Haarlem's Dagblad
Een Nobelprijs-
Winnaar.
Het belangrijkste
Koffiedik.
55e Jaargang No. 16691
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Znider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 19 November 1937
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco p«*
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elko
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De Nobelprijs voor den vrede voor 1937 is
toegekend aan den Engelschman Lord Robert.
Cecil wiens volledige naam en titel zijn
Edgar Algernon Robert, Viscount Cecil of
Chelwood en deze toekenning zal niet alleen
in Engeland, maar in de geheele wereld door
talloozen met instemming worden begroet.
Velen zullen op dit oogenblik pas beseffen dat
Lord Robert Cecil den Nobelprijs nog niet
eerder ontvangen had en zich met verbazing
afvragen waarom het zoo lang heeft moeten
duren. Want zijn naam is zoo onverbrekelijk
verbonden aan het nieuwe groote streven naar
vrede tusschen de volken, dat onmiddellijk
na den Europeeschen oorlog werd ingezet, dat
men al sinds jaren op de vraag: wie is de
voornaamste en bekendste pacifist ter we
reld?.... van verreweg de meeste menschen
zonder aarzeling zijn naam te hooren zou krij
gen. Hij is nu een oud man: 73 jaar. Maar het
is pas een jaar geleden dat hij in samenwer
king met den Franschman Pierre Cot een
nieuwe internationale vredesorganisatie
stichtte, het Rassemblement Universel pour la
Paix, die sindsdien in tientallen landen bui
tengewoon groote afmetingen heeft aangeno
men en er o.a. in geslaagd is een „beroeps
actie" voor den vrede te ontketenen in vele
en zeer belangrijke vereenigingen van 'profes-
sioneelen aard die zich tot dusvej: als zooda
nig volstrekt niet met dit onderwerp hadden
bezig gehouden. Ook de Nederlandsche afdee-
ling van het R.U.P., die zich afdeeling van de
Internationale Vredes Campagne noemt, is
daarin al geslaagd, al ontwikkelt zich deze
zaak in ons land helaas trager dan in alle an
dere die erbij betrokken zijn. Eén jaar geleden
bewees Cecil dus nog zijn groote geestkracht
en heldere inzicht.
Hij is een zeer merkwaardige figuur. Telg
uit een eeuwenoud adellijk geslacht, zoon van
den markies van Salisbury die in de laatste
jaren der vorige eeuw Britsch premier was,
kleinzoon van een Lord President of the Coun
cil, behoort hij qua afkomst en traditie tot de
Conservatieve Partij, heeft daarvoor ook vele
jaren lang in het Lagerhuis gezeten en was
meermalen minister in Conservatieve regee
ringen. Nog immer wordt hij in den Engel-
schen politieken zin als conservatief be
schouwd. Hij heeft immer in zijn uiterlijk zoo
wel als in zijn optreden het kenmerk van den
ouden aristocraat gedragen. Hij is een zeer
'religieus man, behoorend tot de Britsche
Staatskerk. Maar al deze antecedenten heb
ben hem niet kunnen beletten als. volksrede
naar op te treden, vaak schouder aan schou
der met mannen wier politieke inzichten vol
komen van de zijne afweken. Ik heb hem in
Genève ontmoet in 1931, als eerste Britsche
gedelegeerde bij den Volkenbond, omgeven
door. een eerbiedige groep secretarissen en
assistenten in een statig hotel. Ik heb hem een
paar maanden later in Parijs gezien, in een
openbare vergadering van 4000 menschen in
het oude Trocad.éro., omgeven door vredesvoor-
standers van een heele reeks politieke rich
tingen, terwijl hij vergeefs trachtte zich ver
staanbaar te maken omdat de „knokploeg"
van de Camelots du Roy (de royalistische aan
hangers van Daudet) met een helsch spekta
kel de vergadering onmogelijk maakte. Hij
glimlachte een beetje hautain maar volkomen
rustig en zeker van zichzelf en zijn overtui
ging. Ik heb hem in 1936 in Brussel gezien toen
een troep communisten poogde zijn nieuwe
schepping, het R.U.P., voor eigen politieke
doeleinden binnen te dringen en de universa
liteit van deze nieuwe instelling, die buiten
alle partijpolitiek wilde blijven en daar dan
ook in geslaagd is, te voorkomen. Hij liet zich
niet uit het veld slaan, hij liet zich niet ont
moedigen, hij hield vol. Evenals hij jarenlang
in Genève voor den Volkenbond streed, even
als hij in 1924 naar Amerika reisde om de
Yankees te overtuigen, evenals hij- voor de
Ontwapeningsconferentie doorvocht met on-
uitputtelijken moed, zonder zich ooit door de
vele mislukkingen en teleurstellingen te laten
neerslaan.
Er kan geen twijfel aan bestaan dat Lord
Robert Cecil bij dit uitermate inspannende en
enerveerende streven naar een nieuwe wereld
orde, naar recht en vrede in de verhoudingen
tusschen de volken, bezield wordt door een
diepe godsdienstige overtuiging: door de over
tuiging dat hij een Gode welgevallig werk ver
richt. Zijn onkwetsbaarheid voor smaad, hoon,
bespotting hij heeft daar ruimschoots zijn
deel van gekregen evenals alle leiders van het
pacifisme en zijn moed en volharding stel
len hem ten voorbeeld aan anderen, niet het
minste aan jongeren die door gebrek aan over
tuiging en ervaring vaak moedeloos worden
onder al den tegenslag.
Dat hij den Nobelprijs heeft verworven zal
dan ook niet alleen instemming vinden bij
millioenen, maar bovendien werken als een
machtige stimulans voor de actie voor den
vrede.
Zijn werk herinnert aan een vermaard
woord, aan Willem de Zwijger toegeschre
ven: „N'est besoin d'espérer pour entrepen-
dre, ni de réussir pour persévérer".
Het is evenmin noodig te hopen om te on
dernemen als te slagen om te volharden.
Zoo is inderdaad Lord Robert Cecil.
R. P.
Onderhandelingen tusschen
Amerika en Engeland.
Nalatenschap A. L. Koster.
Het woord is aan
Paul Brulat:
Oprechtheid: de ware de-
finitie van oorspronkelijk
heid.
Mr. OUD's
rede in de
Tweede Kamer,
waarin de Oud-Minister zijn mening over de
Kabinets-samenstelling uiteenzet, wordt U
gaarne op aanvrage kosteloos toegezonden.
Zendt ons slechts deze bon inl
nil iranco toe een ex. van
p, J. Oud.
Naam
(Adv. Ingez. Med.)
Japanners naderen Soctsjau.
Heeft generaal Feng een „staatsgreep"
in den zin?
(Zie ook pag. 4).
SJANGHAI, 19 November (Domel-
A. N. P.) De Japansche troepen,
welke lngs drie wegen naar Soetsjau
blijven oprukken, hebben Hsiaowei-
ting, 15 kilometer ten oosten van deze
stad bezet.
De vijand werd verrast door den snellen
overtocht der Japanners van het ten noord
oosten van Soetsjau gelegen meer. De Ja
pansche legermacht welke Kasjing bezette,
op 80 kilometer ten zuidwesten van Sjanghai,
heeft de spoorlijnen SjanghaiHangtsjau—
Ningpo en KasjingSoetsjau afgesneden. De
Chineezen zijn over de spoorlijn naar de kust
teruggedreven.. Generaa.l Lioe Tsjien Hsoe, de
hoofdcommandant der Chineesche troepen in
het gebied van Hangtsjau, die persoonlijk de
operaties te Kasjing leidde, is naar Hangtsjau
gevlucht.
Volgens den correspondent te Sjang
hai van het Japansche blad „Asahi"
is te Nanking een opstand, hoewel
niet van ernstigen aard, uitgebroken.
Tevens meldt het blad, dat de
„Christen generaal" Feng Yoe Siang,
de vice-voorzitter der militaire com
missie, in samenwerking met de lei
ders der „communistische" troepen,
waarschijnlijk een staatsgreep te
Nanking zal ondernemen, als uiting
van protest tegen den voorgestelden
wapenstilstand met Japan.
Prins Teh, hoofd der Mongolen, neemt de ge-
lukwensclien in ontvangst van den Japan-
schen commandant te Paoting na de onafhan
kelijkheidsverklaring van den staat Mongolië.
HEDEN: 16 PAGINA'S
pag.
Weer moet een journalist Duitschland ver
laten. l
P. T. T. zal dit jaar ongeveer f 12Vü millioen
winst maken. 3
Minister de Wilde kondigt een nieuwe be
lasting aan. 3
De botermarkt stort in. 3
Artis verkeert in nood 3
Het Chineesche leger schijnt zich te her
stellen. 4
De Nobelprijs voor den vrede is toegekend
aan Lord Robert Cecil. 4
Een medewerker van Hitler naar Amerika. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een Nobelprijswinnaar. 1
Jlir. dr. J. C. Mollerus: De bedrijfstelling
Haarlem 1936. 5
II. D. Vertelling: Tragedie in miniatuur 6
Damrubrick g
J. B. Schuil over; Ping-Pong. 9
K. de Jong: Christelijke Oratoriumver-
ecniging 9
Voor de Jeugd. ij_
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 13
Nieuw handelsverdrag op komst.
LONDEN, 19 November. (Reuter).
De bladen wijden heden commenta
ren aan de aankondiging betreffende
hetopenen van onderhandelingen
over een handelsverdrag tusschen de
Vereenigde Staten en Engeland. Zij
juichen dit feit eensgezind toe.
Veiling op 27 November.
De door den bekenden Haarlemschen schilder
A. L. Koster nagelaten schilderijen, aquarel
len, teekeningen, etsen, boeken, enz. zullen op
Zaterdagavond 27 November in den kunst
handel J. H. de Bois te Haarlem geveild
worden. Verder worden er werken geveild van
andere schilders die in het bezit van den heer
Koster waren. Daaronder is werk van de
Zwart, v. d. Weele, Willy Sluiter, de Josselin
ae Jong, Suzie Robertsoi, Breitenstein, Hen-
kes, Bastert, van Mastenbroek, Dysselhof,
Théophile de Bock, enz. Alleen van Koster zijn
pr 62 olieverfschilderijen, studies en pastels.
Een foto van het huwelijk van prins Ludwig Hermann van Hessen en Margaret
Campbell Geddes, dat te Londen onder zoo tragische omstandigheden
voltrokken werd.
Volgens het Amerikaansche dagblad „com
merce" zouden de volgende Britsche goederen
vallen onder de vermindering van invoer
rechten volgens het handelsverdrag tusschen
de Vereenigde Staten en Engeland, waarover
onderhandeld wordt: Eerste kwaliteit katoen
en kunstzijde, textlelgoederen, messen,
strooien hoeden, Nottinghamkant. Bruère-
pijpen, hemden, linnen zakdoeken, dure
wolproducten, leerwaren met inbegrip van
schoeisel. Het blad voegt hieraan toe, dat de
Vereenigde Staten in het bijzonder zullen
aandringen op concessies ten gunste van
landbouwproducten, vooral tarwe.
De Daily Telepraph and Morning Post
schrijft: „Het begin is goed. Een dergelijk
accoord tusschen de twee grootste in-
dustrieele en handelsnaties ter wereld kan
niet nalaten resultaten te hebben, die verre
de onmiddellijke materieele voordeelen,
welke de onderteekenaars er van verwachten,
te boven gaan. Niet alleen zou dit een in
drukwekkend voorbeeld zijn voor de wereld in
haar geheel, maar het zou definitief den
vicieuzen cirkel van exclusiviteit en beper
king verbreken, die zo ernstig den interna
tionalen handel heeft verlamd en het herstel
vertraagd heeft".
De News Chronicle schrijft: „Dit is geen
gewoon handelsverdrag. Het is een mani
festatie van solidariteit der grootste deanocra-
tiën tegenover het internationale bandieten-
wezen.
Zijn politieke belang is veel grooter dan
zijn economisch belang".
Ook tusschen Amerika en Canada zullen
onderhandelingen gevoerd worden.
Britsche bemiddeling door
Nanking!eiders verzocht?
Redelijke Japansche eischen zouden
aanvaard worden.
TOKIO, 19 November (Domei'A.N.P. Eeni-
ge leiders der regeering van Nanking die in
nauw contact staain met Tsjang Kai Sjek, o.a.
de ministers Koeng en Soeng. hebben, volgens
het Japansche blad „Yomioeri Sjimboen" om
de goede diensten verzocht van den Britschen
zaakgelastigde, teneinde zijn "bemiddeling te
verleenen in het conflict tusschen Japan en
China. Het blad zegt, dit van betrouwbare
zijde te hebben vernomen en gaat als volgt
voort: „Deze leiders van Nanking voorzien,
dat China een beslissende nederlaag zal lij'den
en ten slotte niet slechts Nanking, maar ook
Hankau, Tsjangjau en Tjoenking zal verliezen,
indien de vijandelijkheden tegen Japan voor
onbepaalden tijd worden voortgezet. Zij zou-'
den den Britschen zaakgelastigde hebben
medegedeeld, dat het voortduren der vijande
lijkheden, waartoe Tsjang Kai Sjek besloten
heeft, bedoeld is voor binnenlandsch gebruik.
Zij zouden derhalve den Britschen zaakgelas
tigde hebben verzocht de Japansche vredes
voorwaarden te peilen, welke, zoo verzekerden
zij, door China gretig zullen worden aan
vaard, indien zij redelijk zijn."
STORING IN HET TRAMVERKEER.
Hedenmorgen ongeveer zes uur ontstond
tramvertraging op de Lange Brug wegens een
defect aan de bovenleiding. De beugel van een
tram, die van Haarlem naar Amsterdam reed,
bleef er in haken, zoodat deze dienst niet ver
der kon rijden. Onmiddellijk werden maat
regelen genomen om het passagiersvervoer
zooveel mogelijk zonder oponthoud te doen
plaats hebben. Daartoe werd het tramverkeer
van de Kamper- tot de Heerenvest over één
spoor geleid. Alleen de passagiers, die in den
deftecten wagen zaten, hadden een kwartier
vertraging. Zij moesten in den volgenden
dienst overstappen. Deze wagen werd even
later naar de remise gesleept.
Het defect aan de bovenleiding op de Lange
Brug was ongeveer kwart voor negen hersteld,
zoodat het tramverkeer toen weer op de nor
male wijze kon plaats hebben.
Kolonel De la Rocque en zijn raadgevers tijdens het geruchtmakend proces, dat
de leider der Fransche Sociale Partij voert tegen eenige Fransche kranten.
De kortsluiting in liet kabelhuisje.
Weer moet een journalist Duitsch
land verlaten.
Correspondent van de Easier Nachrichten in
ongenade.
De correspondent van de Basler
Nachrichten te Berlijn, Boechen-
stein, wiens verblijfsvergunning op 25
November afloopt, heeft van de
Duitsche autoriteiten geen verlen
ging van deze verblijfsvergunning
verkregen. Reeds lang liep Boechen-
stein het gevaar uit Duitschland
gewezen te worden. Zijn uitwijzing is
geëiseht door den minister van eere-
dienst, Kerrl, in verband met de door
hem gepubliceerde artikelen over de
kerkelijke politie in Duitschland.
Intusschen heeft de Zwitsersche hondsre-
geering gisteren nog den Zwitserschen ge
zant te Berlijn gevraagd nieuwe stappen te
doen bij de Duitsche autoriteiten om zoo
mogelijk ten minste een verlenging met en
kele maanden te verkrijgen van de verblijfs
vergunning van Boechenstein. Teneinde de
onderhandelingen niet te belemmeren werd
op verzoek van den betrokkene overeengeko
men, dat het bericht omtrent zijn aanstaand
eventueel vertrek niet zou worden gepubli
ceerd. Dit consigne schijnt echter niet over
al te zijn nagekomen.
De Manchester Guardian schrijft over deze
zaak: „Boechenstein was een buitengewoon
opmerkzaam en onpartijdig waarnemer van
het kerkconflict in Duitschland, waarover hij
dagelijks met microscopische nauwkeurig
heid verslag uitbracht. Zijn uitwijzing
want de weigering van zijn verblijfsvergun
ning te verlengen, staat gelijk aan de uitwij
zing van Ravoux toont aan, dat de Duit
sche autoriteiten ten zeerste wenschen te
verbergen wat in verband met dit kerkcon
flict gebeurt. Al degenen, die voortgaan de
buitenwereld over deze vervolging in te lich
ten, kunnen er zeker van zijn zich de on
genade van de Duitsche autoriteiten op den
hals te halen.
Schade nog niet bekend.
IJMUIDEN Vrijdag.
De bemanning van den stoomtrawler Jacque
line Clazine IJM 10, die op de Noordzee
vischte, kwam gisterennacht tot de ontdek
king, dat er brand was ontstaan in het ma
gazijn in het voorschip. Onmiddellijk werd
getracht het vuur met behulp van de pom
pen te blusschen wat echter geen gemakke
lijke taak was, doordat de vuurhaard moei
lijk te bereiken was. Aangezien bovendien
gevreesd werd, dat het voorschip van den
trawler door het gewicht van het ingepompte
water te diep zou komen te liggen, hetgeen
met het oog op den feilen tegenwind niet ge-
wenscht was, heeft de bemanning het pom
pen gestopt en daarna alles zoo goed moge
lijk luchtdicht afgesloten. Zoo snel de omstan
digheden het toelieten werd daarna koers ge
zet naar IJmuiden.
Zoodra de trawler hedennacht in de vis-
schershaven was vastgelegd, waar men in
middels de noodige maatregelen had geno
men, om den brand te kunnen blusschen.
heeft men door eenige gaten in den scheeps
wand met een drietal slangen een groote hoe
veelheid water in het magazijn gespoten. Het
duurde echter nog wel 2 uur, voordat men
zoover was, dat men het magazijn durfde te
openen.
De omvang van de schade kan nog niet
worden vastgesteld, maar men vermoedt dat
deze vrij aanzienlijk is. Doordat ook het lo
gies door het vuur was aangetast gingen van
de opvarenden eenige uitrustingsstukken enz.
verloren.
Tegen één der arbeiders proces-verbaal
opgemaakt.
(Te Berlijn is een fabriek opge
richt die koffiedik zal verwerken,
waarvan men de dagelijks beschik
bare hoeveelheid op 9000 ton
raamt.)
De Duitschers kunnen tal van zaken
Die bruikbaar zijn, uit uitval maken.
Men heeft hierin met man en macht
Al waarlijk veel tot stand gebracht,
Daar men.steeds doende is, problemen
Op dit gebied ter hand te nemen.
't Geviel, dat men in dit program,
Ook eenmaalop de koffie kwam,
Men kon daar, naar men wist t' ontdekken,
Na 't trekken nog veel aan onttrekken,
Zoodat men nu na rijp beraad,
Met koffiedik aan 't werken gaat,
Een ding, waaraan tot deze dagen,
Slechts waarzegsters zich durfden wagen,
Als zij niet kozen bijgeval,
De kaart, het ei of het kristal,
Was 't koffiedik, dat helderzienden
Tot toekomstinspiratie diende.
Ik. denk niet dat op dit terrein,
Dit nieuw bedrijf gegrond zal zijn,
Maar als 't met koffiedik gaat werken,
Dan kan dat toch de hoop versterken,
Dat Duitschland zijn en ons verschiet,
Tot beider voordeel helder ziet.
P. GASUS.
Nader vernemen wij van de politie, dat
naar aanleiding van de kortsluiting, die in
het kabelhuisje aan den Oudenweg heeft
plaats gehad, waardoor de 51-jarige J. P.
Schijffelen uit Amsterdam zulke ernstige
brandwonden kx-eeg, dat hij aan de gevolgen
overleed, tegen een der arbeiders pi-oces-ver-
baal is opgemaakt, omdat hij verzuimd zou
hebben de noodige veiligheidsmaatregelen te
nemexx. Toen met de werkzaamheden begon
nen moest worden, was namelijk één der
schakelaars niet uitgedraaid.
Receptie burgemeester van
Haarlem.
Uitsluitend voor particulieren.
De burgemeester van Haarlem en baronesse
De Vos van Steenwij k-Van Royen stellen zich
voor, Zaterdag 27 November a.s., des namid
dags van 34.30 uur wederom een receptie
ten Stadhuize te houden, thans uitsluitend
voor particulieren.
Brand aan boord van een
sto omtrawler
