u A ADI 1
ru^c nA
iiLJ
m w Un
UDLAU
Wereldher stel.
Het menschenras.
Het belangrijkste
S4e JAARGANG No. 16577
Verschijnt cfaeeïiiks. behalve op Zon- "en FeestHaeen.
VRITDAG 9 TUUT 1937
f5O AD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
1
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper week f 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72Vt.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 2000.—, overlijden 400.—, verlies van hand, voet of oog 200.—, beide leden duim 100.—, één lid duim 50.—, alle leden wijsvinger 60.
één of twee leden wijsvinger 25.alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger f 5.arm- of beenbreuk 30enkelbreuk 15.polsbreuk 15.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden- HEDEN14 PAGINA'S.
Dit veelbesproken onderwerp is in nieuwste
Instantie te berde gebracht door den Ameri-
kaanschen onderstaatssecretaris Welles, die
in een te Charlotteville gehouden rede de
voorwaarden heeft medegedeeld waaronder
de Vereenigde Staten willen medewerken aan
de pacificatie der wereld. Zij behelzen de cor
rectie van de fouten van Versailles, die den
overwonnen landen alle hoop op een betere
toekomst heeft ontnomen. Zij stellen als pro
grampunten: 1. Trouw aan de vrijwillig aan
gegane internationale verplichtingen; 2. Af
schaffing of beperking der tallooze kunstma
tige belemmeringen van den wereldhandel;
3. Beperking en later vermindering van de be
wapening; 4. Geregelde besprekingen tusschen
de vertegenwoordigers der regeeringen en
vrije gedachten wisseling over internationale
vraagstukken.
Als de Europeesehe landen de onrechtvaar
digheden van het verdrag van Versailles wil
len corrigeeren zal de Amerikaansche open
bare meening ongetwijfeld in overweldigende
meerderheid instemmen met de medewerking
der V.S. aan de wereld-pacificatie, heeft Welles
gezegd.
Merkwaardigerwijze is het excerpt van deze
rede, dat de Nederlandsche pers bereikt heeft,
afkomstig van het Deutsche Nachrichten Bu
reau, het officiëele persagentschap der Duit-
sche regeering, dat eraan toevoegt dat de
tekst van Welles' rede „vermoedelijk" tevoren
door president Roosevelt en minister Cordell
Hull was goedgekeurd.
Helaas doet deze afkomst van het bericht
eenigen twijfel rijzen aan de weergave van
de verklaringen van den onderstaatssecreta
ris. Men weet nu eenmaal uit ervaring dat
dergelijke berichten in .de eerste plaats voor
binnenlandsche propaganda in Duitschland
bestemd zijn. Ook is het „vermoeden" ten
aanzien van president Roosevelt en minister
Cordell Huil een beetje zwak. We zijn niet
lichtgeloovig meer in deze dingen en wachten
liever af tot president Roosevelt en minister
Huil Ze zelf uiten.
Overigens zijn de programpunten, hoewel
schoon, nogal erg vaag. Men kan „trouw aan
de vrijwillig aangegane verplichtingen" wel
vooropstellen, maar hoe denkt men die te
krijgen? Hoeveel staten zullen dien trouw in
eens gaan huldigen en waarom zouden ze
plotseling zoo nobel worden? Wat punt 2 be
treft: de afschaffing der handelsbelemme
ringen wint langzamerhand meer aanhang
maar blijkt een traag en moeizaam proces.
Dit geldt m nog droeviger zin van punt 3: be
perking en later vermindering van de bewa
peningen, vele jaren geleden voorgesteld en in
1931 en 1932 tot taak verheven van de Ont
wapeningsconferentie. Van deze verhevenheid
plofte het ideaal omlaag en viel in scherven.
Sindsdien is het alleen een onderwerp van
conversatie en vooral van hoon geweest en
heeft men zich bezig gehouden met onbeperkt
heid, later wedstrijd in vermeerdering der be
wapening. Daar is men nog steeds mee bezig.
En hoe!
Punt 4: de geregelde bespreking en vrije ge-
dachtenwisseling over internationale vraag
stukken, klinkt alleen maar mooi. Noch aan
geregelde bespreking, noch aan vrije gedach
ten wisseling (behalve binnen de grenzen der
dictatoriaal-geregeerde landen) heeft het ont
broken. Minder gedachtenwisseling, minder
besprekingen en meer besluiten zouden ver
heugend zijn.
De fouten van Versailles, voor het grootste
deel teniet gedaan doordat de overwonnenen
de grootste hun opgelegde beperkingen van het
verdrag zelf hebben opgeheven, vinden thans
haar voornaamsten weerklank nog in Duitsch-
lands gemis van koloniën. Als Duitschland
zijn oude koloniën terug mocht krijgen zal dat
ons in Nederland niet onaangenaam zijn.
Maar de huidige mandatarissen voor d_ie
koloniën voelen er blijkbaar nog steeds niet
voor. „Europa" kan daar geen verandering in
brengen. Het is slechts een werelddeel, geen
staat. Het heeft geen macht, geen woord
voerders zelfs. Gepraat over „Europa moest
dit of dat doen" heeft dus geen enkele zin.
Ofschoon met droefenis moet ik dus wel
vaststellen dat de rede van mr. Welles, in
de versie althans van het D.N.B., geen enkel
nieuw perspectief opent. Op het eerste ge
zicht ziet zij er zoo interessant uit dat zulk
een toelichting niet overbodig schijnt. Alge-
meene programs met ..hoofdlijnen" baten ons
überhaupt niet. Langzaam-aan opbouwen,
met practische maatregelen en zoo weinig-
mogelijk mooie woorden, schijnt [het eenige
stelsel dat iets belooft.
R. P.
EEN STUK VUURWERK IN HET OOG
'S-GRAVENHAGE, 9 Juli. De 29-jarige E.
van V. uit de Stortebekerstraat, die gisteren
avond opden Strandweg te Scheveningen naar
het afsteken van vuurpijlen plotseling door
een brandend stuk pijl getroffen. Het projec
tiel. dat een stuk koolstaaf bleek te zijn, drong
ongelukkigerwijze precies in het linkeroog. De
gemeentelijke geneeskundige dienst bracht de
man naar de ooglijdersinrichting in de Tas
manstraat. Hij zal het oog vermoedelijk moe
ten missen.
Haarlemmers die in Spanje
vechten.
Een aantal werhloozen verdween
spoorloos
Geen ronselarij in het spel.
Zooals uit vele andere landen zijn er ook uit
Nederland verschillende jongelieden en man
nen naar Spanje vertrokken, om daar aan een
van de fronten deel te nemen aan den strijd.
Daaronder behoorden ook Haarlemmers.
Thans bereikte ons de mededeeling, dat den
laatsten tijd een aantal werkloozen uit Haar
lem ongemerkt verdwenen is. Zelfs de vrou
wen en de huisgenooten wisten niets van hun
vertrek af. Uit foto's van het strijdtooneel in
Spanje bleek later, dat zij aan de zijde van
de regeeringstroepen streden. Het vermoeden
werd door onzen zegsman uitgesproken, dat
er ronselaars aan het werk geweest waren om
deze strijders voor de roode troepen aan te
werven.
Uit nadere inlichtingen die wij hebben in
gewonnen bleek, dat van twee gevallen van
Haarlemmers bekend is, dat zij in den bur
geroorlog in Spanje den dood gevonden heb
ben.
De Haarlemsche politie deelde ons mede
dat haar bekend is, dat verschillende Haar
lemmers naar Spanje vertrokken zijn. Daarte
gen zijn geen maatregelen te nemen. De men-
schen vragen een buitenlandsche pas aan
(meestal op een bewijs van onvermogen) en
vertrekken dan naar Spanje. In eenige ge
vallen is dit blijkbaar gedaan zonder dat de
huisgenooten hiervan afwisten. De politie kreeg
verzoeken tot opsporing van de vermisten. Het
betrof hier personen met communistische
denkbeelden. Het onderzoek heeft aan de po
litie de overtuiging gegeven, dat zij aan de
zijde der regeeringstroepen in Spanje strijden.
Bij het onderzoek van de recherche is niet
gebleken, dat hier aan ronselarij gedacht moet
worden. De menschen die aangenomen worden
voor Spanje, weten of begrijpen bovendien
zeer goed, vooral na het vele dat daarover* in
de pers gepubliceerd is, dat zij daarheen ver
trekken om aan den strijd deel te nemen.
Melkverstrekking op de
Haarlemsche Scholen.
Een regeling wordt voorbereid.
Het is bekend, dat het Crisis Zuivel Bureau
goedkoope melk beschikbaar stelt voor de
verstrekking aan schoolkinderen. Deze melk
die normaal niet in ons land verbruikt kan
worden, wordt nu verwerkt tot; kaas voor uit
voer naar het buitenland gestemd, terwijl on
ze regeering dan een toeslag op den prijs
geeft. Als nu de schoolkinderen die melk con-
sumeeren profiteeren zij van dezen toeslag.
In enkele gemeenten wordt reeds melk op
de scholen verstrekt. Het resultaat van deze
melkvoeding, die gebaseerd is op de verstrek
king van 1 Liter per week per kind. is zeer
gunstig.
Eenigen tijd geleden is in den Haarlem-
schen gemeenteraad over deze melkver
strekking gesproken.
B. en W. van Haarlem hebben thans
aan den directeur van den Gemeen
telijken Geneeskundigen Dienst op
gedragen een organisatie van deze
melkvoeding op de scholen ter hand te
nemen.
Dr. W. B. Smit, die naar hij ons verzeker
de, veel nuttig effect van deze verstrekking-
van melk verwacht, zal bij die organisatie
zooveel mogellijk spoed betrachten, maar het
zal toch nog wel eenige maanden duren voor
begonnen kan worden. Er is 'namelijk een
vrij omvangrijke organisatie noodig, want het
is de bedoeling, dat de financieele offers voor
de gemeente zooveel mogelijk beperkt wor
den. De ouders van de kinderen die de melk
zelf kunnen betalen moeten dit doen. De
prijs voor deze gepasteuriseerde melk is 11
cent per Liter. Ouders die daartoe niet in
staat geacht worden krijgen de melk voor
minder. Er wordt aan gedacht den prijs voor
de kinderen uit gezinnen van werkloozen op
slechts 3 cent per week te stellen.
Er zullen vergaderingen met oudervereeni-
gingen gehouden worden om aan te dringen op
deelneming aan deze melkvoeding. De organi
satie zal zoo gemaakt worden, dat de kinderen
de melk in de klas drinken. De kinderen krij
gen daarvoor kaarten, maar hoewel daarvoor
door de ouders verschillende prijzen betaald
zullen worden, kan zelfs de onderwijzer niet
zien hoeveel op elke melkkaart betaald is.
Er is bij het Crisis Zuivel Bureau een, film
in de maak om propaganda te voeren voor de
melkverstrekking op de scholen. Er zal ge
tracht worden daarvan ook te Haarlem eenige
vertooningen te krijgen om de zaak te stimu-
leeren.
Warme maaltijden
In ons vorig nummer is reeds medegedeeld,
dat de dames van het Comité voor School-
voeding te Haarlem in het komende winter
seizoen niet meer hun taak zullen opvatten.
Deze commissie zorgde voor de uitreiking van
het voedsel dat bereid werd in de keuken der
St.-Vincentiusvereeniging. De kosten daar
van werden bijna geheel door de gemeente
gedragen.
Er is geen denken aan dat in den komenden
winter de verstrekking van de warme maaltij
den aan kinderen van behoeftige ouders ach
terwege kan blijven.
De organisatie zal nu door de gemeente,
vermoedelijk onder leiding van den Genees
kundigen Dienst, moeten geschieden. Niet on
mogelijk is, dat er nu tegelijk naar gestreefd
zal worden om het eten op scholen te ver- i
strekken en niet meer naaide lokalen j
ever de gemeente verspre.... Daarop is al j
eenige keeren in den gemeenteraad aange
drongen.
Mondverzorging voor School
kinderen.
Het werk begint over eenige maanden te
Haarlem.
Naar wij vernemen is de voorbereiding van
de mondverzorging voor schoolkinderen thans
zoover gevorderd, dat binnen enkele maanden
met dit werk begonnen zal worden. Er zal eerst
nog met medewerking van de hoofden van
scholen een enquête onder de ouders gehouden
worden. Tevens zal een oproeping gedaan wor
den om donateurs voor de vereeniging te ver
krijgen om deze belangrijke zaak financieel te
steunen.
Het £s de bedoeling dat eerst de gebitten
van de kinderen van de eerste klasse der
lagere scholen verzorgd worden.
De Verkeerslichten.
Op Stationsplein en Groote Markt weldra in
werking.
Met ingang van Maandag 12 Juli a.s. zul
len de verkeerslichten op het kruispunt Sta
tionspleinKruiswegRozenstraat in gebruik
worden genomen. Waarschijnlijk zal van
Maandag 19 Juli a.s. de verkeersregeling op
het kruispunt Groote MarktBarteljoris-
straatZijlstraat automatisch geschieden.
Bij de regeling op eerstgenoemd kruispunt
zal het verkeer, komende van den Kruisweg
uit zuidelijke richting, niet meer linksaf mo
gen gaan naar de Rozenstraat, terwijl het
zelfde verboden zal worden voor het verkeer
van den Kruisweg zijde viaduct naar het
Stationsplein.
Uit het zuiden komende kan men dus het
beste via Parklaan Kenaupark of door de
Kenaustraat naar de Rozenstraat rijden, ter
wijl zij, die van het noorden komen voortaan
via Kennemerplein en Jansweg-viaduct het
Stationsplein kunnen bereiken.
De z.g. moederklok, die op het Verwulft staat
zal voorloopig alle drie verkeerspunten re
gelen, in afwachting van het nieuwe apparaat
dat over enkele maanden' geleverd zal wor
den en waarmede ieder verkeerspunt afzon
derlijk geregeld kan worden.
Wat de rijtijden voor de drie phasen op het
Stationsplein en Groote Markt betreft zijn wij
dus momenteel afhankelijk van de instelling
der tijden op het Verwulft.
Het publiek dient bij de beoordeeling hier
mede wel rekening te houden en de nieuwe
regeling op beide kruispunten geheel als een
voorloopige te beschouwen.
Restitutie van heffingen aan
kweekers.
Door het bloembollensurplusfonds.
's GRAVENHAGE, 9 Juli. Naar wij van
bevoegde zijde vernemen, heeft de regeering
aan het bestuur van het bloembollen-surplus-
fonds te Haarlem medegedeeld, dat het niet
voor afkoop van surplus noodige gedeelte der
voor dat doel in eenig jaar geïnde gelden, tel
kenmale aan de kweekers zal kunnen worden
gerestitueerd, met dien verstande, dat van het
totaal-bedrag der heffingen, elk jaar 2 pet.,
zal worden aangewend tot geleidelijke vorming-
van een reserve in genoemd fonds, tenzij bij
zondere omstandigheden een ander percentage
wettigen
Een vijfling op Cuba geboren.
Vier jongens en een meisje.
HAVANA, 9 Juli (Havas). De correspon
dent van het blad „Pueblo" meldt, dat de te
Sera, een dorpje in de provincie Pinar del Rio,
wonende boerin Maria Vega Cruz vier jongens
en een meisje ter wereld heeft gebracht. De
pasgeborenen zouden het goed maken.
(Volgens statistieken van den
Volkenbond telt de ivereldbevol-
king thans 2100 millioen zielen.)
Tweeduizend eenhonderd millioen, een getal
Te groot voor het menschlijk bevattings
vermogen,
Met eigen verlangens en zorgen voor oogen,
Tezamen krioelend in 't aardsch tranendal.
Groote en kleine, grove en fijne,
Slimme en domme, rechte en kromme,
Kwade en goede, frissche en moede,
Rijke en arme, koude en warme,
Jonge en ouwe, trouwe, ontrouwe,
Stomme en knappe, stevige, slappe,
Zwarte en blonde, zieke, gezonde.
Sterke en zwakke, wilde en makke,
Scherpe en botte, wijze en zotte,
Magere, vette, slordige, nette,
Korte en lange, flinke en bange,
Weeë, sportieve, nare en lieve,
Ruwe en zijden droeve en blijde,
Langzame, snelle, zachte en felle.
Tweeduizend eenhonderd millioen bij elkaar.
Die alle hun strijd en hun nooden beleven.
Peuteren, ploeteren, denken en streven.
Vol vreugde in voorspoed en angst voor gevaar.
Het bonte tableau, kleurig, warrig en druk.
Verdeeld en gescheiden in duizenden vormen,
Op zoek volgens zeer uiteenloopende normen.
Maar allen op zoek naar het menschlijk
geluk.
P. GASUS.
Een dozijn misdadigers
ingerekend.
Zij hebben zeer veel op hun
kerfstok
De rust in Haarlem is teruggekeerd.
In de afgeloopen weken hebben wij ver
schillende mededeelingen gedaan over aan
houdingen die door de Haarlemsche recher
che zijn gedaan. Het betroffen hier in het alge
meen ernstige misdrijven, inbraken en brand
stichtingen.
Er zitten nu niet minder dan 12 ver
dachten in het Huis van Bewaring.
Tot deze bende behooren 9 mannen
en 3 vrouwen.
Hoe verder het onderzoek kwam hoe meer
er aan het licht kwam. Het betroffen hier
misdrijven niet alleen te Haarlem gepleegd,
maar ook te Bloemendaal, Zandvoort, Velsen,
Castricum, Heemskerk en Alkmaar.
In de laatste dagen is bij het nog steeds
voortdurende onderzoek het spoor gevonden
van een brandstichting in de gemeente Velsen
en eenige inbraken in Zandvoort. Het vermoe
den bestaat bovendien dat op den duur nog
wel meer los zal komen van misdrijven van
anderen datum.
Het geval van de brandstichting te Velsen
dat nu door de bekentenissen van de daders
in het Huis van Bewaring aan het licht geko
men is, betreft een geval dat 8 jaar geleden
heeft plaats gehad. Iemand die toen korten
tijd in die gemeente woonde heeft gepoogd
zijn winkel in brand te steken, maar het is
niet gelukt, want het vuur werd met enkele
emmers water gebluscht.
Het 'grootste gedeelte van het misdadigers-
gilde uit Haarlem en omgeving is nu door de
bovenbedoelde aanhoudingen veilig opgebor
gen. Nadat zij ingerekend zijn is het in Haar
lem en omgeving rustig geworden, van inbra
ken wordt op de rapporten van de politie in
de laatste weken geen gewag gemaakt.
Het blijkt dus wel dat de Haarlemsche re
cherche een zeer goede vangst heeft gedaan.
Het woord is aan
Napoleon
De verbeelding beheerscht
de wereld.
Voorloopige wapenstilstand
tussclien de Cliineesche en
Japansche troepen.
Beide strijdkrachten trekken zich terug.
PEIPING, 9 Juli (Reuter-A.N.P.) Tegen
het aanbreken van den dag ontbrandde de
strijd tusschen de Chineesche en Japansche
troepen opnieuw, nog voordat het accoord dat
de terugtrekking bepaalt van de tegenover el
kaar liggende strijdkrachten, tot uitvoering
was kunnen woi-den gebracht.
Dank zij het feit echter, dat de be
voegde personen weldra tusschenbeide
kwamen was het gevecht slechts van
zeer korten duur en overeenkomstig de
vannacht tot stand gekomen afspraak
trokken de Japanners zich terug op
den linker- en de Chineezen op den
rechteroever van de Joenting. Mili
ciens bezetten de garnizoenssteden,
welke de Chineesche troepen hadden
ontruimd.
Over het verloop der onderhandelingen,
welke vannacht om vier uur tot het sluiten
van bovengemelde afspraak geleid hebben,
verneemt hét Duitsche Nieuwsbureau nog het
volgende:
De na middernacht begonnen besprekingen,
waarbij generaal Tsjang Joeng Joeng optrad
als vertegenwoordiger van China, majoor
Matsoei als vertegenwoordiger van het Japan
sche Kwantoengleger en de luitenant-kolonel
Machii als vertegenwoordiger van het Japan
sche garnizoen in Noord-China. hebben om
vier uur geleid tot een voorloopigen wapen
stilstand en tot terugtrekking van de Japan
sche en de Chineesche strijdkrachten. De
overeenkomst bepaalt, tot op welke afstand
beide partijen zich zullen terugtrekken. De
ontruiming geschiedde geheel overeenkomstig
deze bepalingen der overeenkomst.
Een misverstand scheen echter de hervatting
van den strijd te veroorzaken, want tusschen
vijf en zes uur klonk uit de richting van de
Marco Polobrug weer hevig kanongebulder.
Volgens betrouwbare opgave bedroe
gen de verliezen der Japanners tot het
sluiten van den wapenstilstand zestien
dooden en ruim 40 gewonden en die
der Chineezen ongeveer vijftig dooden.
Alfonso's zoon koning van liet
reclitsclie Spanje?
Franco verzoekt den ex-kroonprins naar
Spanje terug te keeren.
De secretaris van de graaf van
Covadonga heeft volgens Havas ver
klaard, dat generaal Franco herhaalde
malen den ex-kroonprins van Spanje
getelegrafeerd heeft met het verzoek
naar zijn land terug te keeren. De
secretaris deed geen mededeeling van
de juiste termen van deze telegram
men, maar zeide wel, dat generaal
Franco den graaf van Covadonga ver
zocht had „zoo spoedig mogelijk" naar
Spanje te komen. Dé secretaris voegde
hieraan toe: „Ik acht het zeer moge
lijk, zoo niet zeker, dat mijn meester
koning zal worden".
De graaf en gravin van Covadonga
zullen 3 Augustus uit Havana vertrek
ken naar het zuiden van Frankrijk,
vanwaar zij na een kort verblijf naar
het zuiden van Portugal en vandaar
naar Salamanca zullen gaan.
pag.
Enkele Haarlemmers, die naar Spanje
zijn getrokken, zijn gesneuveld. 1
Een regeling voor melkverstrekking op
Haarlemsche scholen wordt voorbereid. 1
Over eenige maanden begint te Haarlem
de mondverzorging voor schoolkinderen 1
Te Haarlem zijn een groot aantal misda
digers ingerekend. j
Voor graanvoorraden treedt op 9 Augus
tus een nieuwe regeling in werking. 3
De Wateler-vredesprijs is toegekend aan
Lord Baden Powell. 3
Een weg in wording nabij Sassenheim. 3
Kans op een minnelijke schikking van
het jongste incident in het Verre
Oosten? 4
De revisionisten en Arabieren verzetten
zich tegen het plan inzake Palestina. 4
Drie terechtstellingen zijn te Berlijn vol
trokken. 4
ARTIKELENENZ.
R. P.: Wereldherstel.
K. de Jong: Concert der H. O. V. V
Van onzen Weenschen correspondent:
Warme dagen in Weenen. 4
H. D. Vertelling: Inspectie. 6
Van onzen Weenschen correspondent:
Revolte in de zïgcunerswereld. 7
Sport in 't Kort. 9
Voor de Jeugd. jq
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 11