Haarlem's Dagblad
Thans militair toestel in Indië
neergestort
Alle inzittenden om
het leven gekomen
Bruggenbouw.
Duitschiand garandeert België
onschendbaarheid.
Bijstand in geval van aanval of invasie.
Het belangrijkste
55e Jaargang No. 16659
Uitgave Lourens Co9ter, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred, 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 13 October 1937
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4- regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Noodlanding bij Noordkust van Java
had noodlottigen afloop
Een week nadat Indië werd opgeschrikt door de tijding van
het bij Palembang aan de „Specht'' overkomen ongeluk, is
het thans door een nieuwe ramp getroffen. Hedennacht is bij
een oefenvlucht van Priok naar Soerabaya een militair toe
stel, de T. 13 bij Tandjoeng Awarawar aan de Noordkust van
Java in zee gestort. Alle negen inzittenden: kapitein-luitenant
ter zee H. G„ de Bruyne, H. Uurbanus, officier van den
'marine stoomvaartdienst, M. Yethake, eerste officier-vlieger,
P. Spronk, sergeant-vlieger, F. H. Plevier, korporaal-telegra
fist, P. J. S. de Groot en G. J. Zuyderhoudt, militiematrozen
(beiden in opleiding voor zeewaarnemer), G. J. Rutte en
A. A. Goedhart, korporaal-vliegtuigmakers, zijn 0111 het
leven gekomen.
Onderzoek van wrak
nog niet mogelijk
Commandant en techni
sche chef luchtvaartdienst
onder de slachtoffers
De T 13 was
18.42 uur met de
stellen waren
vliegtuigen, voor
Dinsdagavond om
T 16, beide toe-
nieuwe marine
een oefenvlucht
van Priok naar Soerabaya vertrokken.
De toestellen wilden aan de Noordkust
van Java nabij Tandjoeng Awarawar een
noodlanding maken, aangezien het on
mogelijk was, tengevolge van slecht
zicht, het Westgat van Soerabaya binnen
te loopen.
De T. 13, welke zich in de nabijheid
van de T. 16 bevond, is daarbij door
onbekende oorzaak loodrecht neer
gestort.
Het moet als zeker worden aange
nomen, dat alle inzittenden bij de
ramp zijn gedood. Het toestel drijft
ondersteboven op het water, de
cabine is verbogen. Een onder
zoek binnen boord onder water
is nog niet mogelijk geweest. Vis-
schersprauwen, welke in de buurt wa
ren, verleenden assistentie. Zes vlieg
tuigen hebben de omgeving afgezocht
naar drenkelingen, doch deze niet
gevonden. Een lichter en het gou
vernementsvaartuig „Pollux" zijn op
weg naar de plaats van de ramp.
De T. 13, was een Fokker, type T IV, een
drijvertoestel, zoowel bommenwerper als zee
verkenner.
Het departement van Defensie heeft in
dertijd 24 vliegtuigen bij Fokker besteld. Alle
vliegtuigen waren bestemd ter versterking
van de marine luchtmacht in Ned.-Indië. Het
meerendeel van deze toestellen, welke in 4
series van 6 gebouwd werden, is al afge
leverd. De modernste en snelste toestellen
van deze series zijn van 12 tot en met 24
genummerd, zoodat het neergestorte vlieg
tuig daartoe behoort.
De berichten over deze toestellen waren
zeer gunstig. Nog onlangs waren drie van
deze machines naar Singapore gevlogen om
aanwezig te zijn bij de opening van het
nieuwe vliegveld.
De bemanning
Kapitein luitenant ter zee H. G. de
Bruyne was chef van den Marine
luchtvaartdienst te Soerabaja. Hij
heeft vele dienstjaren achter den rug
zoowel bij de Marineluchtvaart hier
te lande als in Ned.-Indië. Hij gold
als buitengewoon bekwaam, een van
de meest vooraanstaande figuren in
de marine. Voordat hij tot chef van
den Marineluchtvaartdienst in Ned.-
Indië benoemd werd werkte hij eeni-
gen tijd bij den marinestaf op het
departement van Defensie in Den
Haag. Hij maakte zijn derde reis
het zou ook de laatste zijn naar
Indië als eerste officier van Hr.Ms.
„De Ruyter", toen deze kruiser zijn
eerste reis naar de Oost maakte.
Kapitein-luitenant ter zee De Bruyne werd
in 1894 geboren. Hij kwam, na het Konink
lijk Instituut voor de Marine te hebben door-
loopen, in Augustus 1914 als adelborst le
klasse bij onze zeemacht. Een half jaar daar
na volgde zijn bevordering tot luitenant ter
zee 3e klasse, in 1916 tot luit. ter zee 2e
klasse en in 1924 tot luit. ter zee le klasse.
Met ingang van 1 Juni 1936 werd hij be
noemd tot kapitein-luitenant ter zee.
Overste de Bruyne was ridder in de Oran-
je-Nassau-orde en ridder in de orde van
Cambodja (Frankrijk)
De officier van den Marine Stoomvaart
dienst le klasse H. Uurbanus werd eveneens
in 1894 geboren. Hij werd in Augustus 1917
tot officier-machinist 3e klasse benoemd, in
December 1920 tot officier-machinist 2e
klasse en in Februari 1932 tot officier M.S.D.
le klasse bevorderd. Ook de heer Uurbanus
telde vele dienstjaren bij den vliegdienst in
Nederland en in Ned.-Indië. Hij was laatste
lijk chef van den technischen dienst van het
vliegkamp in Ned.-Indië.
De officier-vlieger le klasse M. Vethake,
die in 1897 werd geboren, ving zijn loopbaan
bij de Koninklijke Marine in November 1922
aan als adelborst bij de Marine-reserve. Hij
werd in 1923 benoemd tot officier-vlieger 3e
klasse, in October 1924 bevorderd tot officier
vlieger 2e klasse en in Mei 1934 tot officiér-
vlieger der eerste klasse.
De heer Vethake. heeft in 1929 deelgeno
men aan de vlucht van eenige Dorniers naar
Ned.-Indië. Na deze vlucht werd hij benoemd
tot ridder in de orde van Oranje-Nassau.
De heer Vethake was chef van den radio
dienst van het vliegkamp Morokrembangan.
Rouw in Indië
De ontsteltenis, welke in Indië gewekt is
door het bekend worden van de ramp met
de T. 13. is allerwege zeer groot.
In verband met de ramp van de T. 13 hangt
van verschillenden gebouwen te Batavia de
vlag halfstok.
In artikelen in de dagbladen worden de
slachtoffers herdacht, waarbij er op wordt
gewezen, dat de marine-luchtvaartdienst met
één slag zijn commandant en zijn technisch
chef heeft verloren.
De algemeene secretaris heeft het volgend
schrijven gericht aan den commandant zee
macht
„De Landvoogd vernam met leedwezen de
tijding van den verongelukten T. 13 met alle
inzittenden. Zijne Excellentie verzoekt u haai
de elnemmg te willen aanvaarden na deze te
hebben betuigd aan de nabestaanden van
hen, die bij de vervulling van hun plicht "ijn
gestorven".
Zomerpostzegels brachten ruim
86.000 op.
Blijkens de thans ontvangen offi-
cieele gegevens heeft de bruto-op-
brengst boven de frankeerwaarde van
de zomerpostzegels 1937 86.921.92
bedragen. Na aftrek der onkosten
blijft als netto-opbrengst een bedrag
van 77.390 over.
Bevendien is wegens extra porto, ge
plakt op voor den luisterwedstrijd
A.V.R.O. gebruikte briefkaarten, een
bedrag van 9.131.30 beschikbaar.
De opbrengst van den te verkoopen
voorraad gebruikte zomerzegels is nog
niet bekend.
(De openstelling van de groote
brug over de Storstrom heeft de
wereld met ontzag vervuld voor
dit machtige Deensche werk. Dene
marken is nu van plan twee nog
grootere bruggen te bouwen, over
'Oresund en Groote Belt.)
Onlangs heeft men met ontzag
In de krant het beeld aanschouwd,
Hoe de Deen vandaag den dag,
Machtig groote bruggen bouwt.
Zonder veel lawaai vooraf,
Rustig door de jaren heen,
Practisch, degelijk en af,
Bouwde de bescheiden Deen.
Wij gevoelen hier de band
Met een land van klein formaat,
Want ook wij zijn een klein land,
Dat veel nieuwe bruggen slaat.
En de Denen bouwen door,
Naar ons verder wordt gemeld, 0
Er zijn bruggenplannen voor
'óresund en Groote Belt.
Bruggen, kunstig en massaal,
Vergen arbeid, hard en stug
Voor 't benoodigd kapitaal,
Komt het land over de brug.
Hier is iets, waarin een land,
Ook al is het nog zoo klein.
Door zijn wilskracht en verstand,
Eerbiedwekkend groot kan zijn.
Staten zooals onze twee,
Mogen krachtig verder gaan,
En hun bruggen van den vrêe
Naar een beter toekomst slaan.
EUWE—ALJECHIN.
De vierde partij in den grooten strijd is
weder in remise geëindigd en de wereldkam
pioen en zijn uitdager staan in punten nog
precies gelijk. De weg is nog lang, maar alle
deskundigen zijn het erover eens, dat de bei
de schaakmeesters aan elkaar gewaagd zijn
en dat zij met inzet van al hun krachten
strijden. Daardoor wordt het verloop van elke
partij van het grootste belang.
Ook dat van de zesde, die Zaterdag a.s.
zooals men weet, onder auspiciën van Haar
lem's Dagblad in het Gemeentelijk Concert
gebouw wordt gespeeld. Te onzen kantore
Groote Houtstraat 93 (Tijdingzaal) zijn nog
toegangsbewijzen verkrijgbaar ad f 1 per stuk
Kleeding-, Schoeisel- en
Dekkingfonds.
KONING SALOMO DEED in zijn tijd
wijze daden. Door Uw bijdrage voor het
KLEEDING-, SCHOEISEL- en DEK
KINGFONDS kunt U hetzelfde doen.
Stelt daarom niet uit en stort Uw bij
drage op het gironummer van den ge
meente-ontvanger No. 13556, met ver
melding: Bestemd voor de K.S.-D.-
inzameling.
Uitwisseling van nota's
tusschen Duitschiand
en België.
(Zie ook pag. 4).
BERLIJN, 13 October. (D.N.B.)
Vanmiddag zijn in het ministerie van
Buitenlandsclie Zaken de volgende
nota's gewisseld tusschen den mi
nister van Buitenlandsche Zaken,
Von Neurath, en den Belgischen ge
zant, Vicomte Jacques d'Avignon.
De Duitsche nota luidt als volgt:
In naam der Duitsche regeering heb ik de
eer Uwe Excellentie het volgende mede te
deelen: De Duitsche regeering heeft met bij
zondere belangstelling kennis genomen van
de openbare verklaringen, die de Belgische
regeering afgelegd heeft om de internatio
nale positie van België uiteen te zetten. Zij
heeft van haar kant herhaaldelijk, in het
bijzonder door de verklaring van den Duit-
schen rijkskanselier in zijn rede van 30
Januari 1937, haar opvatting terzake ken
baar gemaakt. Aan den anderen kant heeft
de Duitsche regeering kennis genomen van
de verklaring van de Britsche en van de
Fransche regeering van 24 April 1937.
Aangezien het nog geruimen tijd kan du
ren alvorens een verdrag ter vervanging van
het Locarno-pact tot stand is gekomen, en
in het verlangen, de vreedzame samenwer
king der beide landen te versterken, acht de
Duitsche regeering het gewenscht, haar
houding jegens België reeds thans nader
uiteen te zetten tot dit doel legt zij de
volgende verklaring af:
1. De Duitsche regeering heeft
kennis genomen van de opvatting
die de Belgische regeering tot uiting-
heeft gebracht nl.:
a. dat zij in volle souvereiniteit
een politiek van onafhankelijkheid
wil voeren.
b. dat zij vast besloten is de gren
zen van België met al haar krach
ten tegen iederen aanval en iedere
invasie te verdedigen, te verhinderen,
dat het Belgische grondgebied voor
een aanval tegen een ander land
gébruikt wordt als doorgangsgebied,
of als operatiebasis te land, ter zee
of in de lucht, en tot dit doel de de
fensie van België op krachtige wijze
te organiseeren.
2. De Duitsche regeerïng stelt vast
dat de onschendbaarheid en de in
tegriteit van België een gemeen
schappelijk belang zijn voor de
West-Europeesche mogendheden. Zij
bevestigt haar besluit deze on
schendbaarheid en integriteit onder
geen omstandigheden te beïnvloe
den en te allen tijde het Belgische
grondgebied te eerbiedigen, uitge
zonderd natuurlijk het geval dat
België in een gewapend conflict,
waarbij Duitschiand betrokken is,
deelneemt aan een tegen Duitsch
iand gerichte militaire actie.
3. De Duitsche regeering is bereid,
evenals de Britsche en de Fransche
regeering, België bijstand te verlee-
nen ingeval het voorwerp zou zijn
van een aanval of invasie.
w.g. FREIHERR VON NEURATH.
De Belgische nota luidt:
De Koninklijke Regeering heeft met groote
voldoening kennis genomen van de verkla
ring, die vandaag door de rijksregeering te
harer kennis is gebracht. Zij spreekt haar
daarvoor haar oprechten dank uit.
W.g. VICOMTE JACQUES D'AVIGNON.
Anti-semiti«cW maatregelen in
Dantzig.
Het volgende seizoen zullen naar Havas ui1
Dantzig verneemt. Joden geen toegang mee
hebben tot de badinrichtingen. Er zullen
speciale plaatsen voor hen worden gereser
veerd.
1
Het woord is aan
Channing:
Wie zich ernstig aan het
iverk zet vindt middelen, of,
als hij ze niet vindtschept
middelen.
Stoffelijk overschot der Specht-
slachtoffers naar Nederland.
PALEMBANG, 13 October (Aneta-A.N.P.)
Heden is het stoffelijk overschot van de
slachtoffers, gevallen bij de Specht-ramp,
overgebracht naar een schip van de K. P. M.
voor verder vervoer naar Nederland. In den
droeven stoet bevonden zich behalve de
burgemeester van Palembang ook vertegen
woordigers van de K. L. M. en de K.N.I.L.M.
De toestand van de patiënten, die thans
in het ziekenhuis worden verpleegd, valt
goed te noemen.
De heeren Groeneveld en Schoch zullen
waarschijnlijk Vrijdag per vliegtuig naar
Bandoeng vertrekken. De heer Munro zal
Zaterdag per vliegtuig naar Singapore gaan.
De toestand van den heer Hubermann is
vooruitgaande.
De commissie van onderzoek wil de voor-
loopige geruchten betreffende het breken
van een drijfstang, hetgeen als directe oor
zaak van het ongeval zou zijn aangeduid,
noch bevestigen, noch ontkennen, zoolang
het geheele onderzoek en het rapport der
commissie niet gereed is.
Haarlemsche Gemeenteraad.
Mevrouw M. Geerlings bedankt om
gezondheidsredenen.
Mevrouw M. Geerlings heeft wegens ge
zondheidsredenen bedankt als lid van den
Haarlemschen gemeenteraad. Zij had daarin
voor de S. D. A. P. zitting sinds een half jaar,
toen zij den heer Engels opvolgde.
De opvolger.
Op de candidatenlijst van de S. D. A. P.
staat als opvolger van mevrouw Geerlings de
heer C. van der Winden, secretaris-penning
meester van de afdeeling Haarlem' van den
Alg. Ned. Metaalbewerkersbond.
aarschijnlijk behoort U reeds tot de
tienduizenden, die jaarlijks van het
plaatsen van een „Groentje" in Haar
lem's Dagblad profiteeren. Vergeet U
dan niet, bij Uzelf te rade te gaan, of
daar niet nog eens aanleiding voor is.
I-IEDEN: 12 PAGINA'S
Een militair toestel is in Indië nabij Soe
rabaja neergestort; alle inzittenden zijn
om het leven gekomen.
Mevr. Geerling bedanktk als lid van den
Haarlemschen gemeenteraad.
Dr. A. F. Philips schenkt een schilderij aan
het stedelijk museum te Amsterdam.
De regeering zou invoering van een kin
dertoeslag overwegen.
Duitschiand zal een „eenzijdige verkla
ring" publiceeren, waarbij de Belgische
neutraliteit wordt gewaarborgd.
De president van Catalonië. Companys.
trekt zich terug.
Het jongste bombardement op Madrid
heeft talrijke slachtoffers geëischt.
De vierde partij tusschen Euwe en Alje-
chin is remise geworden.
ARTIKELEN, ENZ.
J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten.
Van onzen Weenschen correspondent:
Balkanstemming in Belgrado.
L. S.: Wij planten in October
H. D. vertelling: De afschuwelijke op
dracht.
K. de Jong: Kerkconcert.
J. B. Schuil: V. Z. O. D.De Katjangs
Van onzen Zwecdschen correspondent:
Hoe de sport in Zweden aan subsidies
komt.
H. v. B.: Herfst in de Ardennen.
•hr. dr. J. C. Mollerus: Van Curacao naar
Suriname.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op
