Non-interventie commissie nam
nog geen beslissing
Thijs IJs heeft een raar avontuur
Tandheelkundig
Instituut
GEHEEL GEBIT
KOPENHAGEN's RONDE TOREN
Z AT EED.G 31 JULI 1937
HAARLEM'S DAGBLAD
9
Von Ribbentrop attaqueert Sovjet Rusland.
Reuter meldt uit Londen 30 Juli:
Men meent te weten, dat in de ver
gadering der ondercommissie die
drie uur heeft geduurd, geen enkel
besluit is genomen.
De commissie zal in het begin van
de volgende week opnieuw bijeenko
men.
De Duitsche vertegenwoordiger, Von Rib
bentrop, was de eerste, die het woord voer
de. Hij zeide, dat Rusland door de toeken
ning van de rechten van oorlogvoerenden
aan de partijen in Spanje te weigeren, het
Britsche plan had vernietigd. Het is, aldus
Von Ribbentrop, onder deze omstandigheden
nutteloos over te gaan tot een bespreking
over de bijzonderheden der ontvangen ant
woorden. De Duitsche regeering moet zich
haar houding ten aanzien van alle punten
voorbehouden, in verband met den nieuwen
toestand: „Wij Duitschers zoo zeide de
ambassadeur ..weten sedert lang. dat er
zonder Sovjet Rusland geen burgeroorlog in
Spanje zou zijn".
Von Ribbentrop hield vervolgens een plei
dooi voor het toekennen van de rechten van
oorlogvoerende aan Franco. Spreker zeide,
dat de commissie oij de behandeling van
het Britsche plan de gevoelens en wenschen
der Spanjaarden slechts als bijzaak heeft
beschouwd. Generaal Franco is een trotsche
patriot. Hij is de bevrijder van zijn vader
land uit de macht van hen, die het ver
nielden, hij is meester in het grootste ge
deelte van het land en thans wil men hem
voorstellen commissies naar zijn havens te
zenden, welke moeten toezien op den toe
voer voor zijn troepen, die moeten toezien op
het vertrek van de vrijwilligers, welke aan
zijn zijde strijden",
Von Ribbentrop vroeg de commissie, of zij
werkelijk gelooft, dat de trotsche Spanjaard
dit alles zal aanvaarden, wanneer men hem
niet de geringste rechten van oorlogvoeren
de toekent. Men moet zich niet vergissen,
zonder tegenprestatie zullen de voorstellen
van de commissie niet worden aanvaard.
Lord Plymouth zette in het kort de ant
woorden van de verschillende regeeringen op
de Britsche voorstellen uiteen.
Hij achtte het noodzakelijk, dat alle re
geeringen, die in de commissie vertegen
woordigd zijn, het Britsche plan eenstem
mig aannemen, voor de strijdende partijen in
Spanje geraadpleegd worden, aangezien het
anders niet waarschijnlijk is, dat zij het plan
zullen aannemen.
De vertegenwoordiger van de Sovjet-Unie.
Maisky, zeide vervolgens, dat de woorden van
Von Ribbentrop onrechtvaardig waren. Het
doel van de piet-inmenging is te voorko
men dat wapeiien en menschen naar Spanje
worden gezonden. Het teekenen van de rech
ten van oorlogvoerenden heeft niets te ma
ken met de niet inmenging en is alleen uit
gevonden om. de kwestie te vertragen, zoodat
de faècistéri gelegenheid hebben wapenen en
manschappen naar Spanje te zenden.
Lord Plymouth sloot de bespreking met de
verklaring, dat een vitaal punt moet wor
den opgehelderd en we] de vraag of de rech
ten van oorlogvoerenden moeten worden
toegekend en wanneer. Hij stelde voor de
vergadering te verdagen tot een tijdstip,
dat hij zal vaststellen, vermoedelijk volgende
week Donderdag of Vrijdag. Hij verzocht de
vertegenwoordigers zich met hun regeerin
gen in verbinding te stellen, om te onder
zoeken of zij de door hem gewenschte op
helderingen kunnen verschaffen.
Het communiqué over de vergadering be
helst in de eerste plaats de antwoorden dei-
verschillende staten op de Britssche voor
stellen.
De regeeringen van België, Tsiecho-Slo-
wakije en Zweden betuigen hiermede in be
ginsel haar instemming en wijzen er op, dat
een terugtrekking der vrijwilligers uit Span
je een „conditio sine qua non" is voor de
erkenning als oorlogvoerende.
Het antwoord van Frankrijk omschrijft tot
in bijzonderheden de aanvaarding der voor
stellen. en merkt op, dat na het herstel dei-
controle. en na de terugtrekking der vrijwil
ligers. de Fransche regeering ermede accoord
zal èian. dat beide "partijen gemachtigd
worden op zee zekere rechten te verkrijgen
welke het internationale gebruik aan oorlog
voerenden toekent.
Het Duitsche antwoord dringt aan op een
samengaan van de terugtrekking der vrijwil
ligers en de erkenning als oorlogvoerende en
geeft tevens te kennen, dat het openen van
onderhandelingen met de partijen in Spanje
moet afhangen van de over alle in het plan
Peiping door de Japanners
omsingeld.
Reorganisalir van het Chineesche
leger.
Pao Ting Foe en Lioe li Ho gebombardeerd.
Reuter meldt uit Sjanghai 30 Juli:
Het tooneel der vijandelijkheden is van
daag verplaatst van Tientsin naar Peiping.
dat geheel door Japansche troepen omringd
is. Door den Grooten Muur zijn gemotori
seerde afdeelingen naar de streek ten noord
westen van de stad gekomen en bij het zo
merpaleis ziin twintig vliegtuigen" gedaald.
Na de bezetting van Takoe beheerschen de
Japanners alle strategische punten tusschen
Peiping en de zee. Een groot deel van het
29e leger trekt terug op Pao Ting Foe. Vol
gens Chineesche verklaringen zal het leger
gereorganiseerd worden.
Uit Nanking wordt gemeld, dat verschei
dene Japansche vliegtuigen gistermiddag
Pau Ting Foe en Lioe Li Ho, hebben gebom
bardeerd. Te Lioe Li Ho, aan de spoorlijn
PeipingHankau, veertig kilometer ten zuid
westen van Peiping. is de schade aanzien
lijk.
Te Tientsin heerscht een ware chaos. In
de Chineesche stad zijn de straten bezaaid
met lijken, duizenden personen, wier wonin
gen vernield waren door de bombardemen
ten. brachten den nacht op straat door. Zij
hadden verzocht toegelaten te worden in de
Ttaliaansche nederzetting, doch de poorten
bleven gesloten. Eerst in den ochtend werd
toegestaan door de Italiaansche concessie
naar de Fransche te gaan.
gestelde kwesties te nemen besluiten. Het
merkt bovendien op. dat de controle en de
erkenning als oorlogvoerende moeten wor
den uitgeoefend te land, ter zee en in de
lucht.
De Italiaansche regeering aanvaardt het
plan zonder nader commentaar. Inzake de
erkenning is zij echter van meening. dat
deze onverwijld moet worden verleend. De
beide partijen in Spanje moeten zelf de
grondslagen aangeven, waarop zij bereid zijn
over de erkenning te spreken.
De Portugeesche regeering doet talrijke
voorstellen aan de hand, weke in hoofdzaak
overeenstemmen met de opmerkingen van
Duitochland en Italië.
Het Sovjet-Russische antwoord bevat hiel
en daar krachtige uitdrukkingen ten aanzien
van de Spaansche opstandelingen en geeft
sterken twijfel te kennen of de terugtrek
king der vrijwilligers ooit ten uitvoer zal
worden gelegd. De sovjet-regeering weigert
er mede in te stemmen, dat de Engelsche
regeering terstond er toe zou overgaan met
de Snaansche partijen over de erkenning als
oorlogvoerenden te onderhandelen.
Twaalf opvarenden van de
„Andutz Mendi" verdronken.
Drie konden worden gered.
NIMES. 30 Juli. Drie matrozen der
„Andutz Mendi" werden uit zee opgepikt, waar
zij ronddreven op een omgekeerde sloep, waar
in zij met twaalf anderen van het schip ge
vlucht waren. Deze twaalf waren echter ver
dronken.
De kapitein der „Andutz Mendi" meent, dat
zijn schip door twee duikbooten beschoten
werd, daar de projectielen zoowel van bak
boord- als van stuurboord zijde kwamen.
(Havas).
Eden over de niet-inmenging
Bezwaarlijk uit de bestaande moeilijkheden
te redden.
De Britsche minister van buitenlandsche
zaken. Eden, heeft gisteren in het Lagerhuis
in antwoord op de vragen van Attlee o.m. het
volgende verklaard:
Het zou gevaarlijk zijn den indruk in de
wereld te wekken, dat wat er ook moge ge
beuren. de Britsche regeering tot geen enkele
actie zou overgaan. De regeering heeft nooit
iets van dien aard gezegd. Integendeel, wij
hebben precies het tegenovergestelde ver
klaard.
Eden achtte het zeer moeilijk in te zien, hoe
de niet-inmenging onder de bestaande om
standigheden kan worden gered. „Wij. zouden
zei hij, „een mislukking van de niet-inmen-'
ging betreuren. Een geheel nieuwe situatie
zou dan geschapen zijn op de levering van
oorlogstuig en menschenmateriaal. De vraag
is, of een dergelijke toestand ernstig genoeg
is om een onmiddellijke bijeenroeping van het
parlement te rechtvaardigen. Ik kan daarop
nu niet antwoorden en ook niet zeggen, wat
onze politiek dan zou zijn. Die zdü afhankelijk
zijn van de omstandigheden, waaronder de
niet-inmenging verbroken zou worden. Als de
toestand zóó ernstig is, dat het parlement
moet bijeenkomen, zal de regeering den spae-
ker verzoeken dat te doen. De Britsche regee-
ring is niet voornemens eenige wijziging in
haar gedragslijn te brengen".
Naar aanleiding van een opmerking van
Lloyd George verklaarde Eden opnieuw, dat
de regeering niet de verzekering kan geven,
dat het parlement zal worden bijeengeroepen,
alvorens den opstandelingen de rechten van
oorlogvoerenden worden toegekend. Zeer zeker
moeten de Fransche regeering en het Fransche
volk geraadpleegd worden overde politiek, die
men denkt te volgen.
INDISCHE GEVANGENEN IN HONGER
STAKING.
Naar verluidt zijn op de Adamen-eilanden
187 politieke gevangenen 24 Juli in honger
staking gegaan omdat de Britsche autoritei
ten geweigerd haidden hun verzoek tot de in
vrijheidstelling of een betere behandeling van
de politieke gevangenen in te willigen.
DUITSCH OCEAANVLIEGTUIG TOT DALEN
GEDWONGEN.
Een vliegboot op weg van Duitschland naar
Zuid Amerika, werd gisteren door motorsto
ring gedwongen op 300 K.M. van de Afrikaan-
sche kust op zee te dalen. De vliegboot werd
hierbij niet beschadigd en ook de bemanning
ondervond geen letsel. Het basisschip „Ost-
mark" zou des avonds bij het schip aankomen.
Vermoedelijk zal het vliegtuig een dag later
dan verwacht in Zuid Amerika aankomen.
Mattern onderneemt een
Poolvlucht.
Toestemming van de Amerikaanse lie
regeering.
Het Amerikaansche departement van handel
heeft den vlieger James Mattern toestemming
verleend een vlucht te ondernemen van de
Vereenigde Staten naar Moskou via de Noord
pool. waaraan echter deze voorwaarde is ver
bonden, dat de tocht niet mag worden onder
nomen vóór het volgende jaar. en dat de tus-
schentijd zal worden gebruikt tot het nemen
van zoodanige maatregelen, dat de onderne
ming met de grootst mogelijke kansen op
succes kan worden ten uitvoer gebracht.
Scliip door vliegtuigen van Franco
beschoten.
Spaansche regeeringsvloot schoot te hulp.
Naar Havas uit Barcelona meldt heeft de
prefetuur van politie aldaar aan de pers een
nota verstrekt, waarin gemeld wordt, dat
vliegtuigen van Franco ter hoogte van Canet
de Mar een vaartuig, dat een buitenlandsche
vlag droeg, hebben aangevallen en beschoten.
Twee eenheden van het regeeringseskader, die
op dat oogenblik voorbijvoeren, dreven de vij
andelijke vliegtuigen op de vlucht.
RIJ/SSTRAATWEG 16
HAARLEM-NOORD TELEF 16726
Pi;nloos trekken inbegrepen.
Tegen onze bekende LAGE TARIEVEN. (Met garantie'.
BESLIST PIJNLOOZE BEHANDELING
Spreekuren alle werkdagen
van 9—12 en 14 uur Zaterd. 9—12 uui
Avondspreekuren
Dinsdag Woensd en Donderd. v. 79 u
(Adv. ingez Med.)
ZEILEN.
De wedstrijd Helgoland—IJmuiden
(Van een specialen G. P. D.-verslaggever)
De afstand HelgolandIJmuiden bedraagt
ongeveer 180 zeemijlen (1 zeemijl is 1852 M.l
en daar mij medegedeeld werd, dat de start
heeft plaats gehad Dinsdag te 11 uur v.m.,
zat ik Woensdagmorgen in den trein, die me
naar de eindstreep bracht, d.w.z. bijna, want
deze denkbeeldige streep was gedacht tus
schen de plereinden
Toen ik natuurlijk gewapend met een
vervaarlijk grooten kijker bij de Visschers-
haven ariveerde, was er nog niets te zien,
wat ik ook wel verwacht had, beter drie uur
te vroeg dan één minuut te laat.
De heer Ernst Crone, voorzitter der K. N.
Z, en R. V., lag met de „Frida" reeds in de
haven, terwijl de „Bromo" van den heer Bos
eveneens ter assistentie en voor het geven
van een „sleepje" aanwezig was. Een kleine
uitgelezen staf menschen dus, die van plan
waren om de eerste dertig uur paraat to
blijven.
Aan mij werd gastvrijheid aan boord ver
leend. Den geheelen morgen en middag werd
op de Noorderpiër "uitkijk gehouden; een mo
torboot zorgde voor verbinding tusschen uit
kijk en den wal.
Woensdagmiddag zes uur kwam er een
zeil in zicht; even later werd dit door de kust
wacht ook per boodschapper bericht. De me
dewerking van de havenautoriteiten, politie
en kustwacht was zoodanig, dat het de taak
van de tijdwaarnemers aanmerkelijk ver
lichtte.
Te zeven uur 's avonds gingen we met den
motorkruiser „Bromo" naar buiten, teneinde
eens te gaan zien, wie de eersteling was. Bui
ten de pieren konden we al gauw uitmaken
dat de „Asta". onder bevel van kapitein-lui
tenant Freiherr von Lepel, op de eindstreep
toestoof. Binnen de pieren nam de beman
ning de zeilen in, een sleeplijn werd over
gegeven en ons eerste „slachtoffer" werd
naar zijn ligplaats gebracht.
We werden in de gelegenheid gesteld met
den commandant te praten over de reis,
waarbij bleek, dat de jachten alle weersver
anderingen hadden meegemaakt. Werd er
gestart met een stijve bries uit W. N. W.,
reeds 's nachts 3 uur dreef de „Asta" bij
Ameland hulpeloos rond wegens windstilte,
die een paar uur aanhield, waarna een gun
stiger wind doorkwam,' zoodat de boot weer
vaart begon te loopen en bestuurbaar werd.
Tevens hoorden we, dat de „Roland von
Bremen", die het vorig jaar deelnam aan
den wedstrijd over den Atlantischen Oceaan,
naar schatting twee uur achter was en wer
kelijk, te elf uur zagen we, in het licht van
den vuurtoren, de zeilen van den volgenden
deelnemer.
Inmiddels was het al donker geworden en
dus voer de „Bromo", tusschen de vele roode
en groene lichten door in de richting van de
pieren. Eenige leden van de bemanning van
de „Asta" gingen met ons mee naar buiten
om nog een en ander te vernemen van hun
tegenstanders.
Even binnen de pieren zagen we als een
groote, grijze schim de „Roland" liggen
schommelen. Weer werd de sleeplijn over
gebracht en.... nummer twee was binnen.
Nauwelijks waren we weer op den uitkijk, of
nummer 3 meldde zich, de „Hamburg", weel
een Oceaanzeiler. Toen we dit vaartuig goed
en wel hadden vastgelegd, was de nieuwe
dag al een uurtje oud; toen kwam de vierde
deelnemer in zicht. Weer begon de motor
van de „Bromo" te grommen en met een 10
K.M. vaart gingen we de nieuw aangekome-
nen tegemoet. Zoo hebben we zeven van de
twaalf deelnemers voor 5 uur 's morgens naar
hun ligplaatsen gebracht, daarna kwam de
groote pauze, want eerst te ongeveer 11 uur
kwam nummer acht binnen.
Donderdagmiddag kwamen de booten te
Amsterdam aan in de jachthaven door twee
sleepbooten getrokken. Het was een prachtig
gezicht, al die slanke booten op het IJ. In de
Bij het derde eeuwfeest van de merkwaardige
schepping van koning Christiaan IV. Het
kost 10.000kronen om met een auto in den ronden
toren naar boven te rijden. De toren die den
Kopenhagenaar liever is dan alle andere torens
van zijn stad tezamen.
zoo erg hoog wezen, hij gaat toch den echten
Kopenhager boven alles en hij geeft den toe
rist een herinnering mee aan een paar oogen-
blikken, dat hij zijn gids de gids liet en met
iets kinderlijks in zijn gemoed in gespannen
verwachting de geheimzinnige wentelgang met
de kunstig gewelfde zoldering opliep.
(Van onzen Scandinavischen correspondent),
este ouwe Ronde Toren, we feliciteeren
je van harte met je derde eeuwfeest
en wenschen je nog vele prettige jaren
in blakenden welstand toe, nog
minstens drieduizend jaar! zei burgemeester
Kaper, terwijl hij met een bos bloemen in de
eene en den hoogen hoed in de andere hand
net zoo'n diepe buiging voor den toren maakte
als op Zaterdag voor Pinksteren voor Koning
Christiaan, toen hij dien namens de stad Ko
penhagen gelukwenschte met zijn zilveren re-
geeringsjubileum. En de andere autoriteiten-
in-jaquet, de geestelijken met hun wijde
toga's en stijf-gesteven plooikragen, ook zij
bogen voor den drie eeuwen ouden toren en
wenschten hem uit den grond van hun Kopen-
haagsche hart „Til Lykke", ,,'t Beste". Want
welke Kopenhagenaar houdt er niet van zijn
„Runde Taarn", waar hij al zoo vroeg in zijn
jeugd, dat hij 't zich niet herinneren kan, voor
de eerste maal met van verwondering groote
oogen de zich langzaam opwaarts schroevende
wentelgang is opgegaan, die bij elk raam een
nieuw en wijder uitzicht opent over roode pan
nendaken op blauwende boschverschieten of
„RUNDE TAARN" het profiel doet aan een
gashouder denken, maarspreek er den
Kopenhagenaar geen kwaad van
de zilveren heiïgheid van de Sont? Welke Ko
penhager heeft er niet op regenachtige mid
dagen met vriendjes om 't hardst geloopen
tegen den in breede wendingen stijgenden
klinkerweg op, welke rasechte jongen uit de
stad aan de Sont kent niet dat spannende spel
met een balletje op het hellende vlak van de
torengang, welk kind van Kopenhagen weet
niet méér bonte, romantische verhalen van
„Runde Taarn" dan van alle andere torens
van deze aan schoone torens zoo rijke stad
tezamen? En die toren mag dan meer merk
waardig dan mooi zijn, hij mag dan niet eens
Sixhaven werden de booten vastgelegd on
der leiding van den havencommissaris baron
v. d. Hövell, die alles perfect geregeld had.
Morgen starten deze jachten, behalve een
enkele kleinere, in den wedstrijd naar Cowes
in Engeland. Dan doet ook Jiet Nederland-
sche jacht „Zeearend" van den heer C
Bruynzeel Jr. mee.
De start heeft plaats Zondag 1 Augustus
's middags 12 uur, buiten de pieren te IJmui
den, waarna een afstand van ongeveer 270
mijl gezeild moet worden.
Sinds 1913 is er geen wedstrijd meer ge
weest van IJmuiden af. Jammer dat er dit
jaar niet meer Hollanders meedoen, de „Zee
arend" zal thans alleen de kleuren moeten
verdedigen, een weliswaar zware maar eer
volle taak.
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLINC.
Zoo gezegd zoo gedaan. Oom Mopperniet en Thijs verlieten het
kleine dorp weer dat totaal onbewoond was.
Misschien hebben we in een volgend dorp wat meer geluk,
bromde oom Mopperniet. Je moet rekening houden, ik word al een
dagje ouder, en dan valt dat loopen door die sneeuw heusch niet mee!
U klaagt over de kou en ik klaag over den honger! lachte Thijs
opgewekt.
Heb je honger? lachte oom Mopperniet. Nou, dan bof je niet,
want je kunt hier niets anders krijgen dan wat traan of zooiets!!
Oom lachte hartelijk, maar plotseling riep Thijs uitOom!
oom! Kijkt u daar eens! Daar is weer een dorp!
-i n Julimaand 1637 zijn de eerste steenen
van den Ronden Toren en van de eraan vast-
gebouwde Trinitatis-kerk gelegd. Koning
Christiaan IV had besloten in de stad en op
kosten van de universiteit een observatorium
te bouwen, waar de instrumenten van den
grooten sterrenkundige Tycho Brahe geplaatst
zouden worden. Veertig jaar tevoren, toen
Tycho Brahe vrijwillig in ballingschap was ge
gaan en de boeren van 't eiland Hven een deel
van de instrumenten, die daar in Uraniënborg
stonden, hadden vernield, had Christiaan IV
alles van waarde naar Kopenhagen over laten
brengen en 't is vrij waarschijnlijk, dat de
Koning nu door den bouw van het observato
rium goed wilde maken, wat hij misschien je
gens Tvcho Brahe misdaan had. Even waar
schijnlijk is het, dat Christiaan IV persoonlijk
den Ronde Toren ontworpen heeft, al hebben
de koninklijke bouwmeester Hans von Steen-
winckel en de Zwitsersche metselaar Jörgen
Scheffel blijkbaar met de technische uitwer
king en verschillende details geholpen, en het
staat vast, dat de enorme rebus, die op een dei-
muurvlakken van den toren is aangebracht in
flonkerend vergulde letters en teekens, door
den koning zelf bedacht is. Daar staat eerst
„Doctrinam et", dan volgt er een liggend
zwaard en daaronder „Dirige", daarna komen
de Hebreeuwsche teekens voor „Jehova", ge
volgd door „In", een groot hart. een kroon en
het naamcijfer van Christiaan IV. Vele geleer
den zijn het over de be teekenis ervan al niet
eens geweest en vele toeristen hebben tegen
over den Ronde Toren reeds staan piekeren;
over 't algemeen neemt men aan, dat er een
bede van den Koning tot God om zijn hart
van geloof en rechtvaardigheid te vervullen,
in vervat is.
Wat Christiaan IV bewogen heeft het obser
vatorium door een breede wentelgang met den
beganen grond te verbinden en niet gewone
trappen in een gewonen toren te ontwerpen,
weet men niet. Misschien heeft hij het idee
van de eens Deensche vesting Varberg aan de
Westkust van Zweden, waar in een der bas
tions een wentelgang gemetseld is om ka
nonnen van de batterij boven naar de onder-
grondsche kazematten en gangen te kunnen
brengen. Daarop kan de omstandigheid wijzen
dat de wentelgang te Varberg om een van
boven open put met lichtgaten gebouwd is en
dat de wentelgang van Kopenhagen's Ronde
Toren zich ook om een dergelijke put slingert,
al heeft die dan geen lichtgaten, omdat er
hier ramen gemaakt konden worden. De Ko-
penhagers weten natuurlijk te vertellen,
dat Koning Christiaan IV het land aan trap
pen loopen had, dat hij er feitelijk ook te dik
voor was en dat hij het prefereerde, zich in
een draagstoel naar boven te laten torsen,
wanneer hij op het observatorium sterren wil
de kijken. En er bestaat ook een overlevering,
dat de Koning het enorme „slakkenhuis", dat
ongetwijfeld de universiteit zeer duur geko
men is er zijn ruim drie millioen zware bak-
steenen in verwerkt heeft laten bouwen om
vreemde vorsten en andere hooge gasten op
een rijtoer in een toren uit te kunnen noodi-
gen, om hen eens een verzetje te kunnen bie
den, dat zij elders niet belevn kondn. De nuch
tere historici, die nu ter gelegenheid van het
derde eeuwfeest de oude papieren nog eens
doorgesnuffeld hebben, ontkennen beslist, dat
er ooit een met paarden bespannen koets de
wentelgang is opgereden, al is elke Kopenha
genaar ervan overtuigd, dat dat werkelijk wèl
gebeurd is. De gang is trouwens breed en sterk
genoeg en toen -nr onlangs een aanvrage van
een autofabrikant bij de vroede vaderen van
Kopenhagen binnenkwam om met een acht-
cylinder den Ronden Toren te mogen beklim
men, was daar ook geen enkel bezwaar tegen.
Maar de fabrikant heeft er van af gezien; dat
een acht-cylinder meer kan prestoeren dan
een span paarden is genoegzaam bekend en
daarom woog voor hem de reclame-waarde
van een rit in „Runde Taarn" niet op tegen
de 10.000 kronen, die het entreekaartje moest
kosten.
W ie slechts van de apostelpaarden gebruik
wil maken, komt al voor een luttele penning
den toren in en op bepaalde uren is 't entree
voor vriend en vreemdeling volkomen koste
loos. Zoo gaan er dan jaar in, jaar uit hon
derdduizend betalende en wellicht evenveel
niet-betalende en daarom ongetelde bezoe
kers het fraaie poortje aan Kobmagergade bin
nen en de zich langzaam omhoog windende
wentelgang op, steeds hooger langs de mee op
klimmende ramen in den meterdikken muur,
steeds verder onder het witte gewelf, dat weer
een nieuwe winding draagt, tot tenleste een
deur met een naambordje en een brievenbus
de gang afsluit en een nauw trapje naar het
platform op den toren voert, waar men van
een wijd uitzicht over stad en land en water
genieten kan en velen bovendien huil schrijf
kunst demonstreeren op den koepel van het
observatorium, dat de Kopenhagers op don
kere avonden in de gelegenheid stelt astro-
noompje te spelen.
Terwijl ge bij dat laatste trapje staat te
wachten op menschen, die naar beneden ko
men, vertelt een ingezetene misschien, dat er
achter die deur met dat naambordje en die
brievenbus werkelijk iemand woont en mis
schien ook wel, dat een vroegere huurder den
koker, waar de wentelgang omheen gebouwd
is, als vuilnisbak pleegde te gebruiken, wat
het geluk is geweest van den nieuwsgierigen
iongen, die jaren geleden in die put gevallen
is. De huurder had juist een oude matras in
den koker doen verdwijnen en de jongeman is
eerst enkele jaren geleden op hoogen leeftijd
een natuurlijken dood gestoi-ven. Maar zoo
bijzonder hoog is de Ronde Toren ook niet, hij
is niet hooger dan dat ge van 't winderige
platform bovenop juist over de oude daken
van Kopenhagen's Quartier Latin heenkijkt
op de andere torens met hun groene spitsen
en gouden ballen en kronen, op de fabrieken
met hun x-ookende schoorsteenen, op het groe
ne land ter eener zij en 't. lichte water van de
Sont aan den anderen kant. En hij is laag ge
noeg om u hier en daar even binnen te doen
kijken in die heel oude huizen van het Oud-
Kopenhagen beneden, die er langs smalle
straatjes en om donkere binnenplaatsjes, waar
waschgoed wappert en duiven koeren, tegen
elkaar leunen. Maar zeg den Kopenhager,
den Deen in 't algemeen niet, dat „Runde
Taarn" niet iets heel bijzonders en niet erg
groot is. Schreef Andersen niet reeds in zijn
allereerste sprookje over honden met nr>en
„zoo groot als theeschoteltjes, als molenra
deren, zoo groot als „Runde Taarn" zelf"?
C. G. B.
