PANTER
WELLNER
Een goede wenk:
Geef BoldOOt als geschenk.
Bedrijf stelling Haarlem 1936.
WOENSDAG 1 DECEMBER 1937
HAAREE M'S DAGBEAD
7,
Zuivere verkoopplaatsen.
De behuizing.
Uit het Algemeen Overzicht volgt, dat het
aantal „zuivere verkoopplaatsen" 3087 be
draagt. Teneinde zich een inzicht te kunnen
vormen omtrent de behuizing dezer onderne
mingen, zij medegedeeld, dat van deze onder
nemingen waren gevestigd:
in winkelpanden 2617
in pakhuizen 241
in kelders 2
in gesloten huizen 160
in hallen 23
in kiosken 12
in erven 16
in loodsen 10
in werkplaatsen 1
in garages 3
in fabrieksgebouwen 2
Totaal 3087
Leeftijd.
Groepeert men de verkoopplaatsen van de
zelfstandige ondernemers naar leeftijd, d.w.z.
naar den tijd, gedurende welken de zaak in
handen is geweest van de tegenwoordige lei
ding, dan krijgt men onderstaand beeld,
leeftijd beneden 1 jaar 433
van 12 jaar 303
van 23 jaar 289
van 35 jaar 419
van 510 jaar 609
van 1020 jaar 633
van 20 jaar en ouder 401
Totaal 3087
Uit dit overzicht blijkt, dat meer dan 14 pro
cent der gevestigds middenstandsondernemin
gen jonger dan 1 jaar is, terwijl circa 33 pro
cent ouder is dan 10 jaar. Nauwelijks de helft
der ondernemingen is ouder dan 5 jaar.
De oppervlakte.
Aangezien de belangrijkheid van een onder
neming mede wordt bepaald door haar opper
vlakte, is van de totale bedrijfsruimte, inbe
grepen etalageruimte enz., een overzicht sa
mengesteld. Het ziet er als volgt uit.
oppervlakte tot en met 20 M2. 1409
oppervlakte 2150 M2. 1140
oppervlakte 51100 M2. 238
oppervlakte boven 100 M2. 180
venters zonder verkoopplaats 120
Totaal 3087
De Rechtsvorm
In een dergelijke bedrijf stelling mag ook een
©verzicht van den rechtsvorm niet ontbreken,
al is wel bekend, dat het type van den z,g. al
leen-handelenden-koopman overheerscht. De
bedoelde opstelling geeft het volgende beeld.
Ondernemingen met één eigenaar 2891
Vennootschappen onder firma 103
Commanditaire vennootschappen 6
Naamlooze vennootschappen 72
Coopera-tieve vereenigingen 1
Vereenigingen enz. 14
Totaal 3087
Bijzondere ligging.
Bij de beoordeeling der bijzondere ligging
is onderscheid gemaakt tusschen: hoofdwin
kelstraten, winkelstraten en woonstraten, ter
wijl tevens is genoteerd of het bedrijf is ge
vestigd in een hoekpand. Uit dit onderzoek
bleek het volgende
832 verkoopplaatsen zijn gevestigd in
hoofdwinkelstraten
559 verkoopplaatsen zijn gevestigd in
winkelstraten
1696 verkoopplaatsen zijn gevestigd in
woonstraten
Tot. 3087
Voorts bleken 793 verkoopplaatsen of 25.6
procent gevestigd in een hoekpand.
Organisatie-zin.
Teneinde zich een indruk te kunnen vormen
omtrent den organisatie-zin werd vastgesteld
dat:
1814 ondernemers niet georganiseerd waren,
109 ondernemers lid waren een standsorg.
826 ondern. lid waren een vakorganisatie.
231 ondern. lid waren van beide organisaties
Personeelbezetting
De personeelbezetting noodzaakte tot een
uitgebreid onderzoek, waarvan alle resultaten
in deze beschouwing niet kunnen worden ver
meld. Een greep wordt gedaan uit het belang
rijkste. Het volledige overzicht bevat:
1. de gemiddelde bezetting per verkoopplaats.
2. de gem. bezetting per branche.
3. de gem. bezetting per branchegroep
4. de gem. bezetting per branchegroep en per
economisch-geografisch gebied.
De op deze wijze verzamelde totalen hebben
betrekking op de enkelvoudige ondernemingen
plus de filialen.
Gebleken is, dat het totaal aantal personen
in dienstverband werkzaam te Haarlem 10337,5
bedraagt, het aantal verkoopplaatsen 3494,
zoodat de gemiddelde bezetting per verkoop
plaats 2.958 bedraagt.
Voor 132 branches is daarnaast het aantal
ondernemingen per branche vastgesteld, zoo
mede het aantal personen, werkzaam in iedere
branche en de gemiddelde personeelbezetting.
Het overzicht van de personeelbezetting per
branchegroep gaf het volgende resultaat.
Tot. Tot. Gem.
aant. aant, pers.
pers. zaken
Groep I: Voedings- en ge
notmiddelen 4549 1796 2.53
Groep H: Kleeding 1884,5 365 5.16
Groep III: Woninginrichting 1185 391 3.03
Groep IV: Cultuur en luxe 528 236 2.24
Groep V: Verzorging 283,5 113 2.51
Groep VI: Liefhebberijen 221,5 123 1.80
Groep VII: Diversen 1697 470 3.61
256, 190 en 162 verkoopplaatsen. Van de ove
rige branches uit de groep: Voedings- en ge
notmiddelen komt geen enkele boven de 1.80
procent van het totaal aan verkoopplaatsen.
In de overige branchegroepen varieeren deze
percentages van 0.03 tot 3,91.
Doublures.
Naast het samenstellen van een overzicht
van het aantal verkoopplaatsen in een bepaal
de branche is het ook van belang na te gaan
hoeveel malen bepaalde artikelen dezer bran
che nog in andere winkels worden verkocht.
Het vraagpunt der doublures.
In het onderstaande overzicht zijn alleen
voor de belangrijkste branches de verzamelde
gegevens vermeld, waarbij met het navolgende
rekening gehouden moet worden.
Onder I vindt men het aantal verkoop
plaatsen waarin het, de branche bepalende,
artikel als hoofdartikel wordt verkocht.
Onder II vindt men het aantal verkoop
plaatsen buiten die onder I genoemd, waar
het desbetreffende artikel als nevenartikel
wordt verkocht.
Onder III vindt men het totaal aantal ver
koopplaatsen van het artikel.
Branche I n m
Voedings- en genotmiddelen.
1. Brood, koek en banket 162 90 252
3. Chocolade, suikerwerken 24 343 367
4. Melk, boter, kaas enz. 256 26 282
5. Fijne vleeschwaren 22 160 182
6. Kruidenierswaren 270 282 552
14. Slagers 190 190
15. Groenten, aard., fruit 299 134 433
16. Gedistilleerd, wijn, bier 28 385 413
17. Tabak, sigaren, sigaretten 305 199 504
Kleeding
22. Schoenen 32 1 33
26. Dameshoeden 21 1 22
30. Heerenmodes 26 23 49
31.Damesconfectie 14 4 18
32. Heerenconfectie 17 2 19
39. Kousen 4 32 36
40. Manufacturen 85 45 103
44. Uitdragerijen 41 41
Woninginrichting
48. Tapijten, linoleum enz. 74 19 93
51 Kachels, haarden 9 46 55
53. Electr. verlicht, app., radio 61 63 124
55. Huish. artikelen enz, 46 68 114
59. Ijzerwaren, gereedsch. 32 16 48
61. Brandstoffen 78 20 98
63. Schoonmaakartikelen 17 109 126
Cultuur en Luxe.
69. Boekhandel 31 7 38
70. Kantoorbehoeften 7 12 19
71.Kantoorboekhandel 8 10 18
72. Leesbibliotheken 27 25 52
75. Klokken, horloges enz. 19 1 20
77. Antiquiteiten 18 18
81. Muziekinstrumenten 21 1 22
82. Speelgoederen S 32 40
83. Papierwaren 3 82 85
Lichaamsverzorging
87. Drogisten 82 12 94
88. Parfum, en toiletart. 9 121 130
Liefhebberijen,
90. Bloemen, bollen, planten 73 1 74
Diversen.
98. Rijwielzaken 105 12 117
108. Hotels 7 2 9
109. Café's 136 136
110. Verlofzaken 31 31
111. Restaurants 12 12
112. Bouwmaterialen 12 25 37
Uit deze tabellen blijkt de verhouding tus
schen den verkoop als hoofd- en als nevenar
tikel, waarbij evenwel aanstonds opgemerkt
moet worden, dat een scherp omlijnde rubri
ceering dikwijls uitei-st moeilijk is.
MOLLERUS.
*n kleine surprise waar Sint altijd
groot succes mee heeft, 'n doosje
lO stuks 30 cent
mignon
(Adv. Ingez. Med.)
Wellner Tafelzilver als geschenk, daar
lege U eer mee in! De Wcllner Zilver
collectie omvat gebruiksvoorwerpen en
luxe-artikelen van hooge aesthetischc
waarde en van onvergankelijke duur
zaamheid. Een blijvende vreugde!
Voor iets aparts.
(Adv. ingez. Med.)
Algemeene Bond van Forensen.
De Algemeene Bond van Forensen heeft Za
terdag j.l. een algemeene vergadering gehou
den in gebouw „Industria" te Amsterdam.
Op deze vergadering waren o.m. aanwezig
afgevaardigden van de afdeelingen Baarn,
Bussum, Castricum, Haarlem en omstreken,
Hilversum, Nieuwe-Amstel, Soest, Voorburg
en Wassenaar.
De leiding der vergadering berustte bij den
voorzitter den heer E. Enthoven.
De besprekingen betroffen hoofdzakelijk in
terne aangelegenheden van den bond. In het
bijzonder had de aandacht het voorstel van de
afdeelingen Castricum en Heiloo, strekkende
tot stichting van een propaganda-raad.
Aai- t hoofdbestuur werd toegevoegd een
lid v£ t bestuur- van de afdeeling Castricum
Weg aftreden van den secretaris, mr. F.
A. C. Westerman, werd in diens plaats be
noemd de heer J. Overweg. Het tegenwoordige
secretariaat is gevestigd: O. Z. Voorburgwal
229, Amsterdam.
10348,5 3494 2.96
Aard der verkoopplaatsen
Over den aard der verkoopplaatsen dient
nog een aantal opmerkingen te volgen. Naar
den aard der artikelen, welke verkocht wor
den, zijn de verkoopplaatsen in een 132-tal
branches ingedeeld, die weder zijn samenge
voegd in een 7-tal branchegroepen, die boven
reeds zijn aangegeven. Bij een nadere be
schouwing blijkt dan, dat in de branche: tabak
sigaren en sigaretten, het hoogste aantal ver
koopplaatsen voorkomt, n.l. 305 of 8.73 pro
cent van alle verkoopplaatsen te Haarlem.
Daarop volgt de branche: groenten, aardappe
len en fruit, met 299 verkoopplaatsen of 8.55
procent van het totaal aantal.
In de branchegroep: Voedings- en genot
middelen zijn de branches: kruidenierswaren,
melk, boter, kaas en eieren, slagers en brood,
koek en banket de belangrijkste met resp. 270,
FAILLISSEMENTEN.
Door de Arrondissements-Rechtbank te
Haarlem zijn de volgende faillissementen uit
gesproken op Dinsdag 30 November 1937.
1. A. Stuurman, handelende onder de bena-
ïnino- Zwanenburg's Ijzerhandel, wonende te
Halfweg, gem. Haarlemmermeer, Zwanenbur-
gerdijk 448.
Curatrice mevr. Mr. L. M. I, L. van Taalin
gen Dols te Haarlem.
2. G. J. ter Brugge, bediende in een rijwiel
handel, wonende te Haarlem, Parklaan 76.
Curator Mr. B. W. Stomps, te Haarlem.
3. Neeltje Rol, weduwe Willem Plessius,
zonder beroep, wonende te Badhoevedorp ge-
nte Haarlemmermeer, Sloterweg 48.
irator Mr. J. H. van Gelderen te Haar
lem.
4. E. Veld, weduwe W. Castricum, zonder be
roep, wonende te Wijk aan Zee, gemeente Be
verwijk, Relweg 15.
Curator Mr. H. J. M. Tonino te Haarlem.
5. M. F. van der Steen, grossier in groen
ten, wonende te Hillegom, Hoofdstraat 94.
Curator Mr. A. Beets te Haarlem.
6. EUazer Koster woningverhuurder wonende
te Haarlem, Rijnstraat 135.
Curator Mr. H. O. Drilsma te Haarlem.
Rechter-Commissaris in deze faillissemen
ten Mr. L. Vuiegenthart te Haarlem.
Wegens gebrek aan actief werd opgeheven
het faillissement van:
R. Molenaar, voorheen caféhouder, thans
zonder beroep, wonende te Zandvoort, Tram
straat 13.
Curator Mr. L. G. van Dam te Haarlem.
Wegens het verbindend worden der Uit-
deelingslijst zijn geëindigd de faillissemen
ten van:
1. W. M. Rooyers, pedicure, wonende te
Heemstede. Heemsteedschedreef 39.
Curator Mr. L. J Venhuizen te Heem
stede.
2. A. J. Pik, manufacturif mendt
Haarlem, Tesselschadeplein 6.
Curator Mr. W. M. Gunning te Haarlem.
EXAMENS.
Geslaagd aan de Gem. Universiteit te Am
sterdam voor het doct.ex. in de kunstgeschie
denis, cum laude, de heer H. L. Jaffé.
PORTUGEESCn SCHIP VERLIEST
SCHROEF.
Dinsdagmiddag heeft een Portugeesch
stoomschip zijn schroef verloren bij het
lichtschip Terschellingerbank. Het schip
wordt door de sleepboot „Holland" van de
reederij Doeksen naar Antwerpen gesleept.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst oj niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
Vredesbloemcollecte op
23 December a.s.
Nu de geheele wereld gebukt gaat onder de
oorlogspsychose vragen wij uw aandacht voor
onze witte-bloemcollecte op 23 December a.s.
Het Kerstfeest nadert, het Kerstfeest, waar
van ons het lied vertelt: „In de menschen een
welbehagen". Hoever zijn wij daar nog van
daan! Toch in ons allen leeft het sterke
verlangen naar vrede. Laten wij dezen vredes
wil op 23 December a.s. naar buiten dragen.
Stelt ons in de gelegenheid om een Vredesten-
toonstelling te organiseeren, om den Vredes
wil van het volk te toonen. Er wordt inder
daad hard gewerkt om de oorlogspsychose te
keeren, dit toch heeft het Vredespaviljoen op
de Wereldtentoonstelling te Parijs ons wel ge
leerd. Wij doen een beroep op alle scholieren
boven de 14 jaar.
Geeft U op aan een der onderstaande adres
sen als collectant (e), aan welke adressen U
tevens alle gewenschte inlichtingen kimt be
komen.
Mej. Dr. M. A. Thiel, Vijverlaan 8, Haarlem;
Mevr. Verheus, Garenkokerskade 5, Haarl,;
Mevr-. Neisingh, Junoplantsoen 27, Haarl.-N.;
Mevr. van Putten, Begastraat 15, Haarl.-N.;
Mevr. Pemnings, Houtplein lrd., Haarlem;
Mevr. Buis, Wagenweg 68, Haarlem;
Mevr. Deinum, v. Hogendorpstr. 3, Haarl.
Namens het Comité van de Vereenigde Vre
desorganisaties,
A. M. PENNINGS-GERRITSE,
J. VAN PUTTEN.
Verbetering van den Volkszang.
In de laatste jaren wordt veel gedaan voor
verbetering van den volkszang, doch schijn
baar zonder succes, want de tegenwoordige
liedjes staan, volgens mijn meening, niet op
hetzelfde peil als de liedjes die circa 50 jaar
geleden in de scholen werden gezongen.
De huidige liedjes hebben, over het alge
meen, een weeke, kleurlooze melodie, met
weinig nuance en het komt mij voor dat de
componist zich telkens afvraagt: „Zou ik nu
een toon hooger of lager gaan?", evenals een
schilder, die in twijfel verkeert of hij de
kleur wat lichter of donkerder zal nemen.
In de vroegere liedjes zat meer pit en het
geheel was in overeenstemming met de woor
den, zoódat, wanneer men slechts de melodie
hoorde, men dikwijls aanvoelde welk onder
werp werd bezongen.
Wie der ouderen kent bijv. niet het opwek
kende, forsche liedje: „Rechtop van lijf, recht
op van ziel?"
Als dit gezongen werd, nam de geheele klas
een cordate houding aan, evenals bij een
liedje als „Ferme jongens, stoere knapen".
En dan het melodieuze: „Harmonie", het
gevoelvolle: „Lieve Lente schenk uw zegen",
het weemoedige: „Zonnetje gaat van ons
scheiden", het droefgeestige- ..Verlaat mij
niet", en niet te vergeten hel olijmoedige. .De
morgen breekt aan". Dit laatste lied heb ik
later eens door een groep kinderen hooren
(Adv. Ingez. Med.)
zingen, maar weer toonloos, zonder vuur of
gloed.
Bij ons op school werd de eerste regel door
de eerste stemmen uitgeroepen als een blijde
aankondiging en daarna, met invallen van de
tweede stemmen, juichend en jubelend her
haald; verder bleef het in vreugdevollen toon.
Het is mij ook opgevallen dat men bij het
huwelijk van de Prinses in hoofdzaak hoorde
galmen. „Wij zijn niet bang", „Ik zoek een
meisje" en dergelijke liedjes; waarom niet het
oude populaire straatdeuntje (eenigszins ge
wijzigd)
Hoera, er is weer een Prins in 't Land,
hoezee!
De vlaggen die waaien van alle kant,
hoezee!
We foepen allen vroolijk uit,
Lang leve Bruidegom en Bruid,
hoezee, hoezee, hoezee, enz.
Eveneens komt het mij vreemd voor. dat
het geestdriftige lied: „O, schitterende kleu
ren van Nederland's vlag", zoo op den ach
tergrond is geraakt. Zoowel de woorden als
de melodie zijn aangrijpend en bij het zingen
daarvan wordt men bezield met vader
landsliefde.
Dit zou toch een mooier Nederlandsch
volkslied zijn dan het Wien Neerlandsch bloed
met zijn saai wijsje of het Wilhelmus met
zijn onmogelijke textl
N.
Dilettantisme of beroep?
Geachte redactie,
Mag ik naar aanleiding van het ingezon
den stuk in uw blad van j.l. Dinsdag, behande
lende het geval te Zandvoort inzake dilettan
tisme of beroep plaatsing van het volgende
verzoeken?
Vele dilettanten en ook ik zijn het
met inzender geheel eens, dat deze voorstel
lingen het beroep schade aandoen.
Het commentaar geleverd door de directie
van het gebouw „Monopole" te Zandvoort
mist dan ook ten eenenmale allen grond. Dat
het beroepstooneel te Zandvoort geen succes
behaalt is geen reden om het maar eens met
amateurs te probeeren. En een zuivere dilet-
tantenvereeniging zou dit dan ook geweigerd
hebben; aan had de directie om tooneel-avon
den te verzorgen zich vanzelf weder tot het
beroep moeten wenden.
Het is begrijpelijk dat dilettanten goed-
kooper kunnen werken dan het beroep, want
de onkosten voor het instudeeren van het
stuk werden reeds betaald uit de contributies
van de kunstlievende leden en donateurs, En
als de directie dan verklaart dat zij alleen de
onkosten vergoedt, dan had zij deze eens
moeten controleeren; allicht hadden deze dan
gehalveerd kunnen worden.
Eenigen tijd geleden is er te Amsterdam
een vergadering van beroepsspelers gehou
den waar men besloot met kracht tegen dit
soort amateurs op te treden en het is daarom
te betreuren dat besturen van dilettanten-
vereenigingen, die zoo trotsch zijn op hun
dilettantisme, zich hiervoor laten overhalen,
te meer daar een dezer vereenigingen zoo'n
geval al eerder bij de hand heeft gehad. Het
is daarom te hopen dat deze besturen hun
taak beter gaan leeren begrijpen en hun voor
stellingen alleen zullen geven voor hun leden
en dus ook niet meer het beroep zullen tegen
werken. Dit heeft het al zwaar genoeg. Hoe
dit kwaad kan voortwoekeren kunnen zij
gaan informeeren bij den Haarlemschen
Toonkunstenaars Bond, welke al jaren strijdt
tegen een soortgelijk kwaad.
Met dank voor de plaatsing,
EEN DILETTANT.
Federatie van Harmonie- en
Fanfarecorpsen.
Als lid van de Federatie van Harmonie- en
Fanfarecorpsen verzoeken wij u opneming
van het volgende:
Op het gebied van het geven van uitvoe
ringen in cafés heerschen verschillende wan
toestanden en in niet mindere mate is dit
het geval met het houden van concoursen,
die door handige caféhouders worden geor
ganiseerd om hun bedrijven in-stand te hou
den. De caféhouder wijst de jury aan of laat
dit aan het publiek over en als prijzen looft
hij bekers of kransen uit. In wezen betee-
kent dit het vermoorden van het dilettan
tisme Dilettanten mogen figureeren om den
zak van den handigen exploitant te spekken.
Het wekt verwondering, dat de dilettanten
corpsen zich daarvoor nog leenen. Welke
waarde moet men nu aan zoo'n beker toe
kennen. De aangewezen jury is in den regel
een paskwil en in 99 van de 100 gevallen gaan
de vriendjes van den exploitant met de prij
zen strijken. Dit zijn wantoestanden en de
muziek is toch te mooi om als een soort van
grabbelton te worden aangewend. De Fede
ratie van Harmonie- en Fanfarecorpsen
laat dan ook een ernstige waarschuwing
hooren tegen deze practijken.
Mogen alle besturen van dilettantencorp
sen er wel aan denken, dat "voor hun muziek
beoefening een graf wordt gegraven, wan
neer zij aan zulke gelegenheidsconcoursen
hun medewerking verleenen.
Het bestuur van het Fanfarecorps
D. I. U. te Bakkum (N.H.)
S. I. M. A. V. I. eri de macht van
het kleine.
De Speldjescollecte op 4 December.
Wist ge, dat voor slechts één dubbeltje een
melaatsche meer dan een dag verzorgd
wordt in een lepra-landbouw-kolonie?
Wist ge, dat voor slechts één kwartje een
framboesia-lijder gered kan worden van
ondragelijke pijnen en dikwijls zware ver
minkingen?
Wist ge, dat een inheemsche zieke voor 'én
gulden per dag verpleegd kan worden in
een ziekenhuis?
Nu ge het weet wilt ge.zeker wel een offer der
dankbaarheid brengen op Zaterdag 4 De
cember a.s. omdat ge zelf gezond zijt en
iets geven kunt!
Ieder, die Zaterdag 4 December a.s. wil me
dewerken om den medischen nood in Indië
te helpen lenigen, wordt uitgenoodigd zich
vóór a.s. Zaterdag op te geven als collectant
Gf collectrice bij den heer A. J. Berman.
"Wederik Hendriklaan 3f 'Tel. 16470.)
Giften gelieve men te storten op postgiro
38262 van de afd. Kennemerland der Ver.
Simavi.
keuken 'N
a tijd
Stiptheid in tijd M óók in de keuken!
Daarom een keukenklok van Juughnns,
het goede merk. Punctueele klokken,
duurzame klokken, volledig bestand tegen
keukendamp. Practische uitvoering: fraai
porselein, afwasehbaar. Diverse modellen.
Eerste klas!
F6SA
(Adv. ingez MedJ
Algemeene Nederlandsclie
Vrouwen Vredebond.
St. Nicolaas en Kerstmis.
Geeft geen oorlogsspeelgoed! Ieder mensch
dat nadenkt moet het met ons eens zijn, dat
het een droevig gezicht is lieve kleuters en
grootere jongens met speelgoed, werktuigen
van-den-dood, zich te zien vermaken. Moeders
ziet gij niet de schrijnende tegenstelling tus
schen het jonge kind met zijn klare oogen en
onbedorvenheid en het spel van den dood. U
zult ons tegenwerpen dat het toch maar spel
isZeker voor ons, doch niet voor het
kind. De mentaliteit van het jonge geslacht
wordt er dus weer een van: oog om oog, tand
om tand; macht boven recht. Laten wij moe
ders trachten een ander geslacht op te laten
groeien met een anderen vorm van weerbaar
heid tegen verkeerde invloeden.
Dezer dagen vernamen wij dat een kleuter
op een voorbereidende school er zijn verwon
dering over uitte, dat op zijn school een plaat
aanwezig was waarop een Indiaan met een ge
weer stond afgebeeld. Hij vond het niet pret
tig er naar te kijken. De school verwijderde na
dit gesprek deze plaat, waarover het kind zeer
tevreden was. Laten wij niet vergeten, dat,
wanneer geen moeder wil, dat haar kind zich
met dergelijk speelgoed bezig houdt en er dus
geen vraag naar is, het aanbod van dit speel
goed des doods vanzelf zal -verdwijnen.
Namens den Alg. Nederl. Vrouwen-Vredebond
(Afd. Haarlem),
Mevr. A. M. PENNINGS-GERRITSE
wnm. Voorzitster.
„500 K.M. per uur
Na het artikel „509 K,M. per uur", in Haar
lem's Dagblad van 20 Nov. gelezen te hebben,
mocht ik hieruit opmaken dat volgens de
schrijver van dit artikel het jagen naar re
cords geen nut heeft. Maar hij vergeet dat
ieder een die een automobiel rijdt, hiervan
geprofiteerd heeft en nog steeds profiteert.
Nu behoeven wij wel geen 500 K.M, per uur
te rijden, maar als men een auto kan bouwen
die de 500 K.M. haalt en dan nog goed be
stuurbaar is, dan kan men toch zeker een
auto construeeren die een betrouwbaarheid
heeft op 150 K.M. Wat konden de wagens
van 10 jaar geleden, reeds met 60 K.M.
snelheid ni,et met de voorwielen slaan,zoodat je
het stuurwiel niet vast kon houden en kon de
motor op 80 K.M. gaan trillen en als je eens
langeren tijd op. een mooien weg 100 K.M.
reed, liep je kans dat door de slechte koeling
en slechte smeerolie de lagers wegsmolten en
hoe konden niet de banden zoo maar onder
het rijden stuk springen. En dat zulke auto
mobielen heden niet meer gemaakt worden,
hebben we grooten deels te danken aan het
jagen naar records. Men is met de automobiel-
•fabricage toch zoo ver, dat de tegenwoordige
klein wagentjes bij een benzineverbruik
van 1 op 15 meer capaciteit en snelheid hebben
dan een groote wagen van vroeger.
Over de moeilijkheden die zich voordoen om
een record te breken zou een lijvig boek te
schrijven zijn. Allereerst moet men een mo
tor construeeren. die zooveel mogelijk paar
den krachten levert bij een zoo laag mogelijk
gewicht. Verder moet men over een smeer
olie beschikken die bij zoo'n hoog toerental
alle deelen nog goed smeert. Men heeft een
stuurinrichting noodig waarmee de auto
„haarzuiver" te besturen is. Men moet over
banden beschikken die licht en toch sterk
zijn en waarvan de koofdlaag niet stuk
scheurt en de rubber niet uitgeslingerd wordt.
De carrosserie moet goed gestroomlijnd zijn,
opdat niet zooals vorige maand bij een re
cordpoging in Duitschland gebeurde, doordat
de carrosserie een verkeerde stroomlijn was
gegeven, de wagen van voren met de wielen
door de aërodynamische werking van den
grond werd getild. Eyston moest vanwege de
korte uitloop, die hij tot zijn beschikking had,
op de wagen voor zijn laatste recordrit een
goed stel remmen fabriceeren, die ook niet
heet mochten loopen. Zoo moet men steeds
weer iets verbeteren om een paar kilome
tertjes meer te halen. Op scheepvaartgebied
gaat het eveneens zoo. Door den concurrentie
strijd tusschen de maatschappijen om den
blauwen wimpel te bemachtigen gaat men de
machines verbeteren, om te trachten de snel
heid zoo hoog mogelijk op te voeren. En hier
van profiteert de geheele scheepvaart. Bij de
luchtvaart dito. Want hoe is men gekomen
aan de optrekbare landingsgestellen? Door de
records. Hoe is men gekomen aan de hoogere
snelheid met minder sterke motoren? Door de
records.
Heusch de record-verbeteringen zijn geen
„zotte kleine sensatietjes". Voor het niet-tech-
nisch onderlegde publiek laat het zich wel
zoo aanzien, maar iedere automobiel-ingenieur
scheepvaart- en vliegtuigbouwkundige put
hieruit zijn kennis, wat later het publiek v^eer
ten goede komt.
H. C. HOOGEVEEN.
Mr. Cornelisstraat.
B ij schrift: Het nut van de snelheids
records voor verbetering der techniek is door
mij niet ontkend. Ik heb evenwel betoogö, dat
dit nut thans wel tot het verleden schijnt
te behooren, gezien de bereikte resultaten, en
dat 17 K.M. extra op een prestatie van 484
K.M. per uur alleen nog maar statistische be-
teekenis en sensationeele aantrekkelijkheid
(van wege het bereikte ronde getal) schijnen
te hebbenR. P.
