„Piet Hein" te water gelaten
Benauwde oogenblikken
op de Noordzee.
Dubbele voorzorg
op voorrangsweg
Indrukken uit Zuid-Afrika.
Johannesburg, de goudstad.
MAANDAG 16 AUGUSTUS 1937
HA'AREEM'S DAGBEAD
3
Prinses Juliana verricht de doopplechtigheid.
Het nationale huwelijksge
schenk aan het Prinselijk Paar,
het jacht „Piet Hein", is Zater
dagmiddag van de helling der
Amsterdamsche scheepswerf
G. de Vries Lentsch Jr. op fees
telijke wijze te water gelaten.
Prinses Juliana heeft, in het
bijzijn van Prins Bernhard en
vele autoriteiten, met eigen
hand de bijlslag verricht, welke
het sierlijke vaartuig naar zijn
element deed glijden.
Omstreeks twee uur arriveerden de auto's
van het Prinselijk Paar en zijn gevolg uit de
richting Diemerbrug aan de grens der ge
meente Amsterdam.
Te ongeveer kwart voor drie werd de Am
sterdamsche scheepswerf aan den Grasweg
bereikt.
Toen de Prinses en de Prins de loods bin
nentraden en het kleine podium, dat recht
onder den boeg van het motorjacht was op
geslagen, bestegen, werden zij begroet door
de plechtige tonen van het Wilhelmsu.
Nadat Prinses Juliana en Prins Bernhard
op het podium hadden plaats genomen,
sprak de heer G. de Vries Lentsch Jr. als
volgt:
Toespraak van den heer
De Vries Lentsch.
De groote eer valt mij te beurt, u allen
welkom te heeten op de Amsterdamsche
scheepswerf.
Nu de dag van de plechtige tewaterlating
van het Prinselijk jacht „Piet Hein" is aan
gebroken, wil ik mij in het bijzonder richten
tot U, Koninklijke Hoogheden, de toekom
stige eigenaars van dit jacht.
Het is mij een groote voldoening, dat ook
U aan onze uitnoodiging gevolg hebt willen
geven en dat Uwe Koninklijke Hoogheid, de
Prinses, zich hebt voorgenomen de doop en
de tewaterlating van de „Piet Hein" persoon
lijk te verrichten.
Hoewel Uwe Koninklijke Hoogheid op vele
wijzen Uwe hooge belangstelling hebt ge
toond, hebt U nog niet, zooals Prins Bern-
hard, een persoonlijk bezoek aan het schip
gebracht.
U ziet de „Piet Hein" dus thans voor het
eerst. Ik hoop van harte, dat de vluchtige
indruk, dien p van 't schip krijgt, een goede
zal zijn.
Voordat U overgaat tot de doop en tewa
terlating, zeg ik ook de leden van het co
mité en alle verdere aanwezigen, dank voor
hun belangstelling.
Koninklijke Hoogheid, thans verzoek ik U
eerbiedig, dit bijltje als geschenk van mij te
willen aanvaarden ter herinnering aan dit
oogenblik, en hiermee de doop en tewater
lating van de „Piet Hein" te willen verrich
ten.
"Het moment van de tewaterlating
was thans gekomen. Aller aandacht
richtte zich op de hoogopr ijzende
witte boegpunt, waarvoor de Prin
ses, die van haar zetel was opge
staan, thans het sierlijke bijltje op
nam. Een slag sneed het koord dooi
en nam de laatste hindernis, die het
schip op de helling had gehouden,
weg.
Met een grooten zwaai viel een
champagneflesch uit de hanebalken
en vloog tegen den boeg aan scher
ven. Een kort moment.... en daar
gleed de „Piet Hein" weg, vulde de
wijde poort en was dan buiten, in het
volle daglicht, waar het water spatte
om den romp en het gejuich opklonk
der honderden, die op schuiten en in
bootjes tegenover de werf op dit
oogenblik hadden gewacht. Het
witte slanke schip, elegant en
hoofseh van vormen, dreef langzaam
op het watervlak uit.
Mr. Trip spreekt.
In de loods, waar het ineens leeg gewor
den was, sprak mr. Trip een kort woord tot
het vorstelijk paar. Deze wees er op. dat de
allerbeste uitvoerders de opdracht van het
comité tot ontwerpen en bouwen van de
„Piet Hein" hebben gekregen.
De heer H. W. de Voogt heeft de plannen
der technische commissie uitgewerkt met
al hetgeen daartoe behoort. De heer G. de
Vries Lentsch Jr. heeft den zoowel nationaal
als internationaal gevestigden naam van
zijn werf opnieuw versterkt en bevestigd. Het
hart van de Piet Hein, de motoren, is verzorgd
door Gebrs. Stork en Co. te Hengelo. De heer
S. van Ravestein beeft het voornaamste deel
van de binnen-architectuur voor zijn reke
ning gekregen. En zij allen met nog vele an
deren hebben in volledige harmonie samen
gewerkt onder toezicht en leiding van de
technische commisssie, met als uitsluitend
doel voor oogen het beste te bereiken wat
verkregen zou kunnen worden.
Als erkenning van de verdiensten, welke
die commissie zich heeft verworven,heb ik
haar, namens het algemeen comité, ver
zocht de overdracht van de „Piet Hein",
welke, met toestemming van Uwe Koninkij
lijke Hoogheden, op 28 dezer zal plaats heb
ben, te willen verzorgen en bewerkstelligen.
In verband hiermede zou ik reeds thans
namens alle deelnemers aan het huwelijks
geschenk, ik mag dus wel zeggen namens
het geheele Nederlandsche volk, de hoop en
tevens de overtuiging willen uitspreken, dat
Sportvlieger raakte de richting
kwijt.
Na noodlanding bii Gorinchem weer
opgestegen.
Zondagmiddag omstreeks vier uur heeft het
Fransche sportvliegtuig F. - A. P. Z. op een
weiland, dat gelegen is naast het terrein van
de Gorcumsche voetbalvereeniging „Unitas"
een goed uitgevoerde noodlanding gemaakt
Het toestel dat vroeg in den middag van
Schiphol was opgestegen, was op weg naar
Antwerpen.
De bestuurder is door de laaghangende wol
ken en slagregens de richting kwijt geraakt
en na eenige keer en boven Gorinchem te heb
ben gecirkeld op een weiland gedaald.
Nadat den bestuurder de juiste richting
was gewezen startte hij naar Brussel, waar hij
te ruim 7 uur is aangekomen.
de „Piet Hein" in alle opzichten aan de ver
wachtingen zal beantwoorden. Deze verwach
tingen gaan niet in de richting van de ver
overing van een zilveren vloot. Maar wel
mag en moet verwacht worden, dat ook deze I
„Piet Hein" zich geheel en zonder beper- j
king aan de gestelde taak zal geven en die i
taak op voortreffelijke wijze zal vervullen, i
Zij bestaat in het dienen van zijne konink
lijke eigenaren, in het bijdragen tot het ge
luk, de vreugde en gezondheid van het ko
ninklijk gezin, dat de „Piet Hein" de groote
eer en het voorrecht zal hebben door Neer-
land's wateren te voeren en van de Neder
landsche watersport te doen genieten.
Met een driewerf hoera op onze Prinses, op
onzen Prins en op de „Piet Hein" beëindigde
mr. Trip zijn toespraak.
Nadat de heer Vries Lentsch de Prin
ses en den Prins geluk had gewenscht, de
den deze bij zich ontbieden de leden dei-
technische commissie, de architecten De
Voogt en Ravesteyn, den heer Stork en de
bazen van de werf, met wie zij zich eenigen
tijd onderhielden.
Uitgeleide gedaan door de heeren G. de
Vries Lentsch Jr. en mr. L, J. A. Trip zijn
Prinses Juliana en Prins Bernhard korten
tijd daarna per auto naar Soestdijk ver
trokken.
Engelsch Jacht bij
Noord-Hinder in nood.
Duitsch schip redt de opvarenden.
De opvarenden van een Engelsch
jacht hebben Zondagmiddag ter
hoogte van het lichtschip „Noord-
Hinder" benauwde oogenblikken
doorgemaakt. Hun jacht was lek ge
slagen en bevond zich in zinkenden
toestand, waarvan zij kennis gaven
aan de bemanning van het lichtschip.
Aan boord van de Noord-Hinder liet kapi
tein Van der Ende een sloep strijken. Eenige
leden der bemanning boden zich aan om de
reddingspoging te wagen. De zwemvesten wer
den aangedaan en terwijl de sloep met een
lijn aan het lichtschip bleef verbonden, tracht
ten de wakkere mannen verbinding te krijgen
met het in nood verkeerende jacht.
Door de hooge zeeën werd de sloep echter
telkens opnieuw teruggeslagen, zoodat ten
slotte, na tallooze vergeefsche pogingen, het
reddingswerk moest worden gestaakt.
De kapitein van de Noord-Hinder besloot
daarop noodseinen te hijschen, welke werden
opgemerkt door den uitkijk van het Duit-
sche stoomschip Oldenburg" van de Olden
burgPortugal Dampfschiff-Rhederei, dat
onmiddellijk van koers veranderde en bijstand
verleende. Het gelukte verbinding te krijgen
met het jacht en de opvarenden aan boord te
nemen. Het jacht werd op sleeptouw genomen,
doch moest korten tijd later worden gekapt,
daar het begon te zinken. Het verdween dra
in de golven.
De „Oldeburg" zette daarop haar reis voort.
Waarschijnlijk gaat het schip naar Engeland.
Lord Baden Powell naar Engeland
vertrokken.
Zondagavond met de Harwichboot ons land
verlaten.
Met de Harwichboot „Prague" is Zondag
avond om kwart voor twaalf Lord Baden Po
well in gezelschap van zijn echtgenoote naar
Engeland vertrokken.
Reeds vroeg in den avond omstreeks ne
gen uur heeft de Chief Scout het kasteel
Oud-Wassenaar, waar hij logeerde, verlaten,
om zoodoende nog voor de aankomst van den
boottrein aan boord te zijn en zich rustig voor
den nacht te installeeren.
Bij zijn vertrek uit Wassenaar heeft de di
recteur van het kasteel aan Lord en Lady Ba
den Powell een groote bouquet bloemen over
handigd, waarvoor de Chief Scout hartelijk
dank zegde.
Rechts van den weg aangereden.
Fietser door slippende auto gedood.
Zaterdagmorgen kwam een geneesheer uit
Den Haag met zijn auto door de gemeente
Terheijden, toen de wagen plotseling op het
door den regen glad geworden wegdek slipte.
De wagen schoot naar links en raakte op het
rijwielpad den wielrijder K. uit Terheijden.
Deze liep ernstige verwondingen op en moest
naar het St. Ignatius-ziekenhuis te Breda
worden vervoerd. Daar is hij 's avonds aan
zijn verwondingen bezweken.
Autobestuurder trekt zich nergens
iets van aan.
Man doodgereden, doch niet gestopt.
Gisternacht is op den grooten
provincialen verkeersweg Bergen op
ZoomPutteAntwerpen onder de
gemeente Ossendrecht ter hoogte van
van het Jagersrust de arbeider P.
Burmans wonende te Ossendrecht ver
moedelijk door een auto aangereden.
Zondagmorgen ontdekten voorbijgan
gers het lijk, waarvan het hoofd
ernstig verminkt was.
De politie, die van het ongeval tele
fonisch in kennis was gesteld, was
spoedig ter plaatse en stelde een on
derzoek in. Omtrent het uur waarop
Zaterdagmiddag is een rail geboken van
het ongeluk is gebeurd, alsmede om
trent den juisten toedracht tast men
nog in het duister.
De nieuwe Raambrug is thans zoo goed als gereed. Deze nieuwe brug beteekent
een groote verkeersverbetering; zij is ongeveer 6 M. breed, in het midden is een
vluchtheuvel aangebracht en aan de kanten liggen flinke trottoirs.
T rein verkeer Amsterdam-Haarlem
vertraagd.
Tengevolge van railbreuk.
Zaterdagmiddag is een rails gebroken van
de spoorlijn AmsterdamHaarlem tusschen
de Amsterdamsche gasfabriek en Sloterdijk.
Daardoor was het verkeer van Amsterdam in
de richting Haarlem eenigszins gestagneerd.
Het verkeer moest eenigen tijd over enkel
spoor geleid worden. De treinen uit de rich
ting Haarlem kwamen vrijwel regelmatig te
Amsterdam binnen, doch de treinen naar
Zandvoort en de z.g. tusschentreinen vielen
uit. De storing heeft anderhalf uur geduurd.
Om half vijf werd het verkeer over beide spo
ren hervat.
f
Onvoorzichtig oversteken
kost een menschenleven
Twee zwaar gewonden.
Zondag omstreeks half zes is op
den rijksweg Den BoschNijmegen,
welke een voorrangsweg is, een zeer
ernstig ongeluk gebeurd, waarbij nu
reeds 'li doode betreurd moet worden.
De twintigjarige A. van den Br. uit Geffen
kwam het zijn verloofde, mej. J. H„ eveneens
uit Geffen, op de fiets uit een zijweg en wilde
den rijksweg oversteken. Doordat zij zich niet
voldoende overtuigden of zij dit ongehinderd
konden doen. werden zij bij oversteken plotse
ling aangereden door een uit de richting Nij
megen komende personenauto. Beide wielrij
ders werden tegen den grond gesmakt en ble
ven bloedend liggen. De auto, waarvan de be
stuurder op het laatste oogenblik nog wilde
uitwijken, kwam tegen een boom terecht.
Van den Br. was vrijwel op slag
dood. Zijn verloofde kreeg zeer ern
stige verwondingen en brak boven
dien een been. Men vreest voor haar
leven.
De chauffeur, Th. S., uit Orthen, die alleen
in de auto zat, raakte bij de botsing ernstig
bekneld en liep daarbij een ernstige hoofd
wonde en een gebroken been op.
De slachtoffers zijn allen naar het Groot-
Ziekengasthuis te 's-Hertogenbosch overge
bracht.
Paviljoen BREDERODE.
Gezellig zitje en goede consumptie
Billijke prijzen
Groote gezelschappen genieten reductie
In dp onmiddellijke nabijheid van
de Ruïne van Brederode
het Tinholthuis
de druivenkassen
('s Zondags geen druivenverkoop.)
(Adv. Ingez. Med.)
Speeltuinvereeiiigirig „Het
W esterkwartier'9.
Een verregend Zomerfeest.
De speeltuinvereeniging „Het Westerkwar
tier" had voor Zaterdag en Zondag een groot
zomerfeest georganiseerd, dat door het
slechte weer evenwel slechts gedeeltelijk door
gang kon vinden.
Reeds Zaterdagmiddag, toen de kleuters om
ongeveer half drie op het Leidscheplein bijeen
kwamen, liet het weer zich weinig gunstig'
(Adv. Ingez. Med.)
aanzien, doch welgemoed trokken de ruim 300
kinderen, voorafgegaan door de muziekver-
eeniging „Apollo" door de Leidsche Buurt naar
den tuin aan de Houtvaart.
Daar hield de voorzitter een korte toespraak
waarin hij wees op den snellen groei der ver-
eeniging, die het mogelijk heeft gemaakt, den
tuin belangrijk uit te breiden, wat betreft de
verschillende toestellen.
Ook de heer Ophuizen, secretaris der Haar-
lemsche Speeltuinfederatie, voerde het woord
en bracht het nut van het speeltuinwerk naar
voren. De kinderen worden er door van de
straat gehouden, en kunnen onder leiding van
deskundigen bovendien nog aardig knutsel
werk leeren.
Hierna was het woord aan de kinderen, die
zich nauwelijks hadden kunnen bedwingen,
doch nu pas goed los kwamen. Verschillende
kinderspelen als vlaggesteken, turfrapen,
koelchappen en hindernisloopen werden uit
gevoerd, waarbij de kleinen hun uiterste best
deden, aangevuurd door de ouders, die ook
eens een kijkje kwamen nemen.
Des avonds werd, onder leiding van den be
kenden conférencier Jack Funny een aardig
cabaret-programa opgevoerd, eveneens op den
tuin, waarvoor zeer veel belangstelling bleek
te bestaan.
Zondagmiddag zouden de finales der kin
derspelen worden gehouden en 's avonds zou
het mannenkoor Proza en Poëzie op den tuin
een concert geven. Het wel zeer ongunstige
weer deed het bestuur evenwel besluiten, dit
gedeelte van het zomerfeest een week uit te
stellen zoodat we nu maar op een zonniger
week-end zullen hopen. Het hardwerkende be
stuur der vereeniging heeft dat wel verdiend.
HEVIGE BOSCHBRAND OP SARDINIë.
Op het eiland Sardinië heeft een bosch-
brand gewoed, welke het geheele staats-
bosch bij Bultei heeft vernield. De schade
wordt op drie millioen lire geraamd.
D.N.B.)
Van Kaapstad naar Johannesburg is
ong. 1000 mijl. De snelterein legt
dezen afstand binnen 36 uur af. De
eerste twee honderd mijl gaat het
door een prachtig berglandschap. Door win
dingen en keertunnels werkt de trein zich
naar boven. Mijn reisgenoote en ik hebben
dan ook geen oogen genoeg om al dit schoons
in ons op te nemen en dikwijls maken we ver
gelijkingen met spoorreizen, die we door Oos
tenrijk en Zwitserland maakten. Maar d:an
komen we in de „Karoo", een hoogvlakte, die
zich over honderden mijlen uitstrekt. Het is
hiervrijwel boomloos, steenen en zand met
daartusschen de grijze „bossies" een plant van
Japansche marinetroepen in Sjanghai,
ongeveer één voet hoog. Deze „bossies" ma
ken de schapenteelt mogelijk, die hier op uit
gebreide schaal wordt uitgeoefend. Alleen, er
is niet veel van te zien. Een enkel groepje in
de verre vlakten, en dan weer geen levend
wezen over mijlen en mijlen.
De enkele plaatsjes waar de trein stopt voor
kolen en water, zien er verschroeid en stoffig
uit. Een bloodroode zon gaat achter de
„koppies" onder, in een tintelend groene
lucht. Avond, gelukkig, nu komt de koelte.
We schuiven de jalouzieën, zoover mogelijk
neer en laten den nachtwind door de coupé
en onze haren waaien. Daar komt de man
met de kussens en dekens en we begeven ons
ter ruste.
Den volgenden dag bij het ontwaken is het
nog steeds „Karoo" of het lijkt erop. We pas-
seeren eenige rivierbeddingen met tusschen
de steenen wat drabbig water. Negen uur. de
trein stopt, Kil'berly, de diamantstad, en we
denken terug aan den Boerenoorlog toen deze
plaats vruchteloos belegerd werd. Van het sta
tionsemplacement af, zien we eenige „mine
dumps" en liftkokers. We stoppen een kwar
tier, dan gaat het weer verder den Vrijstaat
in. Het landschap blijft, uit den trein gezien,
onbelangrijk. Wat meer boomen, vooral wilgen
langs half uitgedroogde beekjes, wat heuvels
(koppies) en in de vlakten verspreide plaats
jes: van eenige architectuur geen sprake,
alle huizen zijn nagenoeg hetzelfde, vier witte
muren met een rood geschilderd gegalvaniseerd
ijzeren dak, waarvan aan een zijde een stuk
oversteekt, waardoor dan de veranda of
„stoep" gevormd wordt.
Het loopt alweer tegen den avond als we
in Krugersdorp aankomen. Dan zijn we aan
„den rand", het goudmijngebied, dat zich over
een lengte van 60 mijl uitstrekt. Op deze
streek rust de welvaart van de geheele Unie.
Voor millioenen ponden wordt hier jaarlijks
uit de rotsachtige bodem gehaald. Overal
rijzen de minedumps met hun schachttorens,
gebouwen en schoorsteenen op. Het wemelt in
dit gebied van inboorlingen. Ze loopen in hun
kleurige blankets gehuld langs de lijn of
hokken samen op de perrons. Schilderachtige
typen zijn er onder, met een roode of gele
muts op hun mahoniehouten kop. de blanket
op gracieuze wijze over hun schouder han
gend en groote gekleurde schijven in de ooren.
Ondertusschen snelt de trein voort naar Jo
hannesburg, de goudstad, waar wij tegen
schemer aankomen. De stad is op Amerikaan-
sche wijze gebouwd, rechte, evenwijdig loo-
pende straten, die haaks gesneden worden
door andere.
Hoog torenen de verlichte wolkenkrabbers met
hun flikkerende lichtreclame's tegen de don
kere lucht. We nemen een taxi en rijden in de
file mee, nimmer hebben we zooveel auto's
bijelkaar gezien. Twee rijen dik, schuift het
verkeer van stoplicht tot stoplicht. Langs de
trottoirs staan de wagens „mannetje aan
mannetje" geparkeerd. Twee-etage bussen en
trams houden het midden der straat. Vele
gebouwen en straten *rijn met duizenden ge
kleurde gloeilampjes feestelijk verlicht, want
Johannesburg bestaat precies 50 jaar. Voor
1886 was hier niets dan wat kale heuvels en
wijd verspreide farms. Toen schopte een boer
met zijn met ijzer beslagen schoen tegen een
stuk rots en zag goud voor zich blinken. Men
ging graven, vond steeds meer van het edele
metaal, met het gevolg, dat deze heuvels en
dalen een jaar later met tenten en hutjes
overdekte waren. Van dien tijd af is het
„hurry up" gegaan, en is deze merkwaardige
stad uit den grond gestampt. En nog steeds
gaat het crescendo. Overal wordt gebouwd.
In koortsachtige haast, stapelt men de eene
wolkenkrabber naast de andere. De kleinere
huizen vallen in handen der sloopers, beton
nen flatgebouwen, voor honderden gezinnen
nemen hun plaats in.
Uitgestrekte woonwijken zijn over de heuvels
verspreid, er wonen nu 600.000 zwarten en
250.000 blanken, met ruim 54.000 auto's Vol
gens de kaart, welke ik op het station kocht,
is Johannesburg ongeveer 18 mijlen in het
vierkant. Vermoeid van de lange reis verlan
gen we naar rust, en nemen onzen intrek in
Hotel Valley. Het is op denzelfden voet inge
richt als ons „boarding home" in Kaapstad.
De Kamers zijn smakeloos, de negerbedienden
serveeren de producten der Engelsche keuken,
en na afloop der maaltijd hangen de gasten in'
de „lounge" en vervelen zichWij zoeken
spoedig onze kamers op, waar Morpheus zich
over ons ontfermt.
JAC. KdPER.
