Vm defy
-OPLEVING-
Het Wassende Getij.
Vogeltrek.
Trager stijging in
opbrengst overige
middelen.
Het belangrijkste
Windhoos teisterde
Ilpendam.
55e JAARGANG No. 16637 Verschijnt 'dageiijlcs, behalve 'op Zon- en Feestdagen. VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Uitgave Lourens Coster Maatschappij vooi
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V. HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.721/s.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 13054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 1 2230
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid 2000.—, overlijden 400.—, verlies van hand, voet of oog 200.—, beide leden duim f 100.—, één lid duim 50.—. alle leden wijsvinger 60.—
één of twee leden wijsvinger ƒ25.—, alle leden anderen vinger ƒ15.—, één of twee leden anderen vinger ƒ5.—, arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.—, polsbreuk ƒ15.—.
Nog afzonderlijke verzekering voor afooimés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. HEDEN16 PAGINA S.
E r zijn langzamerhand niet veel in
woners van Haarlem of de omstreken
meer. die nooit eens geprofiteerd hebben
van het plaatsen van een „Groentje" in
Haarlem's Dagblad.
Mocht U tot die kleine minderheid be-
hooren, dan kan dat eiken dag verhol
pen worden.
Tot uw voordeel zooals het dat voor
tienduizenden anderen was en is.
Hopelijk zullen de gunstige mededeelingen,
die wij gisteren gepubliceerd hebben met be
trekking tot den gang van zaken bij Haar
lem's Bloei waarmee ik nu zoowel de ver-
eeniging van dien naam als den bloei der
stad in algemeenen zin bedoel heel wat
scepticisme hebben gedood. Want dat mocht
heusch wel geschieden. Met zwartkijkerij en
„het geeft toch niets" is nog nooit eenige on
derneming verder gebracht. Laten we nu eens
eenige vaststaande feiten constateeren. Ten
eerste. De sombere verwachting, dat de Jam
boree voor Haarlem's welvaart weinig te be-
teekenen zou hebben, is volkomen gelogen
straft. Er is zeer veel geld mee verdiend en de
stad heeft er als het ware een heilzaam op-
frisschend internationaal bad bij gekregen.
Ten tweede: De Frans Halstentoonstelling is
een groot financiëel succes geworden vcror de
gemeente en het zeer groote vreemdelingen-
bezoek aan die tentoonstelling is de welvaart
van Haarlem ook zéér te stade gekomen. Beide
schoone resultaten werden ook al weer tevoren
in twijfel getrokken. En door hoevelen! Er zijn
nu al meer dan 51.000 bezoekers op de ten
toonstelling geweest, waarvan meer dan één
derde vreemdelingen. Zeg maar 18000. De
kans is groot dat zij bij haar sluiting op den
laatsten dag dezer maand een totaal van
60.000 bezoekers ruim overschreden zal heb
ben. Ten derde. De vereeniging Haarlem's
Bloei is een zeer gewenschte instelling geble
ken en de belangstelling uit de burgerij daar
voor heeft kan het anders? de verwach
tingen overtroffen.
Er zijn nu nieuwe plannen geopperd voor
de komende jaren. Enkele zijn ons ter oore ge
komen en door 'ons vêrmeld: een verkeers-
«tentoonstelling in 1939 omdat het dan 100 jaar
geleden zal zijn dat de spoorlijn Haarlem-
Amsterdam, de eerste in ons land, werd ge
opend, het ontsteken van een groot Paasch-
vuur in .1938, het leiding geven aan het bezoek
aan Haarlem en de bollenvelden in 1938, het
houden van verscheidene congressen in 1938
(evenals er in dit jaar verscheidene met suc
ces hier gehouden zijn), de mogelijkheid van
een tweede schilderijententoonstelling, dit
maal gewijd aan de andere schilders uit de
Haarlemsche school en door haar afwisseling
en veelzijdigheid een speciale aantrekkings
kracht belovend
Dezen kant moet het uit.
Veel te weinig beseft men hier dat onze
stad door haar gunstige ligging en prachtige
omgeving buitengewoon geschikt is om be
zoekers van elders te trekken. Men wil hier
graag heen komen, als wij maar voor de aan
leidingen zorgen en de groote trom roeren.
Wie deel uitmaken van nationale en inter
nationale vereenigingen weten wel dat een
voorstel om te Haarlem bijeen te komen daar
als regel niet alleen in goede aarde valt maar
bovendien gevolgd wordt door verzekeringen
van vele leden, dat zij dan zeker zullen komen.
Maar wat onze moderne ontvangst-methoden
betreft zijn we niet „bij".
In dit opzicht is Haarlem nog in hoofd
zaak de kleine stad van het begin dezer
eeuw, veel kleiner dan haar huidige bevol
king van 135.000 aangeeft. Daarom geloof ik
inderdaad dat de meermalen geuite wensch
tot het stichten van een nieuw groot ten
toonstellingsgebouw, zich tevens eigenend
voor congressen en groote uitvoeringen op
kunstgebied, tot vervulling gebracht zal
moeten worden. Het tempo der opleving is
thans merkbaar in versnelling gegaan, zoo
als niet alleen uit de resultaten van de Jaar
beurs maar ook uit de huidige September-
ervaringen van vele industrieelen en mid
denstanders blijkt.
Dat klopt, zooals mij werd gezegd door
iemand, die zich onlangs in België geïnteres-
teerd had voor het verloop der Belgische op
leving-na-de-devaluatie, met de ervaringen
van onze Zuiderburen. Ook bij hen volgden
na de devaluatie eerst een periode van ma
tige, gedeeltelijke opleving, daarna een tijde
lijke inzinking, daarna een veel krachtiger
herstel. Dit mogen de theoretische economen
niet voorzien hebben..
Wij weten nu langzamerhand wel dat zij
evenmin als anderen over de diepgaande ken
nis van massa-psychologie en de juiste in
tuïtie ten aanzien van velerlei „impondera-
bila" beschikken, noodig om betrouwbare pro
feten te zijn. De overeenkomst van onze er
varingen met de Belgische moge economisch-
wetenschappelijk misschien niet verantwoord
zijn, zij is er niet minder een feit om en een
zeer bemoedigende aansporing bovendien, om
het wassende getij te baat te nemen.
Dat moge men ook in deze stad ten volle
begrijpen en de verlammende zwartgalligheid
van zich afschudden nu de zomer van 1937
bewezen heeft hoe gunstig de resultaten van
frisschen ondernemingsgeest zijn. Een cres
cendo en een goede dosis durf zijn nu ver-
eischt. Ook financieele durf is noodig. En
hoe eerder hoe beter: samenwerking met de
randgemeenten, die de prachtige omgeving
der stad vertegenwoordigen.
Want de bloei van het district is belangrij-
De vogels gaan weer op den trek,
En dat is waarlijk niet zoo gek,
Als het hier pijpestelen regent;
Wat heeft zoo'n vogel het toch vrij,
Wat is hij boven u en mij,
(Boven in dubblen zin) gezegend.
Het vogelpaar zit op z'n nest
En pa zegt: 't weer wordt niet zoo best,
't Wordt kil, of 'k moet me erg bedriegen,
Kom moedertje, wat zeg j' ervan
En moe zegt: 'k vind het best, hoor man,
Lame maar weer naar 't Zuiden vliegen.
Dan slaan ze, na dit overleg,
Hun vleugels uit en ze zijn weg,
Leeg blijft hun vier-tak-hoog etage;
Ze gaan zonder vreemd geld in kas,
En zonder kaartjes, zonder pas,
Ja, zonder zelfs één stuk bagage.
Ze reizen, een gezellig ding,
Per vogelreisvereeniging,
Zonder er eerst voor op te potten;
Ze gaan eenvoudig op de vlucht,
Zoo vrij als vogels in de lucht,
Wat ze dan toch ook zijn tenslotte.
De vogels gaan weer op den trek
En het principe is niet gek,
Als regen, storm en kou gaan dreigen;
Voor ons is dat niet weggelegd,
't Zij zoo, maar, onder ons gezegd,
Kan 'k er ook wel eens „trek" in krijgen.
P. GASUS.
ker dan die van Haarlem alleen. Het district
en niet alleen de stad is het aantrekkingspunt
voor den bezoeker. Men zal de dingen in het
groot moeten zien. Het is niet zoo gemakkelijk
als een stad snel groeit! Men moet zijn eigen
visie op haar belangen ook in versneld tempo
verbreeden! Laten wij dat wel beseffen. An
ders blijft Haarlem bij zijn eigen groei ten
achter.
R. P.
Raming rijwielbelasting al
overschreden.
Omzetbelasting houdt
zich goed.
Hoewel de overige middelen, volgens den
stand der Rijksmiddelen per ultimo Augus
tus jl., over genoemde maand nog ongeveer
5V2 millioen gulden meer hebben opgebracht
dan in Augustus 1936, zouden we weze cijfers
toch haast teleurstellend noemen, wanneer
we denken aan de recordcijfers van Juli 1937,
die liefst 15Vz millioen gulden uitgingen bo
ven die van 1936. Over acht maanden van
dit jaar is thans ruim 54 millioen gulden
meer ontvangen dan in 1936.
Aan de 5 1/2 millioen stijging heeft de
■Omzetbelasting voor een belangrijk
stuk meegewerkt. Zij zorgde, vergeleken met
Augustus 1936, voor een stijging van bijna
twee millioen gulden.
De Rechten op den Invoer brach
ten in de afgeloopen maand f 8.758.102 op,
of .f 2.117.000 meer dan in Augustus 1936.
Het netto kohierbedrag van de directe
belastingen is van f 79.731.114 tot
f 90.290.783 gestegen (v.j. f 81.628.031).
De motorrijtuigenbelasting heeft
het over acht maanden gebracht tot
f 16.276.219. De raming bedraagt f 22.500.000,
dus, als de raming wordt overschreden, zal
het nooit met een groot bedrag zijn.
De rijwielbelasting heeft tot eind
Augustus f 7.505.065 opgebracht en daarmee
de raming met f 5.065 overschreden.
op de binnenlandsche
markt.
Grooter omzet van verbruiks-
goederen op de Jaarbeurs.
De heer W. Graadt van Roggen, sewe-
taris-Generaal van de Jaarbeurs heeft
gevraagd naar zijn belangrijkste indruk
ken van de thans voorbije beurs, ver
klaard
„Het is ontegenzeggelijk een feit, dat
wij over het algemeen aspect van den
toestand, zooals dat naar voren is ge
komen tijdens deze najaarsbeurs, tevre
den kunnen zijn. Uiteraard, en dit stel
ik vooropkunnen wij nog lang niet
zeggen, dat wij er zijn, maar wat bereikt
is ten opzichte van de opleving in het
bedrijfsleven, stemt toch zonder den
minsten twijfel tot voldoening.
De over heer schende factor was dit
maal: het algemeen niveau deikoop
kracht van het breede publiek, d.w.z. van
den werkman en den middenstander is
niet onaanzienlijk gestegen. Ook de
binnenlandsche markt in Nederland be
gint dus meegetrokken te worden in de
algemeene opleving. Dat het met de
exportindustrieën goed ging, wisten wij
reeds. Dat deze stijgende lijn nu ook
doorgetrokken is tot de Nederlandsche
binnenlandsche markt, is tijdens deze
najaarsbeurs overtuigend bewezen.
Let wel, dit wil niet zeggen, dat het
herstel op de binnenlandsche markt vol
ledig is, verre van daar. Maar de ople
ving is er en dat blijkt wel heel duidelijk,
wanneer wij nagaan in welke artikelen
vooral stijgende omzetten verkregen zijn.
Het blijkt dan, dat het hier voornamelijk
gaat om de verbruiksgoederen, de massa
artikelen, voedings- en genotmiddelen,
eenvoudig huisraad. In luxe-artikelen
gaat deze stijging nog niet op, zoo hoog
is de lijn van het herstel nog niet geko
men.
Maar op het aangeduide gebied is de
vooruitgang onmiskenbaar. Er zijn hier
zaken gedaan, zelfs zeer goede zaken."
Groote sorteering
Wiegledikantjes
Jacvan Weert - Gierstraat20-23
(Adv. Inge2. Med.)
(Adv. ïngez. Med.)
De bekende filmacteur William Potoell
die zijn vacantiereis door Europa in
Nederland is begonnen, bracht gister
middag een bezoek aan de Frans
Halstentoonstelling te Haarlem.
De acteur voor het, ter gelegenheid
van den sterfdag van den schilder op
27 Augustus j.l. met bloemen versierde
zelfportret.
De inbraken in de omgeving.
Nu sloegen de inbrekers te Bennebroek
hun slag.
Tusschen 2 uur 's middags en 9'/> uur des
avonds is, tijdens de afwezigheid der bewo
ners, ingebroken in de villa ,,'t Hufke" aan de
Bennebroeker Dreef te Bennebroek.
Sr worden verschillende gouden en zilve
ren voorwerpen vermist en bovendien eenig
geld.
Het vermoeden is gerezen dat men hier te
doen heeft met dezelfde inbrekers die dezer
dagen te Heemstede opereerden en ook daar
een flinke buit aan gouden en zilveren voor
werpen machtig werden.
Er wordt gemeend dat een spoor der daders
naar Amsterdam wijst, maar bepaalde resul
taten heeft het onderzoek der politie nog niet
opgeleverd.
Groote schade voor kippenhouders.
Man in het water
gewaaid.
Het woord is aan
Mme. de Puysieux:
De hoofdzaak voor de
maatschappij is, zich nood
zakelijk te maken en het te
zijn.
Honderd gekwetsten bij instorting
Ongeluk tijdens parade in het Rijnland.
KEULEN, 17 Sept. (Havas). Tij
dens een gisteren gehouden parade,
welke de manoeuvres van de 26ste
divisie te Lommersum bij Euskirchen
in het Rijnland besloot, is een ongeluk
gebeurd, waarbij ongeveer honderd
personen verwondingen hebben opge-
loopen.
De honderd meter lange eeretribune is n.l.
ingestort, juist toen de troepen het défilé langs
de officieren openden. Op deze tribune hadden
plaats genomen staatssecretaris Grohé, dr.
Reeder. de regeeringspresident van het dis
trict Keulen en talrijke persoonlijkheden uit
het economische leven van het Rijnland, als
mede eenige duizenden toeschouwers.
De „Koelnische Zeitung", dig hedenmorgen
van het ongeluk melding maakt, publiceert
tevens een officieus communiqué, volgens het
welk de verwondingen niet ven ernstigen aard
zijn. Slechts twee personen zouden ernstiger
gekwetst zijn. Na eenigen tijd te zijn onder
broken, werd de parade voortgezet.
De heer Graadt van Roggen gewaagt van
opleving op de binnenlandsche markt. 1
Ilpendam is door een windhoos geteisterd. 1
De rijksmiddelen hebben over Augustus
f 5l:2 millioen meer opgeleverd dan in
Augustus 1936. 1
De groote werkloozen-gczinnen krijgen
extra-hulp. 3
De „Blauwe Zand"-affaire is Donderdag
gedeeltelijk voor de Amsterdamsche
rechtbank behandeld. 3
De „Ganges" is van een sleepreis van 209
dagen in ons land teruggekeerd. 3
De Spaansclie minister-president Negrin
heeft in den Volkenbondsraad scherpe
verwijten tot Italië en Duitschland ge
richt. 4
China's beroep op den Volkenbond is
naar de commissie van 23 verwezen. 4
Oostenrijk zou toetreden tot de „As Rome-
Berlijn". 4
De inbraak-zaak in de Groote Houtstraat
is door het Amsterdamsche Hof aange
houden. 6
Bloemendaal staat een „aangename" be
grooting te wachten. 8
)e Gemeente-secretaris van Bloemen
daal heeft van den raad afscheid ge
nomen 3
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het wassende getij. 1
H. Andr.: Turkije's groei tot modernen
staat. 4
Sport in 't Kort. 5
H. M. In memoriam mej. Farret. 6
H. D. Vertelling: Spel met den dood. 6
J. B. Schuil: De dilettanten-tooncelver-
eenigingen. g
B. Schuil over „Sonna".
Voor de Jeugd. g
Dr. E. van Raalte: Uit de Assemblee. 15
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 11
Een windhoos heeft Donderdag
avond omstreeks zeven uur te Ilpen
dam groote schade aangericht. Een
paar lichtmasten knapten af, kip
penhokken van pluimveehouders
werden weggevaagd, schuren en ke
ten uiteengeslagen en honderden
stuks pluimvee door de lucht mee
genomen en gedood. De meeste schade
is aangericht bij den pluimveehou
der K. Waals, van wien ongeveer 1000
kippen ter waarde van pl.m. f 1.50
per stuk werden gedood.
Hoe groot de kracht van de hoos
is geweest, blijkt daaruit dat een
groote garagedeur is opgenomen en
twee kilometer verder in een weiland
is terecht gekomen.
Een man, die achter een keet dek
king tegen den regen had gezocht,
woei in het Noord-Hollandsch Ka
naal, doch kon spoedig worden gered.
KUIP MET KOKEND WATER
OMGETROKKEN.
Kindje aan brandwonden overleden.
Het driejarig zoontje van den heer Tabak
te Wanswerd (Fr.) wierp, terwijl zijn moeder
de wasch deed, een kuip met kokend water
om. Het kind kreeg den inhoud over het
lichaam en is aan de gevolgen overleden.
In Amerika is een felle politieke strijd ont
staan, waarvan de pasbenoemde rechter bij
het Opperste Gerechtshof, Hugo Black, het
middelpunt is. Bijna de geheele Amerikaan-
sche pers beschuldigt Black er van lid te zijn
van het geheime genootschap Ku Klux Klan.
Een foto van de ambtsaanvaarding van rech
ter Black, die gecomplimenteerd wordt door
den vice-president der Vcreenigde Staten,
John N. Garner.
Dwingi Uw oogen niet
tot inspanning, gebruikt
een bril van K EI P.
