Vanaf HEDEN
v, AMERONGEIM's
Het Afscheid van den
Burgemeester.
Dameshoedenmagazijnen
Anegang24 - Frankestraat3-5
v"-
Piano-forte.
De liberalen en de
kabinetsformatie.
r
Russisch Cabaret
Tuinstoelen Naether
DE BESTE
Parasols vanaf f 2.25
VAN WEERT - GIERSTR.
Het belangrijkste
54c JAARGANG No. 16552
Verschijnt dadelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DONDERDAG 10 TUNT 19»
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand f 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.7272.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 13054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230
ADVERTENTlëN 15 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zte
hoofd rubriek.
1 Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid 2000.—, overlijden 400.—, verlies van hand, voet of oog 200.—, beide leden duim 100.één lid duim 50-
één of twee leden wijsvinger 25.alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger 5.arm- of beenbreuk 30enkelbreuk 15.polsbreuk 15.
Nog afzonderlijke verzekering voor atoonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
-, alle leden wijsvinger ƒ60.
HEDEN: 14 PAGINA'S,
Burgemeester Maarschalk zal a.s. Zater
dag in een speciale zitting afscheid van den
gemeenteraad nemen en in een daarop vol
gende receptie ten Stadhuize van al de
Haarlemmers die daar verschijnen zullen.
Zooals men weet is zijn derde zesjarige
ambtstermijn verstreken en heeft hij inmid
dels den leeftijd van 65 jaar overschreden;
daarmee is de leeftijdsgrens bereikt die te
genwoordig voor de burgemeesters van alle
gemeenten, behalve Amsterdam en Rotter
dam, geldende is.
Gedurende de achttien jaren van zijn
burgemeesterschap heeft Haarlem heel wat
beleefd en is het buitengewoon snel in be
volking toegenomen, hetgeen deels een ge
volg was van de uitbreiding in grondgebied
bij de annexatie van 1 Mei 1027.
Op 16 Juni 1919 dus vlak na den oorlog,
trad hij hier in functie als opvolger van den
zeer betreurden Jhr. Mr. W. B. Sandberg, die
op 13 December 1918 was gevallen als
slachtoffer van de toen zooveel slachtoffers
eischende griep. Eerst na een half jaar werd
zijn opvolger benoemd. Haarlem telde toen
nauwelijks 75000 inwoners, de uittocht van
Amsterdams forensen moest eigenlijk nog
beginnen, het oude typische karakter van
provinciestad, waarhi de geboren Haar
lemmers een domineerende kern vormden en
,,men allemaal elkaar kende" bestond nog.
Dat is nu verdwenen en het huidige bevol
kingstotaal, 134000, is bijna tweemaal zoo
hoog als dat van 1919.
Gemakkelijk is dat snelle groeiproces niet
geweest. In die achttien jaren werd het voor
namelijk bemoeilijkt door de sterk wisselende
j tijdsomstandigheden. Immers volgde op de
aanvankelijk sterke opleving na den oorlog
j spoedig een crisistijd, daarna een herstel dat
'tot een gezwollen hoogconjunctuur leidde en
tenslotte in het najaar van 1929, het eerste
gelui van de ongekend zware crisis aan
welker liquidatie de wereld nu pas begonnen
is. Natuurlijk moest ons land en moest dus
ook Haarlem de gevolgen van deze hevige
schokken in de wereldconjunctuur wel ten
volle mee ondervinden. Niettemin moest
men hier voortdurend bedacht zijn op de
èischen die een constant groeiende gemeente
stelt. Dat vorderde veel van het beleid van
het gemeentebestuur en dus ook van den
burgemeester. In de jaren van welvaart, die
aan de groote crisis voorafgingen, was de
bevolkingsgroei van de gemeente, die slechts
een zeer beperkt grondgebied beheerde, dus
danig geworden dat zij zich in een „knellend
keurslijf" bevond terwijl de bliksemsnel-ge
groeide gemeente Schoten financieel en ad
ministratief onhoudbaar werd en in schril
contrast stond met de zeer welvarende an
dere randgemeenten Heemstede en Bloemen-
daal. Dit verstoorde evenwicht leidde op 1
Mei 1927 tot de annexatie waarbij Schoten
en Spaarndam plus gedeelten van Heemstede
en Bloemendaal bij de gemeente Haarlem
werden gevoegd. "Velen zullen zich den lang-
durigen strijd herinneren die deze annexatie
inleidde, die aanvankelijk grooter was opge
zet. Uit den aard der zaak was dit de grootste
gebeurtenis in burgemeester Maarschalks
ambtsperiode en hij gaf zich zeer veel moeite
om de Haarlemsche belangen daarbij te
dienen.
Na de annexatie bleven de zorgen niet uit;
aan de belangen van een veel grootere be
volking op een veel gx-ooter grondgebied
moest wordén aangepast en alle gemeente-
I lijke bedrijven en diensten ondervonden dit.
Toen kwam de groote economische inzin-
king, die ons land aanvankelijk minder zwaar
trof ftein vele andere maar in Haarlem het
najaar van 1931 leidde tot de aankondiging
der eerste ingrijpende bezuinigingen. Haar
lem was de eerste belangrijke gemeente in
den lande die daartoe overging. De toekomst
zou leeren dat dit pas een eerste stap was
en dat op de gemeentehuishouding geweldig
besnoeid moest worden terwijl aanzienlijke
belastingverhooging niet kon uitblijven en
het aantal inwoners gestadig bleef toene
men. De enorme uitgaven voor werkloozen-
steun waartoe de centrum-gemeente ge
dwongen werd, verstoorden daarbij het min
of meer bereikte evenwicht ten aanzien van
de randgemeenten weer totaal. Ook de belof
ten van belasting-nivelleering tusschen de
gemeenten, door de wet De Geer-Kan (in
zake de nieuwe financieele verhouding tus
schen Rijk en gemeenten) gewekt bleken op
den duur grootendeels ij del en het verhuizen
van welgestelde inwoners naar Heemstede
en Bloemendaal bemoeilijkte Haarlem's po
sitie ten zeerste.
Wie aan deze enkele hoofdpunten herin
nert beseft al dat het pad van Haarlems ge
meentebestuur in de laatste achttien jaar
j zelden over rozen is gegaan en dat het tel
kens weer voor groote moeilijkheden is ge
plaatst. Burgemeester Maarschalk heeft
daarvan zijn deel moeten dragen en dit ge
(Adv. Ingez. Med.)
daan met de opgewektheid die hem ken
merkt en de liefde en belangstelling voor
zijn gemeente die hij ongetwijfeld bezit. Als
hoofd der politie heeft hij daarbij de vol
doening mogen smaken dat het met een
corps van zeer beperkten omvang niettemin
mogelijk is gebleken orde en regel in de ge
meente op uitstekende wijze te handhaven.
In het algemeen dient geconstateerd dat
Haarlem zich tot dusver goed door de crisis
beproevingen, die ook nu nog zwaar zijn,
heeft heengeslagen waarbij de burgemeester
zelf ongetwijfeld de groote verdiensten van
vele zeer bekwame medewerkers erkennen
zal. Behalve de politie hebben ook de dienst
van den Hout en Plantsoenen en die der
Volksgezondheid onmiddellijk onder hem
geressorteerd. Dat de stichting van het nieu
we gebouw van den Gemeentelijken Genees
kundigen- en Gezondheidsdienst nog onder
zijn burgemeesterschap heeft kunnen plaats
vinden.is zeker een voldoening voor den heer
Maarschalk geweest.
Het zal hem aan het hart gaan zijn func
tie te moeten neerleggen op een tijdstip
waarop de toekomst zich eindelijk weer eens
wat zonniger laat aanzien. En natuurlijker
wijze zal het hem moeilijk vallen een taak
neer te leggen waaraan hij een zoo belang
rijk deel van zijn leven heeft gewijd. Ook wij
danken hem voor hetgeen hij voor de ge
meente Haarlem heeft gedaan en wenschen
hem een gelukkigen levensavond toe.
R. P.
Stadsschouwburg en Concert
gebouw.
De pacht verlaagd.
De gemeenteaad van Haarlem heeft het
voorstel van B. en W. aangenomen om, in
gaande 1 September 1936. de pacht van den
Stadsschouwburg met f 2000 en die van het
Gem. Concertgebouw met f 3000 per jaar te
verlagen omdat anders geen loonende ex
ploitatie voor den pachter mogelijk moet
worden geacht.
De bevolking van Haarlem.
Woningen voor beter gesitueerden.
Indertijd hebben wij er de aandacht op
gevestigd, dat het als een nadeel wordt ge
voeld, dat te Haarlem niet zooveel keus be
staat in woningen voor beter gesitueerden
als in de randgemeenten.
In de raadszitting van Woensdagmiddag is
een voorstel van B. en W. aangenomen het
bestaande uitbreidingsplan voor den grond
ten Noorden van den Zijlweg aansluitend
aan de gemeente Bloemendaal te herzien.
Eerst was daar op een gesloten bebouwing
gerekend, maar nu is bepaald, dat daar een
half open bebouwing moet komen.
Op die plaats komt dus terrein beschikbaar
voor dubbele villa's of middenstandswonin
gen
Restauratie van de Vleeschhal.
Wordt uitgevoerd met hulp van het
Werkfonds.
De gemeenteraad van Haarlem heeft
Woensdagmiddag het voorstel van B. en W.
aangenomen om voor de restauratie van de
Vleeschhal de financieele hulp van het Werk
fonds te aanvaarden.
De kosten van het herstel zijn geraamd
op f 70000. Er is reden aan te nemen dat het
rijk 50 pet. en de Provincie 15 pet. van deze
koeten zullen betalen.
Te voren was een voorstel Castricum om
bet werk op de normale wijze (en dus ook
tegen de contractloonen) te laten uitvoeren,
verworpen met 27 tegen 7 stemmen.
De Hoogere Burgerscholen.
Het gelijke programma voor de 3 eerste
klassen der AeuB Scholen.
Eenige weken geleden haddefti wij een uit
voerig onderhoud met Dr. W. van den Berg,
directeur van de le H. B. S. B aan de Zijlvest
te Haarlem, over de maatregelen, die de re
geering genomen heeft om een betere aan
sluiting te verkrijgen tusschen de Hoogere
Burgerscholen A en B. Daarin werd medege
deeld, dat het lesrooster voor de eerste drie
klassen dezer scholen in het vervolg gelijk
zou worden. Thans is dit alleen het geval bij
de eerste twee klasSeh.
Het wachten was toen nog op het Koninklijk
Besluit waarin deze gelijkstelling werd be
lichaamd. Nu dit inmiddels verschenen is,
blijkt het geworden zooals verwacht werd.
Wat de H. B S. B aangaat is het aantal
uren voor wiskunde in de derde klasse met
een verminderd, maar de wiskunde in de 4de
en 5de klasse van die school is uitgebreid,
niet alleen wat het aantal uren aangaat,
maar ook de te behandelen stof is vermeer -
derd. Het vak wiskunde op de H. B. S. B is
dus nog meer geaccentueerd. Het onderwijs
in de handelswetenschappen is van de 4de
naar de 3de klasse verplaatst.
Teekenen heeft zoowel in de 3de als in de
4de klasse één uur moeten inboeten.
Nu wordt in de 3de klasse met scheikunde
begonnen en in de 2de met natuurkunde.
In de 3de klasse wordt nu geen plant- en
dierkunde meer gegeven.
Het aantal wekelijksche lesuren is nu voor
de beide scholen;
H.B.S.
A B
Nederlandsch 18 14
Fransch 20 16
Engelsch 15 11
Duitsch 18 14
Handelswetenschappen 12 4 (2)
Staathuishoudkunde 4 2
Aardrijkskunde 12 10
Geschiedenis 12 11
Staatsinrichting 8 2
Wiskunde 18 26
Mechanica 4
Natuurkunde t 5 11
Scheikunde 6 10
Plant- en Dierkunde 4 8
Cosmographie 1
Handteekenen 5 7 (6)
Rechtlijning teekenen 3 (2)
Lichamelijke opvoeding 13 13
Ex- is sprake van dat Bijbelsch oxidex-wijs
op de Middelbare Scholen zal ingevoerd wor
den als vei-plicht leervak, ixi het nu versche
nen Koninklijk Besluit wox-dt daarvan even
wel geexx melding gemaakt.
(Te Neto York is onlangs een con
cert gehouden voor 150 piano's,
hetgeen een ongekend geluids
volume teweegbracht.)
Zoo'n machtig en massaal concert,
Als in New York gegeven werd,
Dat kunnen wij toch maar niet evenaren;
Welk een triomf van samenspel
Werd er vereischt, dat voelt u wel,
Waar honderdvijftig instrumenten waren.
Het klankvoluum was in één woox'd,
Hoe goed gehoord ook ongehoord,
Dat kon men vantevoren ook verwachten;
Het werd een daverend geweld.
Zoo werd ons vol van trots gemeld,
Dat al die spelers ten gehoore brachten.
Helaas, ik mis in het bericht
Een reeks gegevens van gewicht,
Bijvoorbeeld hoeveel toetsen er wel waren;
En hoeveel tonen kwamen wel,
Br dit massaal corxcert in 't spel,
En hoeveel hamers raakten hoeveel snaren?
Hoe vaak gebruikte men 't pedaal?
Niet elk voor zich, maar allemaal,
Dit alles zou ik toch wel willen weten;
Al dient het dan niet de muziek,
Ik denk nu aan de statistiek,
Die men thans nergens meer bij mag
vergeten.
Tja honderdvijftig tegelijk.
Wat is dat groote rijk toch rijk,
Ik heb er weer met eerbied van gelezeix;
Dat doen wij toch Amerika,
Met al ons kunstgevoel niet na
En
laat ons daarvoor blijvend dankbaar wezen.
Zij willen niet medewerken aan een
uitsluitend politiek christelijk
beleid.
Onze'Haagsche correspondent seint ons:
Dr. Colijn heeft hedenmorgen wedex'om
(evenals gisteren) met minister van Lidth de
Jeude een bespreking gevoerd in verband
met de kabinetsformatie.
Naar ons ter oore komt, zou de stand van
zaken aldus wezen, dat de liberalen, willen zij
hun medewerking aan een nieuw kabinet ver-
leenen, er geen genoegen mee zoudexx ne
men, dat een of meer liberale personen slechts
als vakministrs in de combinatie zouden wor
den opgenomen. Dezen zouden gelijke en vol
waardige politieke beteekenis met de overige
leden van het kabinet moeten hebben.
Bovendien schijnt men in liberalen kring
zekere waarborgen te verlangen om te voorko
men dat men zich tenslotte gedwongen zou
zien, verantwoordelijkheid te aanvaarden voor
en mede te werken aan een beleid van uit
sluitend of bijkans uitsluitend politiekrchris-
telijken aard, met verloochening van dé eigen
beginselen.
Voorts hoorden wij o.a. nog als punten
noemen, waaromtrent meer rekening met libe
rale opvattingen gehouden zou moeten wor
den dan thans het geval schijnt te wezen: de
handelspolitiek en het ordeningsvraagstuk.
Zou de door Colijn bedoelde en gewenschte
breedere grondslag thans niet bereikbaar blij
ken, dan acht men het nu wel het meest
waarschijnlijk, dat hij zijn opdracht terug zou
geven.
Op dit oogenblik is echter het overleg nog
gaande.
Het woord is aan
Gladstone:
De beste manier om zijn
vijanden te overioinnen is,
hen te overleven.
Gas en electriciteit te Haarlem.
Vastrechttarief is achteruitgaande.
Het aantal vastrecht gebruikers zoowel wat
gas als electriciteit betreft is te Haarlem in
den loop der jaren nog sterk achteruitgegaan.
Dit is ongetwijfeld een gevolg van de tijds
omstandigheden die velen tot sterke bezuini
ging dwong.
Wij geven ter vergelijking de cijfers op 1
Oct. 1931 en 1 April 1937. Een tijdvak dus van
6V2 jaar.
Gas.
1931 1937
Gewooxi tarief 24138 25764
Vast recht 7691 6172
Totaal
31829
31936
1937
21458
12208
Electriciteit.
1931
Gewoon tarief 14501
Dubbel tarief 1282
Vastrecht 14058
Totaal 29841 34615
Uit deze cijfers is veel af te leiden. Aller
eerst dat het aantal gasgebruikers in die 6V2
jaar slechts met 107 vermeerderd is. De bevol
king steeg in dien tijd van 122.390 tot 133.485,
wat bijna 10 pet. is, zoodat ook het aantal gas-
verbruikers met 10 pet. had moeten stijgen.
Deze cijfers toonen dus aan. dat er thans in
ongeveer 3000 gezinnen te Haarlem geen gas
gebruikt wordt.
Het aantal vastrecht gebruikers voor gas
daalde in dien tijd van 7691 tot 6172.
Voor electriciteit zijn de cijfers minder on
gunstig. Het totaal aantal verbruikers ver
meerderde van 29841 tot 34615. Daaruit is af
te leiden dat er in weinig huisgezinnen elec
triciteit ontbx-eekt.
Het totaal vastrecht gebruikers daalde van
14058 tot 12208.
De autotocht voor Ouden van
Dagen.
Tweede verantwoording van giften.
Hier volgt de tweede opgave van ingekomen
giften voor den autotocht voor ouden van
dagen:
Not. W. f 10, Politiepersoneel f 28,36, S. f 1, B.
f 2.50, B. f 10, F. f 2.50, C. f 3, St. Joannes de
Deo f 10, v. d. P. f 2.50. Mevr. M. f 5, Firma O.
f 5. B. f 1. v. O. f 1. Zuster K, f 2.50, D. f 2.50,
L. f 2.50, H. f 1, D. f 1, V. L. f 1. H. f 1. Perso
neel Haarl. Dagblad f 12.55. Totaal f 105.81.
Het gironummer van den penningmeester is
20365.
,RICHE Zandvoorl HEDEN gaia-avond
Ter gelegenheid jaarverg. A. N. V. V.
Geopend tot 3 uur Entrée 50 cents
(Adv. Ingez. Med.)
(Adv. Ingez. Med.)
De president van de Poolsche republiek, prof. Moscicki, vertoeft op het oogen
blik Boekarest. Bij zijn aankomst werd hij door koning Carol en kroonprins
Michael verwelkomd.
pag.
De pacht van Stadsschouwburg en Con
certgebouw te Haarlem wordt verlaagd 6
De Haarlemsche Gemeenteraad heeft tot
restauratie van de Vleeschhal besloten. 6
Het A. N. V. V.-congres t Zandvoort. 2
De Koninklijke Familie heeft Woensdag
avond een gala-concert bijgewoond. 3
Woensdag heeft een zwaar weer boven
West-Nederland gewoed. 3
Stalin neemt maatregelen tegen de Russi
sche oppositie. 4
De negus zou een proces tegen Italië
willen beginnen. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het afscheid van den burgemeester. 1
Mr. E. Elias: Mensch en vermaken op
Scheveningen 3
Tijdge1100tf.il. Mengelberg. 3
Karl Tiaixder: Koerswijziging in Rus
land? 4
H. D. Vertelling: De Overval. 8
Voor de Vrouw 10
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Gaat onze koffie
handel weer vooruit? 12
J. B. Schuil: Volksdansavond. 12
K. de Jong: Leerlingenavond. 12
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op m
