Haarlem s Dagblad
Vlucht uit Cayenne.
Kunst van het luieren
55e Jaargang No. 16676
Uitgave Loureiis Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Aigem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendapleïn 37. Postgirodien9t 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 13054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Adinin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 2 November 1937
Abonnementen per tveek f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex,
Advertentiën i 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
RegelabonnementstarieveD op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regeh f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De Engelsche journalist Andrew Guerney
heeft in de Manchester Guardian een nieuwe
en 'aangrijpende bijdrage geleverd tot de lit
teratuur over het beruchte deportatie-oord
Cayenne, in Fransch Guyana. In het laatst
der vorige eeuw verwierf deze strafkolonie,
waarheen men in Frankrijk veroordeelde mis
dadigers zendt om er als dwangarbeiders de
rest van hun leven door te brengen, in de ze
kerheid dat dit leven in zulk een klimaat niet
al te lang meer duren kan, zijn treurige inter
nationale faam. Alfred Dreyfus, kapitein bij
het Fransche leger, tot levenslange deportatie
veroordeeld wegens hoogverraad, bracht er vijf
jaren door eer men besloot tot de revisie van
het proces, waarvoor men hem naar Frankrijk
terugbrachtnet bijtijds, want hij was een
schier volkomen uitgeput mensch. Na twee
revisies werd zijn schuld onbewezen geacht en
werd hij in zijn rang hersteld; eenige jaren
geleden toonden de nagelaten papieren van
den Duitschen militairen attaché graaf
Schwartzkoppen aan dat hij volmaakt on
schuldig was.
De affaire-Dreyfus vestigde de aandacht der
geheele wereld op het afschuwelijke deporta
tie-oord dat' „correctioneelen" rechtspraak
omzette in een vorm, die niet anders was dan
een geraffineerde wraakneming op den
mensch. die tegen de wetten der samenleving
gezondigd had: een wraakneming, veel erger
dan de doodstraf omdat men hem feitelijk
langzaam doodmartelde. Dat was niet alleen
zoo, het is nog steeds zoo. Enkele jaren geleden
is de wereld opgeschrikt door de verschrik
kelijke ondervindingen van Dieudonné,
veroordeeld tot deportatie in het proces tegen
de bende-Bonnot (de autobandieten) dat vlak
voor den oorlog plaats had. Dieudonné ont
vluchtte, werd gegrepen, ontvluchtte opnieuw
het relaas van zijn verschrikkelijke be
proevingen is later gegeven door den journa
list Albert Londres, die dezen onschuldige uit
de hel-op-aarde verloste door zijn hulp en be
middeling.
Nog steeds werkt de strafkolonie op het
Duivelseiland en nog steeds ontsnappen er
jaarlijks een flink aantal. De meesten slagen
niet. Zij worden doodgeschoten door bewakers,
of komen in de moerassen aan de kust om, of
verdrinken in zee, of worden door de autori
teiten van de naburige kolonies teruggestuurd.
De beste kans hebben diegenen die erin sla
gen het Britsche eiland Trinidad te bereiken,
want als hun dat lukt wordt hun zooiets als
een kans gegeven. De autoriteiten stellen hen
onder toezicht van het Leger des Heils en na
eenige weken krijgen zij een goede, overdekte
zeilboot ter beschikking en worden uitgenoo-
digd daarin te vertrekken. Lukt het hun, op
deze wijze Haïti te bereiken maar ook dat
is een geweldige reis dan worden zij daar
geduld, en mogen blijven wonen als zij zich
goed gedragen. Het is een zonderlinge oplos
sing, geenszins op eenige wetgeving geba
seerd, maar zij is door de Engelschen blijkbaar
als een soort sportieve maatregel ingesteld.
Guerney zegt in zijn stuk, dat van Engelsche
zijde nu overwogen wordt om de zeereis van
1400 K.M. naar Haïti niet meer als voorwaarde
te stellen en den vluchtelingen hun kans op
Trinidad zelf te geven. Maar er is nog niet
definitief over beslist.
De vlucht van Cayenne naar Trinidad is
evenwel verreweg het moeilijkste en gevaar
lijkste. Die pleegt te geschieden in open kano's
zooals de inlanders gebruiken. Ze zijn zes
tot negen meter lang, nog geen meter breed,
75 e.m. diep en hebben zooiets als 15 c.m.
„vrij boord". In een dergelijk wrak en wankel
vaartuigje, door de inlanders op de rivieren
gebruikt, moet' 900 K.M. over den Oceaan af
gelegd worden! Er wordt een mast opgezet
met een zeil, gemaakt van meelzakken, water
en voedsel worden aan boord gesmokkeld en
als de vluchtelingen al het geluk aan hun zijde
hebben en bovendien nog een aanmerkelijk
deel van hun gezondheid hebben overgehou
den te Cayenne, kunnen zij in twaalf etmalen
Trinidad bereiken. Het heeft ook wel eens
zeventien etmalen geduurd. En velen zijn
onderweg gestorven.
„Het is moeilijk een lijk overboord te krijgen
zonder dat de boot omslaat", zei Guerney's
informator, een der pas op Trinidad aangeko
men vluchtelingen. Trouwens: de kano slaat
om den haverklap vol en er wordt onafgebro
ken gehoosd. Het water is een nog grooter
marteling dan de zon en de beklemde positie
in de boot
Zijn de strooming en de wind ongunstig,
dan komen de ontsnapten terecht in Neder-
landsch Guyana, dat hen dadelijk terugzendt
naar Cayenne, of in Britsch Guyana, dat hen
24 uur tijd geeft om te verdwijnen of even
eens teruggestuurd te worden, of in Vene
zuela dat hun zelf een jaar dwangarbeid op
legt eer het hen terug zendt
Er zijn in Fransch Guyana in den regel on
geveer 7000 veroordeelden. Daarvan beproe
ven er zoowat 200 per jaar, dus drie procent,
de wanhoopsdaad der ontvluchting. Twintig
procent daarvan slagen erin tenslotte een
oord te bereiken waar men hen duldt als zij
zich goed gedragen. Nog eens twintig procent
komen terecht in de landen die hen terug
sturen en zestig procent komen om tijdens de
vlucht.
Het is een gruwzaam chapiter in de moderne
beschavingsgeschiedenisdat Duivelseiland.
Het betreft misdadigers, ongerekend de on-
schuldigen. Maar zij zijn ook menschen. Er
bestaan beter, moderner, vooral humaner
Het zwaargehavende Nederlandsche motortankschip „Megara" in de haven van
Southampton. Aan boord van dit schip had, naar men weet, een ontploffing
plaats, die verscheidenen opvarenden het leven kostte.
(De Fransche schrijver Paul Mor and
voert in Frankrijk een, groote aan
dacht trekkende, actie ter bestudee-
ring van de kunst van het luieren.)
De wereld ijlt en raast maar door,
Wij worden in den maalstroom meegezogen,
Het dreunt voortdurend in ons oor,
Het warrelt ons bij tijden voor de oogen.
Er lijkt geen kans om stil te staan,
En eens vergeten in een hoek te droomen,
Te veel 'dat dringt tot verder gaan,
Laat geen respijt om eens tot rust te komen.
En Paul Morand kwam in verzet,
Door wat zeer velen denken, neer te
schrijven,
De mensch vergete niet de wet:
Niet altijd kan de boog gespannen blijven.
De tempo-leuze: tijd is geld,
Wordt tegenwoordig al te fel aanbeden,
Een punt, dat even krachtig telt,
Is; hoe z'n tijd in luiheid te besteden.
Goed luieren is ook. een kunst,
Die waard is om mét ernst te bestudeeren,
De stoere werker moet die ?>unst,
Hem af en toe verleend, veel meer
waardeeren.
Zit daar veel in? op dit terrein,
Blijf ik, als werker, toch maai- liever zwijgen,
Zoolang er zooveel stakkers zijn.
Die al hun tijd voor zulk een studie krijgen.
P. GASUS.
T w
brillen
één voor veraf één voor lezen
Steeds wisselen? Waarom toch?
K EIP helpt U beter
Gr. Houtstraat naast Luxoi
(Adv. Ingez, Med.)
methodes om de maatschappij tegen hen te
beveiligen. Wanneer zullen de Fransche auto
riteiten dat ook eens ontdekken? R. P.
Druk winterverkeer op de
K. L. M.-lijnen.
De groote regelmaat, waarmee het winter-
programma van de K. L. M. wordt uitgevoerd
en het doorgans fraaie herfstweer, dat wel
tot reizen noodt, heeft weerslag gevonden in
de vervoersresultaten van de Luchtvaartmaat
schappij, sedert den derden October, toen de
winterdienst van kracht werd.
In de drie afgeloopen weken vloog de maat
schappij alleen reeds op haar verbindingen
met het buitenland bijna 400.000 passagiers/
K.M. meer dan in de overeenkomstige periode
van het vorige jaar. De bezettingspercentages
der vliegtuigen liggen, met uitzondering van
den dienst op Frankfort, alle ruim boven
de 50%. Het drukste verkeer heerscht tus-
schen Berlijn, Amsterdamsen Londen en tus
schen Amsterdam, Praag en Weenen. Vooral
deze laatste lijn mag zich in een opmerkelijk
groote belangstelling verheugen. Over het ver
keer met Parijs en met Scandinavië kan men
alleszins tevreden zijn.
In totaal werd in de eerste drie weken van
den winterdienst rond 2.8 millioen passagiers/
K.M. geboekt, uitsluitend op de Europeesche
lijnen. Gemiddeld reizen in deze dagen met de
K. L. M.-vliegtuigen 350 passagiers per dag.
Het vrachtvervoer ontwikkelt zich welhaast
nog gunstiger. Per week wordt thans 11.000
K.G. goederen en bijna 2.000 K.G. post meer
vervoerd dan het vorige jaar. In totaal wer-
den in de eerste drie weken van den winter-
dienst rond 137.000 K.G. vracht vervoerd, wat
neerkomt op een gemiddelde van ruim 6.500
K.G. per dag.
EEN DUBBELTJE IN PLAATS VAN VIER j
VETTE KOEIEN.
Een inwoner van Assendelft kocht een lot j
van een Zaanlandsche verloting. Een café- j
houder uit Krommenie bood hem aan, zijn
lot over te nemen voor een dubbeltje winst.
H. ging hierop in, want, zoo dacht hij, dan
koop ik weer een ander lot en heb ik alvast
10 cent verdiend. Intusschen zou spoedig blij
ken, naar Het Volk meldt, dat H. hier een
slechte „gooi" naar 't geluk had gedaan,
wantop het lot, dat door hem met de
bescheiden winst van tien cent „overgedaan"
werd, viel de eerste prijs: vier vette koeien,
ter waarde van. f 1200.
Officiële opening brandweer
kazerne.
Op Woensdag 10 November a.s.
Het staat thans vast. dat de officieele in
gebruikneming van de nieuwe brandweer
kazerne aan de Oude Gracht plaats zal vin
den op 10 November a.s.
Het materieel zal door de vrijwilligers wor
den overgebracht naar de nieuwe centrale
post, waarna de overdracht plaats vindt.
Waarschijnlijk zal des middags een kleine
demonstratie gehouden worden voor genoo-
digden en belangstellenden.
De nieuwe Burgemeester.
Zijn afscheid te Zwolle.
Naar wij vernemen zal de nieuwe burge
meester van Haarlem, dr. J. E. baron De Vos
van Steenwijk, te Zwolle geen officieele af-
scheidsreceutie houden, omdat hij daar
slechts betrekkelijk kort aan het hoofd der
gemeente heeft gestaan.
Wel ligt het in de bedoeling van den bur
gemeester, afscheid van den gemeenteraad
van Zwolle te nemen in een buitengewone
raadsvergadering, die hoogstwaarschijnlijk
Zaterdagmiddag 13 November a.s. te half 3 zal
gehouden worden. Na afloop van die zitting zal
de burgemeester afscheid nemen van de ver
schillende takken van dienst en de politie.
De werkloosheid te Haarlem.
Meer schilders zonder arbeid.
In de afgeloopen week steeg het aantal
werkloozen te Haarlem van 5843 tot 5902. Een
vermeerdering dus van 59. Dit komt omdat in
dezen tijd veel schilders werkloos zijn gewor
den, een verschijnsel dat zich eveneens elk
jaar tegen November openbaart.
In dezelfde week van 1936 waren er 6613
werkloozen, zoodat wij nog 711 onder het aan
tal van het vorige jaar zijn.
Nieuwe partijen worden niet
geduld in Dantzig.
Alleen nationaal-socialislen in den Volksdag.
DANTZIG. 2 November. (D.N.B.) De gouw
leider der N.S.D.A.P. voor Dantzig. Albert
Forster, heeft in een gisteravond gehouden
massavergaderingen medegedeeld, dat de
komende weken in Dantzig een verordening
zal worden uitgevaardigd, krachtens welke de
oprichting van nieuwe partijen verboden
wordt. Na de verkiezingen zullen er in den
Volksdag van Dantzig, met uitzondering van
de Poolsche vertegenwordigers, nog slechts
uitsluitend „bruinhemden" zijn.
Amsterdamsche politie-agent
veroordeeld.
Beschuldigd van omkoopbaarheid.
AMSTERDAM. 2 November, Het ge
rechtshof bevestigde vandaag het vonnis van
de rechtbank, waarbij een Amsterdamsche
agent van politie wegens omkooping werd
veroordeeld tot zes maanden gevangenis
straf.
De agent had van een bakker hier ter stede
een rijksdaalder aangenomen en uit dank
baarheid had hij een streep gehaald door een
proces-verbaal, dat hij had opgemaakt we
gens overtreding van de Arbeidswet.
De agent ontkende, hij was overrompeld
door den bakker dien hij in het posthuis had
ontboden om hem nog eens te waarschu
wen en het verbaal daarna te vernietigen.
Van een belooning zoo hield hij vol
had hij nooit gesproken.
EEN GEHEELONTHOUDERSZANGKOOR?
Het Centraal Comité van Drankbestrijden-
de Vereenigingen heeft een samenkomst
uitgeschreven op Donderdagavond 4 Novem
ber a.s., in het Blauwe Kruis, Oude Groen
markt. Op deze samenkomst zal besproke'n
worden of een geheelonthouders-zangkoor
wenschelijk en noodig is en zal een poging
gedaan worden een commissie in het leven te
roepen, die de oprichting voorbereidt. Alle
leden en belangstellenden zijn welkom.
De besprekingen zullen plaats vinden onder
leiding van den directeur van den Bond van
Geheelonthouderskoren.
Zuid-Frankrijk heeft den laatsten tijd hevig van den zwaren regenval te lijden.
Het dorp Salau is er het ergst aan toe, verscheidene huizen stortten in.
Het gebouw van Scotland Yard te Londen, bekend uit ontelbare detective-romans,
zal binnenkort worden afgebroken om plaats te maken voor een nieuw en
modem ingericht bureau.
Het woord is aan.
Vondel
De vrêeeen schat bij velen
onbekent, die overtreft
triomfeti zonder end.
Persaaiivallen op Eden's rede.
Italiaanscli en Duitsch commentaar.
De verklaring van Eden. dat Italië geen
recht zou hebben de Duitsche koloniale
eischen te verdedigen, omdat het belangrijke
gebiedsuitbreiding in Europa heeft verkregen
en gebieden in Afrika van zijn vroegere bond
genooten gekregen heeft, wordt door de
„Messagero" besproken, die van meening is,
dat Eden zoowel ln het algemeen als in dit
bijzondere geval ongelijk heeft.
In het algemeen hebben alle regeermgen
het recht problemen van dezen aard te be
handelen en oplossingen voor te stellen, die
zij het geschiktste achten. Dit récht wordt
o.m. vastgelegd door net Volkenbondshand
vest zelf in art. 19. Wat dit bijzondere ge
val betreft, herinnert het blad er aan, dat de
„billijke compensaties, die in het Londen-
sche verdrag voor Italië zijn gereserveerd bij
de nieuwe verdeeling van koloniën neer
kwamen op het aan Italië geven van 80.000
vierkante kilometers bijna woestijnachtig
land met 100.000 bewoners, en andere woes
tijngebieden, terwijl Engeland zijn rijk ver
meerderde met tien millioen inwoners, en
Frankrijk 960.000 vierkante kilometer met 7
millioen bewoners kreeg.
De „Volkische Beobachter" schrijft: „de
minister heeft over het koloniale probleem
niets nieuws te zeggen. Uit zijn verklarin
gen blijkt dat Eden niets geleerd heeft t.o.v.
de door geen oppervlakkige handbeweging op
te lossen Duitsche koloniale eischen.
De „Berliner Boerse Zeitung" zegt: Eden
bestrijdt het recht van Italië zich met de
koloniale kwestie bezig te houden. Men zal
ook niet de poging van den Engelschen mi
nister van Buitenlandsche Zaken, om Italië
als land, dat zoogenaamd groote winst heeft
getrokken uit het verdrag van Versailles,
neer te halen tot voorvechter van dit treu
rige instrument van den haat. over het hoofd
kunnen zien. In Rome zal men het ant
woord daarop niet schuldig blijven. Wat ons
betreft, kunnen wij ons bepalen tot de con
stateering. dat het op deze primitieve wijze
het minst gelukken zal een wig te drijven
tusschen twee volkeren.
Het ..Berliner Tageblatt" schrijft: Wil Eden
door Mussolini het woord te ontzeggen het
vasteland van nu af autocratisch regeeren?
De voorwaarden daartoe schijnt hij echter
niet mee te brengen.
De „Berliner Lokalanzeiger" schrijft: Eden
moest rustig eens den moed hebben voor het
Lagerhuis te zeggen wat men in de Engel
sche regeering werkelijk denkt over Duitsch-
land's koloniale eischen. Wanneer het een
afwijzing is, weet Duitschland, waar het aan
toe is. Wanneer het een ingang op de Duit
sche eischen mocht zijn. zou zeer veel on
nutte aanleiding tot onrust uit de wereld
geholpen worden.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Aan het postkantoor Haarlem en het daar
onder behoorende ambtsgebied werd gedu
rende de maand October ingelegd 696.589.80
en terugbetaald 540.197.31.
WIE VOND DE TASCH?
Donderdagmiddag werd door twee heeren,
die met de tram uit Amsterdam kwamen, in
den wagen een tasch gevonden, die door één
dezer heeren, die in Halfweg uitstapte, werd
meegenomen. Later bleek deze tasch toe te
behooren aan den dienstdoen den conduc
teur, die haar op het remwerk had geplaatst.
Aangezien de tasch voor enkele honderden
guldens aan reserve-kaartjes bevat die
voor het publiek waardeloos zijn waarvoor
de conducteur aansprakelijk is, hoopt deze
dat de vinder de tasch alsnog bij hem terug
zal bezorgen.
HEDEN: 12 PAGINA'S
De brandweerkazerne te Haarlem wordt
op 10 November a.s. officieel geopend. l
De sleepreis met den baggermolen „Be
verwijk 16" is geëindigd. 3
Julius Barmat is te Amsterdam gearres
teerd. 3
Bij een botsing tusschen een gemeente
lijke autobus en tram te Amsterdam
acht personen gewond. 3
Eden acht den Italiaanschen steun voor
de Duitsche koloniale eischen ongemo
tiveerd. 4
De Belgische liberalen slaan welwillend
tegenover den nieuwen kabinetsforma
teur Pierlot 4
De twaalfde partij tusschen Euwe en
Aljechin is in remise geëindigd. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Vlucht uit Cayenne. 1
Prof. dr. P. Geyl; Positie van het Afri-
kaansch vertoont nog zwakheden. 2
J. B. Schuil over Dr. Platon Kretsjet,
chirurg. 2
J. H. de Bois over de Eere-tentoonstelling
A. L. Koster 2
Mr. E. Elias: Haagschc Herfst. 3
Van onzen Parijschen correspondent: De
Fransche radicaal-socialisten bijeen. 4
H. D. Vertelling: De baard. 6
Schaakrubriek 7
K. de Jong: Ned. Ver. van Huisvrouwen 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem Ls op
genomen op g