geschikt scheen dan de uitgenoodigde Hol-
landsche zeeman. In het huidige geval even
wel kunnen wij ons best voorstellen dat de
beide uitgenoodigden den kist, een moeilijke
maar eervolle opdracht te vervullen niet
hebben weerstaan. Met verwondering heb ik
dan ook gelezen dat prof. mr. de Savornin
Lobman gisteren in de Eerste Kamer ge
vraagd heeft, of de regeering de beide uitge
noodigden niet kon mededeelen dat zij beter
deden te bedanken. Volgens hem hebben bij
de non-interventie in Spanje alleen de groo-
te mogendheden belangen.
Deze enge opvatting is mij niet duidelijk.
De non-interventie in Spanje, in haar nieuwe
stadium de overeenkomst der mogendheden
■behelzend om geen wapentuig en vrijwil
ligers meer in dit door oorlog verscheurde
gebied' toe te laten, is voor geheel Eruipoa van
het grootste belang. Slaagt die non-inter
ventie duurzaam, hetgeen mogelijk is, dan
wordt daarmee een allergevaarlijkste „haard"
voor een nieuwen Europeeschen oorlog ge-
bluscht. Bij het voorkomen van zulk een
ramp; hebiben de kleine mogendheden vooral
niet minder belang dan de groote. Vooral
met minder, omdat de oorlog 19141918
heeft geleerd wat „het opvangen van den
eersten stoot" door de kleine landen be-
teekent. De ongelukkige kleine landen, die er
toen in betrokken waren, werden het een na
het ander onder den voet geloopen.
Het is duidelijk dat de groote mogendheden
thans menschen die tot de kleine behooren
op de leidende posten wenschen. Heel duide
lijk, want zij vertrouwen elkaar die posten
niet toe. Wat zou nu van de 'zaak terecht
moeten komen als de tot kleine-naties be-
hoorende uitgenoodigden allemaal gingen be
danken op instigatie van „hun regeeringen?
Niets! Bovendien vestig ik er met nadruk
nog eens de aandacht op dat de beide heeren
persoonlijk zijn uitgenoodigd, dus niet als
vertegenwoordigers van Nederland, dat zij
in persoonlijke vrijheid over de aanvaarding
van de taak hebben kunnen heslissen en dat
Nederland, niet verantwoordelijk is voor
eenig gevolg van hun optreden en daarvoor
ook niet verantwoordelijk gesteld zal worden.
Dit zijn nieuwe dingen in de wereldhistorie,
nieuwe gebeurtenissen, nieuwe opdrachten.
Op zichzelf is het verheugend dat zij mogelijk
zijn. Het bewijst dat ondanks alles nieuwe
opvattingen terrein winnen, a>l is het nog
maar incidenteel en al is er nog geen alge
meen stelsel.
R. P.
Engelsch schip in nood bij
Schouwenbank.
Sleepbooten uitgevaren.
VLISSINGEN, 13 Maart, Van het
Engelsche ss. „Westminster" toebe-
hoorende aan de reederij Thomas
Eeles and Cy Ltd.. onderweg van Am
sterdam naar Antwerpen zijn nood
seinen ontvangen.
Het schip ligt nabij Schouwenbank
en door een lek stroomt het water in
het voorschip. De „Westminster" ver
zoekt sleepboothulp.
De beide sleepbooten „Maas" en „Goliath"
zijn uit Vlissingen uitgevaren naar Schou
wenbank.
De „Westminster" is in 1921 gebouwd en
meet bruto 4499 en netto 2799 ton.
Het is hetzelfde stoomschip, dat Vrijdag
avond kort na het vertrek uit Amsterdam op
het Noordzeekanaal in aanvaring is geweest
met een zandbak, die tengevolge daarvan is
gezonken.
De reede van Vlissingen binnen
gesleept.
Naidier wordt gemeld: Het Engelsche stoom
schip „Westminster" dat nabij het lichtschip
Schouwenbank noodseinen had gegeven, om
dat het een lek in het voorschip had, is deden-
morgen te ruim nalf elf op de reede van Vlis-
Bingen binnengesleept.
De nfet-inmengingscommissie, die te Londen vergadert, heeft in
haar bijeenkomst van Vrijdagmiddag den Nederlandschen vice-
admiraal, M. H. van Duim, benoemd tot algemeen chef van het
contröle-bureau, den Nederlandschen schout-bij-nacht 3. S. C. Olivier
tot chef van de controle ter zee en den Deenschen kolonel Lunn tot
chef van de controle aan de Fransch-Spaansche grens.
Vice-admiraal Van Duim en schout-bij-nacht Olivier hebben hun
benoeming aanvaard. Zij zijn voornemens Maandagavond naar
Londen te vertrekken.
De gepens. vice-admiraal M. H. Duim werd
geboren in 1879. In 1900 werd hij adelborst
eerste klasse, in 1903 luitenant ter zee tweede
klasse, in 1914 eerste klasse en in 1924 werd
hij tot kapitein-luitenant ter zee en in 1929
tot kapitein ter zee bevordei'd. In het begin
van 1933 werd hij tijdelijk belast met het
bevel over H. M.'s Java in Nederlandsch-
Indië. In hetzelfde jaar nog werd hem de be
trekking opgedragen van commandant van
de zeemacht en hoofd van het departement
van marine in Nederlandsch-Indië, in 1935
werd de heer Van Duim benoemd tot vice-
admiraal. Op 24 December 1935 werd hij
van zijn hooge functie in Indië ontheven
1 Juni 1936 werd hem op zijn verzoek ter
zake van langdurigen dienst eervol ontslag
verleend uit den zeedienst.
Vice-admiraal van Duim is o.m. ridder in de
orde van den Nederlandschen Leeuw, offi
cier in de orde van Oranje Nassau en drager
o.a. van het eereteeken voor 35-jarigen dienst
als officier. Hem is voorts verleend de verguld
zilveren medaille van het Nederlandsch Olym
pisch comité. Hij is bovendien comman
deur tweede klasse in de Zwaardorde van
Zweden en commandeur tweede klasse in de
Dannebrogsordè van Denemarken.
De gepens. schout-bij-nacht J. S. C. Oli
vier werd geboren in-1886, in 1905 werd hij
adelborst eerste klasse en in 1907 luitenant
ter zee tweede klasse. In 1917 werd de heer
Olivier bevorderd tot luitenant ter zee eerste
klasse, in 1928 tot kapitein-luitenant ter zee
Alle hout is geen timmerhout.
Een goede, veilige Huistrap moet geschroefd
en van goed hout gemaakt zijn. Uw belang is
het, dit artikel in de Klompen Centrale te
koopen. Op 't pleintje, Reitzstraat 1, Dr. Leyds-
straat 10, Telefoon 11784.
Levert overal heen, franco thuis.
Denk er om. Veiligheid gaat vóór alles
(Adv. Ingez. Med.)
en in 1933 tot kapitein ter zee, hij werd o.m.
van 1 November 1933 tot 1935 geplaatst aan
boord van H.M.'s Java en belast met het
bevel over het eskader in Nederlandsch-In
dië. In 1935 volgde zijn benoeming tot
schout-bij -nacht.
Op 1 October 1936 werd hem op zijn ver
zoek wegens langdurigen dienst eervol ont
slag verleend uit den zeedienst.
Schout-bij-nacht Olivier is officier in de
orde van Oranje-Nassau en draagt het eere
teeken voor 30-jarigen dienst als officier zoo
mede de herinneringsmedaille der troonsbe
stijging van koning Haakon VII van Noor
wegen.
Radio Distributie Haarlem.
Als de Radio Centrale
U een maand haar klanken zendt,
Geeft U niets meer om een toestel
Zóó bent U dan al verwend.
NIEUWE GRACHT 5 TELEFOON 10010
(Adv. ingez. Med.)
Dag en nacht geopend
(Adv. Ingez. Med.)
Zij, die zich met ingang van 1 April
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in Maart nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
(Te Amsterdam is een man ge
arresteerd, die tanden en Tciezen
te koop aanbood, die een week
geleden ten getale van 1400 uit
een reizigersauto zijn gestolen.)
Veertienhonderd kiezen, tanden.
Zijn ontvreemd in Amsterdam,
De politie kreeg 't in handen,
Die een speurtocht ondernam.
En «zij wist ze op te sporen
Bij een koopman in de stad.
Van wien zij 't bewijs wil hooren,
Of hij wel dit kiesrecht had.
Als hij dit bewijs kan geven
Kan het voor den man geen kwaad,
Maar owee, als hij maar even
Met zijn mond vol tanden staat.
Dan, al is het nog zoo treurig,
Laakt men hem in dezen geest:
Gij zijt niet genoeg kieskeurig
En wat al te kies geweest,
Om een kiesdeeler te worden,
Moet men kiesgerechtigd zijn,
Hier 's de kieswet aan de orde,
Gij zijt op onkiesch terrein.
Als de man dat heeft te duchten,
Zit hij leelijk in het nauw
En dan zal hij wellicht zuchten:
Ach, wat deed ik in de kauw.
Bi, KAAN WOL koopen
is GELD VERDIENEN!
Wie dit niet doet
SMIJT MET GELD
ALTIJD LAGER IN PRIJS!
Gen. Cronjéstr. 129
(Adv. Ingez. Med.)
Heeft Hanfstaengl Duitsch
land verlaten?
Percschef der N. S. D. A. P. zou naar Amerika
uitgeweken zijn.
BERLIJN, 13 Maart (AN.P.) Er doen hier
geruchten de ronde over den buitenlandschen
perschef van de Nationaal-Socialistische
partij, Ernest Hanfstaengl, geruchten, die
voorloopig niet gecontroleerd kunnen worden
al heeten zij van betrouwbare zijde te komen.
Hanfstaengl, zoo wordt gezegd, heeft zijn
bureau gesloten en is uit Duitschland ver
trokken. Voorts verluidt, dat personen die
met Hanfstaengl bevriend zijn, gelooven dat
dat hij naar de Vereenigde Staten is uitge
weken.
In verband met deze geruchten wijst men
er op, dat de positie van Hanfstaengl sedert
den laatsten partijdag in Neurenberg op losse
schroeven was komen te staan.
De waterleidingen.
Zal Haarlem ook met IJselmeer- of rivierwater
moeten gaan werken?
Er tis in de laatste jaren veel geschreven en
gesproken over be't gevaar dat de water lei-
dingen zouden opleveren voor het verdrogen
van 'de duinen. Bovendien wordt aangenomen,
dat de duinen op den duur niet voldoende wa
ter kunnen leveren om aan de groote behoef
ten te voldoen.
Verschillende plannen worden voorbereid ter
voorziening. Het Provinciaal Waterleidingbe
drijf in Noord-Hollanad heeft zich het recht
van koop verzekerd van 35 H.A. IJselmeer ten
Noorden van Enkhuizen in verband met onder
zoekingen naar de mogelijkheid om dit water
te gebruiken. Hoe dit evetnueel zal geschie
den sbaat natuurlijk nog niet vast. Het is mo
gelijk dat het water uit het IJselmeer eerst
maar de winplaatsen onder Bakkum in de dui
nen wordt gebracht, maar misschien is het
water meteen ter plaatse geschikt voor ge
bruik te maken.
Amsterdam heeft ook groote plannen, waar
onder begrepen is het maken van een trans
portleiding van de Lek naar Leiduin om den
waterstand in de duinen op te voeren door 't
inbrengen van rivierwater.
Er is een Staatscommissie benoemd voor de
drinkwatervoorziening in West-Nederland.
Deze commissie is reeds eenige jaren bezig,
zoodat wel te verwachten is, dat zij binnen
kort haar rapport zal laten verschijnen. Er is
reden aan te nemen, dat
de Staatscommissie met" een reeks
voorstellen komt om ook voor de
andere duinwaterleidingen zooals
die van Haarlem, Leiden en den Haag
voorzieningen aan te bevelen die
overeenkomen met de plannen van
Noord-Holland en Amsterdam, wat be
treft het opvoeren van den waterstand
in de wingebieden door liet inbrengen
van IJselmeer- of rivierwater om daar
door te bereiken dat er geen gevaar
bestaan kan voor verdroging van de
duinen.
Wij hadden over deze aangelegenheid een
onderhoud met den directeur van de Haarlem-
sche duinwaterleiding, Ir. F. Graaf van Rand-
wijok. Hij deelde ons mede, dat hij van rnee-
nirng is, dat voor Haarlem zulke groote plannen
niet noodig zijn. Haarlem heeft een uitste
kend wingebied in de duinen en door haar ver.
standige water-politiek is voorkomen, dat die
duinen in sterke mate uitdrogen. Sinds de
oprichting der duinwaterleiding in 1898 is de
waterstand in die duinen niet meer dan 2
Meter gezakt. De waterstand in de duinen der
Amsterdamsche Waterleiding is veel meer
gezakt.
Haarlem heeft van stonde af aan het water
verbruik zooveel mogelijk beperkt door het in
voeren van watermeters. Amsterdam heeft
geen watermeters maar dat heeft tengevolge
dat te Amsterdam per hoofd dubbel zooveel
water gebruikt wordt als te Haarlem.
Als Amsterdam ook watermeters zou invoe
ren zou het waterverbruik ongetwijfeld zooveel
dalen, dat er voor afzienbaren tijd voldoende
water zou zijn zonder tot die enorme uitbrei
ding te moeten overgaan.
In Groningen zijn ook weer watermeters en
daar gebruikt men, hoewel de bevolking klei
ner is, dubbel zooveel water als te Haai-lem.
Toch komt de hygiëne daardoor te Haarlem
niet in het minst in het gedrang, alleen on-
noodige verspilling van water wordt tegen
gegaan.
Haai'lem heeft geen aanvulling van zijn wa-
terhoeveelheid in de duinen noodig. Bovendien
zou het maken van zoo'n transportleiding mil
lioenen kosten en daarvoor heeft Haarlem
geen geld. Natuurlijk zouden die kosten wel
verminderen als verschillende waterleidingen
de plannen gezamenlijk zouden uitvoeren,
maar ook dan zouden er nog groote sommen
mede gemoeid zijn.
Er wordt door natuurbeschermers nog al
eens bezwaar gemaakt tegen het Haarlemsche
systeem van waterontrekking aan de opper
vlakte der duinen, zij voelen blijkbaar meer
voor diepboringen zoo merkten wij op.
Daarop antwoordde de directeur: Tot voor
kort gebruikten wij alleen oppervlaktewater.
Verleden jaar hebben wij evenwel een pomp
station voor diepboringen gebouwd. Haarlem
gebruikt nu gemengd water. Ik prefereer wat
de smaak en de kwaliteit betreft oppervlakte
water en zou er geen voorstander van zijn om
alleen dieptewater te leveren. Maar naar welk
systeem men ook werkt het water dat men
verbruikt komt uit de duinen, zoodat het in
feite het zelfde is voor den waterstand in de
duinen.
Er is evenwel nog heel wat anders te doen
om te veel wateronbtrekking aan de duinen te
voorkomen. De Brouwerskolk en vele zanderij -
vaarten onttrekken eiken dag groote hoeveel
heden water aan de duinen. Het zou onge
teld van beteekenis zijn ais daartegen midde
len beraamd werden, want veel heei-lijk water
gaat op deze wijze verloren.
Bloemendaal heeft voor haar waterleiding
uitsluitend diepboringen, maar omdat de Bloe
mendalers in verhouding zeer veel water ge
bruiken wordt op die wijze ook veel water aan
de duinen onttrokken.
Tot zoover de directeur.
Het wingebied der Haarlemsohe waterleiding
ligt in een strook duinterrein te Overveen lang
5 K.M. en br 100 K.M. Natuurlijk wordt door de
werking ook water aan het omliggende duin
gebied onttrokken, maar d>at is alles bij servi
tuten geregeld.
Indertijd heeft er bij Haarlem het voorne
men bestaan een groot aangrenzend duinge
bied te onteigenen, maar het is niet tot uit
voering van dat plan gekomen.
Het woord is aan
Domela Nieuwenhuys.-
Wie het best zijn roeping
als individu vervult strekt
meteen de menschheid tot
Schneider Creusot wordt
genationaliseerd.
Decreet heden verwacht.
PARIJS. 13 Maart, (Havasi. Het blad ..Le
Populaire'' kondigt hedenmorgen aan. dat
tot de nationalisatie van de fabrieken van
Schneider-Creusot besloten is. Een decreet,
waarbij het beheer over een deel der voor de
oorlogsproductie werkende fabrieken aan het
land wordt overgedragen, zal heden in de
Staatscourant worden gepubliceerd.
Amelia Earhart's plannen.
OAKLAND, Californië13 Maart. (Havas-
A.N.P.) De aviatrice Amelia Earhart. heeft
medegedeeld, dat zij Zondagavond of Maan
dag denkt te vertrekken voor een solovlucht
om de wereld. Na haar start te Oakland
denkt zij als eerste landingsplaatsen Hono-
loeloe. het eiland Howland en Nieuw-Guinea
aan te doen.
NU IS 'T TIJD.
W. M. A. BAKKER
Turfmarkt 20 - Tel. 15138
(Adv. Ingez. Med.)
(Adv. ingez. Med.)
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
Een Duïtsch postvliegtuig is op weg naar
Zuïd-Amerika met vier inzittenden veron
gelukt. pag. 4
Bij de General Motors is tusschen werkgevers
en werknemers overeenstemming bereikt.
pag. 4
De burgeroorlog in Spanje: Strijd aan vele
fronten. pag. 4
De minister van landbouw en visscherij heeft
medegedeeld, dat de tuinbouwsteun niet
kan worden verhoogd. pag 4
De Eerste Kamer geeft zijn oordeel over Bui-
tenlandsche Zaken en den Volkenbond.
pag. 3
De Tweede Kamer heeft de wet inzake ver
nietiging van goudclausules aangenomen.
pag. 3
De Waterleidingen in ons gebied. Plannen
om voorzieningen te treffen tegen te veel
wateronttrekking aan de duinen. pag. 1
Bij Schouwenbank verkeert een Engelsch
schip in nood. pag. 1
Amsterdam heeft groote plannen ter voor
ziening in een gebrek aan leiding-water.
pag. 2
Twee Nederlanders zijn in de leiding van de
controle werkzaamheden in de Spaansche
wateren benoemd. pag. 15
Bioscopen. jfc, pag 9
Artikelen, enz.
R. P. Controle op Spanje. pag. 1
Dr. E. v. Raalte: Geketende parlementsleden
pag. 2
Financieel Economisch weekoverzicht:
Blum's veranderde koers. pag. 5
B. W. Lasschuit; Haarlem's Bloei. pag. 2
W. S.: Constantijn Huygens, dichter en
staatsman. pag. 7
Hoe men een eeuw geleden zijn waar aan
prees. pag. 7
K. de Jong: Vijfde Kamermuziekavond van
Toonkunst. pag. 15
G. J. Kalt: Laatste ledenconcert der H. O. V.
pag 15
J. H. de Bois: Rondgang over Boofs expositie
pag 15
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen.
pag. 8
Dr. M. EuweNegentien uiterst belangrijke
zetten. pag. 6
P. v. d. Hem: De „Kantoeng". pag. 3
H. D. Vertelling: Het Kind. pag. 7
Jules Kammeijer: Blijft Fit. pag 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op pag. 11
