De Massa. Monument van dank. Zomertijd eindigt Zaterdagnacht. Het belangrijkste 55e JAARGANG No. 16648 VerscEynt 8agelïjlës, ïïelialvë öp Zon- 'en Feestdagen. DONDERDAG 30 SEPTEMBER 1937 HARLEM'S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor Courant-Uitgave en Algeraeene Drukkerij N.V. Hoofdredacteurs ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 rond. 0.65, franco p. post 0.721A. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten Spaame 12 Telefoon Nos.Directie 13082 -Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230 ADVERTENTTëN 15 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zla hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid 2000.—, overlijden f 400.—, verlies van hand, voet of oog 200.—, beide leden duim f 100.—, één lid duim 50.- één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger 5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15. Nog afzonderlijke verzekering voor atoonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. alle leden wijsvinger 60.—v HEDEN: 16 PAGINA'S. Het Is alweer vele jaren geleden dat de Spaansche professor José Ortega y Gasset het boek schreef dat in de Nederlandsche verta ling onder den titel „De Opstand der Horden" ook in ons land door vele ernstige menschen gelezen werd en diepen indruk maakte niet alleen als analyse van een nieuwen tijd vol nieuwe gevaren door een diep denker met een tintelenden geest, maar ook als waar schuwing. Het is nog maar een paar jaar ge leden dat onze landgenoot prof. Huizinga zijn boek „In de Schaduwen van Morgen" schreef, dat zich in velerlei opzicht bij Ortega's in zichten aansloot en merkwaardigerwijze een „best seller" werd. Dit werk van een geleerde werd het best-verkochte boek van het jaar, hetgeen in zekeren zin een wonderlijke ironie was omdat ook Huizinga de vervlakking, de jacht op records, de pueriliteit van dezen tijd zoo scherp hekelde. Zijn ernstig betoog, door sommigen als zoodanig erkend en diep over dacht, werd tot mode-lectuur voor velen, die het daarna vlot weer vergaten en zich dooi den maalstroom der volgende sensaties lieten meesleepen. De massa-cultus en de massa-vereering du ren nog in onverminderde mate voort, de zoo genaamd beschaafde wereld blijft voortjagen achter records en roem-van-één-dag en de gevaren zijn toegenomen omdat men zich is gaan toeleggen, meer dan ooit tevoren, op het bewapenen der horden. De waarschuwende critiek van menschen als Ortega en Huizinga is na haar kort mode-succes allang weer ver drongen in het lawaai van een kokende, soms schijnt het wel: bezeten wereld, waarin het domme getal als een soort zotte afgod ver eerd wordt. Er worden in dezen tijd veel groote dingen tot stand gebracht op technisch ge bied, er worden zeer groote werken onderno men en uitgevoerd, maar de samenleving wordt er niet gelukkiger mee omdat zij inner lijk ontwricht is. En de internationale ver warring is eerder toegenomen dan dat er ver betering te bespeuren valt. Vooral geestelijk is zij toegenomen: de feiten van de gruwelijke oorlogen in Spanje en China hebben voor de rest der wereld minder beteekenïs dan de ongehoorde drogredenen waarmee zij zooge naamd verklaard worden en in internationaal „beleid" worden „behandeld". De leelijke, leu genachtige comedie van de non-interventie in Spanje zal in de wereldgeschiedenis geboek staafd worden als een der treurigste schan dalen van onzen tijd. Het machtelooze gedoe tegenover Japan sluit er zich triest bij aan en het luisterrijke feest, dat de Aga Khan als president van de Assemblée te Genève aan een paar duizend gasten heeft aangeboden ter gelegenheid van de opening van het Vol kenbondspaleis moet op velen den indruk ge maakt hebben van een griezelige grap. Maar de indruk, dien het luchtbombardement van Nanking, Canton en Hankau maakte is in een week tijds alweer weggevaagd. Duitschland is sindsdien „massaas gaan rapporteeren", die geloeid en zich verdrongen hebben bij het be zoek van Mussolini en Frankrijk rapporteert massaas op het „scoringbord" van de Farij- sche Wereldtentoonstelling, dat nu meer dan twintig millioen bezoekers vermeldt. Straks krijgen we weer wat anders dat kolossaal en geweldig is, zonder dat iemand weet in hoe verre Europa ook maar eenigermate gebaat zal zijn bij de ontmoeting van twee dictators en de luidruchtige massa-vertooningen van Parijs en van Düsseldorf („Schaffendes Volk"). Groot, duur en massaal is het alles. Maar wordt het leven er beter door, wordt er eenige hoogere waarde door gediend? De wereld la waait verder. Ortega Y Gasset citeerde in zijn boek het geval van den Fransehen Regent tijdens de minderjarigheid van Louis XV, van wien men zei dat hij alle gaven bezat, behalve de gave er gebruik van te maken. Hij paste dezelfde moordende critiek op onzen tijd toe. En te recht, want wat zou de huidige mensch met al zijn gaven wel niet voor de samenleving tot stand kunnen brengen.... als hij die ééne gave maar bezat! Het nieuws in de krant geeft het beeld van den tijd. Ook in deze krant. Maar niet cri- tiekloos. En temidden van het holle spek takel dat alweer zooveel étappen verder is zou ik anderen willen aanraden Ortega en Hui zinga nog eens uit hun boekenkast te nemen en te herlezen. Het zal even zelfoverwinning kosten, want zij zijn alweer „uit de mode". Maar ik raad het toch aan. En ben er zfelf al mee begonnen. R. P. DE 100.000 ER UIT! De hoogste prijs der Nederlandsche Staats loterij is heden gevallen op nr. 15918. FUSIE VAN DE DAILY TELEGRAPH EN DE MORNING POST. In zijn editie van heden deelt de Morning Post mede, dat met ingang van 1 October het blad samen zal gaan met de Daily Telegraph. Het nieuwe blad zal verschijnen onder den naam „Daily Telegraph and Morning Post". (In Hongarije heeft men Toesloten monumenten van dankbaarheid op te richten in de landen, waar tijdens den wereldoorlog Hongaar- sche kinderen, gastvrij zijn opgeno men. Het eerste zal in 1938 in Nederland worden opgericht.) Toen in den tijd van wreeden strijd, Hongaarsche kinderen hierheen zijn gekomen, Heeft men z' in milde menschlijkheid, Als pleegkind in gezinnen opgenomen. De kindren werden in ons land Met zorg verpleegd en kregen goed te eten. In dezen tijd ontstond een band, Die wederzijds nog lang niet is vergeten. Hoewel zij nu volwassen zijn, Is overal haast het contact gebleven, De afstand is wat groot per trein, Maar er wordt vaak nog heen en weer geschreven. Nu zal men in het volgend jaar, Een blijvend, tastbaar monument gaan stichten, Als beeld van dank van den Hongaar, Voor wat ons volk in oorlogstijd verrichtte. Dit is een mooi, lofwaardig plan, Dat heel ons volk volgaarne zal aanvaarden, Omdat het dit beschouwen kan, Als vriendschapsmonument van hooge waarde. En wij begrijpen ook de drang, Die de Hongaren hiertoe heeft gedreven, jAl hopen wij nog meer, dat lang De vriendschap in hun harten voort mag leven. P. GASUS. Wilt U een WATERMAN VULPEN winnen? Ziet dan de etalage van den Vulpenspecialist (waar de groote Watermanpen uithangt). ÖÜSatituüüa ZIJLSTRAAT 90, HAARLEM, TELEF. 11161 (Adv. Ingez. Med.) Begraafplaats Vergier de weg. Voor het publiek te bezichtigen. De nieuwe begraafplaats aan den Vergier- deweg zal, zooals we reeds eerder meldden, met ingang van 1 October a.s. voor het ge bruik worden opengesteld. In verband daarmede hebben B. en W. van Haarlem besloten, het publiek met ingang van genoemden datum dagelijks van 10 tot 16 uur gelegenheid te bieden, deze begraaf plaats met de daarop gebouwde aula te be zichtigen. De Frans Halstentoonstelling gesloten. Meer dan 70.000 bezoekers hebben de expositie bezocht. De belangstelling voor de Frans Halsten toonstelling, die heden gesloten wordt, is voor al de laatste dagen nog zeer groot geweest, zoodat het aantal bezoekers de zeventig duizend heeft overschreden. De zeventigdui- zendste was mej. E. L. de Vogel, die Woens dag middag de tentoonstelling bezocht en van den directeur van het Frans Halsmu seum, den heer G. D. Gratama, een herinne ringsgeschenk ontving. NIEUWE AARDSCHOKKEN IN INDIë. TJILATJAP, 30 September (Aneta-A-N.P.) Hedennacht werd hier een aardgeving ge voeld, welke ook te Maos, Kroja en Noesakan- bangan werd waargenomen. a Het observatorium te Batavia registreerde den afgeloopen nacht te 00.59 een zwakke be ving, met een afstand van 300 K.M. de rich ting van de beving was niet vast te stellen, doch was vermoedelijk zuid-oost. J. Bel verlaat liet St. Elisabeth's Gasthuis. Na een eervollen staat van dienst. De heer J. Bel, waschknecht, nam heden morgen in de regentenkamer van het Eliza beth's Gasthuis afscheid van het personeel van het ziekenhuis wegens het bereiken van den 65-jarigen leeftijd. Eigenlijk is dit laat ste niet heelemaal juist want de heer Bel is reeds 66 jaar. Namens het College van Regenten sprak wethouder M. A. Reinalda den heer Bel op hartelijke wijze toe en bedankte hem voor zijn nauwgezette plichtsbetrachting. Dr. L. C. Kersbergen, geneesheer-directeur, sprak namens het geheele personeel van het Gasthuis. In de 20 jaar van je loopbaan heb je heel wat in de wasscherij zien verande ren, aldus spreker. Altijd heb je ijverig en nauwgezet je plicht vervuld en daarom bied ik je dan ook namens het geheele personeel een gemakkelijken stoel aan. Dat je er nog maar heel veel jaartjes in gezondheid ple zier van mag hebben, besloot Dr. Kersber gen zijn hartelijke toespraak. De heer Bel sprak tenslotte een kort dank woord. Vlootdeskundigen van drie mogendheden zijn deze week te Parijs bijeengekomen om de besprekingen van het accoord van Nyon uit te werken. Derde van links is de Fransche minister van Marine, Campinchi, voorzitter der conferentie. Zuster v. d. Sluys heeft afscheid genomen. Van het personeel van het St. Elisabeth Gasthuis. Scheidende hoofdverpleegster hartelijk toegesproken. In de Regentenkamer heeft zuster J. v. d. Sluys hedenmorgen afscheid genomen van het geheele personeel van het St. Elisabeth's Gasthuis. Wel ondubbelzinnig is hierbij tot uiting gekomen hoezeer het werk van zuster v. d. Sluys werd gewaardeerd. Viel en dertig jaar heeft zuster v. d. Sluys in het Gasthuis doorgebracht, als leerling-verpleegster is zij ge komen, als hoofdverpleegster van de chirurgische afdeeling is zij heen gegaan. •De Regentenkamer was geheel gevuld met personeel van het Gasthuis toen wethouder M. A. Reinalda als voorzitter van het College van Regenten de rij van sprekers opende. Er was eens een onderwijzer, aldus de heer Reinalda, die zijn kinderen altijd voorhield dat de menschen in twee categoriën moeten worden onderscheiden, de eene categorie leeft voor zich zelf en de tweede leeft uit sluitend om aan anderen liefde te geven. Van de laatste categorie is nu zuster v. d. Sluys een lichtend voorbeeld. Zij heeft in haar le ven ontzettend veel voor anderen gedaan en zij zijn haar daar dan ook hoogst dankbaar voor. Dr. L. C. Kersbergen, geneesheer-directeur van het Gasthuis releveerde de bijzonder prettige verstandhouding waarin hij altijd met zuster v. d. Sluys heeft samengewerkt. Spreker herinnerde ook aan het feit dat toen hij geneesheer-directeur van het ziekenhuis werd, een van zijn eerste daden was om zuster v. d. Sluys aan een andere kamer te helpen. Zuster v. d. Sluys heeft altijd zeer veel voor het Gasthuis gedaan en dit werd dan ook algemeen gewaardeerd. Namens de doktoren bood spr. een leeslamp en een schrijfmap aan. Dr. J. Ph. Joosten Hattink, hoofd van de chirurgische afdeeling waar zuster v. d. Sluys als hoofdverpleegster werkzaam was, zeide, dat zoowel zuster v. d. Sluys als hij de hoog ste trap in hun afdeeling hadden bereikt- Spreker dankte zuster v. d. Sluys bijzonder hartelijk voor de prettige samenwerking die. er altijd tusschen hen had bestaan en over handigde haar als blijk van waardeering, een barometer. De adjunct-directrice zuster M. J. Rebel bedankte zuster v. d. Sluys namens het per soneel van het Gasthuis voor het vele werk dat zij in het belang van het ziekenhuis had verricht. Zij bood zuster v. d. Sluys een fraaie stoel aan. Nog werd het woord gevoerd door Dr. W. Mol die namens het Zander Instituut een fraai foto-album aan zuster v. d. Sluys over handigde. De rij van sprekers werd gesloten door den heer W. J. Peereboom, bouwmeester en opz. van de gebouwen van het Gasthuis. De heer Peereboom het woord voerend namens het overige personeel memoreerde de vele malen dat hij met zuster v. d. Sluys samen had mo gen werken bij de verbouwingen van het Gasthuis. Op twee punten verschilden zij al tijd van meening: tocht en lawaai, maar overigens liet de samenwerking nooit iets te wenschen over. Zuster v. d Sluys dankte vervolgens alle sprekers voor hun hartelijke woorden en de fraaie cadeaux. De plechtigheid werd bijgewoond door vele doktoren, verpleegsters en ander personeel van het Ziekenhuis en regenten. Zooals men weet houdt zuster v. d. Sluys hedenmiddag in de conversatie-kamer receptie. Naar wij vernemen zal haar dan door de oud-ver pleegsters van het Gasthuis een cadeau wor den aangeboden. De zomertijd zal dit jaar eindigen in den nacht van Zaterdag 2 op Zondag 3 October. In dien nach't zullen de klokken om 3 uur worden teruggesteld op 2 uur. Mussolini terug op Italiaanschen bodem. Hitier tot bezoek aan Italië uitgenoodigd. (Zie ook pag. 4) De speciale trein, waarin Mussolini de terugreis naar Rome maakt, be reikte hedenmorgen te 3.34 uur de Duitsch-Oostenrijksche grens. In Kie- fersfelden verlieten Rudolf Hess en de andere Duitsche heeren den trein. Om 5.35 uur arriveerde de trein aan de Italiaansche grens. Bij het verlaten van den Duitschen grond heeft Mussolini rijkskanselier Hitler van Kuf- stein uit het volgende telegram doen toeko men: „Bij het overschrijden van de grens gaan mijn gedachten nog eenmaal terug naar Uwe Excellentie in de herinnering aan de onver getelijke dagen, die ik met u en temidden van uw voortreffelijk volk heb doorgebracht, in dankbaarheid voor de ontvangst, welke gij en het Duitsche volk mij bereid hebben, terwijl mijn hart vol is van het schouwspel van pracht, arbeid en geloof, dat uw land in zijn machtige wedergeboorte biedt. Deze dagen hebben de geestelijke solidariteit, welke het nationaal-socialistische Duitschland en het fascistische Italië verbindt, de hechtheid en de eenheid van hun streven en de onwankel baarheid van hun vriendschap bezegeld. Zij hebben mijn bewondering voor uw werk en mijn vriendschap voor uw persoon nog ver groot. Wilt met mijn herhaalden dank mijn oprechte en hartelijke wenschen voor u en uw groot land aanvaarden. In de verwachting, u in Italië te kunnen begroeten, Mussolini". De geheele pers publiceert dit te legram. De „Messagero" legt den na druk op de door den Duce uitgespro ken verwachting van een weerzien in Italië. MINDER HEFFING OP AAL EN PALING. 's-GRAVENHAGE, 30 September. Naar wij van bevoegde zijde vernemen is de hef fing van f 0.071/2 per K.G. netto welke bij den invoer van aal en paling ten behoeve van het landbouwcrïsnsfonds moet worden vol daan, met ingang van 1 October 1937 ver laagd en vastgesteld op f 0.05 per K.G. netto. De ontmoeting der dictators. Times ziet teekenen, die tot vreugde stemmen. LONDEN, 30 Sept. (Havas)In een hoofd artikel, gewijd aan het bezoek van Mussolini aan Duitschland, schrijft de „Times": Alleen ingewortelde pessimisten zullen kwaad kunnen zuigen uit den inhoud van de redevoering, waarnaar geheel Duitschland Dinsdagavond heeft geluisterd. Een redelijk waarnemer moet toegeven, dat zij maar heel weinig punten bevatte om ongerustheid te ver wekken en veel teekenen, welke men met vreugde kan ontvangen. De beide staatshoof den zouden moeilijk nog luider en nog meer in het openbaar kunnen verklaren, dat zij den vrede beoogen. De weg van de veiligheid, zoo besluit het blad, is die van goeden wil en we- derzijdsch begrip. Groot Brittannië is tot sa menwerking bereid met elk land, welk bin- nenlandsch bestuur het ook heeft, mits dit land slechts de welvaart en den vrede bevor dert. Het woord is aan De Zakenwereld: Laat nooit na een u aan geboden verantwoordelijke taak met beide handen aan te grijpenwant zij is dik wijls een vermomde kans. N.V. CAv.dSTEUR's KLEEDERMAKERIJ KRÜISSTRAAT7, HAARLEM (Adv. Ingez. Med.) Britsch-Fraiisclie nota aan Italië. Naleving der niet-inmenging dringend noodzakelijk. Men gelooft te Londen, dat het Britsche kabinet zijn goedkeuring heeft gehecht aan de Fransch-Brltsche nota over de verwij de ring der vrijwilligers uit Spanje, die waar schijnlijk aan het einde der week aan de Ita liaansche regeering zal worden overhandigd. In deze nota wordt, naar men meent te we ten, de nadruk gelegd op het ernstige ge vaar, dat de Spaansche oorlog van interna tionaal karakter zou kunnen worden, indien men toelaat dat de actieve inmenging voort duurt. De nota herhaalt, dat het noodzakelijk is dat de mogendheden, die het niet-inmen- gingsaccoord geteekend hebben, het strikt nakomen. Vlootdeskundigen nog niet tot Vandaag onderteekening der Nyon- accoorden? In tegenstelling met de verwachting is gisteravond op de conferentie der vlootdes- kundigen te Parijs inzake de bewaking in de Middellandsche Zee nog geen overeen stemming bereikt, zoodat de overeenkomsten van Nyon nog niet geteekend konden worden. Het schijnt, dat men niet tot een overeen stemming' kon geraken inzake de verdeeling van de te bewaken zones. In kringen der con ferentie verwacht men evenwel, dat men vandaag tot een oplossing zal komen en dat heden de onderteekening tot stand zal komen. Architect Arn. A. M. Briining 80 jaar. Heden viert de heer Arn. A. M. Briining, architect alhier, in een goede gezondheid zijn tachtigsten verjaardag. Hij bouwde o.a. de Maria-Stichting, behalve de laatste uitbrei ding, en de kerk, pastorie en scholen van de parochie van de H. H. Elisabeth en Barbara aan de Paul Krugerstraat. Ook op vele plaat sen buiten Haarlem heeft hij vele fraaie hui zen en kerken gebouwd. In den loop van den morgen mocht de heer Briining reeds vele bewijzen van belangstelling ontvangen, in den vorm van telegrammen, brieven, brief kaarten en bloemstukken. Ook ontving hij reeds mondelinge gelukwenschen, o.a. van Mgr. M. P. J. Möllmann, oud-vicaris-generaal. De jubilaris houdt hedenmiddag van twee tot vier uur receptie te zijnen huize aan de Kenaustraat 6. U edereen heeft weieens aanleiding een „Groentje" in Haarlem's Dagblad te plaatsen. Het aantal van meer dan 45000 in een jaar bewijst, dat bijna iedereen het in zulk een geval ook doet. Bij dergelijk massaal voorbeeld moet U toch ook niet achterblijven. pag. De Duitsche haringmarkt moet worden heroverd. 3 Te Huis ter Heide nabij Zeist heeft een zoon zijn vader neergeschoten. 3 Er is een begin van opleving in het hotel- bedrijf geconstateerd. 3 De zomerpostzegels brachten bijna f 81.000 op. 3 Amerika verheft zijn stem in de Com missie van 23. 4 Mussolini's vertrek uit Duitschland. 4 In Abessynië zouden onlusten uitgebro ken zijn. 4 De wielrenner Slaats heeft het wereld uurrecord verbeterd. 6 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De massa 4 Tijdgenooten: Prof. Anthonie Donker. 3 K. Andr.; Griekenland in de wereldpo litiek. 4 H. D. Vertelling: Na vijftien jaar vijand schap. 5 Italië is troef in Berlijn 6 Voor de Vrouw. - De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op 13

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 1