ZAALBERG-DEKEN
Ijc.
p
A]
K A N
vly
Kopieën naar Frans Hals
ytiïédihi*' Instantine
MAANDAG 25 OCTOBER 1937
HAARLEM'S DAGBLAD
II
(Adv. Ingez. Med.)
Drukbezochte receptie Bond van
Gem. Zangvereenigingen.
Vele vereenigingen waren
vertegenwoordigd
Het gouden jubileum op waardige wijze
gevierd.
Zaterdagmiddag werd in een der zalen van
restaurant Brinkmanh de jaarvergadering
gehouden van den Bond van Gemengde
Zangvereenigingen in Nederland. De verga
dering werd geopend door den voorzitter, den
heer A. Koning uit Oosterbeek. Het, hoofd
bestuurslid de heer H. van 't Wouw werd bij
acclamatie herkozen, terwijl in de vacature
M. Boeckholt werd gekozen de heer Smits uit
Rotterdam. Besloten werd de volgende jaar
vergadering te Gouda te houden. Tenslotte
werd nog de secretaris, de 77-jarige heer I.
Levy gehuldigd voor het vele werk dat in het
belang van den Bond had verricht en nog
deed. Spontaan werd hem het „Lang zal hij
leven" toegezongen.
De receptie.
Nadat de stadsbeiaardier, de heer H. W.
Hofmeester, het carillon van de Groote Kerk
bespeeld had, waarbij ook een trompetter op
de transen van de kerk verscheen, hield het
bestuur een receptie, ter gelegenheid van het
50-jarig bestaan den den Bond.
Talrijke vereenigingen, zangkoren en af
gevaardigden kwamen hun gelukwenschen
aanbieden. Wij noemen o.m.: Sappho's Mu
ziekvereeniging uit Hoorn, de R.K. Orato
rium vereeniging uit Amsterdam, Schoten's
Chr. Gemengd Koor en het Doopsgezind Zang
koor, van deze vereenigingen mocht het
bohdsbestuur een fraaien voorzittershamer
ontvangen. Kon. Ned. Zangersverbond, de
Maatschappij tot bevordering van Toonkunst
het Gemengd koor Caecilia, uit Amsterdam,
Toonkunst uit Beekbergen, Euterpe uit De
venter, Kunst Veredelt, uit Oosterbeek, en
verder nog vertegenwoordigers van de Buma
eh de heeren C. Wilmink en Joh. F. Keja na
mens den Bond van Koordirigenten in Ne
derland.
De heer A. Koning bedankte alle sprekers
en in 't bijzonder den voorzitter van de. feest
commissie, den heer C. Overbeek, die voor
zulk een puike regeling had zorg gedragen.
Na afloop van de receptie werd door alle
aanwezigen het „Wilhelmus" gezongen.
Des avonds vond op de Groote Markt een
concert plaats door de muziekvereeniging
„Harmonie Crescendo" onder leiding van den
heer H. W. Hofmeester, terwijl de toren van
de Groote Kerk verlicht was.
Daarmede werd het gouden jubileum van
den Bond van Gemengde Zangvereenigin
gen op waardige en passende wijze gesloten.
OVERIJSELSCHE, GELDERSCHE, DRENT-
SCHE VEREENIGING „DE OOSTHOEK".
Op Dinsdag 23 November zal het 10 jaar
geleden zijn, dat de Overijselsche, Gelder-
sche, Drentsche Vereeniging „De Oosthoek"
te Haarlem werd opgericht, welk feit op Zater
dag 27 November feestelijk zal worden her
dacht.
De vereeniging heeft 7 October de Ko
ninklijke goedkeuring op hare statuten ont
vangen.
De N. C. G. O. V. 50 jaar.
Druk bezochte receptie.
Zaterdagmiddag hield de Afdeeling Haar
lem der Nationale Christen-Geheelonthou-
dersvereeniging in haar gebouw „Het Blauwe
Kruis" een receptie ter gelegenheid van haar
50-jarig bestaan, welke druk was bezocht.
Onder de aanwezigen merkten wij o.a. op
onzen oud-stadgenoot Ds. A. J. Montijn, eere
voorzitter der afdeeling en thans directeur
der Vereeniging; voorts Ds. H. E. Beker, Ned.
Herv. predikant alhier; Dr. J. Weener, oud
ste predikant der genoemde gemeente, met
zijn echtgenoote; Ds. D. E. Boeke, binnen -
landsch secretaris van het Nederlandsch
Bijbelgenootschap; Ds. W. H. H. Dijkman,
emeritus Ned. Herv. predikant; de heeren J.
H. van Leijden en J. C. Uithoven namens het
College van Ouderlingen der Ned. Herv. Ge
meente; W. van Dalen, namens den Kerke-
raad der Gereformeerde Kerk in Hersteld
Verband, en vele vertegenwoordigers van an
dere vereenigingen, o.m. van de afdeelingen
der N. C. G. O. V. te Zandvoort en Santpoort;
de I. O. G. T.; de Ned. Ver. tot Afschaffing
van Alcoholhoudende dranken; de afdeelin
gen Haarlem-Noord en Heemstede der N. C.
G. O. V.; de A. N. G. O. B.; het Centraal
Drankweer-Comité; de Spoorweg-Geheelont-
houdersvereeniging; het Kruisverbond; het
Gereformeerd Zangkoor „Door Zang vriend
schap"; het Christelijk Gemengd Koor
„Haarlem"; de Muziekvereeniging „Harmonie
Crescendo"; de J. C. N. G. O. V. „De Schakel"
de Kinderbond „De Hoop der Toekomst" en
meer andere, terwijl bovendien zeer vele par
ticulieren hun gelukwenschen kwamen aan
bieden. Voorts kwamen nog schriftelijke en
telegrafische felicitaties in van het Hoofd
bestuur der N. C. G. O. V.; de afd. Haarlem
der J. C. G. O. B.; de Zangvereeniging „De
Stem des Volks"; het Centraal Drankweer
Comité;'Harmonie Crescendo en de afd. Eind
hoven der N. C. G. O. V.
De zaal was prachtig versierd met bloemen,
waaronder bloemstukken van het Hoofdbe
stuur der Jubileerende afdeeling, de Maria-
Vereeniging; de Gereformeerde Kerk in Her
steld Verband; De Schakel; de Familie van
Dorsen; de Hengelaarsvereeniging „Tusschen
het Riet"; Het Chr. Gemengd Koor „Haar
lem"; het Gereformeerd Gemengd Koor „Door
Zang Vriendschap"; de afd. Haarlem-Noord
der N. C. G. O. V.; de Ned. Ver. tot Afsch. v.
Ale. Dranken; de A. N. G. O. B. en de Spoor-
weg-Geheelonthoudersvereeniging.
Vele en hartelijke woorden zijn gesproken,
alle getuigende van waardeering voor het
werk van de afdeeling Haarlem der N. C. G.
O. V. en van vriendschap. Wederom werden
aan de Afdeeling eenige geschenken aange
boden en wel door „De Schakel" een thee
servies; door de Afd. Santpoort der N. C. G.
O. V. een compleet thee-lichtstel; door het
Centraal Drankweer-Comité namens de ge
zamenlijke drankweer-organisaties een zil
veren gedenkpenning en door den Kinder
bond „De Hoop der Toekomst" een blauw
laken ter bedekking van den lessenaar.
Het was een geregeld va et vien; velen ble
ven onder het genot van een kopje thee lan
gen tijd bijeen, waarbij menige aardige her
innering uit oudere perioden naar voren
werden gebracht.
De Jubileerende afdeeling heeft wel mogen
ondervinden, dat zij tal van vrienden telt en
dat samenwerking zeer wel mogelijk blijkt,
niettegenstaande verschil van levensopvat
ting en geestelijke overtuiging.
A.s. Donderdagavond zal de 50ste jaarver
gadering feestelijk worden gehouden, waarna
dan weder met opgewektheid het werk der
drankbestrijding practisch wordt voortgezet.
Liefdadigheïdsavond in den
H. K. B.
Ten bate van de Herstellingsoord Vereeniging
voor Spoor- en Tramwegpersoneel.
In het gebouw van den Haarlemschen Ke
gelbond ging het Zaterdagavond en ook nog
lang na het middernachtelijk uur! bijzon
der vroolijk toe. Tal van spoor- en Tramweg-
mannen waren hier met hun dames bijeen en
vierden er in de beste stemming een feest,
waarvan de opbrengst aan het herstellings
oord te Vorden ten goede komt.
Er was een cabaretprogramma samenge
steld, waarmede de aanwezigen zich bijzon
dér geamuseerd hebben. Al dadelijk na de ope
ning kondigde de feeststemming zich aan.
Want toen verscheen de leider van het Caba
retensemble „Het Klein Tooneel" Bob Gun-
delach, voor het voetlicht om met een grap
pige inleiding zijn gezelschap aan het publiek
voor te stellen. Dat ging hem bijzonder vlot
af en hij had dan ook met zijn moppen en
liedjes spoedig het gewenschte contact tot
stand gebracht. Het succes van den conferen
cier deed overigens niet onder voor dat van
het ensemble zelf. De schetsen, die opgevoerd
werden, waren natuurlijk allen van lichten
aard, en er op gericht den lach in de zaal te
houden. Nu, die is er dan ook geen oogenblik
uit geweest. Onbedaarlijk is er gelachen om
al die kostelijke stukjes, die als het ware op
het publiek afgevuurd werden. De artisten
hadden er veel bijval voor in ontvangst te ne
men.
Behalve de conferences van Bob Gundelach
en de „sketches' trad de zangeres Emmy Mor
tel op, een zangeres met een sympathiek so-
praantje. Zij zong met veel „Schwung" een
aantal populaire liedekens, waarnaar met
aandacht geluisterd werd. Voor muzikale in
termezzo's zorgde het orkest van de Dans
school W. Schroder.
Nog een andere attractie was er, die in niet
gering mate bij het publiek in den smaak
bleek te vallen. Dat was de tombola, welke,
naar wij hopen, een behoorlijke bijdrage aan
het sympathieke doel van den avond geleverd
heeft.
Al die factoren maakten dezen liefdadig
heidsavond tot een uitermate gezellig feest,
dat zijn apotheose vond in een bal onder de
beproefde leiding van den heer W. Schroder.
Tot drie uur in den nacht bleef men in de in
tieme sfeer van deze danszaal bijeen.
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO CENTRALE OP DINSDAG
26 OCTOBER 1937.
Progr. I Hilvrsum I.
Progr. II Hilversum II.
Progr. m. 8.— Keulen. 10.20 Pauze. 10.35
Parijs Radio, 12.05 Droitwich, 12.35 Ned. Brus
sel. 2.20 Diversen. 3.05 Parijs Radio. 3.35
Keulen. 4.20 Parijs Radio. 5.20 Ned. Brussel.
6.50 Keulen. 7.50 Londen Regional. 8.20 Rome
10.35 Frans Brussel. 11.20 Diversen.
Progr. IV. 8.Ned. Brussel. 9.20 Diversen.
10.35 London Regional. 1.05 Droitwich. 2.20
London Regional. 4.35 Droitwich. 7.50 Straats
burg. 8.20 Droitwich.
Progr. Vè 8.007.00 Diversen. 7.— Eigen
gramofoonplatenconcert: Pianospel door
Charley Kunz, zang door Luciënne Boyer,
yodelen door Harry Torrani.
1. Piano Medley No. 7 le deel Charley Kunz
2. Piano Medley No. 12 le deel, idem.
3. Piano Medley No. 24 le deel, idem
4. Parle moi d'autre chose, Lucienne Boyer
5. Ne dis toujours, idem.
6. The yodelling hobo. Harry Torrani.
7. Mexican Yodel, idem.
8. Piano Medley No. 14 2 deelen Charley
Kunz.
9. J'ai laissé mon coeur, Lucienne Boyer.
10. Quand tu seras dans mes bras, idem.
11. The yodelling monster, Harry Torrani.
12. My Swiss, idem.
13. Piano Medley No. 7 2e deel, Charley
Kunz.
14. Piano Medley No. 12 2e deel, idem.
15. Piano Medley No. 24, 2e deel, idem.
8.0012.00 Diversen.
Schoolgeld voor Gymnasium
en H. B. S.
Meer in overeenstemming niet de Rijks
regeling.
De bij raadsbesluit van 9 Juni 1937 vastge
stelde verordening op de heffing en invorde
ring van schoolgeld voor het Gymnasiaal en
Middelbaar Onderwijs heeft, zoowel bij den
Minister van Onderwijs. Kunsten en Weten
schappen als bij den Minister van Binnen-
landsche Zaken, bezwaren ontmoet. Wil op
de verordening de Koninklijke goedkeuring
worden verkregen, dan moet de schoolgeld
regeling voor deze gemeente, althans wat
het systeem betreft, met de Rijksregeling
overeenstemmen. Het gevolg hiervan is, dat
de verordening op verschillende punten niet
onbelangrijk dient te worden herzien.
In het nieuwe artikel 7 is het Rijksschool -
geldtarief opgenomen, dat in zooverre af
wijkt van het aanvankelijk voorgestelde ta
rief, dat geen rekening wordt gehouden met
alle tot het gezin behoorende minderjarige
kinderen, doch uitsluitend met de tot het ge
zin behoorende schoolgaande kinderen. On
der dezen zijn te verstaan de leerlingen van
de hi deze gemeente gevestigde scholen voor
lager, middelbaar en gymnasiaal onderwijs
(zie art. 8.) Het Rijkstarief zal vermoedelijk
dezelfde schoolgeldopbrengst opleveren als
het aanvankelijke, zij het, dat het nieuwe ta
rief voor sommige groepen van schoolgeld
schuldigen, inzonderheid voor de lagere in
komens. eenigszins voordeeliger is.
Artikel 11 bevat een nieuwe bepaling, vol
gens welke het schoolgeld wordt verminderd
wegens het gelijktijdig schoolbezoek door
meer dan één leerling uit hetzelfde gezin,
waarbij ook in aanmerking komen de leer
lingen. die een in deze gemeente gevestigde
bijzondere school voor gymnasiaal en
middelbaar onderwijs bezoeken.
In verband met de gemiddelde kosten van
het onderwijs zal voor de z.g. buitenleerlin
gen, met uitzondering van hen, die woon
achtig zijn in een gemeente, waarmede een
overeenkomst is aangegaan inzake de toela
ting van leerlingen tot de gemeentelijke
scholen voor gymnasiaal en middelbaar on
derwijs, voortaan geen hooger schoolgeld
dan f 400 kunnen worden gevraagd. In art.
9 is dan ook voor die leerlingen een nieuw
progressief tarief opgenomen, dat loopt van
f 300 af. i
SITTERS EN VOH DER KflR
SCHOTERWEG 1, TELEFOON 16659.
(Adv. Ingez. Med.)
Feestavond „Aurora".
Zaterdagavond werd in gebouw St. Joseph
Gez. aan de Jansstraat een feestavond gege
ven ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan
van het dubbelmannenkwartet „Aurora'.
Het feest werd, daar de voorzitter wegens
ongesteldheid was verhinderd, door den heer
J. A. van Eeden geopend.
Hiema zong het dubbelmannenkwartet
Nimmer Nacht en De Wonderbloem, waarna
het optreden was van het cabaret Trio de Vos.
Herman Theunissen harmonica-virtuoos speel
de eenige vlotte nummers, waarna Gerard de
Vos een praatje hield en een liedje zong.
Het D. M. K. zong vervolgens Ave Verum van
Ph. Loots, waarna het pauze was. In deze pau
ze bestoond gelegenheid het D. M. K. te com
plimenteeren met zijn zilveren jubileum.
Direct na de pauze hoorden we het D.M.K.
weer, thans met Mijn Hof, eveneens van Ph.
Loots.
Het Cabaret Trio Vos kwam daarna weer
met haar repertoire waarna het D.M.K. voor
dien avond afscheid nam met O, Petita van
Mueller.
Het bal, dat hierna gegeven werd, oogstte
veel succes. Jammer dat de vloer nu niet be
paald een ideale dansvloer was. De band „The
Jolly Jokers" speelde goed; wij hebben ze ech
ter beter gehoord.
Een avond, die ongetwijfeld geslaagd ge
noemd mag worden, en waar de leden van
het D.M.K. met veel genoegen aan zullen te
rugdenken.
ALLIANCE FRANc AISE
Voor de leden der afdeeling Haarlem van
de Alliance Frangaise zal M. Louis Hourticq,
professeur a l'Ecole des Beaux Arts, Vrijdag
29 October a.s. in de bovenzalen van De
Kroon een lezig met lichtbeelden houden
over Eugène Delacroix.
GEEN VOORRANG VERLEEND.
De hoek BrouwerskadeZijlsingel is een
gevaarlijk punt, doordat het verkeer van de
Brouwerskade, door den scherpen hoek, geen
zicht heeft op het verkeer dat van links
komt.
Herhaaldelijk gebeuren er op dit vrij drukke
punt dan ook min of meer ernstige aanrij
dingen.
Het verkeer dat van rechts komt, dus van
de Leidschevaart, is echter reeds op grooten
afstand zichtbaar, doordat de bebouwing van
deze vaart naar achteren wijkt en ook de
ruime brug voldoende uitzicht geeft, vooral
nu het transformatorhuisje verdwenen is.
Desondanks heeft gisteravond omstreeks
half zes op dit punt een aanrijding plaats
gehad tusschen twee personen-auto's, door
dat de bestuurder van de auto, die van de
Brouwerskade kwam, geen voorrang verleen
de aan een auto, bestuurd door een handels
reiziger uit Haarlem, die van de Leidsche
vaart deze kruising naderde.
De gevolgen van deze botsing waren zoo
ernstig, da tde auto door O. bestuurd, door
een inwoner van Heemstede weggesleept moest
worden. Ook de andere auto kreeg ernstige
schade, doch de inzittenden kwamen met
den schrik vrij.
De politie maakte proces-verbaal op.
MUZIEK
FRITZ HIRSCH-AVOND
Crafin Marifza.
Het gezelschap van Fritz Hirsch trekt, zoo
vaak het hier optreedt, een -vollen Stads
schouwburg, en Zaterdagavond was dit, al
werd een reeds vroeger te Haarlem uitgevoerd
stuk gespeeld, ook het geval, hetgeen te
meer verblijdend was, omdat ditmaal de op
brengst van den avond aan de afd. Haarlem
en Omstreken van „Het Nederlandsche Roode
Kruis" ten goede kwam.
Vóór het begin der uitvoering gaf de voor
zitter der Haarlemsche Roode Kruis-afdeeling
Dr. A. A. G. Land een interessante uiteenzet
ting van het werk van „Het Roode Kruis" in
ons land en speciaal in onze omgeving, een
werk. dat aller sympathie en steun verdient
Hij bracht voorts zijn dank aan het bestuur
en leden van het damescomité, dat dezen
avond georganiseerd had.
„Grafin Maritza is, zooals gezegd, reeds
vroeger door Fritz Hirsch en de zijnen hier
opgevoerd. Maar de zijnen van toen waren
niet allen dezelfden als de zijnen van nu.
Wel zagen we eenige goede oude bekenden
op het tooneel; Fritsch Hirsch bij zijn
verschijnen als gewoonlijk met applaus be
groet. waarvoor hij op de hem eigen leuke
manier dankte Walter Triebei, Paul Har
den en anderen. Maar sommige hoofdrollen
waren door nieuwe krachten bezet. In de
eerste plaats de titelrol, die gespeeld werd
door Greta Saar, een elegante tooneelver-
schijning, die over zeer goede vocale midde
len beschikt. Aan de rol der aristocratische
dame wist zij voldoende waardigheid te ge
ven in houding en gebaar. De bij de operette
nu eenmaal onvermijdelijke dansen verleenen
weliswaar aan de waardigheid van hof en
adel een apart tintje, dat niet in overeen
stemming is met de voorstelling die wij ons
van de officieele etikette maken, maar da'
hebben we hier te aanvaarden.
In nieuwe bezetting was voorts de rol van
Lisa door Evelyn Barring. Deze actrice her
innert in gestalte, gebaar, mimiek en tempe
rament levendig aan Claire Clary, al is zij i
Haarlem in cijfers.
Een vergelijking tusschen 1937 en 1936.
Aan de Statistische Gegevens der gemeen
te Haarlem over de eerste 9 maanden van
1937 ontleenen wij de volgende cijfers:
Bevolking.
In deze 9 maanden steeg de bevolking van
Haarlem van 133.305 tot 134.612. Een ver
meerdering dus van 1.307.
Het sterftecijfer (berekend op 1000 inge
zetenen) was over September slechts 6.68,
het laagste dat tot nu toe bereikt werd.
In de laatste 3 maanden vestigden zich
hier 93 buitenlanders (27 mannen en 66
vrouwen) terwijl er 133 vertrokken (32 man
nen en 101 vrouwen). Het aantal hier wer
kende buitenlanders is dus weer iets vermin
derd.
Werkloosheid.
De geldelijke uitkeeringen aan valide werk-
loozen bedroegen in de eerste 9 maanden
van 1937:
Uit werkloozenkassen f 193.613.87.
Door den werkloosheidsdienst f 772.952.97.
Door Maatsch. Hulpbetoon f 1.336.364.00.
Totaal dus f 2.302.930.84, tegen f 2.335.736.26
in denzelfden tijd van 1936. Een verminde
ring dus van f 32.805.42.
Het Scheepvaartverkeer.
Het aantal schepen dat in de maanden
JanuariSeptember de Haarlemsche wate
ren binnenkwam om hier te laden en te los
sen was 6715 met een tonneninhoud van
497.272. doorgevaren zijn 4105 schepen met
een inhoud van 228.646.
Gemeentebedrijven.
Het Electriciteitsbedrijf leverde in deze 9
maanden af 29.143.093 KWU tegen 27.316.719
KWU in denzelfden tijd van 1936. Een ver
meerdering dus van 1826.374 KWU.
Een belangrijke stijging dus.
De gasfabriek leverde 17.560.899 M3. gas af,
tegen 16.788.517 in de eerste 9 maanden van
1936.
Een stijging dus van 772.382 M3.
HAARL. WEER- EN STERRENKUNDIGE
KRING
De lezingen van dr. J. J. Raimond over het
„Uitdijend Heelal" zullen op Woensdag 3 en
Zaterdag-13 November in het gebouw Ged.
Oude Gracht 104 worden gehouden, in plaats
van op de eerder vastgestelde data.
1
BAYER
Inslantine
(Adv. Ingez. Med.)
iets minder uitbundig dan laatstgenoemde.
Ook Gerd Hirsch zagen we voor 't eerst op
het tooneel, waar hij door zijn knap voorko
men een goed figuur maakte als luitenant
Karl S. Liebenberg. In de belangrijkste rol
van Graf Endrödy-Wittemberg gaf Egon Kar-
ter goed spel en goeden zang te genieten.
Over de andere medewerkenden behoef ik niet
te schrijven: men kent ze in hun diverse
humoristische kwaliteiten. Evenmin behoeft
eigenlijk het verzorgde der aankleeding bij
zondere vermelding, want We zijn bij Hirsch
niet anders gewend, maar het treft toch tel
kens weer aangenaam.
De muziek van Emmerich Kalman heeft
geen hoedanigheden, die haar boven het ge
wone niveau doen stellen. Van het zeer ge
wone afwijkend zijn alleen de specifieke Zi-
geunerwijzen, die een vrij aanzienlijke plaats
in de partituur innemen.
Voor de vertolking daarvan op het tooneel
had men evenals bij de eerste opvoering de
medewerking van een Hongaarsch trio onder
aanvoering van den primas Kalman Tóth. Hij
speelde zijn melodieën den personages weer
in de ooren op een wijze, die we hier in ons
land haast als „hinderlijk volgen", zouden
kwalifiseeren, maar dat was misschien wel
noodig, want door de nogal luide begeleiding
die uit den orkestbak kwam konden we in
de zaal niet al te veel van de zigeunerviool
hooren.
Hans Lichtenstein had weer de muzikale
leiding en toonde daarbij het temperament
en de deskundigheid, die we al vaak bij hem
hebben kunnen waardeeren.
Met het door alle aanwezigen meegezon
gen Wilhelmus werd de avond geopend; door
een bal werd hij besloten-
K. De JONG.
in de Kunstzaal Reeker.
Van vier Haarlemsche schilders en één
schilderes zijn thans veertien werkstukken
geëxposeerd die hun ontstaan oorspronkelijk
danken aan de idéé, van een aantal belang
rijke doeken uit het buitenland, die dezen
zomer in het Frans Halsmuseum gehuisvest
waren, voor onze stad een reproductie als
herinnering te bemachtigen.
Met deze vijf artisten zijn. meen ik, niet
alle kunstenaars genoemd, die zich door deze
idéé aangespoord voelden, hun ezel voor een
Hals te plaatsen, en ook zijn niet alle schil
derijen, waarvan wij hier kopieën zien, van
buitenlandschen huize. Doch dat is van min
der belang dan dat door een simpel idéé een
schaar van schilders zich aangegord heeft om
de geheimen van Hals' kunst te overmeesteren
en er in ieder opzicht profijt van te hebben.
Voor zoover dat uit het thans geëxposeerde
valt af te leiden is er zonder uitzondering
meer of min geslaagd kopiïsten-werk verricht,
min of meer getracht het origineel zooveel
doenlijk te benaderen, dus een zooveel moge
lijk getrouwe reproductie te maken. Een werk
zaamheid, die, als men ze goed beschouwt,
meer op het gebied der kunstnijverheid dan
op dat der kunst thuis behoort. En een nij
verheid die al jaren lang tot veler genoegen
en profijt beoefend is. Men kent de routine
van zoovele kopiisten der groote musea
waarbij er waren, die hun leven lang het
„Gebed voor den maaltijd" 'Rijksmuseum) de
Mona Lisa 'Louvre) of het portret van Hal.s'
Zigeunerin (Louvre) reproduceerden.
Er is echter nog een andere categorie ko
pieën, waarbij de kopiist zich vrijer stelt te
genover het origineel en het hem niet zoozeer
om een reproductie der voorstelling, dan wel
om het zich inwerken in frappante geniale
techniek-fragmenten van een bewonderd
meester te doen is. Dat worden dan vaak op
hun beurt weer artistieke uitingen van betee-
kenis die, al blijven het kopieën, niet tot de
kunstnijverheid te rekenen zijn. Ze hebben
niet de bedoeling een origineel na te ma-
k e n doch eer een groot meester voor zichzelf
te Interpreteeren; hem ontledend, weer voor
zichzelf te doen hei-leven. Zoo kopieerde Jacob
Marls Rembrandt's Simeon in den Tempel uit
het Mauritshuis, zoo Willem de Zwart koppen
van Hals' schutterstukken te Haarlem, zoo
de beroemde Amerikaan William Chase enkele
groote figuren uit diezelfde schilderijen, zoo
kopieerde Watteau Rubens en Van Gogh Mil
let enz. enz.
In dien zin hebben de exposeerende ko
piisten niet kunnen werken daar dat niet in
de bedoeling der aanvankelijke idéé lag, die
geheel op namaak gericht was, waarbij zij zich
misschien niet herinnerden dat die met de
tegenwoordige technische hulpmiddelen vlot
ter en zuiverder langs chemisch-photographi-
schen weg te verkrijgen is. Van een vrijer,
zelfstandige opvatting van het begrip kopie
hebben de exposanten zich uiteraard verre ge
houden.
Zoo is het dan ook volstrekt niet vreemd
dat van de Haarlemsche schilders zij, die de
uitgebreidste vakroutine bezitten, ook het best
aan de eischen van een correcten namaak
konden beantwoorden. Zoo Lourijsen» wiens
Man met de slappe hoed het origineel zeer
benadert, zoo Kamp, wiens Mulat hier mis
schien de beste, wijl zuiverste, nuchter-zake-
lijke kopie is. Zoo ook Wessellng, wiens Malle
Babbe met die van Lourijsen wedijvert. Het
portret van Isaac Massa „lag" mejuffrouw
Marcus wellicht beter dan de Luitspeler, die
vol verraderlijke Hals-sche finesses zit.
R. Gerbrands is de eenige die zich van het
prachtige Visschersmeisje uit Keulen een
eenigszins vrije vertaling veroorloofde, doch
daarmee het sublieme origineel geen recht
deed wedervaren.
Deze kopieën-beweging is een eigenaardig
verlengstuk der Haarlemsche Halstentoonstel
ling van dezen zomer. Meer eigenaardig dan
artistiek, maar vol goede bedoelingen.
J. H. DE BOIS
„ONDERLING GENOEGEN"
Afd. Zang en Operette.
Nauwelijks is het winterseizoen voor de mu
ziek begonnen, of de muzikale leider van
„Onderling Genoegen" de heer J. Post staat
al weer kant en klaar met zijn schare van
kleine en groote zangers, en in een ommezien
zitten we midden in het leven van de dorpe
lingen ergens in de Apennijnen, toen er even
veel vorsten als steden en dorpen bestonden.
De tekst zegt ons weliswaar niet, dat het
juist Italië is, waar het onderwerp van de
thans uitgevoerde operette zich afspeelt,
maar de namen der roovers, hun tenue met
de torenhooge hoeden behooren slechts aan
de confraters van Rinaldo Rinaldini; en in
edelmoedigheid, waar 't pas geeft, doen zij
voor dezen niet onder.
Dat ondervond de molenaar, die in-dit stuk
een hoofdrol heeft, en zelfs de vorstelijke
personen schuwen een ontvangst dezer schrik
en dood spreidende mannen niet. als zij door
hun medewerking de sinds lang vermiste
prinses terugkrijgen. Gelukkig waren er in
die heerlijke dagen van „er was eens" ook in
Italië kabouters bij de vleet, want anders zou
„Onderling Genoegen" deze operette niet heb
ben gekozen. De gelukkige moeders in de zaal
behoeven niet lang te wachten, want na
nauwelijks^ wee minuten stroomen de rood-
gedoste mannetjes met hun sneeuwwitte
baarden het podium op, dat altijd te klein
blijkt om ze allen gemakkelijk een plaatsje te
geven, maar groot genoeg alweer, als elk zijn
plaats (de kleinsten vooraan) heeft ingeno
men. En eenmaal zóóver, gaat alles (zoo
schijnt het) geheel vanzelf. Maar wie goed
toeziet, en vooral wie wel eens achter de
schermen heeft gekeken, weet hoe het pre
cies toegaat. Met het afstudeeren van de
koor- en de solopartijen is het werk van den
heer Post niet klaar. Het begint dan eigenlijk
eerst goed; want niet alleen leidt hij van de
coulissen uit 't geheel in goede banen, maar
hij dirigeert ook de koren, zorgt voor goed
samengaan met het begeleidend instrument,
en vuurt de ensembles aan tot een totaalwer
king, zooals die zelfs op een slotrepetitie niet
mogelijk bleek. En hoe vlot en gemakkelijk
alles gaat, demonstreert voor ons afdoende de
jongste der kabouters, die zijn aandacht ver
deelt tusschen zijn moeder in de zaal en
„meneer Post" achter de schermen, en die de
noodzakelijke gestes uitvoert met een gemak,
als stond hij voor zijn vriendje zijn nieuwe
priktol te demonsteeren. En ook zijn zingen
is in de puntjes: hier moet hij kopstem
zingen, daar weer volle borst, even verder
moet de zang dreigend klinken, zoodat zelfs
de vier heksen een toontje lager zingen. En
ook aan het hof kent hij zijn houding. Daar
zing je voornaam, ook wel beschaafd ge
naamd. En je mag daar vooral niet alles zien.
Wanneer Zijne Majesteit, op prachtige Wie
ner meubelen gezeten, zijn ega, om haar te
troosten, vertrouwelijk en bemoedigend op de
vorstelijke knie klopt, dan verwonder je je
hoogstens, maar merken laat je als nette
kabouter zoo iets niet. En als eindelijk, te
midden van vorsten en hovelingen, niet de
Italiaansche sbirri als bedienaars van het ge
recht verschijnen, maar blauwlakensche
mannen met glimmende knoopen van het
Amsterdamsche politiekorps, dan weet een
goed kabouter, dat deze menschen hun tijd
vooruit zijn. De aankleeding is niet de hoofd
zaak bij een operette: goede zang en rolvast
heid zijn belangrijker.
Welnu, de partijen zaten er huisvast in en
de koren zongen zuiver. Bij de solisten be
hoorden weer die frissche natuurstemmen,
die toch voldoende begrip hadden van wat
kopstem zingen is, en hoe de ovenjang van het
midden- naar het hooge register onmerkbaar
moet geschieden. De Koning zou hieraan nog
volle aandacht besteden; de Molenaar echter
heeft maar te zingen, of alles is goed. Maat
niet alleen de stem is heel aangenaam om te
hooren, het spel is los en luchtig. Ook de
Hoofdman der Kabouters zal van de zang
kunst nog veel genoegen beleven. En al die
anderen, die wel geen solo zongen, maar die
toch meewerkten om de koren zulk een
mooien klank te geven. Zij hebben niet alleen
meegewerkt om een prettige uitvoering mo
gelijk te maken, maar zij zijn tijdens de repe
tities nuttig werkzaam geweest, door zang
stem en uitspraak goed te leeren verzorgen.
,.Ik zong vroeger bij Post"; dit hoor ik vele
malen bij jonge menschen die dialectfouten
hebben leeren vermijden en bij wie de stem
niet verschreeuwd is. Deze nuttige arbeid
wordt ook bij het bestuur van „Onderling Ge
noegen" zeer gewaardeerd. Aan het slot van
den avond werd de heer Post op het podium
geroepen, waar hij naast dankwoorden een
fraaie bloemenmand had te aanvaarden, ver
gezeld gaande van een persoonlijk geschenk,
dat de herinnering aan den mooien arbeid
nog lang zal levendig houden.
Het veeleischend !werk aan de piano werd
door den heer J. Tames uitgevoerd met groote
slagvaardigheid, en, waar de muziek van E.
Koning daarop niet remmend werkte, met
vlotte muzikaliteit.
G. J. KALT.
Door je hoofdpijn ben je
weer eens loom en luste
loos. Waarom toch niet di
rect Instantine ingenomen?
Want onthoudt
stilt on voorkomt pijnen!
