Haarlem's Dagblad
Onze Muzikanten.
Een nieuwe stam.
Heit belangrijkste
55e Jaargang No. 16679
Uitgave Loureiis Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algeni. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 5 November 1937
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 mauudeu f3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek*
De orkestleden van de H. O. V. hebben een
adres aan den gemeenteraad gezonden, waarin
zij vragen om herstel van de vroegere gemeen
telijke subsidie. Die bedroeg, in den besten tijd,
30.000 en is in den slechten tijd afgezakt tot
de helft. Het gevolg is geweest dat het orkest
nog maar gedurende tweederden van het jaar
ln functie is, nu al eenlge jaren lang, en in
dien tijd 70 pCt. van de vroegere salarissen
krijgt. Het woord salaris is overigens een term,
die heelemaal niet meer öp den toestand toe
passelijk is. Ook „loon" schijnt een opge
schroefde benaming voor een betaling van een
gulden of vijftien per week gedurende een deel
van het jaar, zooals in de meeste gevallen
geldt. In de perioden waarin niet gewerkt
kan worden voor de H. O. V. is het velen van
onze muzikanten nog droeviger gesteld. Zij
zijn op den steun aangewezen, want lang niet
allen kunnen door het geven van lessen in
hun onderhoud voorzien. Ten eerste is er
zware concurrentie op dit gebied van andere
zijden, ten tweede zijn er verscheidene instru
menten die maar heel weinig belangstelling
bij dilettanten genieten, al zijn zij in het or
kestraal geheel onmisbaar. Het spelen in
„bands" wordt benadeeld door de vele ama
teur-prestaties op dit gebied en in het alge
meen is het muziekmaken-in-het-klein zeer
geschaad door de toeneming van de mechani
sche muziek, met de radio en de gramofoon
voorop. Die heeft trouwens ook de muziek
beoefening door dilettanten in het algemeen
geschaad: er zijn daardoor dus minder leer
lingen „aan de markt" dan vroeger.
Ik hoop van harte dat de gemeente iets voor
de musici kan doen. Haar financiëele autono
mie is zeer verminderd, zij zit aan allerlei ban
den en haar eigen financieele zorgen beperken
haar vrijheid van handelen ook al ten zeerste.
Maar ook in dezen tijd maakt het argument,
dat men menschen die hard en met volkomen
toewijding werken daarvoor toch een dragelijk
bestaan hoort te kunnen waarborgen, gelukkig
nog altijd indruk. Het is een maatschappelijke
plicht dit argument naar voren te brengen en
naar mijn meening kan de gemeenteraad de
toestand waarin onze met zeer veel toewijding
werkende muzikanten verkeeren niet onver
schillig bejegenen. Is hèt moeilijk een subsidie-
verhooging er bij hooger autoriteiten door te
krijgen, dan zal deze moeilijkheid wellicht
overwonnen 'kunnen worden als van gemeen
tewege zelf een krachtig pleidooi voor heii
wordt gevoerd. Het motief werkverruimin;
kan daarbij alleszins gelden, want als men de
schamele weekloontjes niet verhoogd maar
het orkest door subsidieverhooging hastaat
stelt een paar maanden langer te werken voor
diezelfde loontjes, zou al heel wat bereikt zijn.
Het zou trouwens voor een deel gecompenseerd
worden door minder uitkeering van steun
gelden.
Eenige jaren geleden placht aangevoerd te
worden dat de publieke belangstelling voor de
concerten niet groot genoeg was en dat Haar
lem eigenlijk geen eigen.orkest noodig had.
Met deze redeneering kan men niet meer aan
komen, want de belangstelling is zoo sterk toe
nemende dat de volksconcerten van dezen zo
mer geregeld voor volle zalen werden gegeven.
Een stad van 135.000 zielen, met een aanslui
tende bevolking van nog eens een 80.000 in de
omliggende 'gemeenten, mag dan ook waar
lijk wel een eigen orkest bezitten. Veel kleinere
bevolkingscentra, zooals Groningen, Arnhem
en Maastricht bezitten er ook een en hand
haven het. Overigens geloof ik ook niet dat
men cultureele waax'den met consumenten
statistieken moet gaan.meten alsof het voe
dingsmiddelen, kleedingstukken of meubilair
betreft. De beoordeeling vereischt meer in
zicht en meer nadenken.
Er zij aan herinnerd dat de Frans Hals Ten
toonstelling een aanzienlijke bate voor de ge
meentekas heeft opgeleverd. Ter gelegenheid
van die tentoonstelling is veelvuldig herinnerd
aan de armoede waarin de groote kunstenaar
Frans Hals zijn laatste levensjaren heeft door
gebracht, nadat zijn Haarlemsch bestaan
eigenlijk al voortdurend gekenmerkt was ge
weest door de vlucht voor schuldeischers en
deurwaarders, van de eene woning naar de
andere. En vele menschen hebben het hoofd
geschud en „sjonge, sjonge" gezegd. „Hoe kon
den ze zoo'n man toch zóó behandelen!"
Als Frans Hals weten kon dat de tentoon
stelling va zijn bijeengebrachte werken meer
dan zeventigduizend bezoekers heeft getrok
ken waarvan verreweg de meesten een gulden
entrée hebben betaald, terwijl tezelfder tijd
onze muzikanten voor een krats moesten spe
len, een deel van het jaar steun trekken én
zich voor het overige maar zien te troosten
met applaus, zou hij zich in zijn graf om
draaien.
Er is in die eeuwen sinds zijn dood niet
veel veranderd in de wijze waarop men den
hard-werkenden dienaar der Kunst beloont.
Maar het zou een waardige en rechtvaardige
daad zijn de vruchten, die men nu nog ge
plukt heeft van den armoelijder van de
Kunst uit het verleden, tenminste ten deele
ten goede te laten komen aan de armoelij
ders van de Kunst in het heden. Er zou iets
mee goed gemaakt worden.
We zijn toch immers niet onverschillig ten
aanzien van onze voorouders, en zeker niet ten
aanzien van hen die leefden in die glorierijke
eeuw van Frans Hals? En we willen toch ook
wel eens toonen, dat we nu eens iets beter
doen? Dat er iets verbeterd is in de wereld,
vooral in socialen zin?
R. I»,
Gewijzigde steuiiverleeniiig aan de
melkveehouderij.
Donderdagmiddag is het Damtournooi, dat ter gelegenheid van het dertigjarig
bestaan der Haarlemsche Damclub voor de Haarlenische werkloozen georganiseerd
wordt, onder groote belangstelling geopend. Hierboven een groep deelnemers
aan dit tournooi.
(Een expeditie heeft in onze Oost
een nieuwen Papoea stavi ontdekt,
die nogal sterk afwijkt van de be
kende stammen. Drie leden ervan
worden door de expeditie meege
bracht.)
Er is een nieuwe stam ontdekt
Van Papoeas, in onze tropen,
Dat heeft belangstelling gewekt,
Zooiets kan men niet daaglijks hopen.
Er zijn drie menschen van dit slag
Door d' expeditie meegenomen,
Die zal op een nabijen dag,
Met hen in de „beschaving" komen.
Daar wordt de vreemde menschensoort
Dan straks van top tot teen bekeken,
En door geleerden uitgehoord,
Zoover men dan met hen kan spreken.
Er komen plaatjes in de krant,
Waarop zij zielig staan te staren,
En kaartjes van het verre land,
Waar zij zoo stiekum heerschers waren.
Er wordt dien menschen dan getoond,
Hoe blanken hun geluk nastreven,
Hoe zulk een wijze blanke woont
En wat hem al niet dient in 't leven.
De auto en de radio,
De groote huizen en de steden,
De kranten en de film en zoo,
De pracht, waarmede zij zich kleeden.
Het rijwiel en het kiektoestel,
Electrisch licht, een vliegmachine,
En een kanon van 't nieuwst model,
Waarvan de blanken zich bedienen.
Als het een tijdje heeft geduurd
En zij voldoende zijn bekeken,
Dan worden zij teruggestuurd,
Zoo boop ik, naar hun verre streken.
Wanneer zij daar vertellen gaan,
Aan hun verbaasde stamverwanten,
Wat zij al hebben uitgestaan,
Als zwaarbeproefde afgezanten;
Dan zal geen blanke- mensch hen zien,
Noch hooren, wat zij er vertellen,
En dat is wel zoo goed misschien,
Daar 't wel eens erg teleur kon stellen.
P. GASUS.
Een bril van KEIP
houden Uw oogen op peiL
Gi. Houlslraal naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
Hongerstaker in den top van een
boortoren.
Protest tegen zijn ontslag.
Een nieuwe wijze van hongerstaking is uit
gedacht door een arbeider op de olievelden
van Boryslaw in Polen.
Uit protest tegen zijn ontslag is de man,
Thomas Kavan geheeten, naar den top van
een boortoren geklommen, waar hij zich ver
schanste.
Hij weigerde alle voedsel, dat hem aange
boden werd door collega's. Als gevolg van zijn
optreden heeft men het werk aan de oliebron
stil moeten leggen.
De vijf kinderen en de vrouw van den hon
gerstaker blijven voortdurend in de nabijheid
van den boortoren en onderhouden zich op
dezen afstand met het hoofd des gezins.
Rechtsch offensief in Aragon
verwacht.
Zestig dooden bij bombardement op
Barbostro.
Het ministerie van landsverdediging te
Madrid deelt mede, dat 12 driemotorige vlieg
tuigen Barbostro hebben gebombardeerd en
een zestigtal slachtoffers hebben gemaakt.
Barbostro ligt in Aragon, tusschen Huesca en
Lerida. In militaire kringen ziet men in de
bombardementen van Lerida en Barbostro
een aanwijziging, dat de troepen van Franco
in dezee streek een offensief zullen beginnen.
Engeland's handelsrelaties met het
rechtsche Spanje.
Installatie van den nieuwen
burgemeester.
Op 16 November.
Naar wij vernemen zal de installatie van
den nieuwen burgemeester, dr. J. E. baron de
Vos van Steenwijk, plaats hebben in een bij
zondere zitting van den Gemeenteraad op
Dinsdag 16 November a.s. te 2 uur.
In dezelfde vergadering zal eerst het nieuw
benoemde raadslid, de heer C. van der Linden
(S.D.A.P.), door den waarnemenden burge
meester worden geïnstalleerd.
Na de installatie van den burgemeester zul
len de heer en mevrouw de Vos van Steenwij k
in de oude Raadszaal van 35 uur een receptie
houden voor afgevaardigden van vereeni-
gingen, corporaties en instellingen.
WIELRIJDSTER GEVALLEN.
Donderdagmorgen negen uur fietste de
twintigjarige winkeljuffrouw W. G. uit
Heemstede over het rijwielpad aan de Dreef
in de richting van het Plein. Bij het Plein
gaf zij voorrang aan een auto, die van den
Wagenweg via het Plein in de richting Groote
Houtbrug reed. Zij botste toen tegen een
onbekend gebleven wielrijder op, die in de
zelfde richting ging, waardoor zij viel en den
linker enkel brak. Na door leden van den
Ongevallendienst behandeld te zijn, werd zij
per taxi naar het Diaconessenhuis vervoerd.
Inkrimping van den Centralen Crisis-
Controledienst en de Nederlandsche
Zuivelcentrale.
(Zie ook pag 4.)
's-GRAVENHAGE, 5 November. Van be
voegde zijde deelt men ons het volgende
mede:
De voortdurende stijging van de Leeuwar
der commissienoteering voor boter heeft deze
thans op een peil gebracht, dat het mogelijk
maakt in de uitvoering der steunverleening
aan de melkveehouderij eenige vereenvoudi
ging aan te brengen.
Het verschil in heffing op boter en steun-
uitkeering op tot boter verwerkte melk was
de laatste weken vrijwel verdwenen.
Voor het vervolg zal, met ingang van Zon
dag 7 November a.s., het bedrag van de uit
keering over de tot boter verwerkte melk
gelijk worden gesteld met de heffing op bo
ter. Bij uitvoer zal, evenals tot dusverre, ge
lijk duidelijk is een restitutie gelijk aan het
bedrag van de heffing geschieden.
Hiermede wordt dus de toestand van de
laatste weken geconsolideerd en daardoor
wordt een belangrijke vereenvoudiging in
het uitvoerings- en controle-apparaat moge
lijk gemaakt.
Deze vereenvoudiging zal bestaan in een
vermindering van het aantal crisis-ambte
naren bij verschillende diensten, welke ver
mindering vermoedelijk 150 a 200 zal bedra
gen, terwijl voorts een vereenvoudiging van
de administratieve voorschriften voor de bo-
terproducenten mogelijk wordt. O.m. zal het
karnverbod kunnen vervallen en verdwijnt
het crisis-botermerk.
Geen erkenning van Franco, zegt Chamberlain
LONDEN, 4 November. Neville Cham
berlain heeft hi het Lagerhuis in antwoord op
een vraag verklaard, dat de Britsche regeering
niet voornemens is haar houding ten aanzien
van beide partijen in Spanje te wijzigen, aan
gezien deze houding overeenkomstig de niet-
inmengingsovereenkomst is. Evenwel moet de
Britsche regeering de verantwoordelijkheid
dragen voor het beschermen van de Britsche
onderdanen en van de Britsche handelsbe
langen in geheel Spanje, ook in dat. groote
deel in het noordwesten en zuidwesten en
Spaansch Marokko dat door Franco is be
zet. Dientengevolge is de Britsche regeering
in onderhandeling getreden, teneinde door
haar en Franco agenten te doen aanwijzen,
die de Spaansch-Britsche handelsbelangen
moeten bespreken. Deze agenten zullen geen
diplomatieke functie hebben.
Overleg met andere mogendheden was niet
noodig doch de Fransche regeering is op de
hoogte gehouden.
Op een vraag van Attlee, die wilde
weten of dit niet in feite een erken
ning van de regeering van Franco
beteekende, antwoordde Chamberlain
ontkennend.
Frankrijk zou Engeland's voor
beeld niet kunnen volgen.
Uit Brussel, 4 Nov.: Naar in conferentie
kringen wordt medegedeeld, is bij de bespre
kingen tusschen Eden en Delbos ook de
kwestie van de toekomstige betrekkingen met
de autoriteiten te Salamanca ter sprake ge
komen. Het onderhoud had o.a. betrekking
op het besluit van Engeland, bij de recht
sche Spaansche autoriteiten een handelsver-
tegenwoordiging in te stellen. Delbos zou
aan Eden verklaard hebben, dat de Fransche
regeering dit voorbeeld niet zou kunnen vol
gen.
Wantrouwen van Italië.
De openbare meening in Italië volgt met
gemengde gevoelens de houding' van Enge
land ten aanzien van Spanje, aldus meldt
Havas uit Rome. Het besluit van Engeland,
bij Franco handelsvertegenwoordigers te be
noemen, wordt uitgelegd als een bewijs, dat
Italië's standpunt het juist was. Hoewel men
eenerzijds hierover voldaan is, koestert men
anderzijds ongerustheid. Men vraagt zich
namelijk af, of Engeland niet, door aan
Franco de hand te reiken, tracht, den invloed
van Italië en Duitschland te overvleugelen.
De „Lavoro Fascista" is, wat dit betreft, van
meening dat, indien Engeland inderdaad
dergelijke voornemens koestert, er weinig kans
op verwezenlijking hiervan bestaat.
Het woord is aan.
Sirius:
Een waarheid moet anti
chambreeren tot tien leugens
aan het ivoord zijn geweest.
Pijpleiding van Irak opnieuw
doorschoten.
Versterkingen naar Beisan.
Reuter meldt uit Haifa, dat de pijpleiding
van Irak tusschen Affuleh en Beisan weder
om doorschoten ls
Naar verder verluidt zullen versterkingen
naar Beisan gezonden worden in verband met
een poging van Arabieren om het politie
station aldaar te bestormen. Er is een bom
geworpen, maar zonder dat schade werd aan
gericht. Ook vielen geen slachtoffers onder
de politie. De politie slaagde er tenslotte in
de aanvallers af te slaan.
Men gelooft, dat deze Arabieren de gewa
pende opstandelingen zijn, die kortgeleden
het land binnengekomen zijn in afzonderlijke
groepen en die zich 'aangesloten hebben bij
de troepen onder dr. Amin Rowihe, den vroe-
geren arts van het Iraksche leger, benevens
vluchtelingen, die sedert den Druzenoorlog de
wijk hebben genomen uit Syrië. Rowihe is een
intiem vriend van Fawzi Kawkagi, die ver
leden jaar de leiding had over den opstand
in Palestina.
Een Arabische ploegbaas bij de openbare
werken is ernstig door een schot gewond,
terwijl hij in zijn woning bij Acre lag te
slapen.
Het Noorderstation van Sjanghai, dat bij den heftigen aanval der Japanners op
de wijk Tsjapei volkomen verwoest werd.
Complot fietsendieven achter slot
en grendel.
In de groote steden een kleine honderd
rijwielen gestolen.
In samenwerking met de Rotterdamsche
politie is de Haagsche recherche er in ge
slaagd een complot rijwieldieven achter slot
en grendel te zetten. Zij is daarbij in niet
geringe mate geholpen door den 21-jarigen
instrumentenmaker F. S. te 's Gravenhage.
die op 21 October wegens diefstal van twee
rijwielen werd aangehouden en die na een
volledige bekentenis te hebben afgelegd
zijn 7 vrienden, met wie hij samenwerkte,
verraadde. Op deze wijze is de combinatie,
welke een kleine honderd rijwieldiefstallen
op zijn geweten heeft, in betrekkelijk korten
tijd onschadelijk gemaakt.
Zooals gemeld, werd de instrumenmaker 21
October wegens het stelen van twee fietsen
in de residentie aangehouden en üi bewaring
gesteld. Na eenigen tijd legde hij een vol
ledige bekentenis af, waarna hij aan het
„praten raakte" en de politie zeer belangrijke
mededeelingen deed. Het was de politie in-
tusschen reeds opgevallen, dat deze instru
mentmaker, die reeds bekend stond als een
rijwieldief, wel eens samen werd gezien met
een berucht type, een zekeren A. H. V., een
23-jarigen jongeman, zonder vaste woon
plaats. Deze V. werd 29 October te Rotterdam
aangehouden en hoewel hij langdurig vol
hield den instrumentmaker niet te kennen,
stapelden de bewijzen zich langzamerhand
toch zoo hoog op. dat hij tenslotte door de
mand viel. Hij bekende zich schuldig te heb
ben gemaakt aan diefstal en heling van 60 rij
wielen, doch de politie meent, dat dit aantal
even goed 70 of 80 kan zijn geweest. Hij had
een groot aantal handlangers, menschen, dip
de rijwielen vor hem stalen, waarna, V. er wel
voorzorgde, dat de karretjes werden verkocht.
Na deze bekentenis volgde natuurlijk on
middellijk de arrestatie van de dor V. ge
noemde handlangers. In den Haag werden ge
grepen de 44-jarige J. van E., zonder vaste
woonplaats en de 18-jarige H. van L. wonen
de te 's Gravenhage.
Ongeveer terzelfder tijd werden in Rotter
dam gearresteerd de 26-jarige J. O. en de
37-jarige W. O. Eenigen tijd later werden in
den Haag tenslotte nog aangehouden de 56-
jarige J. H. G. en de 46-jarige J. H. V.
In Rotterdam werden op acht plaatsen huis
zoekingen gedaan. Hierbij werden ze .ven rij
wielen, welke van diefstal afkomstig zijn, ge
vonden. De fietsen waren in de steden Am
sterdam, Rotterdam en Den Haag gestolen.
De gearresteerde personen zijn allen recidi
visten met uitzondering van den 18-jarigen
H. van L.
Het onderzoek wordt met kracht voortge
zet. Het is niet onwaarschijnlijk dat nog meer
arrestaties zullen volgen.
Effectenhandelaar moet recherche-
lijsten raadplegen.
Vonnis van de Amsterdamsche Rechtbank.
De Amsterdamsche rechtbank heeft in een
vonnis van heden de vraag of een commis-
sionnair verplicht is de recherchelijsten te
raadplegen bevestigend beantwoord. Deze re
cherchelijsten immers zoo overwoog de
rechtbank, worden aan de bankiers en
commissionnairs rondgestuurd om het ver
handelen van gestolen effecten te bemoei
lijken en uit dien hoofde dienen de betrok
kenen deze lijsten regelmatig te raadplegen,
daar men zich anders aan schuldheling schul
dig maakt.
HEDEN: 16 PAGINA'S
De kalvertoewijzing zal in 1938 worden
uitgebreid. 3
De regeering overweegt invoering van
verplichte zekerheidsstelling voor
automobilisten enz. 3
Een seharpeurder uit Beekgumermolen
wordt vermist. 3
De negen mogendhedenconferentie zal
een beperkte commissie benoemen voor
verzoeningsarbeid tusschen China en
Japan. 4
De reis van den hertog van Windsor ont
moet verzet van de zijde der vakver-
eenigingen. 4
Rusland toont een tegemoetkomende hou
ding op de non-interventiecommissie. 4
Euwe heeft de 13de partij tegen Aljechin
11a een lang eindspel gewonnen.
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Onze muzikanten. j
E. E.: De verrukkelijke raadselen der af
kortingen. 3
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De nieuwe tarief
politiek der regeering. 2
Van onzen Scandinavischen correspon
dent: Stockholmsche tentoonstellingen 4
Sport in 't Kort.
H. D. Vertelling; De beroemde schrijver 6
Voor de Jeugd. g
K. de Jong: Fritz Hirsch Operette. u
J. B. Schuil over Oscar Tourniaire's hul
diging.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op i3j
