Onze Indische Luchtpostbrief.
Wilna, de stad van het eeuwige vuur
VACANTIE1937
VRIJDAG 25 JUNI 1937
HAAKLEM'S DAGBLAD
7
De nieuwe Indische begrooting. Verbetering
in cijfers vastgelegd. Ook de belastingbetaler
profiteert mee. Verivachtingen omtrent de
ontwikkeling in volgende jaren.
(Van onzen Indischen correspondent.)
Voor het eerst sinds de crisis is een In
dische begrooting bij den Volksraad
ingediend, waarbij op een reëele basis
voor den gewonen dienst de uitgaven
door de geraamde ontvangsten worden gedekt.
Met zekere spanning was dit jaar de opening
van den Volksraad afgewacht, waarbij de aan
bieding der stukken plaats had, omdat na de
verspreide berichten en cijfers omtrent de al-
gemeene opleving, deze zich op de eerste plaats
in de begrootingscijfers en de plannen voor
1938 zouden moeten weerspiegelen.
De indiening van deze begrooting moet dit
maal een aangenamer taak voor de Regeering
zijn geweest dan in de daaraan voorafgaande
jaren. Hoe dikwijls reeds bleken de oorspron
kelijke ramingen tegen te vallen en hoe hoog
stapelden de tekorten zich niet op! Van 1930
tot en met 1936 waren zoodoende deze tekorten
alleen op den gewonen dienst opgeloopen tot
f 505 millioen, terwijl ze op den geheelen
dienst, door bijzondere ontvangsten uit den
buitengewonen dienst, toch nog altijd f 518
millioen bedroegen. En dat, ondanks de onver
moeide werkzaamheden van de begrootings-
commissie, die het heeft bestaan om het ni
veau der zuivere gewone uitgaven van f 515
millioen in 1929 terug te doen brengen tot
f 297 millioen in 1936, waarmede zij kwam be
neden het indertijd als uiterste grens gestelde
niveau van f 300 millioen.
De hulp uit Holland.
Hierbij verlieze men niet uit het oog, dat
deze terugbrenging o.a. werd vergemakke
lijkt, door de hulp van Holland in den vorm
van een bijdrage in de defensie-uitgaven,
terwijl de hulp in den vorm van een garantie
der Indische leeningen niet op een bepaalde
waarde is te schatten. Daardoor is immers
conversie mogelijk geworden van de hoog-
rentende leeningen tegen percentages van 4 tot
3 pet. Mèt deze hulp en rekenend op een ver
wachte voortzetting van de opleving is thans
verkregen niet alleen, dat er geen schuldver
meerdering zal zijn, doch ook dat de aflossing
op de leeningen weer uit den gewonen dienst
kan worden gedekt.
Naast de bij deze begrooting voorgestelde
kleine lastenverlagingen en het treffen van
urgente voorzieningen welke tot dan toe moes
ten worden uitgesteld, is er bovendien nog
ruimte gevonden voor eenige voorzieningen op
salaris- en pensioen-gebied en een tegemoet
koming voor verdere prijsstijging der materia
len, doch dat is dan ook alles. De intering op
de pensioensuitgaven is slechts ten deele ver
holpen, terwijl een verbetering van de schuld
aflossingen, welke door de conversies teveel
naar een verre toekomst zijn verschoven en
een te zware last beteekenen voor het nage
slacht, geheel achterwege moest blijven.
Het vorig jaar slechts een
klein te kort.
De grondslag van de begrooting voor 1938
Is wederom gezocht in de uitkomsten over het
afgeloopen jaar en de verwachtingen omtrent
het loopend jaar. Kende de oorspronkelijke
raming der begrooting voor 1936 nog een ge
raamd tekort op den gewonen dienst van
f 45V2 millioen, de uitkomst heeft aangewezen
dat deze gewone dienst een tekort zal aanwij
zen van f 21]/2 millioen. Exclusief het bijzonder
uitvoerrecht op bevolkingsrubber was er in dat
jaar een tekort op den geheelen dienst van
slechts f 8 millioen. Volgens de verwachtingen
voor 1937 wijst de gewone dienst een overschot
aan van f 0.5 millioen, terwijl de laatste ra
ming nog een tekort liet zien van pl.m. f 41
millioen, zoodat dit jaar een verbetering geeft
van ruim f 41 millioen. De buitengewone uit
gaven erbij gerekend zal naar de Regeering
verwacht de geheele dienst een tekort opleve
ren van ca. f 17 millioen. hetgeen zeker niet te
pessimistisch zal zijn. Wij verwachten een nog
gunstiger uitkomst omdat eigenlijk nog geen
rekening is gehouden met verschillende door
Holland te verleenen terugbetalingen.
Op deze basis dus van een tekort op den ge
wonen dienst voor 1936 van f 21 y2 millioen en
voor 1937 van f Vz millioen, heeft de Regee
ring gemeend de begrooting voor 1938 te kun
nen opbouwen, door daarbij als uitgangspunt
aan te nemen aan den eenen kant de door te
voeren verlagingen van belastingen en enkele
tarieven om de draagkracht der bevolking
wederom op peil te brengen en aan den an
deren kant een verhooging van de uitgaven
in verband met de prijsstij gingen en enkele
zeer noodzakelijke voorzieningen.
Daarnaast moeten echter de nog bestaande
zwakke plekken niet vergeten worden. Zwakke
plekken in de veiligstelling der pensioens
uitgaven, en in de betrekkelijk kleine credieten,
welke zijn uitgetrokken door maatregelen in
verband met de politie, onderwijs en enkele
andere onderwerpen.
De verbetering in cijfers.
Enkele markante cijfers mogen hieronder
een beeld geven van de verbeterde positie van
het Land en de eindcijfers van den gewonen
dienst
in millioenen: Ver-
Raming wachting Raming
Belastingen f 275.3 f 252.2 f 213.9
Landbedrijven f 40.8 f 40.8 f 31.3
Diversen f 26.2 f 27.7 f 23.6
Gewone ontvangsten f 342.3 f 320.7 f 268.8
Netto uitgaven f341.8 f320.2 f304.8
Overschot f 0.5 f 0.5 f 36.0*)
Buitengewone uitga
ven saldo f 20.6 f 17.4 f 27.3*)
f 20.1 f 16.9 f 63.3
Tekort.
Deze opstelling toont dus, dat de gewone
ontvangsten tezamen niet minder dan f 73J/2
millioen gunstiger uitkomen dan de oorspron
kelijke raming daarvan voor 1937 aangaf en
nog altijd rond f 21 Vz millioen meer zullen be-
loopen dan de verwachting voor 1937. Daar
tegenover zijn de gewone netto-uitgaven
slechts f 37 millioen hooger gesteld dan de
raming van het vorig jaar en ruim f 21 y2 mil
lioen hooger dan de verwachting voor 1937.
Kon voor het eerst sedert 1929 weer een
overschot worden geraamd op den gewonen
dienst, de aanzienlijke stijging van de ont
vangsten is „opgesoupeerd" door een vermeer
dering van de uitgaven en een kleine verla
ging van enkele tarieven en van de belastin
gen. Het hieronder volgend overzicht geeft
daarvan een globale samenvatting, vergele
ken met de verwachtingen voor 1937
Onderwijs f 1.5 millioen meer
Openbare werken f 1.3
Gezondheidsdienst f 0.8
Militaire uitgaven f 7.9
Reserve f 10.4
f 2.5
Diversen
Tezamen méér f 24.4 millioen
Minder f 2.8 voor
rente en aflossing alsmede verlofsbezoldigin
gen, wachtgelden e.d. of f 21.6 millioen in
totaal hooger dan de verwachtingen voor 1937.
De belastingverlaging.
Daartegenover werden verlagingen van be
lastingen zóó dringend gevoeld, dat zij vóór de
saneering der pensioenfondsen en de verbete
ring van de schuldaflossing met een vermin
dering van de opcenten op de Inkomstenbe
lasting van 50 op 30 en van de Loonbelasting
van 4 op 3 ct. is gekomen. Het is wel het min
ste wat kon worden gedaan, wil zij eenerzijds
niet achteraf haar eigen crisisbeleid desavou-
eeren en van den anderen kant toch ertoe bij
dragen om de stijgende tendens van de kosten
van levensonderhoud te remmen. Een verla
ging van vennootschapsbelasting, benzine
accijns en invoerrechten kon echter nog niet
op het program worden geplaatst.
Wel echter is de uitgavenzijde aanzienlijk
verbeterd. Immers in tegenstelling met die
jaren, waarin er van werd uitgegaan, dat
het tekort op den gewonen dienst mocht
gelijk zijn aan het bedrag der schuldaflos
sing, zoodat althans geen verdere schuld
vermeerdering plaats vond, worden thans de
uitgaven ter aflossing van schuld wederom
uit den gewonen dienst betaald. Verder heeft
men f 77 millioen aan defensie-uitgaven
kunnen ramen of bijna f 8 millioen meer dan
in 1937 zal worden uitgegeven, heeft men een
reservepost kunnen opbrengen voor stijging
van de pensioens- en personeelsuitgaven en
van de materieele uitgaven ad f 16 millioen,
en werd bovendien nog f 11 y2 millioen uit de
tinontvangsten afgezonderd op den buiten
gewonen dienst, terwijl op dienzelfden dienst
nog een aanzienlijk bedrag voor marine-uit
gaven paraisseert, dat terugbetaald zal wor
den. Houdt men dit verbeterd aspect der be
grooting in het oog, dan is men weliswaar
slechts tot een beperkte lastenverlaging ge
komen, doch ook aan den anderen kant
staan dan verschillende belangrijke verbete
ringen die den eersten stap op den goeden
weg beteekenen. Tegenover de gestegen ont
vangsten stonden blijkbaar zoovele urgente
uitgaven, dat de vermeerdering daarvan het
grootste gedeelte van de verwachte meer
dere ontvangsten heeft opgeslokt.
De winst en de fiscus.
Onder de belastingen, die rond f 23 mil
lioen hooger zijn gesteld dan de verwachting
is voor 1937, valt allereerst de vennootschaps
belasting op met f 13 millioen méér dan de
verwachting voor 1937, op grond van de
aanzienlijk hoogere winsten, die de Indische
maatschappijen zullen maken. De raming
van de invoerrechten is slechts f 1 millioen
meer dan volgens de verwachtingen van
1937. Deze stijging valt eenigszins tegen,
voornamelijk door de verdere doorwerking
van de reeds doorgevoerde verlagingen der
tarieven. Misschien zal de raming door de
groote ruiming van de voorraden en de te
verwachten verhoogde invoeren voor 1938
blijken iets te laag te zijn gesteld. Daaren
tegen zijn de uitvoerrechten niet minder dan
f 7 millioen hooger geraamd voornl. op grond
van het geheven uitvoerrecht op onderne
mingsrubber, waarvan de opbrengst met het
oog op het betrekkelijk hooge restrictie-per
centage en het gestegen prijspeil hooger kan
worden gesteld. Op grond van de verdere
stijging van het benzineverbruik kon de ac
cijnsopbrengst f 1 millioen hooger worden
geraamd, waarnaast ook de tabaksaccijns
f 1 millioen meer zal opbrengen dan de ont
vangst in 1937 zal zijn. Met de vele andere
kleinere verhoogingen komt de belastingop
brengst voor 1938 f 61.3 millioen hooger dan
de oorspronkelijke raming voor 1937 en f 23.1
millioen hooger dan de huidige verwachtin
gen omtrent dit jaar.
Voor zoover de belangrijkste verschillen
bij de bedrijfsontvangsten aangaat, is het
saldo van de opium- en zoutregie aanzienlijk
ongunstiger dan de oorspronkelijke raming
van het vorig jaar, nl. f 2 millioen minder.
Dit is in het bijzonder toe te schrijven aan
de reorganisatie van dit bedrijf en de verla
ging van den prijs sinds de depreciatie. Van
daar ook dat de verwachting voor dit jaar
reeds f 2.1 millioen beneden de raming ligt.
In elk geval is dit echter een verlaging, die
volledig aan den kleinen man ten goede
komt. Daarentegen toont het saldo van het
Boschwezen een verbetering van 3 ton
sinds lange jaren doch verwacht de Staats
spoor voor 1938 een iets ongunstiger saldo
dan verwacht wordt voor 1937. Tegenover
een ontvangststijging van nog f 1 millioen,
verwacht men een vermeerdering der uitga
ven van f IV2 millioen.
De groote gunstige verschillen zitten ech
ter bij 's Lands landbouwondernemingen die
een f 3.8 millioen hooger saldo vertoonen
dan de oorspronkelijke opzet van 1937 en
f 1.2 millioen hooger uitkomen dan de ver
wachting voor 1937. De post zal f 1.8 millioen
meer opbrengen dan de oorspronkelijke ra
ming en door de verdere tariefsverlagingen
f 1 millioen minder dan het saldo van 1937
naar verwachting zal aanwijzen. De Pand-
huisdienst, de barometer van het Inland-
sche leven, levert rond f 1 millioen meer dan
werd geraamd in 1937.
Het tin-potje.
Van het voornaamste belang is echter de
raming van Bankatin, waarvan het voordee-
lig saldo op f 15 millioen is gesteld.
Buiten deze ontvangst op den gewonen
dienst echter is nog een bedrag aan ibaten
op den buitengewonen dienst gestort op
grond van de bepaling in de Indische be
dril venwet, dat boven het voordeelig saldo
van f 15 millioen in een bepaald jaar het
meerdere zal worden gestort in een reserve
potje, totdat dit f 36 millioen bedraagt. Dit
is gedaan om de landsbegrooting minder af
hankelijk te maken van de groote wisselin
gen in den tinprijs, die in vroegere jaren zoo
vele verwachtingen den bodem hebben inge
slagen. De prijs is thans zeer voorzichtig ge
raamd op f 200 per quintaal en een produc
tie van 200.000 quintalen tegen het vorig
jaar een geraamde productie van 141.000
auintaal. Zoowel over de jaren 1936, 1937 en
1938 worden nu stortingen in dit tinpotje
verwacht, zoodat 'dit waarschiinlijk op het
eind van dat jaar reeds meer dan f 30 mil
lioen zal bedragen. In verband met deze ver
beterde prijzen is ook het winstaandeel iin
het Billitonbedrijf f 2V2 millioen hooger ge
raamd dan in den oorspronkelijken opzet
van 1937 en f 1/2 millioen meer dan de ver
wachtingen voor dat. iaar.
Hoewel de belastingbetaler de ontvang-
stenbegrooting als de meest belangrijke ziet,
omdat voor de voorziening daarvan in
hoofdzaak bij hem wordt aangeklopt, is ten
opzichte van de uitoefening der Staatstaak
nog altijd de uitgavenbegrooting van het
meeste belang. Kort samengevat is de groo
te stijging terug te brengen tot de hiervoren
reeds aangegeven groepen, waaronder de
defensie-uitgaven-toename voor land- en
zeemacht met bijna f 8 millioen boven de ver
wachtingen voor 1937 en rond f 13 millioen
boven de oorspronkelijke raming van dat
jaar een voorname plaats inneemt.
Verder de post, waarbij gerekend wordt
op materieele prijsstijging en een salaris
reserve, alsmede het mogelijk geheel of ge
deeltelijk vervallen van de pensioenskortin
gen met een verschil van f 10.4 millioen de
voornaamste posten zijn onder de stijgingen
van f 21.6 millioen der netto-uitgaven boven
de verwachting voor 1937.
Het bedrag van f 8 millioen geeft de voort
gezette versterking van de weermacht weer,
waarmede reeds in 1936 een aanvang is ge
maakt. 1938 toont een cijfer van c.a. f 77
millioen tegen 69 millioen in 1937 en
f 54V2 millioen in 1926. Deze versnelling van
de aanschaffingen wordt uit budgetair oog
punt verantwoord geacht en kan voor zoover
het de legeruitgaven betreft, volledig door
Indië zelf worden bekostigd. Voor de marine
uitgaven daarentegen blijft men een beroep
doen op de Nederlandsche bijdrage in de
kosten. Naast deze gewone uitgaven voor
onze verdediiging is ook nog een aanzienlijk
bedrag voor de marine opgebracht op den
buitengewonen dienst, nl. f 29.4 millioen,
welke voor het overgroote deel door Neder
land zullen worden gefinancierd, aldus een
voortschrijden mogelijk makend op den reeds
ingeslagen weg der vlootversterking.
Let men er tenslotte bovendien op, dat
rente en aflossing f 1.7 millioen minder zul
len eischen en wachtgelden, verlofsbezoldi
gingen f 1.1 millioen minder dan de andere
netto-uitgaven voor de burgerlijke departe
menten f 16 V2 millioen méér dan voor 1937
wordt verwacht.
Doordat in. de begrooting echter nog niet
gerekend is op de terugbetalingen door Ne
derland van de buitengewone marine-uitga
ven. zal bij het plaats vinden van deze te
rugbetaling zoowel de gewone dienst voor
1938 als de buitengewone dienst een klein
overschot aanwijzen. Voor waar een mooi re
sultaat. Alles bijeen genomen geeft de be
grooting voor 1938 een beeld van de alles
zins gewettigde gunstige verwachtingen.
Toch zijn er nog zwakke plekken, die een
mogelijk te optimistischen kijk matigen. In
de eerste plaats de betrekkelijk geringe voor
ziening voor de intering op de pensioens
fondsen. In de tweede plaats de noodzake
lijke vermelde aflossing op de Indische lee-
ningsschuld. Beide zouden tezamen rond
f 60 millioen eischen. En daarnaast zijn en
kele uitgaven, zooals voor politie, onderwijs
en volksgezondheid nog niet genoeg opgezet
om de meest noodzakelijk uitbreidingen te
kunnen treffen.
(Nadruk verboden.)
Minderheden in Polen lijden onder vervolgingen.
mstreeks het begin van onze jaar
telling was Wilna bekend als een
bedevaartsplaats voor de aanhangers
van een in die omgeving heer-
schenden godsdienst. Aan den voet
van den heuvel, waarop grootvorst
Gedimin van Litauen later zijn burcht zou
bouwen, brandde toen een heilig en eeuwig
vuur. Het eeuwige vuur heeft de eeuwen ech
ter niet weerstaan, wèl de stad zelf, die reeds
in 1323 stadsrechten verkreeg en residentie
werd van de Litausche grootvorsten. Toen
tegen het einde van de XlVde eeuw het Chris
tendom werd ingevoerd door den koning van
Polen en Litauen, Jagielo, werd op de plaats
van het heilige vuur de Stanislaus-kathedraal
gebouwd.
Niettemin schijnt de vloek van 'de heidensche
wraakgoden over, de stad te zijn gekomen na
de verwijdering van hun offerplaats, en door
de eeuwen heen hebben de vlammen van oor
log, plundering en verwoesting in Wilna huis
gehouden. En ook nu nog smeult onder de rus
tige oppervlakte van het geórdende twintigste
eeuwsche leven in Wilna een vuur van haat
en vijandschap.
De vlammen van dit vuur heeten: Jodenver
volging onderdrukking van de minderheden.
„Overvallen op de Joden zijn voor de Pool-
sche jeugd van groote opvoedkundige waarde.
De Joden zijn hier vreemde bloedzuigers, het
is te wenschen dat alle staatsburgerlijke rech
ten hun ontnomen worden". Zoo sprak de heer
Kowalski, voorzitter van de partij der uiter
ste nationalisten ter gelegenheid van een straf
zaak tegen aanhangers van zijn partij, die zich
aan een regelrechte pogrom hebben schuldig
gemaakt.
Hoe is de toestand dér Joden in Wilna? Om
daarover inlichtingen te verkrijgen wend ik
mij tot een der bekendste mannen van Wilna,
tot den deken der Wilna'sche orde van ad
vocaten, den heer Petruszewicz, die zelf geen
Jood is, doch een overtuigd Katholiek van
,arischen" bloede.
„Slecht!" zegt deze grijze advocaat.
„Heel, heel slecht. Dat zij armoede moeten
lijden is per slot van rekening nog niet zoo
verschrikkelijk; hierin staan zij niet alleen,
ook de boeren gaat het niet beter. Maar dat
zij, na reeds onder het Russische regime tot
het uiterste achtervolgd te zijn, nu in het vrije
Polen eveneens weer aan terreur bloot staan,
een vervolging om hun ras, stemt mij diep
treurig. Het ergste is, dat deze vervolgingen
geënsceneerd worden door personen, die zelf
ongetwijfeld beter moeten weten. De actie
tegen de Joden wordt tegenwoordig niet meer
met de sprookjes van den ritueelen moord aan
gehitst, doch op moderne wijze, door te bewe
ren, dat de Joden het geld uit het land bren
gen, en de arme boeren, die in den handel
willen gaan. dit beletten. De menschen willen
dat blijkbaar gelooven ook, zelfs de boeren, die
ongetwijfeld beter moesten weten. Want het
is een onwaarheid te zeggen, dat boeren in den
handel wenschen te gaan. In hun huidige be
roep hebben zij tenminste iets te eten, al is het
weinig, in den handel wacht ze gelijke armoe
de als de Joden, dat is: dagen, waarop er hee-
lemaal niets te eten is.
„Achter deze agitatie schuilen politieke
oogmerken, die bedoelen de aandacht van de
overal heerschende armoede af te leiden op
onschuldigen. U behoeft slechts in de Joodsche
wijken hier rond te kijken om te zien of zij het
geld tot zich trekken! De armoede, die daar
heerscht, is niet te beschrijven. Ik zal geen
gruwelverhalen vertellen, doch U slechts enke
le cijfers noemen. In 1936 kwamen tengevolge
van anti-semitische aanslagen 43 Joden om
het leven, meer dan 200 werden gewond. Ik
schaam mij voor mijn landgenooten, die voor
Haarlem's Dagblad GRATIS naar
Uw vacantieverblijf in Nederland.
Ten gerieve van onze abonnés zullen
wij „Haarlem's Dagblad" één week zon
der verhooging voor portokosten naar
hun vacantieadres zenden.
Blijft U langer dan een week dan
kost elke dag meer slechts IV2 cent
voor portikosten boven den gewonen
abonnementsprijs.
De voordeelen hiervan zijn
le. U blijft óók in Uw vacantie op de
hoogte van het gebeuren in Uw
woonplaats en de geheele wereld
daarbuiten.
ie. Doordat Uw abonnement blijft door
gaan, behoudt U het recht op een
eventueele uitkeering uit de aan
ons blad verbonden hooge Gratis
Ongevallen Verzekering.
Sen en ander geldt alléén voor vacantie-
idressen in Nederland.
DIRECTIE
„HAARLEM'S DAGBLAD"
dergelijke barbaarschheden verantwoordelijk
zijn."
Ik heb de Jodenwijken in verschillende Pool-
sche steden bezocht en mij er van overtuigd,
dat Mr. Petruszewics niet overdreven heeft. In
heel Polen heerscht armoede, maar zoo erg als
in deze wijken heb ik ze nergens gezien. Het
hoogstnoodige ontbreekt hier dikwijls, aan
kleeren, eten, dek, aan woonruimte, aan alles
is er het schrijnendste gebrek.
Bij mijn omzwervingen door Wilna heb ik
ook 'met enkele Litauers gesproken, die er in
getale van ruim tienduizend nog wonen. Ook
zij hebben klachten, zij het dan van anderen
aard.
In een krot, terzijde van een van de mod
derpoelen, die in deze wijken straten moeten
voorstellen, woonde een Litausche familie, be
staande uit grootmoeder, man, vrouw en vijf
kinderen. De man. acht en vijftig jaar oud, is
bij een van de schermutselingen om het bezit
van de stad door een schot in het been getrof
fen. Door onvoldoende medische verzorging
werd het been geïnfecteerd en moest geampu
teerd worden. Hij was in het bezit van een goed
beklante levensmiddelenzaak, die echter bij de
eerste onlusten reeds geplunderd werd. Toen
eindelijk Polen in het vaste bezit van de stad
was geraakt, opende hij met het weinige geld,
dat hem overgebleven was, een nieuwe zaak,
die in den beginne heel goed liep. Een voor een
bleven na verloop van tijd de klanten echter
weg: zij, die bij een Pool werkten, werden ge
prest om in Poolsche winkels te koopen. Slechts
met moeite kon de man de zaak drijvende
houden, maar toen de Poolsche leveranciers
hem later credieten weigerden, was hij ge
dwongen om een hypotheek op het huis te
nemen. Nadat hij drie jaar lang regelmatig
de aflossingen had voldaan, gingen de zaken
zoo slecht, dat hij om uitstel van betaling
moest verzoeken. Het werd geweigerd, en mid
den in den winter, bij twintig graden vorst,
werd het gansche gezin op straat gezet. Mede
lijdende buren namen hen zoolang op, tot hij
het krot, waarin hij nu woont, kon huren.
Daarvoor betaalt hij vijf zlotych per week,
plm. f 1.77. Waar hij met het verrichten van
allerlei kleine karweitjes niet meer dan drie
of vier zlotych kan verdienen, moet het heele
gezin meehelpen om te verdienen. De inkom
sten bedragen in de vette weken soms 20
zlotych, zeven gulden tien cent. Meestal is het
minder. De man kan in Litauen door zijn fa
milie weer aan werk geholpen worden, de
Poolsche autoriteiten weigeren hem echter een
pas te verstrekken. Acht personen, die vroeger
tot den gegoeden middenstand behoorden,
leven thans gemiddeld van zes en een halven
gulden per week, in een krot van twee toch
tige kamers. Dat is geen op zich zelf staand
voorbeeld, ik kan er tallooze van aanhalen,
de een nog verschrikkelijker dan de andere.
Bovendien moeten de Litauers in Polen steeds
in angst voor gevangenneming of eindelooze
politie-verhooren leven, daar de autoriteiten
hen op alle denkbare wijzen het leven zuur
maken. Door martelingen worden zij gedwon
gen de onzinnigste misdaden te bekennen,
waarvoor zij dan met onmenschelijk zware
straffen moeten boeten. In de eerste jaren van
het Poolsche bewind vonden de militaire auto
riteiten er een buitengewoon behagen in een
groepje Litauers 's nacht uit hun bed te lich
ten, ze gebonden tegen den muur te zetten en
ze dan als mikpunt voor hun schietoefeningen
te gebruiken. Geen enkele kogel raakte na
tuurlijk, doch het laat zich denken welke
doodsangsten de slachtoffers van dit vermaak
uitstonden. Als men er eindelijk genoeg van
kreeg, werden de onschuldige schietschijven
opgesloten en het duurde dikwijls maanden,
soms jaren eer zij weer vrij kwamen. Litau
sche zang- en tooneelvereenigingen worden
steeds weer ontbonden en van staatsgevaar
lijke bezigheid beticht.
„Een aantal Europeesclie kanselarijen kent
de voorwaarden, waarop Polen bereid is de
normale betrekkingen met Litauen te herstel
len". Dat is het vage antwoord, dat de Pool
sche autoriteiten op vragen naar de Litausche
kwestie geven. Men weigert er meer over te
zeggen.
Ik aarzel niet te zeggen, dat de hierboven-
genoemde feiten, van welker absolute waar
heid ik mij heb kunnen overtuigen, een schan
de zijn voor de overigens zoo trotsche Poolsche
natie. Zelfs de grootste prestaties op het ge
bied van kunst en nijverheid, waarop de Polen
terecht prat gaan, kunnen deze schande niet
uitwisschen.
K. ANDR,
(Alle rechten voorbehouden. Nadruk verboden)
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO CENTRALE OP ZATERDAG
26 JUNI 1937.
Progr. I. Hilversum I.
Progr. n. Hilversum II.
Progr. LH. 8.00 Keulen. 10.20 Pauze. 10.35
Parijs Radio. 12.20 Keulen. 1.20 Vlaamsch
Brussel. 1.35 Keulen. 3.35 Fransch Brussel.
4.20 Keulen. 8,05 Londen Regional. 10.00 Pauze
10.05 Parijs Radio. 11.05 Keulen.
Progr. I.V 8.00 Vlaamsch Brussel. 9.20 Pauze
10.35 Londen Regional. 11.20 Droitwich. 10.55
Londen Regional.
Progr. V. 8.00—7.00 Diversen. 7.00 Eigen gra-
mofoonplatenconcert: Verzoekprogramma.
8.0012.00 Diversen.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlems Dagblad van 1887
UIT HAARLEM'S GEMEENTERAAD.
De zitting van Woensdagmiddag gaf
groote verscheidenheid, en niettegen
staande het mooie weer, dat niet bij
zonder tot vergaderen stemt, maar wel
doet denken aan zomei'verblijven en
vacantiedagen, hebben de heeren zeer
veel afgedaan.
Er werd heel wat ter tafel gebracht
na de croquettes de notulen een
beetje droog, maar smakelijk op-, neen
voorgedragen, volgde een soep, och
neen, een reeks van ingekomen stuk
ken.
Het belangrijkste daarbij was de
mededeeling door den Voorzitter gedaan,
die in herinnering bracht hoe het wel
haast 25 jaar zou geleden zijn dat het
Stedelijk Museum van schilderijen op
het Stadhuis door de verdienstelijke po
gingen van eenige heeren, waaronder
ook sprekei's voorganger, burgemeester
Fock, was tot stand gekomen.
In de vergadering van B. en W. was
reeds ernstig overwogen op welke wijze
men dat feit zou herdenken en tevens
de commissie van het museum hulde te
brengen voor hare toewijding en ver
diensten jegens de gemeente. De Voor
zitter zeide zelf geen voorstel te willen
doen, maar te hopen uit den boezem
van den raad te vernemen dat men zijn
inzichten deelde. Een som van ƒ500 b.v.
zou kunnen worden besteed om de col
lectie van reproducties der schilderijen
van Frans Hals in verschillende musea,
zooveel mogelijk uit te breiden.
De heer Van de Poll betuigde onmid
dellijk zijn volkomen instemming met
het denkbeeld van den Voorzitter, dat
zulk een schitterend getuigenis aflegde
van diens kunstzin, en maakte thans een
voorstel van hetgeen de Voorzitter
alleen als een wensch had uitgesproken.
In beginsel scheen de geheele verga
dering het onmiddellijk eens. Men be
sprak alleen nog waartoe de ƒ500 zou
den worden aangewend, en kwam over
een dat de som aan de commissie zou
worden afgestaan voor het genoemde
doel. Daarmede bracht de Raad tevens
eenparig hulde aan de verdiensten der
commissie die de gemeente zoozeer aan
zich heeft verplicht, en het museum een
Europeesche vermaardheid heeft be-
Luitenant Aalders in vrijheid.
Vonnis: een jaar en 9 maanden met aftrek
zelfden tijd voorarrest,
Res.-luitenant Aalders
De Nederlandsche reserve-luitenant-vlie
ger G. H. Aaldex-s, die in September 1935 in
Duitschland werd gearresteerd verdacht van
verraden van militaire geheimen en com
munistische propaganda, is door het Volksge
recht te Essen veroordeeld tot een jaar en ne
gen maanden gevangenisstraf, met aftrek
van dezelfden tijd voorarrest,, zoodat hij na
de uitspraak op vrije voeten werd gesteld.
Hij werd veroordeeld wegens het verleenen
van hulp bij een poging tot landverraad
onder ernstige omstandigheden.
Belangrijke opdrachten.
Voor de N.V. Carrosseriefabriek te
Waddinxveen.
De N.V. Carrosseriefabriek te Waddinxveen
heeft deze week de volgende groote opdrach
ten gekregen:
20 stuks trambus-carrosserieën voor 48 per
sonen voor de Haagsche Tramweg Mij., Den
Haag, 10 trambus-carrosserieën voor 40 per
sonen voor de Geldersche Tramwegen te
Doetinchem, 8 stuks voor 50 personen voor de
gemeentetram Amsterdam,
Het totaal der thans nog af te leveren wa
gens is hiervoor tot 102 gestegen, waaronder
16 stuks voor de Rotterdamsche Electrische
tram, 10 stuks voor den Stadsdienst
te Haarlem, en 34 voor de Haagsche
Tramweg Mij.
GEVONDEN VOORWERPEN EN DIEREN.
Inlichtingen aan het bureau van Politie,
Smedestraat. Uitsluitend tusschen 11 en 13
uur.
Terug te krijgen bij:
Handschoenen, ceinturen, badpak met hand
doek, Politiebureau, Smedestraat; vracht
brieven. Teeuwen, Siwartstraat 12; hengel
stok, Oldenmarkt, Jansstraat 44 rd., hond,
Borren, Maritzplein 4 Heemstede; idem,
Burger, v. Kinsbergenstraat 49 H Amsterdam
kanarie, Boelhouwer, Beukenstraat 50; por-
temonnaie met inhoud, Smit. N^ssau'aan 16,
idem. John, Emostraat 13; riem, Kosman,
Oude Raamstraat 10 zw Oomens
Trompstraat 12; schoen, Zwarter, Rozen-
prieelstraat 36 B, idem, Pos, Jan Steenstraat
41; zak mèt aardappelen, John, Emostraat 13,
