De ondergang
van de „Andra"
Een Levensloop.
Het belangrijkste
54e JAARGANG No. 16499
Verschijnt dagelijks, hehalve op Zon- en Feestdagen.
WOENSDAG 7 APRIL" 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72Vs.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord. Telefoon 12230
ADVERTENTIëN 15 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 2000.overlijden 400.verlies van hand, voet of oog 200.beide leden duim 100.één lid duim 50. alle leden wijsvinger 60.
één of twee leden wijsvinger 25.alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger 5.—, arm- of beenbreuk 30enkelbreuk 15.polsbreuk 15.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés bp het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. HEDEN 1? PAGINA'S
Nederlandsche zeelieden
aan boord van het
getorpedeerde schip.
ROTTERDAM, 7 April. (G.P.D.)
Slechts weinigen in den lande zul
len vermoed hebben dat toen gister
avond het radio-persbericht werd
verstrekt met de mededeeling, dat het
onder Panameesche vlag varende
stoomschip onder de Portugeesche
kust is getorpedeerd of althans gezon
ken is, er een schok door een aantal
Rotterdamsche gezinnen is gegaan.
Aan boord van dit zoogenaamd van
Panameesche nationaliteit zijnde
stoomschip varen Rotterdammers! En
voor zoover wij in den loop van den
nacht nog hebben kunnen nagaan, is
het aantal Nederlandsche opvaren
den op meer dan vijf te schatten. De
Andra behoort tot die schepen,
waaromheen een waas van geheim
zinnigheid hangt. Het schip kan ge
lijk genoemd worden met de stoom
schepen Rambon, Juno. Sarkani,
Tin ga, abesa en armond, die re
gelmatig wapenen vervoeren van
Gdynia naar Spaanséhe zeehavens.
De schepen zijn voor het meerendeel „zoo
lek als een mandje". Een storm van geringe
(kracht is voldoende om het schip tot zinken
te brengen.
Weten'de zeelieden, die voor deze schepen
monsteren, aan welke gevaren zij bloot zullen
staan? Monsteren zij aan, omdat hun poli
tieke gevoelens overeenkomen met die van
het Spaansche volksfront? Zetten zij hun le
ven op het spel alleen uit drang naar avontu
ren? Óf zwichten zij voor de zeer aanlokke
lijke aanbiedingen, die hen worden gedaan?
Het zijn vragen, waarop niet onmiddellijk ant
woord is te geven, maar uit de interviews,
die wij gisteravond laat en vannacht met
familieleden van de opvarenden hadden, die
na het hooren van het persbericht in hevige
ongerustheid verkeeren, is ons gebleken dat
de politiek-* gevoelens niet direct een rol
spelen, noch de drang naar avontuur, doch
dat men voornamelijk tot monsteren overgaat
omdat de donkeyman, de lichtmatroos van
deze smokkelschepen bijna eenzelfde gage
ontvangen als de eerste stuurman van een
normaal koopvaardijschip! Wanneer zij mon
steren beseffen zij niet de groote gevaren,
waaraan zij blootstaan tijdens de reis.
Reeds eerder hebben wij gewezen op het be
staan van een zeer mysterieuze Maatschappij
te Rotterdam, de N.V. Rambon, waarmede
ook het Nederlandsch Bevrachtingskantoor te
Rotterdam, gevestigd in de Kortenaerstraat in
verband staat. Daar monsteren de zeelieden.
Hoewel het Nederlandsch Bevrachtings-
jkantoor dezer dagen nog met nadruk in de
kranten heeft verklaard, dat het met de wa
pen transpor ten van Gynia naar Spanje niets
uitstaande heeft is ons gisteravond gebleken
dat deze Maatschappij de Nederlandsche zee
lieden die hebben aangemonsterd naar Duin
kerken heeft gezonden, waar zij zich aan
boord van het thans gezonken stoomschip
Andra hebben begeven. De Maatschappij
heeft de zeelieden van de Andra gages aan
geboden, die wel bijzonder aanlokkelijk wa
ren. Behalve de hooge gage zou elke Neder
landsche zeeman een bedrag van f 250 krij
gen na volbrenging van de reis. Wanneer de
reis is volbracht, vertelt men er niet bij.
Maanden geleden zijn de stoomschepen Ram
bon, Dobesa en Tinga uit Rotterdam vertrok
ken met onbekende bestemming, en nog zijn
deze schepen niet in de haven van vertrek
teruggekeerd.
Familieleden vertellen.
Wij hadden gisteravond een onderhoud met
de vrouw van den donkeyman Stölk, die in
de Westerstraat te Rotterdam een Tehuis
voor zeelieden exploiteert. De oude vrouw
vertelde ons, dat haar man sedert 30 jaar
de zeeën niet had bevaren. De zaken- gingen
slecht. Door de groote werkloosheid, die er
onder de zeelieden heerscht, leverde het
pension geen winst meer op. De man zocht
werk. In den regel geeft men de voorkeur
aan jonge krachten, doch van een kennis
had hij gehoord, dat het Nederlandsch Be
vrachtingskantoor ook werk heeft voor oude
ren.
Het feit, dat hij zoo geruimen tijd niet
had gevaren en hij dus niet meer over die
capaciteiten beschikt, welke er doorgaans aan
een zeeman gesteld worden, speelde geen rol.
Men nam hem in dienst en nog wel tegen
een zeer hooge gage. Hij moest naar Duin
kerken gaan, waar do Andra in de haven
lag gemeerd. Alleen de kapitein was hiervan
op de hoogte en aan diens orders moest de
bemanning natuurlijk gehoorzamen. Nadat
de Andra op 2 Februari j.l. uit Rotterdam was
vertrokken heeft Stolk zich eenige weken
later te Duinkerken aan boord begeven. Er
waren nog zeelieden aan boord, die in de
zelfde straat wonen als Stolk. Voor zijn ver
trek had de reederij medegedeeld, dat de fa
milieleden niet rechtstreeks aan de opvaren
den mochten schrijven. Correspondentie, be-
(Een vrouw in Britsch-Indië, die
dezer dagen 120 jaar oud is ge
worden, verklaarde aan verslag
gevers, dat zij haar hoogen leeftijd
toeschreef aan het vele loope?i dat
zij steeds had gedaan. Ook thans
wandelt zij nog 5 KM. eiken dag.)
Ha. zegt de kwitantielooper
En de looper van de krant,
Bloemen-, vruchten-, ijsverkooper,
(Ook een zeer beloopen stand)
De agent van de politie,
Landlooper, elk op 't terrein,
Waarop zij, naar hun positie,
Mee- en tegenvo'eters zijn.
Elk van hen vindt in het oordeel
Van dit oudje nieuwe hoop,
Op den zegen en het voordeel
Van een langen levensloop.
Neem geen loopje met het leven,
Luidt de Oostersch wijze raad.
Wie naar 'n lange loopbaan streven,
Loopen vroeg en loopen laat.
Ga dus op den loop, gij allen,
Zij 't voor gek of in het oog,
Zij 't met opstaan en met vallen,
Loop, dan loopt uw leeftijd hoog.
Gij doet nooit teveel aan loopen,
Loop desnoods er tegen aan,
Loop van hier tot aan de tropen,
Loop alleen niet naar de maan.
Loop op klompen, sloffen, schoenen,
Op uw tandvleesch als het moet.
Loop in alle jaaxseizoenen.
Want het loopen doet u goed.
Loop, besluit die wel heel oude.
Zooals ik nog heden doe,
En gij loopt, in warmte of koude,
Naar de honderdtwintig toe.
Ik weet niet of dit principe,
Nu wel deugt voor iedereen,
Velen loopen nu, of liepen,
Niet zoo licht er overheen.
Maar voor wie heel oud wil worden,
Is zij in zoo ver niet mis,
Dat wat 't eerst komt aan de orde,
'n Goede levenswandel is.
stemd voor de zeelieden, moest ten kantore
van het Nederlandsch Bevrachtingskantoor
worden ingeleverd, dat voor de verdere expe
ditie zou zorg dragen. Stolk heeft verscheidene
brieven aan zijn vrouw geschreven, waarin hij
o.m. meerdere malen heeft gezegd, dat de
zeewaardigheid van het stoomschip zeer veel
te wenschen overliet. Toen de Andra Duinker
ken' had verlaten drong het water aan alle
kanten het schip binnen, zoodat men on
middellijk moest terugkeeren, om een en an
der weer bij te lappen. Stolk eindigde een
der brieven met: Wij zullen maar moed hou
den. Hieruit blijkt dus wel, dat men het bij
de munitietransporten naar Spanje niet zoo
nauw neemt met het materiaal.
De Andra heeft ook nog eenigen tijd in
Kopenhagen gelegen. Het schip lag daar te
gelijk met de Juna, waarvan, zooals men weet,
de opvarenden veertien dagen geleden van het
vliegveld Waalhaven naar de Deensche hoofd
stad zijn gebracht. Niemand weet, zoo ver
telde de vrouw van Stolk ons nog, waarheen
de schepen varen. „Een kennis van mij be
vindt zich aan boord van de Juna. Dit schip
is al maanden en maanden onderweg. Tel
kens weer wordt er gezegd: Het schip komt
naar Rotterdam!, doch tenslotte blijkt het
schip inmiddels weer een andere bestemming
te hebben gekregen.
Wanneer het telegram uit Spanje meldend
dat de Andra tot zinken is gebracht, juist is,
zullen er vijf gezinnen in Rotterdam in rouw
gedompeld zijn!
Wellicht zal er weer een voor den sloop
bestemd schip worden opgekocht en wellicht
zullen andere werklooze Nederlandsche zee
lieden weer zwichten voor de mooie aanbie
dingen
Bevestiging door den gouver
neur van Santander.
MADRID, 7 April (Havas-A.N,P.)
De gouverneur van Santander heeft
aan journalisten medegedeeld, dat
de opstandelingen'kruiser „AimirarL-
te Cervera" het schip Andra, varen
de onder de vlag van Panama, tot
zinken heeft gebracht. Het schip was
uit Santander vertrokken om een
lading erts voor Cardiff te gaan in
nemen.
Op het oogenblik van den aanval
heerschte een dichte mist. Omtrent
het lot van de bemanning is niets
bekend
Hendrik Hulk. f
Alhier is in den leeftijd van 94 jaar over
leden de heer Hendrik Hulk, de nestor van
de Haarlemsche schilders. De overledene
was de zoon van den heer Hulk, die bekend
heid verwierf door het schilderen van zee
schepen Toen Herman Hulk in Haarlem
werkzaam was, organiseerde hij vaak ten
toonstellingen in Hotel „Duin en Daal" te
Bloemendaal. Vooral in zijn jeugd heeft hij
fraaie stukken geschilderd.
De laatste twintig jaar leefde bij terug
getrokken. Een paar aquarels van hem zijn
nog te vinden in de portefeuilles van Tey-
ler's Stichting.
De teraardebestelling zal plaats hebben
a.s. Donderdagmiddag half drie op de Alge
meene Begraafplaats aan de Kleverlaan.
Amerikaansche Glasbrillen
zijn sierlijk en onopvallend. De
allerlaatste modellen bij KEIP de
vakopiicien-
Gr. Houtstraat naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
Vermiste Douglas tegen berg"
helling gevlogen?
Wrakstukken op 5500 meter hoogte.
Uit Albuqueque, (Nieuw Mexico), 6 April:
Uit een vliegtuig, dat een onderzoek in
stelt naar het sedert Zaterdag vermiste
vliegtuig, heeft men waargenomen, dat de
wrakstukken van het toestel, waarvan giste
ren melding is gemaakt, zich op 5500 meter
hoogte tegen een berghelling bevinden.
Men heeft geen enkel levensteeken van
de bemanning opgemerkt. Een andere groep
nadert te voet de plaats, waar het ongeluk
zich heeft voorgedaan.
ALBUQUERQUE, (Nieuw Mexico), 7 April
(A. N. P.) Majoor Smits, de bestuurder van
het toestel, waarmede gisteren wrakstukken
zijn waargenomen van het Douglas D.C. 3-toe-
stel, dat sinds Zaterdag vermist wordt, ver
klaarde bij zijn terugkomst alhier, dat er niet
de geringste kans bestond, dat een der acht
inzittenden van het vliegtuig het leven be
houden had.
Vliegtuigbotsing tijdens de
Amerikaansche manoeuvres.
De yier inzittenden gedood.
SAN DIE GO, (Californië), 7 April (A.N.P.)
Gisteren zijn twee toestellen der Amerikaan
sche marine, die deelnamen aan de vloot-
oefeningen, in de lucht met elkaar in botsing-
gekomen en in zee gevallen. De vier inzitten
den van de beide machines kwamen om het
leven.
De fraude bij het Vlissingsche
Crisis Comité.
Twee veroordeelingen.
Het Haagsche Gerechtshof deed heden uit
spraak in de zaak tegen inwoners
van Vlissingen, die terecht nadden gestaan
wegens malversaties ten nadeele van het
Crisis Comité en van Maatschappelijk Hulp
betoon.
Door de Middelburgsche rechtbank waren
zij veroordeeld tot gevangenisstraffen van
resp. 6 en 4 maanden.
In hooger beroep had de procureur-gene
raal deze straffen voorwaardelijk geëischt
met een proeftijd van drie jaar en voor één
hunner - W. de W. - bovendien nog een geld
boete van 40.—.
W. de W. werd door het gerechtshof
veroordeeld tot een voorwaardelijke
gevangenisstraf van een maand met
een proeftijd van 3 jaar en een geld
boete van 20 subs. 10 dagen hech
tenis.
De oud-wethouder P. G. L. werd
veroordeeld tot een voorwaardelijke
gevangenisstraf van twee maanden
met een proeftijd van 3 jaar.
Hierna hadden terecht gestaan de Vlis
singsche collectanten H. V., C. G. en A. B.,
die op onrechtmatige wijze goederen uit de
opslagplaats van het Crisis Comité hadden
meegenomen.
De Middelburgsche rechtbank had hen we
gens diefstal veroordeeld ieder tot een ge
vangenisstraf van één maand.
De procureur-generaal eischte in hooger be
roep deze straffen eveneens voorwaardelijk.
Heden werden zij door het Haagsche ge
rechtshof vrijgesproken.
Vrijwillige Burgerwacht
Haarlem.
Mr. dr. F. A. Bijvoet candidaat voor de
voorzittersfunctïe.
Op de algemeene jaarvergadering der
Vrijw. Burgerwacht alhier op 11 Mei a.s., zal
candidaat worden gesteld als voorzitter van
het bestuur Mr. Dr. F. A. Bijvoet, advocaat
en procureur alhier en lid van den Gemeen
teraad. die zich bereid heeft verklaard, de
functie te aanvaarden, in plaats van Mr.
J. N. J. E. Heerkens Thijssen, die zich niet
verkiesbaar heeft gesteld.
Feest R.-K. Bouwpatroons.
Dinsdag bestond de afdeeling Haarlem en
Omstreken van den Ned. R.-K. Bond van
Bouwpatroons twintig jaar. Dit vierde lustrum
is op feestelijke wijze herdacht. Het begon
'smorgeris met een gezongen H. Mis in de kerk
van O.L. Vrouwe H. Rozenkrans aan het
Spaarne.
Daarna kwamen de leden met hun dames in
de muziekzaal van Café-Restaurant Brink-
mann aan de Groote Markt bijeen. Onder de
genoodigden waren ook het hoofdbestuur van
bovengenoemden bond en het bestuur van de
R.-K. Middenstandsvereeniging. De aanwezigen
werden o.a. door een goochelaar eenigen tijd
alleraangenaamst bezig gehouden.
's Avonds vereenigde het gezelschap zich aan
een diner in hetzelfde gebouw. Hier zaten ook
aan het dagelijksch bestuur der afdeeling
Haarlem van den Ned.Aannemers- en Patroons
bond en het dagelijksch bestuur van de Sa
menwerkende patroonsvereeniging. Er heersch
te aan tafel met de ruim honderd deelnemers
een opgewekte stemming.
ZONNIGE KAMERS
KROON- BEHANGSELS.
Alléén: GR. HOUTSTRAAT 179, Telef. 14269.
(Adv. Ingez. Med.)
Jaar op jaar neemt het aantal
„Groentjes" in Haarlem's Dagblad
toe. In 1933 kwamen wij boven de
40.000. In 1936 waren het er reeds
meer dan 45.000. De reden ligt voor de
hand. Profiteer ook van dit succes.
Plaats een „Groentje".
Geen paspoorten voor Parijsche
tentoonstelling.
In aansluiting op de reeds gedane voor-
loopige mededeeling. dat ter gelegenheid van
de tentoonstelling 1937 te Parijs, Nederlanders
in plaats van een paspoort bij het overschrij
den van de Fransche grens ook voorzien mo
gen zijn van een door de Nederlandsche over
heid uitgegeven nationaliteitsbewijs, meldt
de K.N.A.C., dat dit bericht thans officieel
door de Fransche regeering is bevestigd.
Gedurende de tentoonstelling moeten alleen-
reizende touristen dus voorzien zijn van een
geldig paspoort, of van een geldig „bewijs
van Nederlanderschap".
Touristen, die in groeps-verband reizen,
kunnen volstaan met een z.g. collectief pas
poort. voorzien van een visum van het Fran
sche consulaat, terwijl elk dier in groeps
verband reizende touristen, voorzien moet zijn
van onverschillig welk identiteitsbewijs, mits
voorzien van een foto.
De laatstgenoemde categorie van reizigers
dient er echter opmerkzaam op te wórden-
gemaakt, dat de z.g. „carte de legitimation"
welke recht geeft op verschillende reducties
en faciliteiten, niet als een voornoemd iden
titeitsbewijs kan gelden.
Bij de Engelsche kroningsfeesten wordt Japan vertegenwooridgd door den broeder
van den keizer, prins Tsjitsjiboe, die in zijn land zeer populair is en den bij
naam „sportprins" draagt.
Bij zijn vertrek naar Europa deed de Japansche bevolking den prins en zijn
gemalin een feestelijk uitgeleide.
Staatscomissie voor het bank
wezen geïnstalleerd.
Door minister Oud.
In een der zalen van het departe
ment van financiën is Dinsdagmiddag
door den minister van financiën Mr.
P. Oud, geïnstalleerd de door hem
ingestelde staatscommissie voor het
bankwezen.
De minister hield daarbij een rede. waarin
hij onder meer in herinnering bracht het
overleg van onze centrale bankinstelling met
het particuliere bankwezen, uit welk overleg
een samenwerking tusschen deze twee is
voortgesproten. Deze samenwerking beoogt
allereerst aan de Nederlandsche Bank de ge
gevens te verschaffen, welke deze behoeft om
zich ter zake van de aangegeven tendenzen
van het bankwezen een oordeel te vormen. Zij
opent tevens de gelegenheid voor de directie
der centrale bank om met de leiders van het
particuliere bankwezen overleg te plegen,
omtrent de beteekenis en de gevolgen van de
ontwikkeling van dat bankwezen, zooals deze
uit het geheel van ter beschikking van de
Nederlandsche Bank gestelde gegevens blijkt
of voorzien kan worden.
Dit overleg, heeft in de practijk tot het
gewenschte resultaat geleid, hetgeen de re
geering heeft bevestigd in haar overtuiging,
dat aan het invoeren van een rechtstreekseh
overheidstoezicht geen behoefte bestaat.
Hiermede is echter niet de vraag beantwoord
aldus de minister of het gewenscht moet
worden geoordeeld, dat aan de zooeven ge
schetste werkzaamheid van de Nederlandsche
Bank een wettelijke grondslag wordt gegeven.
De regeering heeft de omschrijving van
de opdracht der commissie na zorgvuldige
overweging zoo gekozen, dat haar bij het ver
vullen daarvan een zoo groot mogelijke vrij
heid wordt gelaten.
Deze rede van den minister werd beant
woord door den voorzitter der commissie,
jhr. mr. D. J. de Geer.
Hongersnood in Chineesche
provincie.
Reeds meer dan tienduizend slachtoffers.
NANKING, 7 April (A.N.P.) Meer dan
tienduizend menschen in de Chineesche pro
vincie Tsjetsjouan zijn sinds 1 Januari jJ. den
hongerdood gestorven, volgens de mededee-
lingen verstrekt- door de regeeringscommissie
van onderzoek. De toestand in deze provincie
wordt geleidelijk erger. Gemiddeld komen per
dag eenige honderden menschen van honger
om.
Yagoda, de Russische volkscommissaris voor
de posterijen en oud-chef der Gepeoe, werd
dezer dagen gearresteerd en zal als „gangster"
terecht staan.
Aan boord van de „Andra" bevonden zich
Hollanders. 1
Prinses Juliana en Prins Bernhard zijn
in ons land teruggekeerd. 3
Amsterdamsche taxichauffeurs staken. 3
De Spaansche burgeroorlog: Ultimatum
van Mola aan Bïscaye. 4
Een Engelsch watervliegtuig is, vermoede
lijk met drie inzittenden, op zee veron
gelukt. 4
Een Britsch schip met een gedeeltelijk
Nederlandsche bemanning moet in
de Spaansche wateren zijn verongelukt. 4
In Denemarken dreigt een groote sta
kingsbeweging uit te breken. 4
Corsettenshow bij de firma Vroom en
Dreesmann 6
Toen er nog veel grachten in Haarlem
waren. 3
ARTIKELEN, ENZ.
Mr. E. Elias: Haagsch Allerlei. 2
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
C. B. Uit den Spaanschen Broedcrkrijg. 3
Van een specialen Reutercorrespondent:
De kroning van George VI. 4
L. S. Phloxen of Herfstseringen. 6
H. D. Vertelling: De voorspelling. 6
K. de Jong: Kerkconcert in Bennebrock. 7
J. B. Schuil: Cabaretavond. 7