Het Wantrouwen.
Lotsbeschikking.
Het belangrijkste
54e JAARGANG No. 16568 VerscWinï cfagr'eliiWs: BefTalve op Zon- en FeestHaffèn. DINSDAG 29 TUNT 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Directie: P.W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V. HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72Va.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15034 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 1 2230
ADVERTENTTëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid f 2000.overlijden 400.verlies van hand, voet of oog 200.beide leden duim f 100.één lid duim 50.alle leden wijsvinger 60.
één of twee leden wijsvinger ƒ25.—, alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger 5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15.daptatA'C
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Ge'ülus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. HilvUrLiN 12 irALriJN A b«
Een Parijsch dagblad, „1' Oeuvre" heeft
gisteren in vier-en-een-halven vetgedrukten
regel in den „kop" een treffende weergave van
de kern van het internationale vraagstuk ge
geven. Evenals sommige andere Fransche (en
andere buitenlandsche) bladen geeft 1' Oeuvre
geregeld op deze plaats de een of andere com
mentaar-van-den-dag ten beste. Zooiets heet
in de Fransche pers „une manchette". Het is
wel de bondigste vorm van beïnvloeding van
de openbare meening, die bestaat, maar zij
schijnt nadeelig voor menschen die niet ge
wond zijn zelf na te denken. Hun „inzichten"
worden hun wat al te kort gedicteerd en zij
kunnen er vaak verkeerde of eenzijdige slot
sommen uit trekken.
Maar in dit geval, als zij althans maar even
nadenken moet hun toch wel een licht opgaan.
Want er staat in deze manchette:
„Wij hebben het recht te twijfelen",
zegt Hitier, „aan de waarde van zekere
beloften en waarborgen."
En wij dan!
Hier hebt u inderdaad het internationale
vraagstuk in een notedop. Het is in een der
wonderen van de menschelijke natuur dat de
volken zóó lijdelijk zijn, dat zij dit geschil
maar laten voortduren zonder er hun geduld
bij te verliezen. Duitschland zegt: Wij wan
trouwen de internationale beloften en waar
borgen. Frankrijk antwoord: Wij niet min
der. En straks zouden alle leden van het Euro-
peesche .gezelschap, dat in vroeger tijden
„Europeesch concert" genoemd werd maar deze
muzikale nootr is kwijtgeraakt, met de groot
ste overtuiging precies hetzelfde kunnen ver
klaren!
Het is misschien niet de bedoeling van
1' Oeuvre geweest dit zoo scherp in het licht
te stellen. Het wou zich vermoedelijk beperken
tot een soort straatjongensrepliek, merkwaar
dig overeenstemmend met: „Jij liegt" in ant
woord op precies dezelfde beschuldiging. Maar
in tusschen heeft het meer gezegd, dat door
velen begrepen moet zijn. Vele verwijten wor
den door het buitenland tot het Fransche
volkskarakter gericht, maar gebrek aan
schranderheid heeft daar nooit toe behoord.
Op dit internationale gedoe moet vroeger of
later wel eens een reactie intreden. Men kan
zoo niet eeuwig blijven doorgaan. De belang
stelling voor het onderhandelen over verdra
gen, die gewantrouwd worden zoodra zij ge
sloten zijn, is langzamerhand bij de volken al
tot het nulpunt gezakt. Zij zien het eindelooze
gehannes met onverschilligheid aan. Jaren
lang hebben zij gemeend dat de inbreuken op
verdragen telkens weer oorlogsgevaar ople
verden, maar steeds duidelijker is het gewor
den dat dat er eigenlijk ook niet inzat.
Want men zet wel vele onaangenaamheden
tot elkaar en houdt fraaie redevoeringen om
eigen gelijk te betoogen, maar tot geluk van
de menigte voelt men zich niet sterk en niet
„veilig" genoeg voor het ondernemen van een
Europeeschen oorlog. Alle groote mogendheden
zien daar kennelijk tegenop.
Nu gebiedt de logica om te zeggen: als zij
niet vechten willen, zouden zij het toch beter
met elkaar eens kunnen worden. Maar tot
zulk een hoogte kunnen zij zich niet opwer
ken. Het internationaal gedoe is geworden tot
een sleepend proces, waarin een heele reeks
advocaten min-of-meer overtuigende plei
dooien staat te houden en waarin men niet
tot een resultaat kan komen omdat de rech
ters ontbreken. Alleen het publiek zit er bij,
verveelt zich, luistert wel eens even maar slaapt
spoedig weer in. En de economische herleving
kan zich niet doorzetten omdat het Wan
trouwen heerseht, de welvaart kan niet terug-
keeren omdat het Wantrouwen zoo veel be-
geerenswaardiger schijnt te zijn. De Historie
zal later van dezen tijd moeten getuigen dat er
in het kleine Europa geen groote staatslieden
waren
Want het herstel lag voor het grijpen en er
werd alleen maar geredekaveld en gewan
trouwd.
R. P.
De werkloosheid te Haarlem.
Het aantal daalt langzaam naar de 5000.
Het aantal werkloozen te Haarlem bedraagt
nu 5182. In de afgeloopen week verminderde
het met 35, dezelfde week van verleden jaar
gaf slechts een daling van 6 te zien, een
gunstig verschil dus van 29. Er zijn er nu 862
minder dan in eind Juni 1936.
Langzaam zakt het aantal dus naar de 5000. i
De hoop bestaat nog dat dit aantal en ook
het gunstigste verschil met verleden jaar van
1000 alsnog in de komende maanden bereikt
wordt. In 1936 gaven de maanden Juli en
Augustus schommelingen te zien, terwijl eind
September al weer een stijging van 400 ge
constateerd moest worden. Als nu en de
voorteekenen daarvan zijn er de stijging
eind September tot 200 beperkt blijft, zijn bei
de mijlpalen bereikt.
De Nederlandsche Spoorwegen
in 1936.
Eindresultaat: een tekort van ƒ31.851.183.07.
Aan het thans verschenen verslag over
het jaar 1936 van de N.V. Mij. tot Exploitatie
van Staatsspoorwegen en N.V. Holl. IJzeren
Spoorweg Mij. te Utrecht is het volgende
ontleend
Voor de zevende achtereenvolgende maal
zijn de opbrengsten van het verslagjaar lager
dan die van het onmiddellijk voorafgaande
jaar en zijn de exploitatiekosten wel even
eens verminderd, doch niet in voldoende mate
om den achteruitgang der opbrengsten ten
volle op te vangen, zoodat het batig saldo der
exploitatierekening opnieuw kleiner is.
Daarmee schijnt echter het diepste punt
bereikt te zijn.
De opbrengsten liepen in de eerste negen
maanden van 1936 6.8 procent terug, namen
in de beide volgende maanden nog slechts
4 procent af en stegen in de laatste maand
van het jaar 4.5 procent.
In dit verloop teekent zich af de
lichte verbetering in de economische toestand
des lands, welke in het tweede gedeelte van
het jaar intrad en door het loslaten van
den gouden standaard bevorderd werd. Be
staat er dus uitzicht, dat ééén der voor het
bedrijf zoo schadelijke factoren, die de op
brengsten in zeven jaren met ongeveer
f 85.000.000 d.i. met 47 procent, deden dalen,
geleidelijk zijn kracht zal verliezen, in de
andere kwam nog geenerlei wijziging. De
belemmeringen van den internationalen han
del bleven gehandhaafd; van eenigen maat
regel tot het scheppen van orde in den
chaotischen verkeerstoestand bleek niets en
de bekende nieuwe kanalen noopten ander
maal tot het brengen van nieuwe offers in
den vorm van vrachtverlaging, teneinde nog
overgebleven vervoer voor den spoorweg te
behouden.
In totaal verminderde de opbrengst met
ruim f 5.5000.000. Hiervan komt bijna
f 2.400.000 ten laste van het personen- en
ruim f 2.800.000 ten laste van het goederen
vervoer.
Door voort te gaan met vereenvoudiging,
bezuiniging en opheffing van verliesgevende
lijnen werd een vermindering van de exploi
tatiekosten met ruim 3 3/4 millioen gulden
bereikt..
Wij zijn hiermede, alsdus de directie nog
niet aan het einde, doch wij vreezen, dat de
mede als gevolg van het loslaten van den
gouden standaard ingetreden stijging van
prijzen, die zich in het bijzonder voor mate
rialen en brandstoffen thans reeds sterk doet
gevoelen, verder belangrijk resultaat op dit
gebied niet mogelijk zal maken.
Het eindresultaat van het bedrijf in zijn
geheelen omvang is een tekort van
f 31.851.183.07. De directie geeft de volgende
toelichting:
Wij teekenen hierbij aan, dat het naar
onze schatting rond f 10.000.000 lager zou
zijn, indien Julianakanaal en Twenthekanaal
niet waren aangelegd. Ten behoeve van een
tweetal „kostelooze" waterwegen draagt de
gemeenschap dus jaarlijks behalve rente en
aflossing van de aanlegkosten, en de kosten
van onderhoud en bediening dier kanalen
een last van tien millioen gulden, voorloopig
in den vorm van een zooveel grooter spoor
wegtekort, en alss het mocht lukken dit te
doen verdwijnen, in den vorm van hoogere
spoorwegtarieven, dan anders verlangd zou
den behoeven te worden.
Bij Koninklijke Boodschap van 8 Juni
1936 werd een wetsontwerp tot reorganisatie
van het spoorwegbedrijf bij de Tweede Kamer
der Staten-Generaal aanhangig gemaakt. Het
beoogt o.m. verlichting van de vaste lasten,
die op het bedrijf rusten, overdracht van
den eigendom en de exploitatie van alle aan
den Staat en S.S. en H.S. toebehoorende
spoorwegen aan een nieuwe maatschappij en
de liquidatie van S.S. en H.S.
PERSONALIA.
Aan de Gem. Universiteit te Amsterdam
slaagde onze stadgenoot, de heer J. E. Bloe
mendal voor het doctoraal examen genees
kunde.
Maandag slaagde aan de Technische Hooge-
school te Delft voor het cand. examen civiel
ingenieur onze stadgenooten de heeren J. Vol-
müller, H. van Dusseschoten en H. Sorgdrager.
Het studentenlustrum te
Amsterdam.
trijden voor kellners, sei
chasseurs.
feestcommissie van de b
Drandt" heeft de volgende
iseerd:
endigheidswedstrijd voor kellners
ie uit een wedloop met het dr
dienbladen op een 3x80 meter
endigheidswedstrijd voor seT
,n lunchrooms bovenvermeld,
lloop tusschen de drie groote
:he bierbrouwerijen, n.l. het r<
(estafette), ieder met vijf dc
wers)
muwbaarheidstocht voor chasseurs,
senaat der studenten heeft zich
tard de prijzen aan de winnaars
i.
samelplaats der officials en deeln
Dinsdag 29 Juni om 6 3/4 uur des a
t Melkhuis Vondelpark bij de t
waar ook de wedstrijdbenoodigd
;zig zullen zijn.
;ct na afloop plus minus 9]/2 uur
itreiking plaats vinden op de le
[otel Schiller, Rembrandtplein.
treinramp te Woerden.
chinist tot 3 weken gevangenisstr
veroordeeld.
Gerechtshof te Amsterdam heeft
arrest gewezen in de strafzaak tege;
igen machinist der Ned. Spoorweg
die den stoomtrein reed, welke 7 Oc
j het station Woerden verongelukt
;iens schuld het ongeluk te wij te:
vaarbij twee personen het leven ver
ichtbank te Utrecht had hem toi
i gevangenisstraf veroordeeld, de p
generaal eischte drie weken hech
Hof veroordeelde den machinist to
l gevangenisstraf en bevestigde
MR. A. S. MIEDEMA 70 JAAR.
Is wij meldden viert mr. A. S. Miet
recteur, thans commissaris, der I
Léekbank, vandaag zijn 70en verjaa
.s hedenmorgen mocht mr. Mie
gelegenheid vele bewijzen van be
ontvangen in den vorm van een
bloemstukken (waarbij van direcl
ssarissen der Haarl. Hypotheekb
ïidene cadeaux en vele telegrar
iriftelijke gelukwenschen, ook ui
Nederland's naam in
den vreemde.
Straks zal de Wereldjamboree tien
duizendtallen flinke jonge menschen uit
alle deelen der wereld als gast binnen
onze landgrenzen brengen. Een onge
zochte gelegenheid om ervoor zorg te
dragen, dat deze jongelui, wanneer zij
weer in hun vaderland zijn terugge
keerd, een diepe mooie herinnering aan
ons land medenemen; iets waar niet al
leen zijzelf iets aan hebben, doch wat
ongetwijfeld ook ons land in de toekomst
ten goede zal komen. Daarvoor is geld
noodig. Steunt het comité Jamboree 1937
Kennemerland, dat zich daartoe heeft
gevormd door bijdragen op de rekening
van dit comité bij de N.V. De Twentsche
Bank kantoor Bloemendaal of op post
rekening no. 8250.
PERSONALIA.
Voor de akte N.a., tweede gedeelte (Nijver
heidsonderwijs) zijn te 's-Gravenhage ge
slaagd de heeren C. A. G. Faase, T-h. M. M.
Lamers, C. P. M. van der Linden en P. J. Vor-
werk, allen te Haarlem.
VERKEERSONGELUKKEN.
Hedenmorgen zes uur fietste de 53-jarige
v. d. Z. naast een anderen wielrijder rechts
van den weg in de Kennemerstraat, richting
stad. Hij werd aangereden door een auto, be
stuurd door een taxi-chauffeur uit Den Haag,
die bij het passeeren niet tijdig naar links uit
haalde. Het gevolg was, dat v. d. Z. viel en
gekwetst werd. Hij klaagde over pijn in den
rug. Na door leden van den Ongevallendienst
behandeld te zijn, werd hij per ziekenauto
naar het Sint Elisabeths Gasthuis vervoerd,
waar hij ter observatie is opgenomen. O.a. zal
een Röntgenfoto genomen worden. Zijn toe-
stand is niet levensgevaarlijk. Van het voor
gevallene is proces-verbaal opgemaakt. De
auto is voorloopig in beslag genomen.
De 17-jarige wielrijdster S. raakte Maan
dagavond tien uur op den Schoterweg de
macht over het stuur kwijt, doordat een hond
vlak voor haar den weg overstak. Het meisje
viel en -kreeg vermoedelijk een hersenschud
ding. Door leden van den Ongevallendienst
werd zij behandeld, waarna zij per ziekenauto
naar het Diaconessenhuis werd vervoerd.
pag.
De Nederlandsche Spoorwegen in 1936. 1
Dr. E. van Raalte: Landbouwverhuizing 3
Het Permanente Hof heeft uitspraak
gedaan in het Nederlandsch-Belgische
geschil inzake het Maaswater. 3
Te Princenhage is een sportvliegtuig ver
ongelukt, waarbij de bestuurder om het
leven kwam. 3
Ook Chautemps wenscht financieele vol
machten. 4
De Fransche beurzen worden met ingang
van heden gesloten. 4
Het stoffelijk overschot van de „vliegende
hertogin" zou gevonden zijn. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het wantrouwen. 1
Tijdgenooten: Juffrouw de Bonk. 3
T.: De eerste Europeesche vrouwen in
Indië. 4
Gerth Schreiner; Het leven van Frans
Hals. 5
Serné: Onder dieren. 6
II. D. Vertelling: „Rosita's keuze" door J.
P. Baljé. 6
Dr. W. E. de Mol: Veredeling van sierge
wassen met Röntgestralen.
K. de Jong: Concert in de .Tulianakerk. 8
J. B. Schuil: Liluli, het lustrumspel van
het Amsterdamsche studentencorps. 3
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op
(De aanwijzing van dienstplichtigen
lichting 1939 vangt aan hij den
naam Pieter Johannes Hoogendonk
no. 2495 van het register Amster
dam. Namen, die dicht voor den
zijnen kómen zijn dus vrijgeloot.)
Pieter Johannes Hoogendonk,
ik weet niet wie je wel mag zijn,
't Zij zwart of blond of klein of groot
of dik of van de slanke lijn.
Maar jij hebt nu je dag van roem,
je naam komt voor in elke krant,
En niet maar zóó, doch in verband
met diensten voor het vaderland.
Toevallig kwam jij uit de bus,
voor velen een belangrijk ding,
Verbonden aan jouw lot is dus
het lot van eiken loteling.
Straks loop je in de wapenrok
misschien mijn eigen huis voorbij,
Door mij aanschouwd, maar niet herkend
als prijslot uit de loterij.
Je loopt met d' andren in de pas.
een ransel wippend op je rug,
Je schiet met d' andren op een schijf
en met de andren eet je kuch.
De korporaal roept: Hoogendonk
en jij zegt op je beurt: present
En het appèl gaat rustig voort,
daar je dan een der velen bent.
Maar heden heb je toch je faam,
misschien gebeurt het je niet weer,
Want velen wachten er vergeefs
hun leven lang op d' eersten keer.
Al haal je de fanfares niet
Pieter Johannes Hoogendonk,
Je hebt dan toch den dag beleefd,
waarop één toontje voor je klonk
Je naam genoemd in elke stad
en afgedrukt in ieder blad,
Pieter Johannes Hoogendonk,
jij hebt je gloriedag gehad.
P. GASUS.
Laat nog vóór 1 JULI door PERQUIN
Uw kolenhok goedkoop voorzien.
Dan heeft U heel wat geld gespaard.
En straks geniet U van Uw haard.
(Adv. ingez. Med.)
De viering van den verjaardag van
Prins Bernhard.
In Indië.
BATAVIA, 29 Juni (Aneta). In de vroo-
lijke vlaggende hoofdstad van Ned. Indië be
gon reeds gisteren de viering van den ver
jaardag van Prins Bernhard, o.a. door het
allerwege om klokslag 12 uur in feestelijke bij
eenkomsten gespeeld Wilhelmus.
Hedenmorgen stroomden velen naar het
Waterlooplein waar een parade plaats vond.
Ook te Meester Cornelis en andere garni
zoensplaatsen werd een parade gehouden.
In Den Haag.
Al vroeg in den ochtend vertoonde het
Haaagsche stadsbeeld door de vele vlaggen en
wimpels, dat de eerste verjaardag van Prins
Bernhard in ons land niet onopgemerkt zou
voorbijgaan.
Niet alleen vele particulieren hadden de
driekleur uitgestoken. De overheid en de ten
hove geaccrediteerde gezanten deden evenzoo.
De beugels van de wagens der H. T. M. waren
gepavoiseerd en ook de blauwe tram was met
vlaggen versierd. Bussen en vele taxi's hadden
een feestelijke vlaggenversiering. Het Lange
Voorhout was sinds gisteren in feestgewaad
Toen reeds waren tusschen de boomen aan
weerszijden van het schelpenpad kleurige
wimpels opgehangen.
Ten paleize Noordeinde lagen registers ter
teekening, waarvan een druk gebruik werd ge
maakt. De stadsbeiaard:^r, Joh. de Zwaan,
opende de muzikale vreugde door een caril
lonbespeling, welke hedenmorgen om 11 uur
begon.
In den loop van den middag en van den
avond speelden op tal van plaatsen in de stad
muziekcorpsen, waarvan sommige ook de stad
doortrokken.
Het woord is aan
Fliegende Blaffer:
Het geluk is als een bal
dadige jongen. Het belt aan
en loopt weg.
Hel auto-ongeluk te Wesel.
Toestand van den heer C. Maarschalk
redelijk.
Naar wij hedenmorgen vernamen, blijft de
toestand van den heer C. Maarschalk, die zoo
als men weet in het ziekenhuis te Wesel ver
pleegd wordt, redelijk.
Het is nog niet bekend wanneer het stoffe
lijk overschot van den omgekomen chauffeur,
den heer C. Roskom, naar Haarlem vervoerd
zal worden om hier ter aarde besteld te wor
den, omdat dit verband houdt met verschil
lende formaliteiten die daarvoor vervuld moe
ten worden.
Kon. Petroleum Mij.
Dividend vastgesteld op 16'/ï
Onder voorzitterschap van jhr. ir. H. Loudon,
vond heden, Dinsdag, in gebouw Industria te
Amsterdam de jaarlijksche algemeene verga
dering plaats van de Kon. Ned. Mij. tot ex
ploitatie van petroleumbronnen in Neder-
landsch-Indië, Aanwezig waren 38 aandeelhou
ders, vertegenwoordigende 55860 gewone, 550
preferente en 11 onderaandeelen, rechthebben
de op het uitbrengen van 163 stemmen.
Naar aanleiding van de vraag of over het
verslag iemand opmerkingen wenschte te ma
ken, wees jhr. mr. R. van Lennep op het ver
schil tusschen obligatiehouders en aandeelhou
ders en gaf te kennen, dat de uitspraak van
het bestuur inzake het gopdclausuleproces
volkomen logisch was. Dat de Koninklijke ver
klaard heeft, dat zij de uitspraak van den
Hoogen raad heeft willen afwachten, alvorens
haar houding te bepalen kon niet anders dan
worden toegejuicht. In het tegenovergestelde
geval toch zouden door aandeelhouders wel
licht der maatschappij processen kunnen zijn
aangedaan. Daarom bracht spr. hulcle aan het
bestuur voor de door haar aangenomen hou
ding. Het verslag en de winst- en verliesreke
ning werden vervolgens met algemeene stem-
mraen goedgekeurd en het dividend werd vast
gesteld op 16 V2 procent.
Prof. ir. J. Klopper, die als commissaris aan
de beurt van aftreding was, werd als zoodanig
herkozen.
Vervolgens vroeg de heer van Lanschot of
het niet mogelijk was, het aanbod, door de
Koninklijke destijds aan obligatiehouders ge
daan (en waarvan door een kleine categorie
geen gebruik was gemaakt) te herhalen, aan
gezien het niet uitgesloten was, dat later bij
een eventueele emissie door de Vereeniging
voor den Effectenhandel de noteering van
nieuwe aandeelen zou worden geweigerd. De
directeur-generaal ir. J. E. F. de Kok zeide niet
in te zien, waarom de vereeniging voor den
effectenhandel de noteering van nieuwe aan
deelen zou weigeren. In ieder geval zou de
Koninklijke zich door de Vereeniging voor den
Effectenhandel nimmer laten intiinideeren en
hij meende, dat de maatschappij steeds over
genoegzaam gelden de beschikking zou kun
nen krijgen. Een nieuwe emissie stond overi
gens voorloopig niet op het programma.
Het staalconflict in cle Vereenigde
Staten.
WARREN, 29 Juni (Havas). In de nabij
heid der fabrieken van de Republic Steel heeft
een dynamiet ontploffing plaats gevonden,
waardoor een mast van een hoogspanning,s-
leiding werd vernield, hetgeen tengevolge had,
dat overal de electrische stroom werd ver
broken.
De directie van de Republic Steel heeft me
degedeeld, dat 4000 arbeiders weder aan het
werk zijn gegaan.
Minister-president Goering opent in tegenwoordigheid van Hitier het negende
congres van de Internationale Handelskamer.
