Haarlem's Dagblad
De Doolhof.
Onderhoud met Wethouder W. J. B. van Liemt
Ontsporingen.
LANSDORP &R0BAT
Het belangrijkste
55e Jaargang No. 16708
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, hij kantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 9 December 1937
Abonnementen per weck f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f 3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieveu op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f0.15. Groentjes zie rubriek.
Nu de beheerder van ons vaderlandsche
spellings-labyrinth zich weer eens heeft doen
hooren mogen wij de vage hoop, die zijn woor
den wekken, niet veronachtzamen. Weliswaar
is hij zijn doolhof nog niet uit, maar hij heeft
over den muur gekeken wat een onderwerp
voor een teekenaar, met een nieuwe kans op
het accentueeren van den vermaardsten baard
in den lande en ons iets toegeroepen. In den
doolhof heeft hij de Belgen ontmoet en is er
van overtuigd dat zij weldra zullen zeggen hoe
zij den uitweg denken te vinden. En dat stemt
hem nu opgewekt. Hij zal daarna „onverwijld"
zijn verdere houding bepalen. Hij, professor
Slotemaker de Bruine, is van meening dat de
toestand, waarbij de regeering de eene spelling
en de jeugd de andere toepast, niet bestendigd
kan blijven. De heele regeering is daarvan
overtuigd. Derhalve moeten regeering en
school in beginsel dezelfde schrijfwijze gaan
volgen. Maar de cultureele band tusschen Ne
derlanders en Vlamingen moet zoo eenigs-
zins mogelijk niet door een verschillende
schrijfwijze worden geschaad.
Nu, ik hou ook van onze cultureele banden
j met de Vlamingen. Ze zijn mij lief. Maar ik
I hoop toch dat mogelijke afwijkende inzichten
in België nu niet als een verontschuldiging
voor nieuw uitstel zullen moeten gaan gelden,
want de cultureele banden tusschen de Ne
derlanders onderling zijn ons allen nóg dier-
j baar der en zijn ook makkelijker te herstellen.
De Minister van Onderwijs drukt zich daarbij
in deze memorie wel erg beperkt uit, als hij
alleen een spelling-verschil tusschen regeering
en school vaststelt. Er zijn namelijk nog vele
millioenen Nederlanders die geen minister
geen regeeringsambtenaar, geen leeraar of
onderwijzer en evenmin schoolkind zijn. En
temidden van die millioenen, vormend de over-
groote meerderheid van het Nederlandsche
volk, worden de gevolgen van het doolhof
stelsel het ergst ondervonden. Op duizenden
kantoren tobt men met personeel dat verschil
lende spellingen schrijft en tracht men met
meer of minder succes een „bedrijfseenheid"
1 in de schrijfwijze te scheppen. Bij. iedere ver
vulling van een vacature doet het raadsel zich
opnieuw voor. De uitgevers van boeken, van
tijdschriften, van dagbladen weten er vooral
van mee te praten. En het gevolg van de toe
passing van twee spellingen in den lande,
waarbij degenen die den modernen vorm ge
leerd hebben den ouden vorm bijna overal
lezen, in bijna al het drukwerk dat hen onder
oogen komt, is dat zeer velen erin verward
raken en een spelling gaan schrijven, die zoo
ongeveer het midden tusschen de Vries te
Winkel en Marchant houdt. Daar heeft de
regeering geen last van en daar hebben de
scholen geen last van. Die houden zich elk aan
één systeem. Maar onder de niet aan regee-
ringsbureaux en scholen verbonden Neder-
I landers zijn er talloozen die er dagelijks de
misères van ondervinden.
De meesten onzer, wellicht wij allen, zijn
allang in een stemming geraakt waarbij het
ons volslagen onverschillig laat welke spelling
het tenslotte wint. Als er maar een het wint
vinden we het prachtig en zullen we met een
zucht van verlichting den triomfator binnen
halen, nadat we jarenlang datgene, dat „ver
eenvoudiging" heette te zullen brengen, niets
dan verwarring en nieuwe moeilijkheden heb
ben zien veroorzaken. Geef ons verbetering
door in 's hemelsnaam eindelijk een besluit te
nemen. Dat is de eenige vereenvoudiging waar
wij in deze zaak nog op hopen.
De minister van Onderwijs moet erg zuinig
j zijn in zijn beleid, want in deze verlichte tij-
den moeten alle regeeringen op onderwijs blij-
I ven bekrimpen om oorlogsmateriaal te zullen
koopen. Maar een beslissing nemen in den
spellingstrijd kost de staatskas geen cent. En
de symbolische gedachte.- de spellingsdoolhof
i opblazen, of met luchtbommen vernietigen en
met gifgassen zuiveren, moet voor deze eeuw
j bekoring hebben.
Zijn we nu nog steeds niet zoo ver? Het
dispuut is al zoover uitgevochten, dat de
belangstelling van den gewonen burger voor
de techniek der spelling morsdood is. Het
kan hem allang niet meer schelen hoe het
wordt. Hij vraagt alleen nog maar dat er
iets wordt. Kan het mooier? Zijn de velden
nu niet wit om een finaal besluit te oogsten
dat dan wel Marchant zal wezen vanwege
die dure schoolboeken en dan meteen
een monument op te richten voor den Man
die ons den Spellingvrede bracht, professor
Slotemaker de Bruine, opdat zijn bronzen
baard, uitzwierend boven de puinhoopen des
symbolischen doolhofs, tot in lengte van da
gen het dankbare volk van Nederland ver-
kwikke?
R. P.
De verhoogde braiidstoffentoesla®
Ook voor de gesteunden krachtens de
Armenwet te Haarlem?
De Minister van Sociale Zaken heeft on
langs bepaald, dat de brandstoffentoeslag
gedurende de ergste wintermaanden voor de
gesteunden krachtens de Steunregeling van
f 1 tot f 1,30 verhoogd mag worden.
In het college van B. en W. van Haarlem
is onder oogen gezien of die verhoogde toe
slag ook kan worden uitgekeerd aan de men-
schen die steun krijgen krachtens de Armen
wet. De mogelijkheid is evenwel, dat deze
toeslag geheel voor rekening der gemeente
komt, terwijl, zooals bekend is, de toestand
der gemeentefinanciën, ongunstig is.
Een beslissing is door het college van B, en
W. in deze aangelegenheid nog niet ge
nomen.
Een overzicht van den voorraad luiermanden, door het Comité „Oranjevreugde-
Volksvreugde" verzameld en ondergebracht in een der vertrekken van het
Haarlemsche Stadhuis.
De Stille Armen moeten met de
Kerstdagen daarvoor behoed worden
Toen ik in het Stadhuis in de werkkamer
van den heer W. J. B. van Liemt, Wethouder
van Sociale Zaken, zat. dwarrelden de sneeuw
vlokken over de binenplaats. De snerpend
koude wind striemde de ramen, maar toch was
het behagelijk in de kamer, want de verwar
ming werkte immers op volle kracht. Velen
mopperen wel eens over het sterk-wisselende
klimaat in ons land, doch het aanlokkelijke
van den wintertijd zit juist in het feit, dat als
het buiten guur en triestig is, wij in staat zijn
binnenshuis warmte en gezelligheid te schep
pen.
.En dan zoo begon de heer van Liemt
er zeker van te zijn, dat er nu vele gezin
nen van Stille Armen in onze stad zijn, waar
de kachel niet brandt. De officieel door de
overheid gesteunden krijgen in de winter
maanden brandstoffentoeslag, die juist iets
verhoogd is, maar er zijn. ik weet het uit er
varing, nog velen die, hoewel zij het arm, ont
zettend arm hebben, en ook alleszins voor
steun in aanmerking zouden komen, er nog
niet toegekomen zijn om een gang naar het
kantoor van Maatschappelijk Hulpbetoon te
maken. Dat is een schrikbeeld in hun oogen.
Nog onlangs klopte iemand die vroeger in goe
den doen geweest is om steun aan. Maar toen
hij, dat is de officieele weg, de papieren van
den dienst ontving die hij moest invullen, is
hij m huilen uitgebarsten. Maatschappelijk
Hulpbetoon.... Neen hij kon niet! Met een
vriendelijk briefje stuurde hij de formulie
ren terug, hij zag van de aanvrage om steun
af.... Liever dan ingelijfd te worden bij het
leger steuntrekkenden leed hij honger en
koude! Dat was op het eerste hooren een moe
dige daad. maar toch heb ik den man hier
laten komen om hem gemoedelijk pratend te
overtuigen, dat hij zoo niet mocht handelen.
Hij had ook een vrouw en kinderen, die van
zijn eergevoel slachtoffers zouden worden. De
man heeft steeds voor zijn gezin gewerkt, in
dagen dat hij het kon doen klopte een armen
verzorger nooit tevergeefsch bij hem aan als
er nood gelenigd moest worden. Nu is hij, bui
ten zijn schuld, een slachtoffer van de crisis
geworden en mag ook hij voor zich en de
zijnen aanspraak maken op hulp en steun.
Er moet in vele gezinnen van Stille Armen
heel wat honger en koude geleden zijn voor
steun gevraagd wordt. Zijn de gevallen een
maal bekend, dan doet Maatschappelijk Hulp
betoon wat mogelijk is. De moeilijkheid is
evenwel dat de gemeente bij de steunverlee-
ning aan normen gebonden is. Zelfs al wordt
het maximum gegeven, dan blijft er soms nood
in het huis van een Stille Arme, want de steun
is immers niet berekend voor zijn omstandig
heden. Moet zoo'n gesteunde zijn duur huis
verlaten, de opvoeding der kinderen afbreken?
Dat is moeilijk, want daarmede ontneemt men
hem en ook zijn opgroeiende kinderen, de mo
gelijkheid zich er weer bovenop te werken. En
juist voor de overheid is er alles aan gelegen
mede te werken dat de tijdelijk neergeslage
ne weer zoo spoedig mogelijk wordt opgericht!
Dat dit gelukkig af en toe ook gelukt bewijzen
de briefjes van roerende dankbaarheid!
Ten onrechte wordt wel eens gezegd, dat
Maatschappelijk Hulpbetoon dit doet door
voorschotten te verstrekken waarmede nieuwe
venters en handelaartjes gekweekt worden,
maar dat is absoluut onjuist als men slechts
den nadruk legt op dat nieuwe, Wel worden
menschen die door ondergang bedreigd wor
den, als er redelijke kans is dat zij er weer
bovenop kunnen komen, aan een voorschot
geholpen, maar dat is toch heel iets anders.
Ordening op het gebied van winkel en handel
ligt niet op den weg van Maatschappelijk
Hulpbetoon, maar wij wachten er ons wel voor
om onnoodig het bestaande te veel uit te brei
den. Gelukkig is te constateeren dat als een
voorschot gegeven wordt daar, blijkens de er
varing, voor de gemeente weinig risico in zit.
De financieele toestand der gemeente
dwingt tot zuinigheid. Natuurlijk ook op het
gebied van de Armverzorging. Maar met
dankbaarheid kan geconstateerd worden, dat
het geheele college van B. en W. steeds ge
toond heeft begaan te zijn met het lot der
werkloozen en armen. Wat mogelijk is, wordt
steeds gedaan. Ook al zijn daaraan belang
rijke uitgaven verbonden.
Bijvoorbeeld nu weer wat den brandstoffen
toeslag betreft. De Regeering heeft beslist,
dat deze toeslag voor de menschen die on
der de steunregeling vallen verhoogd mag
worden. De gemeente staat nu voor de
vraag wat te doen met de menschen die on
der Armenzorg' vallen. Is het te doen om
voor die den lager en toeslag te handhaven?
Heeft een winkelier die tot armoede verval
len is 't met zijn gezin minder koud dan een
georganiseerde werklooze? Maar aan die ge
lijkstelling zitten voor de gemeentekas be
langrijke consequenties, want brandstoffen
toeslag die aan de menschen die onder Ar
menzorg vallen komt geheel voor gemeente-
rekening.
De nood der Stille Armen kan niet schril
genoeg geteekend worden. Ongetwijfeld is
die, bij vorige jaren vergeleken, nog toege
nomen. Het lijden is veel grooter dan iemand
zich het kan indenken.. Dat de armoede en
werkloosheid in onze'stad een schrikbaren-
den omvang gekregen heeft is den lezers van
Haarlem's Dagblad wel gebleken uit het ar
tikel van Dinsdagavond over de Haarlemsche
Gemeenterekening van 1936. Daaruit bleek
immers dat de gemeente in dat jaar voor
Werkloosheidsbestrijding en Armenzorg niet
minder dan 3 1/4 millioen gulden heeft uit
gegeven, wat 7 ton meer was dan bij de be-
grooting geraamd was. Het geheele tekort
van 7 ton op die Rekening is, het kwam in
dat artikel naar voren, uitsluitend veroor
zaakt door de toenemende werkloosheid en
armoede. Dat was over 1936. Daarna is de
toestand helaas niet verbeterd.
B. en W. zijn nu bezig de begroo
ting voor 1938 op te maken en ik kan
wel zeggen, zonder op de cijfers voor
uit te loopen, dat het tekort dat op
de begrooting voor 1938 dreigt nog
belangrijk grooter is dan het bedrag
van 700.000 gulden dat de gemeente
in 1936 tekort gekomen is.
De statistieken toonen wel is waar aan dat
Haarlem op dit oogenblik 400 a 500 minder
werkloozen heeft dan een jaar geleden, maar
zij die werk gekregen hebben zijn voor het
grootste deel jongere arbeidskrachten die
buiten de steunregeling vielen. Het aantal
werklooze huisvaders is, vergeleken bij ver
leden jaar, niet afgenomen. Alleen zijn wij
nu blij. dat in het laatste half jaar onze uit
gaven voor steun en armenzorg stationnair
gebleven zijn, daarvoor gingen zij steeds naar
boven.
Van de opleving die na de devaluatie ge
constateerd werd is helaas niet veel overge
bleven, Die voortduur van de groote werk
loosheid leidde ook tot vergrooting van het
aantal Stille Armen. Hier moest een zaken
man de worsteling om het bestaan opgeven,
daar werd een chef. wegens inkrimping van
personeel ontslagen. En zoo voort.
De lange duur van de crisis maak
te dat heele families zijn verarmd.
Eerst steunde de vader den zoon, of
de broer de zuster, maar nu is het in
sommige families zoo. dat zij die
steunden nu zelf ook gesteund moe
ten worden.
Natuurlijk is het haast overbodig te zeg
gen, dat ik van harte hoop, dat de Kerst
inzameling voor de Stille Armen ook dit jaar
weer veel zal opbrengen.
Het is zoo besloot Wethouder
Van Liemt dringend noodig, dat
er duizenden inkomen, want eerst
dan zal het mogelijk zijn in de hon
derden gezinnen der Stille Armen
met de Kerstdagen eenige verlichting
te brengen. Wie zou met de feestda
gen zich om den feestelijk-branden-
den Kerstboom in de heerlijk ver
warmde kamer durven scharen, als
hij weet, dat honderden medemen-
schen in een donkere, onverwarmde
kamer half van honger omkomen?
Wie maar eenigszins kan moet de inzame
ling steunen. Niemand mag op de Kerstda
gen een gevoel van zelfverwijt hebben!
Vierde verantwoording van bij ons blad inge
komen giften.
Dames R.—M f3,50; J. A. B. f 1,—D. O.
f 10,W. K. f 0,50; R. V. f 1,—Fam. P.
f 1,50; N. N, f 1,N. N. f 10,—G. v. d. W.—
B. f2,50; J. M. W. Sr. f 1,50; J. M. W. Jr.
f 1,—; A. E. f 10,—; R. C. K. en J. K. f 5,—
L. f 5,11; A. B. C. f 10,—; Mr. W. C. K. f 25
Mevr. J. P. J. K. L. f 10,Een Kerstgave
f io,_; J. v. D. B. f 10,—; Mevr. de Wed. Th,
C Z. M. f 10,—; A. G. M. V. V. C. f 10.—; M. N.
B f5,—: J. F. L. f5,—; C. P. B. f5,— Mevr.
W. R. B. f3,—; X. f 2,50: J. C. v. G. f2.50;
A. G. M. f2.50; W. B. f2,50; C. F. N. f2,50;
K. S. f2,50; H. C. M. B. L.—J. f2,50; H. H.
f2.50; H. J. G. f2,50; G. v. S.—v. E. f2,—;
Mevr. W. A. v.—K. f2,—; G. C. f 1,—S. R.
f2,50; S. de J. f 10,—Dames C. en H. K.
f3,50; v. G. L. f 1,van ons drietjes f 0,75;
N. N. fl; J. C. f75,—; totaal f277,86, vorig
totaal f824.39. Thans zijn in het geheel 185
giften ontvangen tot een bedrag van f 1102,25.
Ten. behoeve van het Comité voor de „Stille
Armen" werd bij de Twentsche Bank gestort:
Mevr. v. H. f25; A. G. B. f25; Mevr. M. v.
f2,50; T. J. f2,50 en Ir. G. F. f2,50.
Door het Comité ontvangen: onder het
Motto: „Al wat gij den Armen hebt gedaan,
hebt gij Mij gedaan" f 1.
Tevens is bij het Comité bericht binnenge
komen van een aanbieding van een winke
lier om 10 pet. van zijn winst af te staan
aan het Comité, ten behoeve der „Stille Ar
men", gedurende het tijdvak van 826 dezer.
Giften voor de Kerstinzameling der Stille
Armen kunnen afgegeven worden aan de
bureaux van Haarlem's Dagblad, Groote
Houtstraat 93 en Soendaplein 37. Gironum
mer 38810. Alle giften worden door ons ver
antwoord.
DE HAARLEMSCHE HANDELSVEREENIGING
Van de Haarlemsche Handelsvereeniging
ontvingen wij de mededeeling, dat zijn toege
treden: de Haarlemsche Broodbakkers Pa-
troonsvereeniging afdeeling van den Neder-
landschen Bakkersbond.
De Aardappel- Groenten en Fruithandela
ren Vereeniging „Onderling Belang".
ONDERHOUD MILITAIRE GEBOUWEN.
In de voormalige infanteriekazerne werd
hedenmorgen o.a. aanbesteed het éénjarig
onderhoud van de militaire gebouwen en wer
ken te Haarlem c. a. Raming f 12935.
Laagste inschrijf ster was de N.V. Aanne-
mings-Mij. v.h. J. M. Strijland, Uithoorn, voor
f11580.
feen „Groentje" in Haarlem's Dag
blad is reeds lang een instelling ge
worden, waarvan verreweg de meeste
Haarlemmers met langere of kortere
tusschenpoozen tot hun voordeel gebruik
maken.
Blik op den stadsmuur van Nan
king, het geweldige bolwerk, dat
onder de Mingdynastie gebouwd
werd. De Japanners hebben reeds
getracht den muur met ladders te
bestormen.
1
Het woord is aan
Wouter Loeb:
Het toaar succes van 't u)aar
genie is niet hoe veel applaus,
maar w i e.
(Met ingang van 15 Mei 1938 zullen
ongeveer 150 kleinere stations en
halten van de Nederlandsche
Spoonoegen, over het geheele land
verspreid, opgeheven worden.)
In Adorp, Aadorp en Hooghalen.
In Linne, Best en Peperga,
In Noord Scharwoude en Rosmalen,
Koekange, ja.America;
In Zwammerdam en Laren Almen,
In Wouw en Zevenbergsche Hoek.
In Koegras. Zijdewind en Swalmen,
In het beminde Lutjebroek;
In Eext, (gemeentehuis van) Ede.
In Ulsda. IJlst en Dedemsvaart,
In Scharnegoutum, Warns en Rheden,
In Stroe en Zoetermeer-Zegwaard;
In Bozum, Baanhoek en Maarheeze,
In Wieuwerd, Ernst en Lintelo,
In ik kan niet volledig wezen,
In honderdtwintig meer of zoo;
Gaan onze Nederiandsche treinen.
Met ingang straks van vijftien Mei,
Hooghartig snellend langs de lijnen,
Den reizigers de neus voorbij.
De treinen raatlen langs de huizen
Als steeds, alleen in sneller vaart,
Van haltes, die z' opeens verguizen,
In droef gepeinzen nagestaard.
Niet dat zij spoorloos zijn geworden,
Dat is hier niet het juiste woord,
Men raakt ontspoord, is meer aan d' orde
Voor Adorp. Aadorp enzoovoort.
Er komt verkeers- coördinatie.
Misschien wordt het er beter op.
Men voelt het toch als degradatie,
Men zet de stopplaats plaatslijk stop,
Zij moeten er wel in berusten,
En leggen zich er dus bij neer,
Men houdt de lasten, mist de lusten,
(Na 15 Mei) van 't spoorverkeer.
P. GASUS.
KLEEDERMAKERS
SPORTEX COSTUUMS
KRUISWEG 6, HAARLEM, TELEF. 11787
Vraagt onze Abonnementstarieven
(Adv. Ingez Med.)
Gegijzelde journalist heeft veel
belangstelling.
Nog een protesttelegram.
's GRAVENHAiGiE, 9 December. Het be
stuur van de Haagsche Journalisten Vereeni
ging heeft het volgende telegram aan den
heer C. L. Hansen gezonden:
„Het bestuur van de Haagsche Journalis
ten Vereeniging spreekt zijn waardeering uit
voor de wijze waarop u bent opgekomen voor
de beste tradities van ons vak en wenscht u
van harte toe, dat de gijzeling, welke naar
zijn meening principieel niet gerechtvaardigd
was, terwijl bovendien de publicatie het al
gemeen belang niet kon schaden, spoedig zal
worden opgeheven".
Aan belangstelling met zijn lot ontbreekt
het den heer Hansen niet. Hij ontving reeds
vele brieven en telegrammen van collega's
uit Den Haag en van elders en van lezers
van zijn blad.
De heer Hansen krijgt bovendien veel be
zoek. Ook verschillende raadsleden hebben
hem in het huis van bewaring opgezocht.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 12 PAGINA'S
pag.
Binnen afzienbaren tijd zal een wettelijke
regeling inzake de spelling verschijnen 3
Dapper reddingswerk van 50 jaar geleden. 3
Nanking geeft zich nog niet gewonnen. 4
Italië zou deze week nog besluiten den Vol
kenbond te verlaten. 4
De zes en twintigste partij tusschen Alje-
chin en Euwe is in remise geëindigd. 7
Flohr daagt dr. Aljechin uit. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De doolhof. 1
J. B. Schuil: Het Russische ballet van
Monte Carlo. 2
Prof. Karl Tiander: Rusland aan den voor
avond der verkiezingen. 4
II. D. Vertelling: De belooning. 6
S. Reslievsky: Een interessante partij. 7
Voor de Vrouw 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 9
