N.S.B.
V olkenbondsdag.
HAGESPRAAK 1936: 40.000 BEZOEKERS
HAGESPRAAK 1937: 70.000 BEZOEKERS
STEMT MUSSERT - Lijst 15
De Hoogere Burger Scholen A. en B.
Een betere aansluiting.
aparter
VRIJZ. DEM. BOND
Mr. P.J.OUD
Vrouwenvredesgang.
Nieuwe Stoffen tegen de Oude Prijzen
Nieuwe uitbreiding
Hef belangrijkste
54e JAARGANG No. "16533
Verscfiiint 9ag;eliiks, Eefiaïve öp Zon- èn Feestdagen.
WOENSDAG 19 MET 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post 0.72'/t.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 13054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230
ADVERTENTTëN 1—5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnës. Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.overlijden ƒ400.verlies van hand, voet of oog ƒ200.beide leden duim ƒ100.één lid duim ƒ50.alle leden wijsvinger ƒ60.
één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger ƒ15.één of twee leden anderen vinger ƒ5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. HEDEN 12 PAGINA'S.
De achttiende Mei, Volkenbondsdag, ligt
weer achter ons en ik schrijf er met opzet pas
vandaag over. Want dit stelsel van bepaalde
verjaardagen heeft het nadeel, dat de belang
stelling voor de groote zaak bij velen tot dien
eenen dag' beperkt wordt. Wij leven haas
tig en de aandacht vliegt wel heel snel weer
naar andere onderwerpen, andere vieringen
en herdenkingen. Niettemin heeft dit onder
werp „de Volkenbond" een zeer overwegend
belang, want het duidt voor ons allen aan
hoever de menschheid is gevorderd met haar
practisch pogen om haar eigen plotselingen
ondergang te voorkomen. De Volkenbond is
geen staat, met al den aanhang van dien. Het
baat niets er de prestige-redeneeringen van
een staat op toe te passen. Velen doeri dat:
het bewijst alleen dat zij zelf nog niet zoo
ver gekomen zijn in de ontwikkeling hunner
gedachten, dat zij nieuwe vormen in hun
nieuwe licht kunnen zien. Het schimpen op
den Volkenbond, in de termen waarin dat ge
bruikelijk is, heeft daarom zoo weinig zin en
zoo weinig effect. Practisch is het niet anders
dan een uiting van menschenhaat; zooiets als:
„zie je nou wel hoe slecht de menschen zijn"
Dat is even onjuist en eenzijdig als alle alge
meenheden en even slap en futloos als alle
pessimisme. De Volkenbond is een poging, een
poging om betere verhoudingen tusschen de
volken te scheppen. Als zoodanig is hij een
groote vooruitgang, want vóór 1918 bestond
de poging niet. Incidenteel was er wel eens
wat geprobeerd maar de blijvende organisatie
ontbrak. In 1918 was men eindelijk zoover dat
men haar schiep. Het had tien millioen doo
den en een totale wereld-ontwrichting gekost
om deze oude gedachte een blijvend, voort
gezet pogen eindelijk in een daad om te
zetten.
Sindsdien heeft het Pogings-Instituut vele
mislukkingen en ook een aantal successen be
leefd. Ieder succes was een nieuwe overwin
ning van de menschheid op zichzelf, want
vóór 1918 was er immers nimmer zulk een in
stelling geweest! En de mislukkingen konden
haar niet ten onder brengen, ondanks de
voortdurende profetieën van vele zwartgallige
lieden, die telkc. s voorzagen dat die Volken-
bond nu toch wel het loodje zou leggen en er
zich soms op schenen te verheugen. Dat laat
ste is, zuiver-menschelijk bezien, heelemaal
zoo vreemd niet. Het is immers zeer onaange
naam voortdurend aan eigen tekortkomingen
herinnerd te worden.
Maar de Volkenbond bezweek niet. Er is,
ondanks alles, in de huidige zwaarbewapen
de wereld een andere stemming tegenover den
oorlog dan in de eveneens zwaarbewapende
wereld van 1914. Toen sliep men en was rijp
voor iederen overval. Men liet het denken en
manoeuvreeren aan enkelen over. Nu is men
wakker, ziet het gevaar en wenscht zich niet
te laten overrompelen.
Ook is de reputatie van den oorlog diep on
dermijnd. In 1914 had hij bij de meesten, hoe
wonderlijk dat nu ook in een land als Neder
land moge klinken, nog een vrij goeden naam.
Hij gold nog altijd voor ridderlijk, dapper,
heroiek. Ik geloof niet dat er nog een groot
percentage Europeanen is ofschoon er velen
zijn die voor zichzelf die termen nog op
hem toepassen. De moordpartijen-op-den-
langen afstand, door onzichtbare belagers
uitgevoerd, hetzij met verdragend geschut,
hetzij uit vliegtuigen, hebben de ridderlijke
helden-reputatie gedood. De gifgassen, de
brandbommen, de bacillen-culturen hebben
een huivering door de wereld doen gaan. Ze
zijn als propagandamiddelen tegen den oor
log gebruikt: terecht en met succes. In zulke
strijdmiddelen is niets heldhaftigs meer: het
zijn uitvindingen van den duivel zelf, evenals
vele andere. Ik vestig nog eens in het bijzon
der de aandacht op de bacillen-culturen, die
men als het non plus ultra zou kunnen be
schouwen als men niet wist dat des duivels
vindingrijkheid geen grenzen kent. Er is altijd
iets nóg gemeeners en geraffineerders te be
denken.
Den Volkenbond heb ik de uiting genoemd
van 's menschen streven om deze demonen
te overwinnen. Langs den weg van het nuch
tere verstand, door de schepping van rechts
regels en waarborgen alleen kan hij niet sla
gen. Een nieuwe geest onder de menschen
moet hem steunen en inspiratie geven. Van
dien nieuwen geest zien wij, Goddank, de be
wijzen verschijnen. Het groote en indrukwek
kende streven der Oxfordgroep geeft er een,
dat zeer velen in ons land in de laatste weken
diep getroffen heeft. Utrecht, het middenpunt
van ons land. heeft dat getoond en het toeval,
dat wilde dat juist daar ook ditmaal de Vrou
wen Vredesgang door de straten zou trekken
schijnt symbolisch. De groote geestes-stroo-
mingen zijn immer machtiger dan het zwaard
geweest. Daarom geeft 1937 meer hoop dan
eenig voorgaand jaar. En men zal niet alleen
op den achttienden Mei voor den vrede onder
de menschen moeten werken, maar ook van
daag, op den negentiende en op de dagen die
volgen. Men zal moeten volhouden en de Po-
vatt
De smakelijke Studentencocktail
„IO VIVAT" „Ee
Dr
Vraagt
TS«uiae A Loosjes
(Adv. Ingez. Med.)
ging in Genève moeten zien als een nieuw in
stituut dan gekomen is om te blijven en dat
wij menschen tot een blijvend succes moeten
maken. Niet terwille van zijn prestige, maar
van het onze. Want zijn falen is ons falen en
zijn welslagen is ons welslagen.
R. P.
Persoonlijkheidsonderwijs te
Haarlem.
Een proef.
Haarlem heeft haar eerste proef mét Per
soonlij kheidsonderwij s.
Burgemeester en Wethouders hebben ge
hoord den Inspecteur van het L. O., toestem
ming gegeven tot het geven van dit onderwijs
op de O. L. School no. 16 (hoofd de heer H.
M. van der "Hart) in de derde klasse. Het leer
plan is geheel hetzelfde en wordt ook in den
zelfden tijd afgewerkt, De wijze van onder
wijs geven echter verschilt.
De proef staat onder leiding van Mej. J. A.
Jansen Heijtmajer.
Kolendampvergiftiging.
Gezin van vier personen aan den
dood ontsnapt.
Een gezin, bestaande uit man, vrouw en
twee kinderen (van resp. 6 en 1 y2 jaar) is
op een gelukkige wijze aan den dood ont
snapt. De heer M., Busken Huetstraat 16. had
Zaterdagavond tusschen tien en elf uur de
kachel aangemaakt en voor den volgenden
dag bijgevuld. Omdat de kachel niet al te
best trok, zette de heer M. de klep heelemaal
open, waarna het gezin, zich van geen ge
vaar bewust, naar bed ging.
Een buurman, die het blijkbaar vreemd
vond, dat hij het gezin van den heer M. met
de Pinksterdagen niet gezien had, klopte
Dinsdagmorgen tien uur op het raam en de
deur van de woning, waarop de deur ge
opend werd door het zesjarig zoontje, dat
in een versuften toestand verkeerde. Bij
onderzoek bleek, dat dit ook bij de ouders
en het 1%-jarig kind, die allen sinds Zater
dagavond te bed lagen, het geval was. Door
dat bij het openen van de deur de buiten
lucht kon binnenstroomen, kwamen ouders
en kinderen gelukkig weer spoedig bij. Een
toevallig passeerende geneesheer verleende
ook nog zijn hulp.
Het bleek toen, dat de pijp van de kachel
geheel met roet gevuld was, waardoor ver
klaard werd dat de kachel niet wilde trek
ken. Het gevolg was, dat kolendampen zich
door de woning verspreidden, zoodat de vier
personen in een versuften toestand geraak
ten. Aan het feit, dat de kachel vrij spoedig
is uitgegaan, waardoor de dampen van lie
verlede konden wegtrekken, is het te danken,
dat zij aan den dood ontsnapt zijn Zoo zijn
de Pinksterdagen aan hen voorbij gegaan,
zonder dat zij er iets van gemerkt hebben.
Dit geval heeft dus wel een buitengewoon
gelukkigen afloop gehad. De kinderen spe
len weer en ook de ouders voelen zich beter.
Zegt deze toeneming - ondanks alle verdacht
making en tegenwerking - U iets?
VERSTERKT DAN ONZE RIJEN EN
(Adv. Ingez. Med.)
In een der laatste staatsbladen is de maat
regel afgekondigd, dat in de toekomst de Hoo
gere Burger Scholen A. en B. hetzelfde les
programma in de drie eerste klassen moeten
hebben. Nu krijgt Haarlem (nog) geen rijks
subsidie voor het Middelbaar Onderwijs, maar
dit is een van de wettelijke bepalingen, waar
aan de gemeente zich toch moet aanpassen.
Het gevolg daarvan zal dus zijn, dat
met ingang van den nieuwen cursus,
dus met 1 September a.s. de H.B.S.en
A. en B. voor de drie eerste klassen
hetzelfde lesprogramma moeten heb
ben.
Wat dit programma zal inhouden is nog
niet bekend. Het wachten is namelijk nog op
een Koninklijk Besluit waarin deze materie
nader geregeld zal worden. Het is wel ge-
wenscht dat dit zeer spoedig afkomt, want
de programma's voor den volgenden cursus
De 100.000
De hoogste prijs in de Staatsloterij is
heden gevallen op nummer 13981.
Aparter, moderner behang, tegen
lagere prijzen
H.M.Bakker,Gen.Cronjéstr.135,Tel.Tl657
Vakkundige behangers disponibel.
(Adv. Ingez. Med.)
(Afd. Haarlem)
minister van financiën,
spreekt Woensd. 19 Mei in den
Protestanten Bond, Jacobstraat
Haarlem. Aanvang 8.15 u. Zaal
open 7.30 u. Toegangspr. 10 ct.
KOMT ALLEN!
(Adv. Ingez. Med.)
Eén van de twee stoeten van den Vrouwen Vredesgang, welke gisteren door
Utrecht is getrokken.
waren al bij den drukker, maar moesten te
ruggehaald worden.
Zooals men weet heeft Haarlem drie H.
B. S.en, een H.B.S. A (Zijlvest-Raaks), een
Eerste H.B.S. B (Zijlvest) en een Tweede
H.B.S. B (Santpoorterplein).
Wij hadden over deze aangelegenheid een
onderhoud met dr. W. van den Berg, direc
teur der Eerste H.B.S. B. Deze deelde ons
mede, dat hij vermoedt dat de bedoeling van
den maatregel is een betere aansluiting te
verkrijgen tusschen de Hoogere Burger Scho
len A. en B. Op dit oogenblik is het onderwijs
reeds voor de beide inrichtingen voor de twee
laagste klassen hetzelfde. Practisch was het
te Haarlem reeds, met eenige welwillendheid
tegenover de leerlingen, mogelijk om over
plaatsingen van de eene naar de andere school
ook na de derde klasse toe te passen, maar
dit leverde toch wel eenige moeilijkheden op.
Nu zal in de toekomst de aansluiting na de
derde klasse ook gemakkelijker zijn.
Dr. Van den Berg verwachtte (zekerheid
had hij niet)dat het lesrooster voor de derde
klasse zich wel in hoofdzaak zal richten naar
het thans gegeven onderwijs op de H.B.S. A.
Verwacht u daarvan nadeelen voor uw
school? zoo vroegen wij.
Het antwoord was: Neen. In de practijk zal
het geen moeilijkheden opleveren. Op de
H.B.S. B wordt thans in de derde klasse vrij
veel aan wis-, natuur- en scheikunde gedaan,
terwijl op de H.B.S. A de talenstudie meer op
den voorgrond treedt, maar als de jongelui bij
mij nu in de toekomst in de derde klasse wat
minder uren besteden aan wis-, natuur- en
scheikunde, is dat geen bezwaar, omdat het
toch in de bedoeling ligt, om in ruil daarvoor
in de 4de en 5de klasse van de H.B.S. B het
tegenwoordige aantal uren voor die studie te
vergrooten. Voor de opleiding blijft het dus
hetzelfde. Bovendien zit er het voordeel in, dat
kinderen die geen bijzonderen aanleg hebben
voor die vakken nu niet reeds in de derde
klasse er mee geplaagd worden maar na het
volbrengen van de eerste drie studiejaren ge
makkelijk kunnen overgaan naar de H.B.S. A.
Zal zoo vroegen wij het gevolg van
de nieuwe regeling niet kunnen zijn, dat de ge
meente bepalen zal, dat als er op een H.B.S.
in een der laagste drie klassen te veel leer
lingen zitten, zoodat er een parallelklasse ge
vormd zou moeten worden, de jongelui naar
een andere H.B.S. verwezen worden waar nog
wel plaats is? Daarin zou dan toch een bezui
niging zitten.
Daarop antwoordde Dr. van den Berg: Ik
hoop het niet en ik verwacht het evenmin. Er
zijn altijd veel nadeelen verbonden aan het
cverplaatsen van leerlingen. De kinderen zijn
aan de leeraren gewend, zij hebben vrienden
en vriendinnetjes op school, kortom hebben
zich aangepast aan de sfeer van een school.
Als zoo'n kind wordt overgeplaatst geeft dit
velerlei ongemakken en onaangenaamheden. De
ouders kiezen een school voor hun kind en de
gemeente moet niet, om wat geld te besparen,
daarbij ingrijpen. Trouwens de gemeente Haar
lem heeft dit ook niet gedaan toen het onder
wijs in de eerste twee klassen hetzelfde was,
waarom zou ze het nu wel doen, nu de gelijk
heid zich uitstrekt tot drie klassen? Ik zou als
tot zulke overplaatsingen besloten werd, voor
gegronde klachten van de betrokken ouders
vreezen. Bovendien zouden zulke overplaatsin
gen niet heel veel besparen. In het gunstigste
;eval kan er één klasse mede uitgewonnen
worden wat neerkomt op een bezuiniging van
f 3000 per jaar. Dat weegt absoluut niet op
tegen de nadeelen die daaraan verbonden zijn.
Elke school heeft zijn sfeer en het ideaal is
dat de kinderen ook al kregen zij een andere
richting in het onderwijs toch op dezelfde
school kunnen blijven. Ik vind nu goed wat
gedaan wordt met de gelijkmaking van het
lesrooster der eerste drie klassen, maar ik zou
het nog beter vinden, als de kinderen die
eenmaal aan een school gewend zijn, op de
zelfde school verder konden studeeren zoo
wel voor H.B.S. A als B, ook al zouden daaraan
meer kosten verbonden zijn.
Zoo kom ik ook weer op de oude quaestie:
het Lyceum. Ik was en ben er nog steeds een
voorstander van, dat het Lyceum herleven zal,
maar dan met litterair economische- klassie
ke- en mathematische afdeelingen. Het ge
meentebestuur wil dien kant niet op in verband
met de financieele gevolgen. Ik erken, dat het
aantal nieuwe leerlingen dat zich voor mijn
school in de laatste jaren aanmeldt, mij niet
sterk doet staan in mijn pleidooi, want dit
aantal zal ook voor den nieuwen cursus, even
als voor den cursus 1936 1937, wel weer om
streeks 90 zijn (na een inzinking voor het cur
susjaar 1935 1936 toen het slechts 45 was),
maar toch blijf ik het gevoel behouden, dat in
voeren van het Lyceum toch van veel belang
zou zijn voor ons openbaar onderwijs.
Ik voel dat het openbaar onderwijs te Haar
lem nu achtergesteld is bij het bijzonder on
derwijs, want daar kunnen de kinderen op de
Lycea wel alle kanten uit, terwijl zij op
dezelde school blijven. Het openbaar
onderwijs biedt ook wel dezelfde studie-moge
lijkheden, maar dan moeten de jongelui van
school veranderen. En juist die verandering
wordt als een bezwaar gevoeld.
Het woord is aan
Otto Weiss:
Elk tijdperk heeft duizen
den helden, die in geen ge
schiedenisboek vermeld staan.
Een stoet trok gisteren door Utrechts stra
ten De stoet van de stilte, van de duizenden
vrouwen die vrede verlangen, die eens per
jaar door eenige stad in Nederland gaat.
Ditmaal was het Utrecht, de stad van den
Dom en van grachten, in dit seizoen ook een
stad van jong-groene boomen, bloemen en
bloeiende heesters, nóg niet bedreigd door het
oorlogstuig.
Laten wij ook de kans op die dreiging ver
kleinen, haar liefst geheel doen verdwijnen,
en al onze krachten inspannen de vrede te
verzekeren, niet alleen aan onszelf, maar
over de wereld.
Maar meenen wij dan met onzen Vredes
gang den oorlog rechtstreeks te kunnen uit
bannen? Neen, dat is de bedoeling niet en
het zou onzin zijn te denken dat dat moge
lijk was. Deze openlijke demonstratie stemt
echter velen tot nadenken en zij geeft ons
de verzekering dat wij in onze overtuiging
en ons werk niet alleen staan, dat er duizen
den, ja tienduizenden mét ons hetzelfde wen-
schen, in onze stad, in ons land, in de ge-
heele wereld.
Dat bleek gisteren al bijzonder treffend
toen in de slotbijeenkomst verschillende
buitenlandsche deelneemsters net woord
voerden en adhaesiebetuigingen werden voor-
voorgelezen van vele kanten, Frankrijk,
Zwitserland, Vlaanderen enz.
Dat gaf een bewijs dat er ook in dezen
vorm van vredeswerk, zij het naast vele
andere, een mogelijkheid ligt van iets groots
en iets goeds te helpen bereiken.
Een mogelijkheid die het waard maakt, er
alle krachten voor in te spannen.
LANSDORP EN ROBAT
Kruisweg 6.
Heeren Kleedermakers.
Telef. 11787
Abonnementen vanaf 1' 10 per maand.
Vraagt vrijblijvend stalenbezoék.
(Adv. Ingez. Med.)
bij Hyacinthenlaan-Brouwersvaart moderne
te bouwen woningen te koop en te huur
Inlichtingen S. Veldkamp
vanDortstraat 90 - Tel. 16373
(Adv. Ingez. Med.)
Belegging in bedrijven
die met courantenreclame
verkoopen, veilig en
rendabel.
Een econoom onderzocht in 1932,
'33 en '34 de genoteerde aandeelen
op de New-Yorksche Beurs. Van
de 1270 aandeelen keerden 525 in
die jaren dividend uit; 60°/o van
dit aantal bleken bedrijven te zijn,
die hun waren op ruime schaal
adverteerden. En op een heel
enkele uitzondering na, hadden zij
alle hun eerste reclame in couran
ten geplaatst.
De Hoogere Burgerscholen A en B te'
Haarlem j
De rijksmiddelen blijven meer opbrengen
dan in 1936, 3
Minister Koht oppert de mogelijkheid de
Oslo-conventie aan te vullen met een
overeenkomst van politieken aard. 3
Het Prinselijk Paar keert Zaterdag weer
naar ons land terug. 3
De nummering der candidatenlijsten voor
de Eerste Kamerverkiezingen. 3
De positie van de nieuwe Spuaansche re
geering. 4
De Engelsche mijnindustrie wordt door
staking bedreigd. 4
In het eerste kwartaal van dit jaar is het
aantal verplcegdagen in het St. Elisa
beth's Gasthuis te Haarlem minder dan
in 1936. 0
ARTIKELENENZ.
R. P.: Volkenbondsdag. j
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Van onzen Geneefschen correspondent:
De Volkenbond en de Volksgezondheid 4
H. D. Vertelling: Probaat. 6
Helen; De Bridge Olympiade 7
L. S. Ixiolirion.
J. B. Schuil over Artisten-Ingang. 9
P. A. Lammerts van Bueren: Hoe cricket
gespeeld moet worden. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen OD JA
