Een Nieuw Afzetgebied
é53<§>3
Leeuwengebrul.
Het belangrijkste
BERECHT
54e JAARGANG No. '16560
Verscfiijnt Hatelijks, Behalve "op Zon- en Feest3a°feri.
ZATERDAG 19 JUNI 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Birectie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72'/ï.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15034 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230
ADVERTBNTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod I4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abormès. Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.overlijden ƒ400.verlies van hand, voet of oog ƒ200.beide leden duim ƒ100.één lid duim ƒ50.alle leden wijsvinger 60.—
één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger ƒ15.één of twee leden anderen vinger f5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk 15.p A PTNTA 'Q
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. 14 Jr ALrllN/v o.
Wie greep het hollende paard?
Aan een door den Nederlandschen Journa
listen Kring gehouden noenmaal in Hotel
ëe Witte Brug te Den Haag, heeft de leider
van de Nederlandsche handelsmissie naar
Zuid-Amerika, de Minister van Staat,- jhr.
mr. van Karnebeek, Vrijdagmiddag een rede
over deze nieuwe markt voor onze producten
gehouden. Het was een te meer belangrijke
bijeenkomst omdat ZJKjH. Prins Bernhard
haar bijwoonde.
Directeuren, hoofdredacteuren en redac
teuren der Nederlandsche dagbladen, in
grooten getale aanwezig, werden aan den
Prins voorgesteld en na afloop van den
lunch vertoefde hij nog geruimen tijd in oni
midden. Ook de ministers jhr. mr. de Graef'f
en prof. dr. Gelissen waren als gast aan
wezig, evenals de leden der Handelsmissie.
In dit nummer vindt men een verslag
van de rede van jhr. van Karnebeek, die hij
zelf als „een causerie" betitelde omdat het
rapport der Handelsmissie aan de regeering,
grootendeels gereed, nog niet is uitgebracht
en hij uiteraard tl <ns nog geen mededeelin-
gen kon doen over de voorloopig gesloten
handelsovereenkomsten. Al bleven de feite
lijke mededeelingen achterwege, toch gaf de
zeer welsprekende redenaar in deze causerie
ons een helderen kijk op het belang van dit
nieuwe afzetgebied, schetste hij de kan
sen die 'het biedt waarbij hij een
beroep deed op onze nijverheid om ze te
baat te nemen en op de pers om de nieuwe
onderneming te steunen en maakte hij
eenige zeer belangrijke commentaren.
Jhr. van Karnebeek sprak als de pleitbe
zorger van een nieuwen tijd, waarin nieuwe
handelsverhoudingen in de wereld gegroeid
zijn en waarin men zich moet weten te
oriënteeren op nieuwe markten. Hij schetste
het geweldige vasteland van Zuid-Amerika
alleen [Brazilië is al eenige malen zoo
groot als ons Indië r— als een complex van
naties-in-hun-opkomst, vol energie en on
dernemingsgeest. Hun snelgroeiende moderne
centra, getuigen daar van. Eenige andere
Europeesche staten zijn ons vóór geweest in
de pogingen daar nieuwe handelsrelaties te
vestigen en te ontwikkelen: met name
Duitschland en Engeland. Maar wij zijn, zoo
als de missie duidelijk gebleken is tijdens
haar vier maanden van arbeid lin idit wereld
deel, niet te laat. En men wil gaarne met
ons in relatie treden omdat men vertrouwen
heeft in Nederland. iJhr. van Karnebeek leg
de veel nadruk op dit punt en terecht. Hij
schreef de belangstelling voor ons land deels
toe aan een erkenning van onze zelfstandig-
heidspolitiek en aan het besef, dat wij zaken
komen doen zonder eenigen politieken ach
tergrond. Maar hij sprak ook van „een im-
ponderabilium". Inderdaad kan men de fac
toren die tot zulk een sympathie leiden nim
mer nauwkeurig wegen, hetgeen hun waarde
zeker niet vermindert. „Men moet in die din
gen niet alleen in cijfers en vaststaande fei
ten denken", zei de leider der Handelsmissie.
En hij voegde er de mededeeling aan toe
dat men in Brazilië, Argentinië, Chili,
Uruguay niet alleen met Nederland maar
ook met de Nederlanders in relatie wil tre
den en zeer gesteld is op Hollandsche immi
gratie. Dat is een moeilijk vraagstuk, het
eischt onderzoek en nauwkeurige voorberei
ding maar het is van groot belang, zoowel
voor ondernemende jonge landgenooten als
voor de ontwikkeling van het nieuwe afzet
gebied zelf, omdat wij daarin „steunpunten",
door landgenooten bezet, zullen behoeven.
Ge herkent in dergelijke beschouwingen den
man die het geheel breed en zakelijk ziet en
durft opzetten. Daarbij voegde hij de waar
schuwing dat wij voor een deel van onze han
delsbelangen in Azië andere markten zullen
móeten vinden en hij noemde Zuid-Amerika
„het veiligste deel der wereld", dit toelichtend
met de verklaring dat de veelvuldige politieke
conflicten, die er zich hebben voorgedaan, ge
meenlijk alleen de politieke macht hebben be
troffen en het economische leven onberoerd
gelaten. Ook dit is een belangrijke verklaring.
Men zegt „wee den wolf die in een kwaad ge
rucht staat", maar het gerucht is vaak geheel,
altijd grootendeels onbetrouwbaar. Men zal in
ons land moeten weten te onderscheiden en
zich niet door losse praatjes en meeningen
moeten laten beïnvloeden.
Dit is een tijd waarin de Hollandsche ener
gie in zeer veel vormen en op zeer veel ge
bieden zich weer zeer krachtig doet gelden.
Daarom ben ik optimistisch gestemd en ge
loof dat onze ondernemende zakenlieden, zoo
talrijk, zullen weten te bouwen op de hechte
fundeering, door het werk der Handelsmissie
voor onze belangen in Zuid-Amerika gelegd.
R. P.
PERSONALIA.
Mej. A. M. C. de Boer, te Haarlem, is aan
de Leidsche Universiteit tot arts bevorderd.
Twee redders meldden zich aan.
Men zal zich herinneren, dat Dinsdagmiddag
op den Schoterweg nabij de Kleverlaan een
paard, dat schrok voor een plotseling stoppen
de autobus, op hol sloeg, den voerman aan de
teugels achter zich aansleurend. Het paard
rende de Kloosterstraat in, en werd daar door
een burger tot stilstand gebracht, voor het
verdere onheilen kon aanrichten, en de on
fortuinlijke voerman kwam er met enkele ont
vellingen af.
De naam van den redder was aanvankelijk
onbekend, doch Dinsdagavond meldde een
20-jarige kantoorbediende zich bij de politie,
die vertelde het paard te hebben tegengehou
den. Deze werd dus ook in het politierapport,
en daardoor in ons bericht als de redder ge
noemd.
Een onzer lezers, de bloemenkoopman S. uit
de Kloosterstraat maakte ons er evenwel op
opmerkzaam dat niet de kantoorbediende
van der B., doch hij de redder van paard en
voerman was geweest, wat door enkele getuigen
bevestigd werd.
De politie heeft hierop zoowel den heer van
der B. als den heer S. opnieuw gehoord, doch
hierbij is niet komen vast te staan, wie de red
der is geweest, aangezien beiden een nauwkeu
rige beschrijving van het ongeval, en de rol
die zij daarbij hebben gespeeld, gaven.
Aangezien deze kwestie voor de politie verder
van geen belang was, heeft men besloten de
zaak te laten rusten, zoodat er thans twee
redders van voerman en paard in Haarlem
rond loopen, want de vraag doet rijzen, of
misschien elk van hen aan een zijde van het
paard heeft gehangen, zoodat de heeren van
der B. en S. het paard „te samen en in veree-
niging" tot stilstand zouden hebben gebracht.
Gouden feest der Doleantie.
Een herdenking te Haarlem.
Groentjes werden in 1936 aan Haar
lem's Dagblad ter plaatsing opgegeven.
Deze rubriek alleen vulde daardoor
reeds 250 pagina's.
En van jaar tot jaar is dit zoo. Dit feit
bewijst het succes dezer annonces af
doende.
Russische Poolvliegers boven
Sint Josephland.
Alles wel aan boord.
WASHINGTON, 19 Juni (Havas). Het
radiostation te Anchorange in Alaska heeft
een mededeeling van de Russische Poolvliegers
opgevangen, die den volgenden inhoud had:
„Alles wel aan boord. Deelt ons mede, wat
ge van ons kunt hooren. Te 15.15- uur bevon
den wij ons op 82 graden N.B. en 54 graden 10
minuten O.L. We vliegen op een hoogte van
4300 meter.
MOSKOU, 19 Juni (Tass). De poolvlie
gers hebben gisteravond te 22.20 medegedeeld
dat zij zich op een hoogte van 4000 meter bo
ven Franz Josephland bevonden. Koude en
ijzel ten spijt was alles wel aan boord, hoewel
het zicht zeer slecht blijft.
AMELIA EARHART TE RANGOON
RANGOON, 19 Juni (Reuter). Komende
van Akyab is Amelia Earhart hier geland.
Jeugdig fietser door zenuwachtig
heid om het leven gekomen.
(In Zuid-Afrika is groote woede
ontstaan tegen een radioomroep
die, voorgevende dat hij leeuwen
gebrul uit de vrije natuur zou uit
zenden, deze uitzending in werke
lijkheid uit den dierentuin te
Pretoria deed plaatsvinden.)
Daar zit de brave luisteraar,
Diep in zijn leunstoel weggedoken,
Een kopje thee en een sigaar
Veilig te drinken en te rooken.
De radio is aangezet,
Hij zit bij voorbaat al te smullen,
Aan komende sensatiepret,
Op 't thema: hoor de leeuw eens brullen.
Hij leest wat het programma meldt
En denkt in eerbiedvol gepeinzen.
Zoo'n omroeper is toch een held,
Die nergens voor terug moet deinzen,
Hij denkt ook: als men mij het vroeg,
Dan zou ik vast ten antwoord geven,
De dierentuin is mij genoeg,
Voor studie van het leeuwenleven.
En zie, nu bleek het achteraf.
Dat ook de omroeper tenslotte,
Den dierentuin de voorkeur gaf,
Daar met een leeuw niet valt te spotten.
Men vindt het, zachtgezegd, niet mooi,
Dat hij, slechts schijnbaar onverschrokken.
Kalm voor de tralies van een kooi,
De leeuwenhuid heeft aangetrokken.
Men seinde 't heel de aarde rond,
Die nu, op haar beurt, zit te smullen,
Zij heeft voor woede zelf geen grond
En vindt het enkelom te brullen.
Die omroep werkte in de lijn:
Wat nood, als men j' erin laat vliegen,
De wereld w i 1 bedrogen zijn,
Dan zullen wij haar ook bedriegen.
Maar wie dit dwaze standpunt eert,'
Mag daar dan nimmer bij vergeten,
Dat men zichzelf zoo respecteert,
Dat men niet van 't bedrog wil weten.
P. GASUS.
De Kabinetscrisis.
Mr. Goseling bij Dr. Colijn.
Onze Haagsche correspondent seint ons:
Hedenochtend heeft de kabinetsformateur,
Dr. Colijn, op zijn departement een onder
houd gehad met mr. Goseling.
Op grond van wat wij thans nog hooren
verluiden, schijnt men te moeten aannemen,
dat er voor a.s. Maandag geen beslissing
inzake de kabinetsformatie te verwachten
valt.
Intusschen ziet het er naar uit, dat de
kans zeer groot is, dat Dr. Colijn er ten
slotte van zal afzien, thans een definitieve
opdracht tot vorming van een cabinet te
aanvaarden.
AANRIJDING OP DEN SCHOTERWEG.
Vrijdagmiddag om half een heeft op den
hoek SchoterwegPaul Krugerstraat een
aanrijding plaats gevonden tusschen een
een tankauto van de AïP.C. en een per
sonen-auto.
Beide wagens werden ernstig beschadigd.
Personen die dit ongeval gezien hebben wor
den verzocht zich te melden bij het politie
bureau in de Smedestraat.
AANBESTEDING.
Bij de door den architect W. F. v. d. Rotte
gehouden aanbesteding voor den bouw van
een kolenmagazijn met drie bovenwoningen
aan de Raadhuisstraat te Heemstede waren
17 biljetten ingekomen.
Hoogste inschrijver G. Kloos te Heemstede
A en 33 f 24110 .en B f 1220.
Laagste inschrijver J. J. de Korte te Haar
lem A en B f 19590 en B f 960.
HOOGERE BURGERSCHOOL A MET 5-J. C.
Eindexamen.
Voor het eindexamen aan de Hoogere Bur
gerschool A met 5-jarigen cursus te Haarlem
zijn geslaagd de volgende candidaten:
Mej. Hermanda C. van Aken, Mej. Catharina
G. van Asperen, Mej. Maria A. M. Bakkenho
ven, Mej. Aafje A. Bootsma, Mej. Marie E.
Drees, Mej. Frederika M. A. Frantsen, Mej.
Johanna B. Geertsema, Mej. Wilhelmina J, E.
de Graaf, Mej. Catharina Grisel, Mej. Johan
na Hagmeister, Mej. Wilhelmina M. C. Hoge-
land, Mej. Catharina C. Huldy, Mej. Lena W.
Kapteyn den Boumeester, MejIrma. W. Korte
Mej. Sophia Lemmens, Mej. Johanna Lit, Mej,
Elisabeth H. Lobbes, Mej. Elsje van Lookeren,
Mej. Johanna (P. Mandersloot, Mej. Louise
Matzinger, Mej. Aaltje Mosch, Mej. Cornelia
H. Onkenhout, Mej. Cornelia J, Pardoel, Mej.
Annie J. Quee, Mej. Geertje van der Stad,
Mej. Petronella C. H. Steen.ken, Mej. Petro-
nelïa Timmer, Mej. Anna Verkroost, Mej. Eli
sabeth W. Visser, Mej. Aaltje G. P. van der
Want, Mej. Martina E. J. IJff, A. Baas, H Bais
J. Balk, A. C. van den Berg, J. C. Blom, W. ter
Borg, J. C. Bosaans, A. Brandt, J. J. ten Cate,
F. P. CorveT, F. M. Dingemans, J. Drost, Sj.
Duinker, W. B'. Engelenberg, G. Fortgens, J.
U. Hanseier, H. J. Hinfelaar, A. C. Hinze, H.
F. Hoyer, H. F. Jantzen, Th. W. Jenting, J.
Kan, W. A. Kermer, L. A. ten Kley, W. Klip,
D. Koning, H. Kuik, G Lermings, P. Ligten-
stein, G. F. van Löben Seis, D. Molenaar, J. F.
Postuma, J. W. Rodenboog, A. Rosenberg, G.
C. J. W Saelman, H. Schreuder. R. E. Schultz,
B. Serné, A. H. Sipkema, D. Smit, G. Stuker,
H. Visser, C. Voogd, H. J. van Vreeden, G.
van der Wijk, W. Zwart
Het woord is aan
Schiller,
De man moet er op uit
't vijandig leven in.
Das Lied von der Glocke.
Huis te Nieuwstadt ingestort.
Twee arbeiders gedood.
NIEUWSTADT, 19 Juni.
Vanochtend zijn door het instorten
van een huis te Nieuwstadt (bij Sit-
tard) twee arbeiders om het leven
gekomen.
Om negen uur was een viertal arbeiders be
zig met de rioleeringswerken en wegverhar
ding aan de Millenerstraat te Nieuwstadt,
welk werk wordt uitgevoerd door de Novomac
te Heerlen. Zij waren voor het huis van de fa
milie Ubachs bezig met het graven van een
sleuf. Deze sleuf was pas een meter diep, toen
plotseling de voorgevel van de woning geheel
instortte. Twee van de vier mannen konden
zich nog tijdig in veiligheid stellen, doch de
overigen, de 34-jarige L. Stevens en de 48-
jarige K. Stefens, beiden uit Nieuwstadt,
werden onder het puin bedolven. Het dak van
het huis bleef hangen aan een tweetal balken.
Onmiddellijk werden pogingen in
het werk gesteld, de getroffen arbei
ders te bevrijden. Geneeskundige- en
geestelijke hulp was spoedig aan
wezig.
Na een half uur had men de slacht
offers uitgegraven. Een dokter moest
toen den dood bij beiden constateeren.
Het feit, dat het dak van het huis aan
een tweetal balken is blijven hangen, is het
behoud geweest van drie kinderen van de
familie Ubachs, die nog in bed lagen.
Het stoffelijk overschot van de beide
slachtoffers is naar hun woningen over
gebracht.
De Weleerw. Heer Ph. Frank, die Zondag a.s.
te Haarlem wordt geïnstalleerd als Opper
rabbijn van het Ressort Noord-Holland.
De regeering acht thans ingrijpen in ver
band met ziekten van bloembollen noo-
dig. 3
Zal dr. Colijn zijn poging tot kabinets
formatie opgeven? 3
De Baskische troepen zetten de verdedi
ging van Bilbao voort. 4
In de Middellandsche Zee is een Engelsch
schip vergaan, aan boord waarvan zich
talrijke passagiers bevonden. 4
De Oostenrijksche bondskanselier vormt
een particuliere politiemacht. 4
Bioscopen. 6
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een nieuw afzetgebied. 1
P. v. d. Hem: De Russische Poolvorschers 3
Karl Tiander: Sovjet Rusland aan den
afgrond. 4
Dr. P. H. Schroder: Figuren uit het ver
leden. 5
W. S.: De waarde van afval. 5
Dr. Jac. P. Thysse: I11 Thysse's Hof. 5
H. D. Vertelling: Het meisje in den zwar
ten mantel. 5
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen 6
Financieel Economisch weekoverzicht:
De wereldzorgen, die herstel tegenwer
ken 7
Dr. M. Euwe; Een miniatuurtje belicht. 11
C. J. Groothoff: West Europa-Midden-
Europa. 11
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 12
In verband met het /feit, dat het 50 jaar
geleden is, dat ook te Haarlem de doleantie
baan brak, is een herdenkingsnummer van
het Kerkblad der Gereformeerde Kerken te
Haarlem verschenen. Tevens wordt in dit
nummer aandacht gewijd aan het 25-jarig
bestaan van het Kerkblad.
Morgen zal in de kerkdiensten het gouden
feest der doleantie herdacht worden.
In eenige artikelen wordt een uitvoerige
beschrijving gegeven van het kerkelijk leven
van de laatste 50 jaar. Het hoofdartikel is
van de hand van Ds, C. Veenhof, die de
geestelijke beteekenis van de doleantie uit
eenzet en dankbaar constateert, dat het „ge
nadeloon" van de hervormers van dien tijd
een bloeiende kerk is geweest.
Uit de notulen der kerk worden geschied
kundige fragmenten gegeven over de gebeur
tenissen in de dagen der doleantie te Haar
lem. Uit oude Herauten wordt afgedruk welke
rol Haarlem en de Haarlemmers gespeeld
hebben in de doleantie.
Portretten zijn opgenomen van de thans
in de Gereformeerde kerk te Haarlem dienst
doende predikanten Ds. G. W. Siertsema,
Ds. A. M. Boeijnga, Ds. L. Hoorweg Jr., en Ds.
C. Veenhof alsook van de predikanten uit
vroeger jaren: Ds. J. Langhout, 20 Januari
1®893 October 1895, Ds. R. Mulder, 1 Mei
18811 Oct. 1914, Ds. W. Ringnalda 3 Mei
1896>16 April 1918, Ds. D. Tibben 19 Sept.
1897—Juli 1918.
Ds. S. Datema, die ook de kerk van Haar
lem gediend heeft, schrijft een herinnering
aan de dagen der fusie van de kerken A, B,
en C. en 'Ds. G. B Kuyper, geeft de geschie
denis uit het „nabije verleden", waarin hij
herinnert aan de jaren 19181926 toen hij
te Haarlem predikant was.
In andere artikelen wordt gewezen op de
uitbreiding van het jeugdwerk, vooruitgang
van het onderwijs, uitbreiding van de diaco
nale zorg, versterking der kerkelijke finan
ciën, enz.
De heer A. van Driel vertelt bijzonderheden
over de inrichting der kerkelijke huishou
ding voor de doleerende kerk te Haarlem.
Tenslotte vermeldt het nummer bijzonder
heden over de geschiedenis van het kerkblad.
Portretten zijn opgenomen van de eerste
redacteuren de heeren H. B. Weyland, W. F.
van Eek, W. F. Korvinus en H. J. v. d. Vegt.
Zondag wordt in de kerken een collecte
gehouden als dankoffer. Dit geld zal bestemd
worden voor de uitbreiding der Noord-Scho-
terkerk die te klein is.
Voor een vrachtauto gevallen.
Vrijdagmiddag is in de Piusstraat te Tilburg
het tienjarig knaapje J. van der B. uit Goirle,
dat daar op zijn fiets reed, door een vrachtauto
overreden en op slag gedood. Het ongeluk ge
beurde toen de vrachtauto, die den jongen
achterop reed, moest uitwijken voor een tegen
ligger.
Het ventje werd, doordat de wagen hem
dicht naderde, zenuwachtig en kwam te vallen.
Een der wielen ging hem over het hoofd. Zijn
zusje, dat op den bagagedrager zat. viel naar
de andere zijde en bleef ongedeerd.
BEGRAFENIS G. P. J. BECCARÏ.
Vrijdag had op het R.K. Kerkhof te Over-
veen de teraardebestelling plaats van het stof
felijk overschot van den heer G. P. J. Beccari,
in leven directeur van de N.V. Binnenlandsche
Exploitatie Mij.
Ónder de vele aanwezigen waren de heeren
H. J. L. Klein Schiphorst, algemeen voorzitter
van den R. K. Bond van Bouwpatroons; J. P.
A. Nelissen; J. S. M. Vrijland, rentmeester van
Elswout; jhr. F. Teding van Berkhout Jr. en
mr. J. D. Boltjes, directeuren van het Westelijk
Rayon der Twentsche Bank; J. de Jong, di
recteur van Publieke Werken en J. A. van
Asdonk, architect, beiden te Bloemendaal.
Voorts directie en commissarissen van de Bin
nenlandsche Exploitatie Mij., de heer A. E.
Thiery de Bye Dolleman, directeur van de
Haarl. Hypotheekbank, de heer J. Brinkmann,
directeur van de N.V. café-restaurant v.h.
Gebrs. Brinkmann te Haarlem; de heer L.
Molijn, directeur van het Noord-Holl Land-
bouwcrediet en mr. dr. W. P. Vis.
De absoute werd door pastoor L. Willenborg
verricht, die ook tevoren, geassisteerd door
twee kapelaans, de prachtig gezongen Re
quiemmis in de parochiekerk te Bloemendaal
had opgedragen.
Zij, die zich met ingang van 1 Juli
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in Juni nog te verschijnen
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Een groote iacnigte woonde te Wilhelmsliafen de aankomst bij van de „Deutsch-
land", die het stoffelijk overschot meevoerde van de bij den vliegeraanval te
Ibiza omgekomen 31 opvarenden.
