r
De Nooden van het
Tooneel.
De Loeploeper.
Een mooie WIEG
VAN WEERT Gierstr.
n
Het belangrijkste
54c 'JA'ARGÏNG NO, T65Ï3
Verscïïijïiï ftag'cttjlc", RëKalvë op Ton- én Feestdagen.
VRIJDAG 23 APRIL' 1937;
HAARLEM'S DAGBLAD
Dfaectie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.72Vs.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724. 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 1 2230
ADVERTENnëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.16. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.overlijden ƒ400.verlies van hand, voet of oog ƒ200.beide leden duim ƒ100.één lid duim ƒ50. alle leden wijsvinger ƒ60.
één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger ƒ15.één of twee leden anderen vinger 5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15.HFDFN- 16 PAGINA'S
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
Ei' is weer eens een rapport verschenen over
de nooden die het Tooneel doormaakt. Het is
afkomstig van de Amsterdamsche gemeente
lijke tooneelcommissie, die voorgezeten is door
wethouder Boekman en verder de namen Ko
Arnoldi, H. L. de Beaufort, Boissevain, Frits
Bouwmeester, Defresne, Marie Hamel, P. Klijn-
veld, Cees Laseur, Car v. d. Lugt Melsert en F.
Mijns sen onder haar rapport kan plaatsen.
Het stelt vast dat de tooneel-malaise zich niet
tot ons land beperkt en somt als oorzaken van
internationale beteekenis op: de economische
omstandigheden, concurrentie van bioscoop
en radio, gebrek aan tooneelstukken van bij
zonder gehalte, veranderden smaak van het
publiek.
Natuurlijk is het uitvoerig over de versnip-
nering in Amsterdamsche tooneelkringen en
het komt daarbij tot een heele reeks nieuwe
aanbevelingen, die de haren van Amsterdams
wethouder voor de Financiën wel in rechtstan
dige positie gebracht moeten hebben, want er
zijn bij: verlaging van do belasting op open
bare vermakelijkheden van 20 tot 15 pCt., ver
laging van den huurprijs van den Stads
schouwburg, bouw van een nieuwen tooneel-
schouwburg voor 7 k 800 plaatsen, verbou
wing van den Stadsschouwburg, stichting van
een gebouw voor operavoorstelling, ballet,
revue enz., eventueel ook concerten, met 1500
plaatsen. Het is niet gering. De commissie
hoopt dat de financiëele omstandigheden ver
wezenlijking van haar plannen binnen af-
zienbaren tijd mogelijk zullen maken.
Ik help het haar wenschen en wil gaarne
pogen mee te helpen aan haar rechtvaardi
ging. Want daar zal zij zeker behoefte aan
hebben. Een groot deel des publieks zal „paf
van het prompte" staan bij het lezen der aan
bevelingen van de Amsterdamsche commis
sie. Het zal zeggen, jullie zitten in den nood
door concurrentie van anderen (die wij blijk
baar liever met ons bezoek vereeren of thuis
aanhooren) door gebrek aan goede stukken,
verandering van onzen smaak, door jullie
eigen versnippering-van-krachten en door den
slechten tijd. Dat stellen jullie zelf allemaal
vast.... en komen daarna rustig met het
voorstel om een heele massa belastinggeld in
jullie tooneel te steken! Het is kras. Het is
enfin, laat ons maar zeggen: Groot Lef.
Ik vermoed dat de Amsterdamsche Tooneel
commissie zal merken dat velen haar rapport
aldus beoordeelen. De Amsterdamsche ge
meenteraad zal hun weerklank ook wel doen
hooren. De mensch is nu eenmaal veelal ge
neigd zijn geld, en oolc het overheidsgeld (dat
van hem geweest is) te steken in onderne
mingen die succes oogsten en niet in onder
nemingen die in nood verkeeren.
Ik vermoed dat het tooneel eenig duidelijk
herstel zal moeten toonen eer Amsterdam
nieuwe schouwburgen gaat bouwen. Maar in
afwachting van dat 'duidelijke begin-van-
herstel ten in haar vertrouwen er op kon de
commissie met recht haar aanbevelingen
doen. Men moet verder kijken dan de opper
vlakkige critici die alleen de resultaten van
het oogenblik zien en begrijpen dat een
eeuwenoude kunst niet sterven kan en dat
zij in den loop der tijden zoowel haar glorie
perioden als haar inzinkingen moet beleven.
Zij herleeft immer.
Naar mijn persoonlijke meening is de diepere
oorzaak van de tooneelmisère gelegen in 'de
vervlakking van een deel van het geestelijk
leven, welk deel het Tooneel juist behoeft om
te kunnen bloeien. Het heeft, geloof ik, in zijn
wezen het „sterke stuk" noodig. Het heeft ge
bloeid in de tijden der romantiek en dat is
duidelijk.
Deze kunstvorm, het Tooneel, moet tenslotte
leven op de vertolking van sterke levens
uitingen. Het soeiety-stuk, het praat-stuk en
allerlei andere vervlakkingen toonen het niet
op zijn best. Het biedt in het gamma der op
pervlakkiger levensuitingen niet de beste mo
gelijkheden. Hot heeft concurrenten die daar
meer uiterlijkhead, meer afwisseling, meer
Meur aan kunnen geven.
Het kan op dat terrein dus niet tegen die
concurrenten op. Een komende tijd onver
mijdelijk op komst omdat er altijd reactie
volgt op een periode van vervlakking zal
het Tooneel weer zijn kans geven. Maar of
Amsterdam daar nu al veel geld op zal voor
schieten betwijfel ik. Het is voor de meesten
zoo moeilijk aan nieuwe tijden te gelooven
zoolang ze er nog niet zijn
R. P.
(De Engelsche vlieger Mole heeft
in Egypte 67 maal achtereen een
looping the loop gemaakt, hetgeen
als een wereldrecord wordt be-
schouwd).
Ik neem het graag als waarheid aan,
dat het een wereldrecord is
Waar deze man zich op beroept,
Ik heb het zelf nog nooit gedaan
En vind het dus voorwaar niet mis,
Zoo lang aaneen de loep geloept.
Stel ik het mij maai' even voor,
Hoe, ver boven den vasten grond,
Die onverschrokken Engeischman,
Tientallen malen al maar door,
Hardnekkig duikelde in 't rond,
Dan word ik draaierig ervan.
'k Weet niet, of hij zichzélf wel vroeg,
Na elke nieuwe buiteling:
Wat is het doel, dat 'k hiermee dien?
Waarschijnlijk was het hem genoeg,
Dat geen zoo'n dwaasheid nog/beging,
En kon hij die als prachtig zien.
Enfin, de man heeft het verricht,
Het feit is wijd en zijd vermeld,
Vervuld is dus zijn liefste wensch;
't Is een prestatie van gewicht,
Doch ik kan hem niet zien als held,
Maar meer als malle-Mole mensch.
P. GASUS.
(Adv. Ingez. Med.)
Een bril van KEIP
houden Uw oogen op peil.
Gr. Houlsiraal naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
Engelsch schip met levensmiddelen
naar Bilbao.
Parlementsleden zouden de reis meemaken.
Een aantal Britsche parlementsleden denkt
er over naar Bilbao te gaan aan boord van
het stoomschip Backworth, groot 2481 ton,
dat met een lading van 200 ton levensmidde
len, gekocht door de Britsche vakvereenigings
beweging te Immingham er op wacht in zee
te steken tot nog meer levensmiddelen en ge
neesmiddelen ter waarde van 2000 pond aan
boord zullen zijn gebracht. Dit bedrag is bij
eengebracht door verschillende organisaties
en persoonlijkheden. Lloyd George droeg 250
pond bij.
Oproer in Braziliaansche
gevangenis.
Menschel! en Huizen.
Zes gedetineerden door machinegeweervuur
gedood?
In Sao Paulo hebben politieke gevangenen
geholpen door, naar men zegt, communisti
sche bewakers, een poging tot vluchten ge
daan.
Politie en soldaten moesten ingrijpen. Door
het vuur van machinegeweren en geweren,
zouden zes gedetineerden gedood en vief
ernstig gewond zijn. Twee gevangenen konden
niettemin ontkomen.
Andere berichten maken echter melding
van slechts enkele gewonden.
Bijzonderheden over Haarlem.
In den loop van Maart vestigden wij er de
aandacht op, dat het aantal inwoners van
Haarlem in de maanden Januari en Februari
slechts weinig was vooruitgegaan. Januari gaf
zelfs een vermindering van 3, dit was sinds
langen tijd
de eerste maand dat de bevolking van
Haarlem niet was toegenomen.
Februari was weer iets beter, die maand gaf
een plus van 49.
Nu zijn ook de cijfers over Maart bekend,
zoodat wij nu een overzicht hebben over het
eerste kwartaal. Maart gaf een overschot van
131, zoodat het kwartaal totaal een vermeerde
ring aanwijst van 177.
Dat is laag vergeleken bij andere jaren.
De toeneming der bevolking was in de laat
ste j aren:
le kwartaal 1928: 344.
Ie kwartaal 1929: 267.
le kwartaal 1930: 576.
le kwartaal 1931: 246.
le kwartaal 1932: 357.
Ie kwartaal 1933: 357.
Ie kwartaal 1934: 572.
le kwartaal 1935: 410.
le kwartaal 1936: 315.
le kwartaal 1937: 177.
Daaruit blijkt dus dat 1937 over het eerste
kwartaal de geringste bevolkingsaanwas ople
verde sinds het tijdstip der annexatie in 1927.
Natuurlijk kunnen daarop toevallige invloe
den gewerkt hebben, maar toch is het een
queastie van belang waarop de aandacht ge
vestigd moet blijven.
Het aantal ledig staande woningen te Haar
lem, dat in de laatste 9 maanden steeds een
vermindering te zien gaf, is nu in het eerste
kwartaal van 1937 niet af- maar zelfs weer
iets toegenomen.
Het aantal letgsiaan.de perceelen
steeg in het le kwartaal van dit jaar
namelijk van 1536 tot 1562. Slechts een
vermeerdering van 26, maar toch een
toeneming.
Natuurlijk houdt dit ook verband met de
minder sterke toeneming der bevolking. Als
Haarlem in het eerste kwartaal van 1937 ook
met 400 inwoners vooruitgegaan was (het ge
middelde over de laatste jaren) dan zou het
aantal huisgezinnen met minstens 50 zijn toe
genomen. Dan zou het aantal leegstaande hui
zen dus niet zijn vermeerderd, maar integen
deel verminderd.
Als wij de bevolkingsstatistiek met de hui
zen statistiek vergelijken dan blijkt er iets
eigenaardigs. In dit kwartaal zijn. 140 nieuwe
woningen gebouwd. Het aantal leegstaande
huizen ging met 26 vooruit.
Er zijn dus 114 woningen meer bewoond
dan in het 4e kwartaal van 1936. Als men
een gezin normaal rekent op 4 personen,
wal dat dus zeggen woonruimte voor 456
personen. Het aantal inwoners steeg slechts
met 177, zoodat men daaruit de conclusie
zou kunnen trekken, dat 279 personen die
vroeger tijdelijk bij andere gezinnen hebben
ingewoond nu weer in een eigen woning zijn
gekomen. Ook al houdt men dan rekening-
met het feit, dat wel eenige oude krotwo
ningen in dat kwartaal aan de woningmarkt
onttrokken zijn, dan kan toch wel veronder
steld worden, dat de gevallen van samenwo
ning in dien tijd wat verminderd zijn.
DE GEVANGENSCHAP VAN KOESTLER.
LONDEN, 23 April (Havas-A.N.P.) De
„News Chronicle" bericht, dat een parle
mentslid van de autoriteiten der opstande
lingen heeft vernomen, dat de correspondent
van dit blad. Arthur Koestier, die bij het in
nemen van Malaga gevangen werd genomen,
ongedeerd is en een goede gezondheid ge
niet.
DE SINT JORISDAG DER NEDERLANDSCHE
PADVINDERS.
Heden is het St. Jorïsdag der Nederlandsche
Padvinders. Elke groep viert heden dezen dag
in intiemen kring. Hedenmorgen werd bij elke
groep de St. Joris padvind'ersvlag geheschen.
De katholieke padvinders hebben dit gedaan
op het hek van de R.K. Kerk op de Nieuwe
Groenmarkt en daarbij een vraggenparade
gehouden. Hedenavond houdt elke groep haar
eigen kampvuur.
Bij de afbraak van de perceelen in de Jacobijnestraat voor den nieuwen vleugel
van het Stadhuis zijn, zooals op onze afbeelding- duidelijk te zien is, de bogen van
de kloostergang van het oude klooster te zien gekomen (achterzijde van de
Openbare Leeszaal)
De B. E. L.-Week.
Werktijden in winkels.
Door Burgemeester en Wethouders van
Haarlem is gedurende het tijdvak van 30 April
tot en met 9 Mei a.s. ontheffing verleend van
alle verbodsbepalingen der Winkelsluitingswet
In verband hiermede vestigt de hoofdin
specteur van den Arbeid er de aandacht van
belanghebbenden op, dat in genoemd tijdvak
door mannelijke en vrouwelijke winkelbe
dienden. van 18 jaar en ouder na 8 uur des
namiddags (op Zaterdag na 10 uur des na
middags) en ten hoogste 11 uur per dag
mag worden gewerkt, echter onder de vol
gende voorwaarden:
1. Dat zij niet langer arbeid verrichten dan
53 uur per week:
2. dat de wekelijksche vrije halve dag, zoo
wel als de wekelijksche rustdag, gehandhaafd
blijft;
3. dat alle afwijkingen van de arbeidslijst
worden aangegeven op een door het hoofd of
den bestuurder onderteekend, naast de ar
beidslijst op te hangen, geschrift.
Het woord is aan
Zooals wij vroeger gemeld hebben is de toren
van de Waalsche Kerk aan het Begijnhof al
gerestaureerd. Thans is men bezig, een dak
bedekking van leien aan te brengen.
„Father Divine" te Milford in Connecticut.
Reuter meldt uit Milford (Connecticut), 22
April: De politie heeft „Father Divine", den
negermessias, gerresteerd.
Hij was op 2o April uit New York ver
trokken, toen een bevel tot inhechtenisneming
tegen hem werd uitgevaardigd.
Zijn aanhangers te Harlem (New York) heb
ben deze arrestatie toen onmogelijk ge
maakt.
Chileensclie ambassadeur uit
Spanje gevlucht.
Van spionnage beschuldigd.
LONDEN, 23 April (Reuter-A.N.P.) Ge
meld wordt, dat de Chileensche ambassadeur
te Valencia, Nunez Morgado, die van spion
nage beschuldigd wordt, uit Spanje gevlucht
is.
Havas bericht, dat de Chileensche re
geering krachtig heeft geprotesteerd bij den
Spaanschen ambassadeur te Santiago tegen
de behandeling van haar ambassadeur te
Valencia.
Morgada heeft een toevlucht gezocht op de
Britsche ambassade te Valencia en heeft
onder bescherming van den Britsche zaakge
lastigde aan boord van een Britsch schip de
stad verlaten.
De Chileensche regeering heeft om ophel
dering van deze kwestie gevraagd, zij acht
deze zaak zeer ernstig.
Tumult in het Britsche Lagerhuis.
Labourlid geschorst.
LONDEN. 23 April (Reuter-AnN.P.) Tij
dens de behandeling van de steun aan de dooi
de crisis getroffen gebieden werden door de
oppositie obstructie-redevoeringen gehouden.
De speaker. Sir Dennis Herbert, wilde de
debatten sluiten, terwijl een Labour-afge-
vaardigde nog sprak. Een van de andere
Labour-afgevaardigden, Bevan, riep toen tot
den speaker: „Ga van den voorzitterszetel af,
uw gedrag is verschrikkelijk, ik heb nog nooit
zooiets gezien".
Bevan weigerde zijn verontschuldiging aan
te bieden en op voorstel van den minister van
arbeid werd hij geschorst, vier dagen zal liïj
niet in het Huis mogen verschijnen. Het
Huis sprak zich met 119 tegen 43 stemmen
uit voor de schorsing.
De vergadering duurde voort, vanochtend te
kwart over zeven waren de leden van het
Lagerhuis nog bijeen.
Jhr. Mr. A. F. de
Savornin Lohman:
Het ideaal kan nooit langs
den weg van het geteeld wor
den bereikt.
Kolonel Fawcelt nog iu leven?
Nieuwe expeditie naar de oerwouden van
Matto G rosso,
SAO PAULO, 23 April (AU.P.) De vol
gende maand zal een nieuwe expeditie ver
trekken naar de moerassige oerwouden van
Matto Grosso teneinde een onderzoek in te
stellen naar het verblijf van kolonel P. H.
Fawcett, den Engelsehen ontdekkingsreiziger,
die twaalf jaar geleden in het hart van
Brazilië is zoek geraakt en van wien men
daarna niets meer vernomen heeft.
Japausclie haringvloot zwaar
getroffen.
Talrijke dooden en vermisten.
Volgens een politierapport uit Toyohara is
het aantal slachtoffers op de Japansche
haringvloot tengevolge van de typhoon grooter
dan eerst werd gemeld 57 visschers zijn om
gekomen en 170 worden vermist. Zes vis-
schersschepen werden totaal vernield.
„Madrid kan elk oogenblik
genomen worden."
Onderhoud van Randolph Churchill met
Franco.
LONIDEN, 23 April (Havas-A.N.P.) De
correspondent van de Daily Mail te Salamanca,
Randolph Churchill de zoon van Winston
Churchill heeft een onderhoud gehad met
generaal Franco. Op de vraag van Churchill
of de oorlog door bemiddeling zou kunnen
worden beëindigd, zeide Franco: „Het einde
van de vijandelijkheden is voor ons de over
winning, wij zullen geen onderhandelingen
noch een compromis aannemen,
Ten aanzien van de betrekkingen met
Engeland, zeide Franco, dat de goede be
trekkingen tusschen Spanje en Engeland
traditioneel zijn. Hij had gaarna gezien, dat
deze nooit verbroken waren. De belangen van
Engeland in de Middellandsche Zee zijn zeer
goed te vereenigen met een sterk Spanje.
Wat betreft den Volkenbond, zeide Franco,
dat dit orgaan zijn taak niet heeft vervuld en
derhalve is hij sceptisch gestemd.
Verder zeide hij. dat de regeering van
Valencia leungenachtige berichten heeft ver
spreid over een opmarsch van de regeerings-
troepen. Het is waar, dat door het verkeerd
begrijpen van een opdracht een kolonne
Brihuega heeft verlaten, waardoor het com
mando zich genoodzaakt zag een wijziging
te brengen in de stellingen, doch dit is ge
schied zonder den minsten druk van den
vijand. Verder is een kleine af deeling vrijwil
ligers, die in den nacht verdwaald was, ge
vangen genomen. Dit noemen de regeerings-
troeepn een groote overwinning.
Tenslotte zeide Franco nog: „Ma
drid kan elk oogenblik genomen wor
den, ik wil mij niet wagen aan voor
spellingen hoe lang het beleg het nog
zal uithouden".
roentjes in Haarlem's Dagblad. Dat
is meer dan een rubriek, het is een
instelling, die reeds vele jaren bloeit en
nog steeds in bloei toeneemt.
pag.
Mcnschen eri huizen in Haarlem. 1
Haarlem is zuinig met water. 3
De Limburgsche mijnen hebben over
Maart een record-hoeveelheid gepro
duceerd 3
Het Asib doet eeii beroep op ons volk. 3
In Den Helder is een der dapperste red
ders, Jacob Been, overleden. 3
Het onderhoud SchuschniggMussolini 4
Lansbury wil ook een bezoek brengen aan
Mussolini. 4
Bioscopen: Helene Willfuer in Rem
brandt 7
Bijzonderheden over de aanstaande mid
denstandsdemonstratie te Haarlem. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De nooden van het Tooneel. 1
J. B. Schuil: Inwijding A.V.R.O.'s Too-
neelzaal. 2
M. V.: Op den top van den heiligen
Foejiyama. 4
G. H. W,: Erger dan Cayenne4
H. D. Vertelling: De diamanten armband. 6
M. H. Groenendaal: Jeugdherbergen in
Nederland. 7
Voor de Jeugd. g
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 23