Voor Zwitserland voortaan
pas onnoodig.
Toeslag op melk verlaagd.
DINSDAG 10 AUGUSTUS 1937
HA" A EE EM'S DA GEE'AD
3
Bewijs van Nederlandschap is
gedurende drie maanden geldig.
Aangezien niet alleen België en
Luxemburg, ma air ook Frankrijk
(althans voor den duw der wereld
tentoonstelling) Nederlandsche toe
risten toelaten op vertoon van een
bewijs van Nederlanderschap,, heeft
de A.N.W.B. tot de Zwitsersche regee
ring het verzoek gericht, tot deze
zelfde faciliteit te willen besluiten.
Op dit verzoek heeft de A.N.W.B.
een gunstige beschikking ontvangen;
voortaan zullen Nederlandsche toeris
ten, die Zwitserland voor genoegen
bezoeken, daar worden toegelaten en
gedurende drie maanden mogen
vertoeven, op vertoon van hun bewijs
van Nederlanderschap.
Langs de- route via België en
Frankrijk kan men dus thans zijn
reis tot Zwitserland uitstrekken,
zonder in de aanschaffing van een
paspoort te vervallen.
Daar op de in omloop zijnde be
wijzen van Nederlandschap dikwijls
de namen der landen, waarvoor deze
geldig zijn, vermeld staan en daarbij
Zwitserland dus nog ontbreekt, heeft
de A.N.W.B. de aandacht der Zwit-
sers'che autoriteiten er op gevestigd,
dat zulks niets afdoet aan de geldig
heid van deze documenten.
Vier nieuwe Douglas-vliegtuigen
besteld.
DC 3 type met zwaardere motoren.
Wij vernemen, dat de N.V. Neder-
landsche vliegtuigenfabriek Fokken,
die zooals bekend is tevens als
vertegenwoordigster voor de Dou-
glasfabriek te Santa Monica optreedt,
bij deze fabriek een order heeft ge
plaatst voor de levering van vier
harer vliegtuigen, type D. C. - 3, in
opdracht van de K, L. M.
Deze machines zijn van hetzelfde
type als de tot nu toe geleverde,
waarvan de K. L. M. er veertien stuks
bezit, doch zij zullen met zwaardere
motoren van het allernieuwste type
worden voorzien. Met inbegrip van
deze order zal de K. L. M. over acht
tien D. C. - 3 vliegtuigen beschikken.
Vlak bij huis onder een vrachtauto
geraakt.
Twintigjarige jongeman overleden.
Maandagmiddag is nabij -de steenfabriek te
ïooger Smilde een ernstig ongeluk gebeurd.
De 20-jarige arbeider J. B., werkzaam bij de
steenfabriek, die op de treeplank van de
zwaarbeladen vrachtauto der fabriek mocht
meerijden, stortte dichtbij zijn woning, die niet
ver van de fabriek gelegen is, van de auto. Hij
kwam onder de achterwielen van den wagen
terecht en werd op slag gedood. Het stoffelijk
overschot is de ouderlijke woning binnenge
bracht.
Meisje bij het zwemmen
verdronken.
Uit Den Oever: Maandagavond om zeven
uur is de 19-jarige mej. S. de Jong uit Naald
wijk, bij het zwemmen nabij het gemaal
Leemans, verdronken. Na een half uur dreg
gen is het lijk opgehaald.
Tienjarig bestaan Ned.
Meisjesclubs.
Feestelijke viering te Utrecht.
Honderden en nog eens honderden drie
hoeksmeisjes waren Maandag in Utrecht om
het tienjarig bestaan te vieren van het werk
dat de Nederlandsche Meisjesclubs in den
lande, aangesloten bij de federatie van Chris
telijke vereenigingen voor vrouwen en meis
jes hebben verricht.
Het nationale lustrumkamp, dat deze week
plaats heeft, is over verschillende kampen,
gebouwd in verschillende plaatsen, verdeeld,
maar op dezen eersten dag waren alle deel
neemsters in Utrecht vereenigd. Met vroo-
lijk klokkenspel van den Domtoren werden
de zingende groepen die door het mosgroene
uniform de aandacht trpkken, des morgens
op het Domplein ontvangen. In de Domkerk
had een indrukwekkende liturgische wij-
dingsdienst plaats.
Toespraken werden gehouden door mej.
C. J. W. Spoor, presidente van de Nederland
sche meisjesclubs en door mevrouw A. van
Reigersberg Versluys-baronesse Schlmmel-
penninck van der Oye, presidente van de
Federatie van Christelijke vereenigingen voor
vrouwen en meisjes.
Nadat de koffiemaaltijd gebruikt was in
Tivoli, trokken van daaruit de duizenden
meisjes door de binnenstad en defileerden
voorbij Paushuize, waar de Commissaris van
de Koningin, jhr. ridder Bosch van Rosenthal
en echtgenoote den kranig marcheerenden
stoet gadesloegen. Aan mevrouw Rosenthal
werden bloemen aangeboden.
Op het bordes van het stadhuis stonden
de burgemeester en echtgenoote en wethou
der Ploeg. Hier werd aan mevrouw ter Pelk-
wij-k een bloemenhulde gebracht. In de Hee
renstraat brachten de verschillende clubs
den vaandelgroet aan de daar opgestelde fe
deratiebesturen.
Na afloop van de pittige wandeling, welke
mede dank zij de aanwezigheid van drie
muziekcorpsen, zeer de aandacht trok, kre
gen de deelneemsters een filmvoorstelling te
aanschouwen in Tivoli.
H
J>6 R06M DRUKT ZWAAR OP KI6
„TAN Ari€K£*RoTr6RP^nTi6PS
llllll/ V0L(J£N HAAkOVeRAL'.
"\)S (TeLÊ^RAAF)
MASTENBROEK
Heel lang geleden, in 1936, was er een meisje en dat meisje
was de snelste zwemster van de wereld en heel Holland
juichte dat meisje toe en liep haar na, vroeg haar handtee-
kening en bedelde om een glimlach. En dat meisje glim
lachte en gaf haar handteekening en dacht „jullie zijn
dwazen en ik trek mij van jullie dwaasheid niets aan." Dat
was heel lang geleden, in 1936. En de menschen loopen
haar nu niet meer na, en vragen niet meer om haar hand
teekening en omdat zij de menschen dwazen gevonden
heeft, kan zij nu nóg glimlachen.
Zoo is het leven.
En zoo is Rie Mastenbroek.
Verstandig, sportief en vlug.
Goed-rond. Goed-Hollandsch. Goed-lachs.
En een béste zwemster.
De „Maaskerk" heden te Dakar.
(Lloyds heeft een radiotelegram van de
„Maaskerk" ontvangen, dat het schip Dinsdag
Dakar hoopt te bereiken. Zoodra de „Maas-
kerk" daar zal zijn binnen gevallen, zal zij
in het dok worden opgenomen.
De toestand van het schip maakt zulks
dringend noodig en er is een dok beschik
baar.
De kwestie-Kies behandeld.
Motie van het partijbestuur aangenomen.
Zondag hebben de afdeelingen van het ge
west Friesland der S. D. A. P. een buiten
gewone gewestelijke vergadering gehouden
ter bespreking van de kwestie-Kiès, een ge
schil, dat naar aanleiding van de jongste
Tweede-Kamerverkiezingen tusschen 't par
tijbestuur en een groot aantal Friesche af
deelingen, die tegen den wil van de partij -
leiding een groote actie hadden gevoerd om
den heer Paul Kiès, nr. 10 van de candida-
tenlijst der S. D. A. P, met voorkeurstem
men in de Kamer te krijgen, is ontstaan.
In de vergadering, welke strikt huishou
delijk was en met een onderbreking van
slechts een halfuur van 's morgens 10 uur tot
's avonds 8 uur heeft geduurd en welke o.a.
werd bijgewoond door ir. J. W. Albarda, voor
zitter van de Soc. Dem. Tweede-Kamerfractie
Koos Vorrink, voorzitter van de S. D. A. P. en
dr. W. Banning, lid van het partijbestuur, is
een motie van het partijbestuur om uit te
spreken, dat het karakter van den heer Kiès
niet voldoet aan het eischen, welke in het al
gemeen aan een vertegenwoordiger van de
S. D. A. P. en de volksvertegenwoordiging ge
steld woeten worden, aangenomen met 126
tegen 81 stemmen, terwijl 26 blanco stem
men zijn uitgebracht. Voorafgaande echter
aan de stemming hebben de vertegenwoor
digers van 33 opponeerende afdeelingen,
voornamelijk uit den Zuidoosthoek van Fries
land, die allen op de hand van den heer
Kiès waren, onder hevig protest en de Inter
nationale zingende de vergadering verlaten.
Zij hebben met den heer Kiès in een aparte
zaal elders vergaderd en besloten een schrij
ven te richten tot het partijbestuur, waarin
zij verklaren met den gang van zaken niet
accoord te kunnen gaan en een nieuwe ge
westelijke vergadering verlangen, waarin de
kwestie-Kiès, onafhankelijk van persoonlijke
oogmerken, zakelijk zal worden besproken
Mocht dit verzoek niet worden ingewilligd,
dan bestaat de mogelijkheid van een scheu
ring in het gewest Friesland der S. D. A. P.
Koele, droge voeten.
Indien Uw voeten transpireeren of pijnlijk
zijn en spoedig stukloopen, behandelt ze dan
met Purolpoeder, dan blijven ze koel en droog,
worden niet branderig en loopen niet stuk.
In bussen 40 en 60 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
(Adv. Ingez. Medj
Jongeman in een zwembad
verdronken.
Zijn metgezellen op het nippertje gered.
Maandagavond omstreeks half zes is de
26-jarige Jos. Nou weiaar uit Dalem bij Meche-
len in België, in het het zwembad „De Duin—
tjes" te Woensdrecht verdronken. Het onge
luk geschiedde onder de oogen van zijn met
gezellin, een 20-jarig meisje uit Edeghem. Zij
had den jongeman nog korten tijd vastgehou
den, doch toen op haar geroep hulp was
genaderd, verkeerde zij zelf reeds in zin
kenden toestand. Een der employés van het
restaurant „De Duintjes", de kellner A.
Heijgen, die ijlings per kano was toege
sneld, sprong haar na en kon haajr nog
intijds grijpen. Zij had het bewustzijn ver
loren, doch na toepassing van kunstmatige
ademhaling gelukte het aan een in het bad
.vertoevenden Antwerpschen dokter het
meisje bij te brengen.
Tot 's avonds elf urn- nog verschillende po
gingen in het werk gesteld, om den jongeman
te vinden, doch men heeft zijn lijk Maan
dags niet kunnen bergen. Heden zou het zoe
ken worden hervat.
Men vermoed, dat een plotselinge onge
steldheid van Nouwelaars tot dit noodlot
tig einde heeft geleid.
Spelling-Slotemaker voor de
H. B. S.-en.
Maandag is verschenen Staatsblad no. 3*63,
waarin is opgenomen een Koninklijk besluit
van 28 Juli 1937, dat bepaalt, dat voor het
schriftelijk werk voor de openbare Hoogere
Burgerscholen A en B de spelling-Slotema-
ker wordt voorgeschreven.
DE ZWARE LASTEN OP HET
MOTORWEGVERKEER.
De K.N.A.C. wendt zich andermaal
tot den ministerraad.
De K.N.A.C. heeft zich andermaal in een
aidres tot den raad van ministers gewend
met het verzoek op zeer korten termijn ver
laging te willen bewerkstelligen van de over
dreven hooge financieele laste, die op het
motorwegverkeer drukken.
De opdracht der H. A. L. aan een
Deenscbe werf
Geen overleg met de regeering
gepleegd.
Vragen van den heer v. d. Tempel
beantwoord.
Op de vragen van den heer v. d.
Tempel, betreffende de opdracht van
de Holland-Amerika Lijn te Rotter
dam tot den bouw van twee motor
vrachtschepen aan een scheepsbouw
maatschappij in Denemarken, heeft
de minister van economische zaken,
de heer Steenberghe, als volgt geant
woord:
Wat de vraag betreft, of niet aan alle voor
den bouw van zoodanige schepen in aan
merking komende scheepswerven de gele
genheid schijnt te zijn geboden tot een offer
te, merkt de. minister op, dat, naar hem ge
bleken is, de Holland-Amerika Lijn geen spe
ciale offertes bij Nederlandsche werven heeft
gevraagd.
De regeering was bekend met het
bouwplan, zooals dit hierboven werd
geschetst. Het was haar ook bekend,
dat onderhandelingen met het bui
tenland werden gevoerd. Over het ver
loop dezer onderhandelingen is geen
overleg gepleegd. Met de rijkscommis
sie voor werkverruiming werd even
min overleg gepleegd.
Dat met laatstgenoemde commissie geen
overleg werd gepleegd, mag worden toege
schreven aan de bekendheid van de Holland-
Amerika Lijn met de opvatting van de regee
ring, dat na den monetairen maatregel van
September 1936 geen subsidies voor den
scheepsbouw werden gegeven voor overbrug
ging van prijsverschil met het buitenland, om
die reden schijnt de Holland-Amerika Lijn dan
ook voor het afsluiten van transacties met
Denemarken geen overleg met de regeering
noodig geacht te hebben. De minister voegt
hieraan toe, dat de transactie definitief tot
stand is gekomen einde Mei 1937.
De Holland-Amerika Lijn heeft besloten in
Denemarken te bouwen, nadat volgens haar
inzicht kwam vast te staan, dat de prijs, dien
zij in Denemarken had te betalen, zeer be
langrijk lager lag dan in Nederland omstreeks
dezelfden tijd voor soortgelijke schepen werd
betaald. De steun, dien de Holland-Amerika
Lijn van de regeering heeft genoten, bestond
uit maatregelen om den bouw van de Nieuw-
Amsterdam in Nederland te verzekeren. De
daarbij verleende steun diende eenerzijds om
de Nederlandsche werven in staat te stellen
een aanvaardbare offerte te doen en ander
zijds om der Holland-Amerika Lijn de finan
ciering van dit schip mogelijk te maken, daar
naast ontving de betreffende reederij een
aandeel in den algemeenen scheepvaartsteun
op dezelfde voorwaarde als de andere Neder
landsche reederij en. De algemeene steun dien
de om een deel der exploitatieverliezen der
Nederlandsche reederij en te dekken en heeft
opgehouden nadat vast kwam te staan, dat
deze na de plaats gevonden opleving niet
meer noodig was. Deze steun liet geen ruimte
voor de financiering van den bouw van nieuwe
schepen.
Het is der regeering niet bekend of de Deen-
sche regeering een subsidie aan' de Deensche
werf heeft verleend, doch nader onderzoek
heeft wel uitgewezen, dat de Deensche Natio
nale Bank aan den scheepsbouwer vergunning-
heeft verleend, een belangrijk deel van de
bouwsom, die in vreemde valuta zal worden
voldaan, te besteden voor het aankoopen van
kronensaldi, waarop door den scheepsbouwer
waarschijnlijk winst gemaakt zal worden,
waardoor een mogelijk verschil in prijs vol
gens indruk van den minister voor een be
langrijk deel wordt verklaard.
Ten aanzien van de vraag of de minister be
reid is te bevorderen, dat maatregelen wor
den getroffen om te voorkomen, dat belang
rijke bouworders voor schepen zonder voor
kennis der regeerng in het buitenland kunnen
worden geplaatst, merkt de minister op, dat
de Nederlandsche reederijen over het alge
meen regelmatig overleg plegen met de regee
ring over haar bouwplannen. Intusschen stelt
de .minister zich voor, zich terzake meer ze
kerheid te verschaffen. Bij de beoordeeling
van deze vraag wijst de minister er wellicht
ten overvloede op, dat ingrijpen op dit terrein
met omzichtigheid dient te geschieden, in ver
band met het feit, dat de Nederlandsche wer
ven regelmatig opdrachten van buitenland-
sche reederijen ontvangen, die een grooteren
omvang hebben dan de orders, die door ver
schillende Nederlandsche reederijen aan het
buitenland zijn verstrekt.
KIND ONDER AUTOBUS GEDOOD.
Bij het spelen op den weg is het 2'/2-jarig
zoontje van de familie K. te Garijp, door een
autobus overreden en kort daarop overleden.
Verzoek de leerliiigsclialen
omlaag te brengen.
Zes onderwijzersorganisaties adresseeren.
De hoofdbesturen van de zes onderwijzers-
organisaties hebben een adres tot de regeering
gericht, waarin zij erop wijzen, dat de her
haalde verhooging van de leerlingenschaal
tot gevolg heeft gehad, dat de klassen, tot
schade van de intellectueele vorming en de
moreele opvoeding van de jeugd en tot nadeel
van de gezondheid' van leerlingen en leer
krachten, abnormaal groot zijn geworden.
Zij dringen erop aan, dat de leerlingen
schalen ten spoedigste ongeveer op het peil
van 1-920 worden teruggebracht.
De adresseerende organisaties zijn de Bond
van Nederlandsche Onderwijzers, het Katho
lieke Onderwijzers-Verbond, het N.O.G., de
Une van Chr. Onderwijzers en Onderwij
zeressen, de Vereeniging van Hoofden van
Scholen en de Vereeniging van Chr. Onder
wijzeressen.
Adressanten meenen, dat de aangerichte
schade niet opweegt tegen de betrekkelijk ge
ringe financieele voordeelen, die de ver-
hcioging van de leerlingenschaal voor
's rijks schatkist heeft afgeworpen. Nu er
verbetering' komt in het economisch aspect
en deze zich afteekent in de opbrengst der
rijksmiddelen, dringen de organisaties op
paedagogische, algemeen-sociale en hygiëni-
sche gronden er op aan, dat ten spoedigste
de leerlingenschalen verlaagd worden, onge
veer tot het peil van 1920.
Een halve eeuw geleden
Uil Haarlem's Dagblad van 1887
10 Augustus:
Toen Sarah Bernhardt onlang naar
Londen wilde komen, telegrapheerde
zij naar een hotel om kamers. De ho
telhouder, ervan gehoord hebbende
dat de tijger, dien zij bij zich heeft,
in Amerika twee kellners verscheurd
had, antwoordde, dat hij gaarne de
beroemde tooneelspeelscer en haar ge
volg zou herbergen, maar niet den tij
ger. Hij kreeg echter een telegram
terug, dat die tijger eenvoudig een ge
vlekte Afrikaansche kat was, die nie
mand kwaad deed. De hotelhouder te
legrapheerde terug, dat hij voor den kat
wel plaats zou vinden. Zoo vertoeft de
tijger nu als „gevlekte Afrikaansche
kat" in hare vertrekken.
Van 2.16 tot 1.88 cent.
In verband met stijging der Leeuwarder
botemoteering.
Het bedrag, dat de melkveehouders
voor de melk ontvangen, bestaat uit
den prijs op de wereldmarkt en het
daarop gegeven steunbedrag. Naar
mate de prijs op de wereldmarkt
stijgt, kan het steunbedrag worden
verlaagd zonder dat de inkomsten der
veehouders geringer worden. Het
steunbedrag werd het laatst vastge
steld op den grondslag van een
Leeuwarder botemoteering van onge
veer 65 ets. per K.G. sedert is deze no
teering gestegen. Vandaar, dat de
minister van Economische Zaken aan
leiding heeft gevonden, het steunbe
drag met ingang van Maandag- 16
Augustus te verlagen en wel tot 1,88
cent per kg -melk van 3,2% vetgehalte.
Hierbij is nog overwogen, dat de stijging der
Leeuwarder noteering met een daling van de
heffing is gepaard gegaan, daar anders de
boterprijs voor den consument zou zijn geste
gen. De inkomsten van het Landbouwcrisis
fonds loopen dientengevolge terug', hetgeen
een vermindering van het steunbedrag wettigt.
Voorts is in aanmerking genomen, dat de vee
houders op het oogenblik voor het rundvee
betere prijzen maken dan eenigen tijd geleden,
dat de hoeveelheid melk, welke de veehouders
produceeren, toeneemt, hetgeen eveneens ge
paard gaat met een vermeerdering van in
komsten en ten slotte, dat het gewenscht is,
iedere aanleiding tot verhooging der pacht
prijzen te vermijden.
In de verlaging van het steunbedrag van
2,16 tot 1,88 is de verhooging van den wereld-
prijs van de boter slechts gedeeltelijk verdis
conteerd. De minister heeft op verschillende
gronden gemeend, het steunbedrag thans niet
met het volle bedrag van de stijging dei-
Leeuwarder noteering te moeten verlagen. Op
deze wijze worden te groote schokken verme
den en wordt voorkomen, dat het steunbedrag
direct weer zou moeten worden verhoogd, in
dien de Leeuwarder noteering een dalende
richting zou volgen. Bovendien kon op deze
wijze rekening worden gehouden met de ook
na de vorige vaststelling van den melktoeslag
vermoedelijk nog iets gestegen productiekos
ten, voor zoover althans deze stijging niet
door rationalisatie werd geneutraliseerd. Ten
slotte is hierbij ook overwogen het feit, dat
het peil van de inkomsten der melkveehouders
gedurende de crisis herhaaldelijk relatief laag
was.
Wanneer een nieuwe verlaging of verhooging
van het steunbedrag ter sprake mocht komen,
zal rekening worden gehouden met het feit,
dat door de stijging der Leeuwarder noteering
mogelijk geworden verlaging op de aangege
ven gronden ditmaal niet geheel werd uitge
put.
De „Piet Hein" weldra gereed.
De „Piet Hein", het schip, waarmede het
Prinselijk Paar weldra de Nederlandsche wa
teren zal bevaren, nadert meer en meer zijn
voltooiing.
Rondgeleid door den heer Ernst Crone,
voorzitter van de technische commissie be
last met den bouw van het prinselijk jacht
hebben wij Zaterdag weer eens een kijkje op
het schip genomen.
Hoog rijst het prachtige witte vaartuig op
in de loods die het weldra zal verlaten om
het ruime sop te kiezen. Er wordt op de Am-
sterdamsche scheepswerf G. de Vries Lentsch
Jr. hard gewerkt om het vaartuig tijdig ge
reed te krijgen. Op 25 Maart is de kiel ge
legd, acht dagen later waren alle spanten en
waterdichte schotten, de tallooze verband-
deelen en alle huidplaten tezamen gevoegd,
zoodat men reeds toen den scheepsvorm kon
bewonderen en Zaterdag is het schip op de
slee geplaatst voor de tewaterlating, die Za
terdag 14 Augustus te half drie zal plaats
hebben. -
Aan boord krioelt het van werklie.den. Er
moet nog veel gebeuren maar alles zal op tijd
gereedkomen.
Aan de beide sloepen, een roeiboot en eei»
motorboot, wordt nog gewerkt. Ook deze
beide vaartuigjes, een geschenk van de wa
tersportwereld, zijn weer prachtstukjes van
scheepsbouwkunst.
De motorboot, uitgerust met een sterken
motor, zal 45 a 50 K.M. loopen, zoodat het
prinselijk paar ook de kleinere kanalen, vaar
ten en plassen waar het jacht niet kan ko
men, op een veilige, vlugge en geriefelijke ma
nier zal kunnen bezoeken.
'Het schip heeft zes waterdichte schotten
en overal zijn geluiddempende lagen aan
gebracht om het stampen van de beide 160
PK. Dieselmotoren zoo weinig mogelijk te
doen doordringen.
De heer de Vries Lentsch, en zijn staf, de
scheepsarchitect II. W. de Voogt, de architect
ir. S. van Ravesteyn, de firma Mutters en
gebr. Stork en Co. te Hengelo hebben alle
eer van hun werk. Het is in alle opzichten
een prachtig schip geworden, een schip dat
binnenkort de trots van onze binnenwateren
zal zijn en dat gestationneërd wordt in de
Sixhaven te Amsterdam.
De te waterlating op Zaterdag a.s. zal u-
een eenvoudige plechtigheid gepaard gaan.
De groote dag waarop de overdracht, van
het schip aan het prinselijk echtpaar zal
plaats hebben is Zaterdag 23 Augustus.
