EEN NIEUWE „KOP"
Wijziging in het uiterlijk
van Haarlem's Dagblad
DINSDAG120CT0BER 1937
HSAREESTS DAGBEAD
3
Zes nieuwe hockeyvelden te
Amsterdam.
In den buitendijkschen Buitenvelderschen
polder.
B. en W. van Amsterdam, deelen aan den
raad mede, dat met de uitvoering van enkele
onderdeelen van de werken ter verdere uit
voering van het Boschplan, nog niet kan
worden begonnen, omdat de gemeente, ten
gevolge van een minder vlot verloop van een
deel der procedures ter onteigening van gron
den voor het Boschplan, nog niet over alle,
voor die uitvoering noodige, terreinen kan be
schikken. Teneinde te voorkomen, dat deze
vertraging het aantal arbeiders, dat bij de
uitvoering van het Boschplan te werk is ge
steld, ongunstig zou beïnvloeden, verdient het
aanbeveling, in de plaats van deze tot 1938 uit
te stellen werkzaamheden thans over te gaan
tot het uitvoeren van een ander onderdeel
van het Boschplan, dat zich eveneens leent tot
uitvoering in werkverschaffing. Hiervoor komt
in aanmerking het aanleggen van een com
plex voor zes hockeyvelden op aan de gemeen
te toebehoorende gronden in den Buitendijk
schen Buitenvelderschen polder, hetwelk zal
aansluiten aan het sportterrein voor de sport
vereniging Twentsche Bank, dat krachtens
besluit van den raad wordt aangelegd, en dat
een onderdeel vormt van het sportcentrum 111
het Boschplan.
Het totale bedrag, noodig voor de uitvoering
van het geheele werk is 342.000, waarin is
inbegrepen een bedrag van ongeveer 144.900
aan arbeidsloonen en van ongeveer 25.600
aan toelagen voor tramgeld, brandstoffen e.d.
en gedeeltelijke bijdragen in de sociale lasten,
samen ongeveer 170.500.
De uitvoering dezer werken schept een
werkgelegenheid van ongeveer 6578 man-
weken.
Hooger loonen in <le havens.
Tien procent vermeerdering.
Maandagavond zijn nabij De Klomp twee
jongemannen bij een ongeluk zwaar ge
wond.
Uit de richting Ede naderde omstreeks half
tien een zware zeswielige vrachtauto, gela
den met fruit en op weg naar Amsterdam,
door nog onbekende oorzaak zwenkte de wa
gen plotseling naar links over den weg, waar
door hij in botsing kwam met een uit tegen
overgestelde richting komenden vrachtauto.
De fruitauto reed ten gevolge van de botsing
met volle snelheid in een sloot, waarbij de,
cabine geheel in elkaar gedrukt werd. Het
duurde geruimen tijd eer men de beide in
zittenden uit de ruïne kon bevrijden en toen
men daarin geslaagd was, bleek zoowel de
chauffeur, de 30-jarige H. Blok, als de naast
hem zittende jongeman, de 18-jarige J. Zijde
veld, zeer zwaar gewond.
In hoogst ernstigen toestand werden zij
naar het ziekenhuis te Arnhem overgebracht.
Men vreest voor hun leven.
CHINEESCHE ONDERSCHEIDING VOOR
DEN MINISTER-PRESIDENT.
De regeering van de Chineesche republiek
heeft onzen minister-president, Dr. H. Co-
lijn, het grootkruis in de orde van de Jade
toegekend. Dit is de hoogste Chineesche on
derscheiding. Zij is samengesteld uit jade en
brillianten en wordt gedragen aan een rood
lint met witten rand.
Het is nog niet bekend, wanneer de Chi
neesche gezant te 's-Gravenhage, de heer
Wunsz King, die op weg van Genève naar
zijn standplaats is, de versierselen van deze
decoratie aan dr. Colijn zal uitreiken.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij het oversteken geweifeld.
Ernstige aanrijding onder Wassenaar.
Maandag is op den Rijksstraatweg te Was
senaar ter hoogte van de Maaldrift, de 25-
jarige mejuffrouw R. uit Leiden door een
auto gegrepen en twaalf meter weggeslingerd
Mejuffrouw R. wilde met de fiets aan de
hand den Rijksstraatweg oversteken. Midden
op den weg gekomen weifelde zij een oogen-
blik. Hierdoor kon de bestuurder van een
uit de richting Leiden naderende auto, de
heer R. uit Bussum, een aanrijding niet voor
komen, hoewel hij uit alle macht remde. Me
juffrouw' R. bleef met ernstige verwondingen
op den weg liggen. Nadat de eerste hulp
was geboden, is het slachtoffer naar het Aca
demisch ziekenhuis te Leiden overgebracht.
Haar toestand is ernstig.
Bij KB. is aan G. Oosterhuis. op zijn ver
zoek met ingang van 15 October 1937, eervol
ontslag verleend als burgemeester der ge
meente Marum.
Bij K.B. is met ingang van 1 November
1937 benoemd tot burgemeester der gemeente
Bergen CL.) S. D. Douven, met toekenning
van gelijktijdig eervol ontslag als burgemees
ter der gemeente Melick en Herkenbosch.
Bij K.B. is met ingang van 15 October
1937 benoemd tot burgemeester der gemeente
Idaarderadeel, Mr. C. N. Renken.
Bij KB. is met ingang van 15 October
1937 benoemd tot burgemeester der gemeente
Amstenrade, Mr. F. J, baron Van Hövell tot
Westerflier,
De heer Van Hövell tot Westerflier, die 27
jaar oud is, is volontair ter Secretarie dei-
gemeente Eist (Betuwe).
Kort daarop kreeg Haarlem's Dagblad een
nieuwen eigenaar, die den jeugdigen J. C.
Peereboom op 1 Dec. 1887 tot directeur en
hoofdredacteur benoemde. Tot de eerste daden
van den nieuwen directeur behoorde een wij
ziging van den kop. Het woord „populair" ver-
ween bovendien weer uit den ondertitel en
en veel beter resultaat kwam nu aan den
vag:
l\ITffcl\
RI T T E R.
Ze kunnen alles van hem zeggen dat hij te vriendelijk is
door de radio dat hij te veel schrijft, te veel leest, te veel
redacteurschappen bekleedt, dat hij niet alles kan lezen
wat hij beoordeelt en niet alles kan beoordeelen wat hij
leestze kunnen hem „de man van Utrecht" noemen en
zeggen dat hij veel te veel op zijn kerfstok neemtmaa
dat deze schrijver, ethicus, politicus, journalist, radio-preker,
nutslezer, rechtsgeleerde, kunstenaar niet knapper is en niet
meer weet en kèn (wanneer hij den tijd daarvoor heeft) dan
de meeste zijner bedillers, dat kunnen ze niet van hem
zeggen (wanneer ze de waarheid zeggen).
Man uit het Huis van Bewaring
ontsnapt.
Maandagochtend omstreeks tien uur heeft
een Duitscher, wiens uitlevering door de
Duitsche regeering was gevraagd en die sinds
eenige weken gedetineerd was in het Huis
van Bewaring te Assen, kans gezien daaruit
te ontsnappen.
De man was op Vrijdag 1 October door de
Asser rechtbank gehoord, in verband met een
verzoek om uitlevering door de Duitsche re'
geering. Hij zou zich in Duitschland hebben
schuldig gemaaakt aan oplichting, terwijl hij
zich tevens onttrokken zou hebben aan de
verplichting om zich op bepaalde tijdens te
melden bij de geheime staatspolitie. Deze
belangstelling van de Gestapo had hij te
danken aan het feit, dat hij wegens landver
raad heeft terecht gestaan, van welk feit hij
echter was vrijgesproken wegens gebrek aan
bewijs.
Twee jongemannen levens
gevaarlijk gewond.
De besturen der beide Scheepvaartver-
eenigingen hebben aan de besturen der werk
nemers organisaties medegedeeld, waartoe zij
uiteindelijk bereid zijn, ten aanzien van de
voorwaarden voor het aangaan van nieuwe
collectieve arbeids-overeenkomsten, ingaande
18 October 1937 en eindigende 31 Maart 1938.
Over het door de werkgevers getroffen
compromis is door de besturen van boven
genoemde arbeidersorganisaties met hun leden
vergaderd op j.l. Zaterdag en Zondag.
De belangrijkste punten van overeen
stemming zijn:
1. Verhooging van alle loonen, tarieven enz.
met nigang van 18 October, met circa 7 pro
cent. De basis voor het dagloon wordt met dien
datum f 5.20. Met ingang van 3 Januari 1938
zal nogmaals een verhooging worden toegepast
nl. van circa 3 procent, zoodat op dien datum
een verhooging van totaal 10 procent op de
thans bestaande loontarieven. zal zijn ver
kregen. Een geschilpunt hierbij maken nog
uit de loonen en tarieven voor de houthaven
te Amsterdam. De Amsterdamsche werkge
vers hebben als voorwaarde gesteld, dat op
houtschepen ploegen voor avond- en nacht
arbeid niet meer als „bijkomende" ploegen
zullen worden betaald. Indien deze voorwaar
de door de arbeiders niet wordt aanvaard, zijn
de werkgevers niet bereid voor dit deel van
het bedrijf bovengenoemde verhoogingen toe
te passen.
Alle wachtgeldrekeningen zullen worden be
eindigd, waardoor de normale verhoogingen
voor de vaste arbeiders worden hersteld.
Met ingang van 3 Januari 1938 zal in de
machinale bedrijven worden overgegaan tot
invoering van een continuregeling, gebaseerd
op een drieploegenstelsel. Over den vorm en
de betaling zal nader overleg worden ge
pleegd vóór begin Januari. De werkgevers
hebben zich het recht voorbehouden per 31
Maart 1938 hun standpunt ten opzichte van
deze regeling nader te bepalen indien deze
voorwaarde bij niet aangesloten bedrijven
niet eveneens zal worden doorgevoerd.
De vacantie der vaste arbeiders zal van 4
op 6 dagen per jaar worden gebracht. Losse
arbeiders krijgen op basis van het aantal
door elk individueel gewerkte dagen recht op
vacantie tot een maximum van ver dagen per
jaar.
Het facultatief stellen van de taak van 4%
uur op eventueel 4 uren (z.g.n. wanhaal) zal
uit de arbeidsregeling worden geschrapt.
Eveneens zullen worden beëindigd de combi
natie middag- en eerste nachttaak en de be
voegdheid tot drie uur extra arbeid zonder
overwerkbetaling.
IR. DE KOK EN SCHMIDT CRANS VOOR DE
MICROFOON.
Hedenavond te 10.45 uur zal de A.V.R.O. een
vraaggesprek uitzenden met de heeren ir. J.
E. F. de Kok, directeur-generaal van de „Ko
ninklijke" en H. M. Schmidt Crans, chef-in
structeur van de nationale luchtvaartschool
over hun sportvlucht naar Afrika.
Iets uil de historie
der H.D. koppen
Dit blad verschijnt vandaag met een nieu
wen kop o.p de voorpagina. Niet alleen is een
nieuw lettertype toegepast voor den titel
„Haarlem's Dagblad", waarbij deze titel maar
60 van de tekst-breedte der pagina in
neemt inplaats van de volle breedte, zooals
vroeger, en aan weerszijden door „blokjes"
tekst wordt geflankeerd, maar bovendien is
de verdere tekst in den kop tot het minimum
beperkt. Daardoor is aanzienlijke ruimte ge
wonnen op de voorpagina, hetgeen ten goede
zal komen aan de hoeveelheid belangrijk
nieuws, die daarop een plaats kan vinden.
Natuurlijk is de verandering in het letter
type van den titel het meest opvallend en vele
lezers zullen vandaag hun dagblad een oogen-
blik verbaasd aanzien. Misschien zullen er zijn
die er niet erg nïee ingenomen zijn. Maar er
varing bij wijzigingen in het verleden leert,
dat die aanvankelijke indruk niet stand houdt.
Niet alleen went men zeer spoedig aan den
nieuwen kop, maar bovendien blijkt later, als
men den ouden nog eens terugziet, dat de
nieuwe veel en veel beter voldoet.
Waarom een nieuwe kop?
Omdat „alles stroomt", omdat alles ver
andert, omdat de wereld niet stil staat en de
courant daar een markant beeld van geeft
in het kort, omdat wij' den tijd voor moderni
seering gekomen achtten. Ons bezwaar tegen
den ouden kop was „in hoofdzaak" geworden
dat de zware, vette letter de pagina over-
heerschte zonder daar een geheel mee te vor
men. Ditzelfde bezwaar deed zich indertijd
ook gevoelen bij den opmaak van advertentie-
en tekstpagina's, maar is daarin al eerder
ondervangen. In den loop der tijden bleek dat
te zware titelregels de tekst wegdirukten en
het geheele beeld onrustig maakten. In de
advertentiepagina's werd dat vroeger nog ver
ergerd door het gebruik van zware kader-
lijnen e.d. Dat alles is verdwenen; het typo
grafisch uiterlijk van Haarlem's Dagblad is
door die wijzigingen geweldig verbeterd. Nog
kort geleden introduceerden wij een nieuw
lettertype voor de koppen in de tekstpagina's
dat nieuwe verbetering bracht.
Toen wij besloten hadden ook den kop van
de krant te wijzigen hebben wij verschei
dene proeven genomen met verschillende let
tertypen en indeelingen eer het huidige resul
taat, dat ons volkomen voldoet, bereikt was.
Teneinde een goed geheel te kunnen bereiken
hebben wij die proeven niet genomen met door
teekenaars voor dit speciale doel ontworpen
letter fantasie-letter dus. zooals dat in de
typografie genoemd wordt en zooals in vroe
gere koppen steeds werd toegepast maar
met een in serie vervaardigde kop-letter van
een der groote lettergieterijen. Om dit ver
schil duidelijk te maken zou men van een
„officieel-erkend lettertype" kunnen spreken.
Het thans gekozene draagt den naam Atlas;
dat is dus het lettertype waarin u vandaag
den titel Haarlem's Dagblad op de voorpagina
ziet uitgevoerd.
Bij deze gelegenheid schijnt het wel interes
sant eens even te herinneren aan vroegere
koppen, die de titelpagina van Haarlem's
Dagblad in een historie van ruim vierenvijftig
jaar droeg.
De drukkers-uitgevers Bomans Co. die dit
neutrale dagblad in 1883 oprichtten begonnen
wel -met een zeer fantastisch geval. Hieronder
ziet u de zeer barokke uitvoering van den kop
in het eerste nummer, dat op 11 Juli 1883
verscheen;.
Binnen een jaar hadden zij hier genoeg van,
want reeds op 1 Juli 1884 vinden wij de wel
zeer veranderde maar naar onze hedendaag-
sche 'begrippen ook allesbehalve fraaie uitvoe
ring die hier volgt, met den ondertitel „Popu
lair Nieuws- en Advertentieblad":
Ik moet hierbij vermelden dat het uiterlijk
van de courant nog meer wijzigingen onder
ging in den loop der tijden. Zoo werd o.a. ook
het formaat meermalen vergroot. En in 1898
vinden wij den volgenden kop;
Zijn opvolger, in de eerste jaren der eeuw
ingevoerd, was voorbestemd tot een zeer lang
durig leven. Hij hield, althans wat het letter
type van den titel Haarlem's Dagblad betreft,
tot 3 Januari 1929 stand. De bijbehoorende
tekst werd in den loop der jaren ingekrompen
en het wapen verdween, maar het lettertype
van den titel, dat den meesten onzer lezers
nog wel bekend zal voorkomen, hield ongeveer
een kwarteeuw stand:
Op 3 Januari 1929, dus nu bijna negen jaar
geleden, voerden wij den kop in dien u Maan
dag nog op de krant hebt gezien en dien wij
hier thans voor het laatst afbeelden:
Natuurlijk geven deze sterk verkleinde foto
grafische reproducties geen geheel juisten in
druk van de vroegere aspecten van de krant
daarvoor zou men onze oude „leggers" moeten
raadplegen maar als curiosa mogen zij er
wezen en een stukje van de rustelooze evolutie
in het dagbladbedrijf geven zij typisch weer.
Wij hopen en verwachten dat onze lezers
zeer ingenomen zullen zijn met den nieuwen
kop. Zelf hebben wij hem niet ééns, maar vele
malen beschouwd eer wij hem uitverkoren.
E11 onze waardeering steeg bij iedere volgende
beschouwing. Daarom temeer verwachten wij
succes van deze „verbouwing van den voor
gevel",
R. P.
Meisje onder tram gedood.
Noodlottig ongeluk bij De Bilt.
Maandagavond omstreeks 9 uur fietsten
even voorbij De Bilt op het nieuwe kruispunt,
waar de weg naar Amersfoort afbuigt, twee
dienstboden van het Herstellingsoord Zon
negloren te Soestcjuinen. De meisjes kwa
men uit de richting De Bilt en sloegen op
het kruispunt links af om zich over den
Amersfoortschenweg naar huis te begeven.
Op het laatste moment bemerkten de meis
jes, dat uit de richting Utrecht met volle
snelheid de Zeistertram naderde. Een der
meisjes sprong van de fiets, doch het andere,
de 20-jarige mej. C. H. Schilperoord, weifelde
te lang en werd door de tram gegrepen. Zij
kwam onder den voorsten wagen terecht,
die haar een tiental meters meesleurde. Toen
men de ongelukkige had bevrijd bleek het dat
beide beenen bij den romp waren afgereden.
In hoogst zorgwekkenden toestand werd
het slachtoffer met een ambulance-auto van
den G. G. D. naar de Rijkskliniek te Utrecht
vervoerd, waar zij bij aankomst reeds bleek
te zijn overleden.
Uitbreiding personeel Arbeids
inspectie.
Kans voor niet-wachtgelders uiterst gering.
De regeeringspersdienst deelt mede:
Tengevolge van de publicatie in de dagbla
den van den inhoud der ontwerp-begrooting
van het departement van Sociale Zaken voor
het dienstjaar 1938, waarbij onder meer uit
breiding van het personeel der arbeidsin
spectie met eenige controleurs en admi
nistratieve ambtenaren wordt voorgesteld, ko
men dagelijks bij het departement van so
ciale zaken en bij den directeur-generaal van
den arbeid talrijke sollicitaties in.
Aangezien echter voor het vervullen van vo-
renbedoende vacatures overleg behoort te
worden gepleegd met het plaatsingsbureau
van het departement van binnenlandsche
zaken en met het centraal capitulantenbureau
van het departement van defensie en deze bu
reaux beschikken over een groot aantal Can
dida ten, is de kans op een benoeming voor
hen, die buiten het corps wachtgelders en
daarmede gelijkgestelden staan, uiterst ge
ring.
Amsterdam's telefoon wordt
goedkooper.
Voorstellen aan den raad om wijzigingen
ïn te voeren.
B. en W. van Amsterdam schrijven aan den
raad, dat de verlagingen, die den laatsten tijd
zijn aangebracht zoowel in het tarief van den
rijkstelefoondienst als in de telefoontarieven
van de gemeenten 's-Gravenhage en Rotter
dam, hun aanleiding hebben gegeven te over
wegen, of ook het tarief van de gemeentetele
foon moet worden verlaagd. Zij zijn daarbij
tot de conclusie gekomen, dat, met bestendi
ging van den abonnementsprijs voor een en
kelvoudige aansluiting en van den prijs per
gesprek, eenige verlaging van enkele onder
deelen van het tarief wel aanbeveling ver
dient.
Behalve verlaging van eenige bedragen, is
het wenschelijk in de tariefsbepalingen eenige
wijzigingen aan te brengen, die eensdeels ver
band houden met de komende automatisee
ring van het uitgaande interlocaal verkeer,
anderdeels aanvullingen en veranderingen be
treffen, die in den loop der jaren noodig zijn
gebleken.
De voornaamste wijziging, welke wordt voor
gesteld, is de verlaging van het recht van
aansluiting. Dit recht bedraagt bij het rijk
6 en bij de gemeente Amsterdam 15. Thans
wordt voorgesteld dit te verlagen tot 7.50.
De kwestie-Kiès in de S. D. A. P.
De heer Kiès heeft via de redactie der Ar
beiderspers een schrijven over het bekende
conflict in Friesland aan de leiding der S. D.
A. P. gezonden, waarin hij ten aanzien van
zijn al of niet verschijnen voor de commissie
van den Partijraad en om misverstand te
voorkomen, het volgende constateert:
1. „Nimmer heb ik geweigerd inlichtingen
te geven aan wie dan ook (dus ook niet aan
die commissie) over het zakelijke deel van
het conflict".
2. Van die commissie is nog niets anders
bekend, dan dat zij bestaat; haar opdracht
en bevoegdheden ken ik niet, een uitnoodi-
ging of eenig ander teeken van leven, van
haar, ontving ik niet.
3. Eerst als ik haar opdracht ken en een
uitnoodiging van haar ontvang, kan ik haar
antwoorden in hoeverre ik haar als rechter
erkennen kan en in hoeverre niet.
4. De twee-honderd-vijftig afgevaardigden
der laatste gewestelijke vergadering, die op
de navergaderlng kennis namen van mijn
antwoord aan Vorrink en van de brieven en
stukken, die ik daarbij overlegde, machtig
den mij, desnoods de geheele commissie van
de hand te wijzen.
5. Mocht ik geheel of gedeeltelijk mijn
medewerking aan het onderzoek dier com
missie weigeren (wat ik officieel eerst kan
doen. als ik haar opdracht ken en een uit
noodiging van haar ontvang), dan zal ik die
weigering openbaar verantwoorden. Ik erken
natuurlijk het recht der leden van de Partij
op die verantwoording".
