r
VERKADE
HULP AAN STAATLOOZEN.
HAGEMAN
RECLAME
Initiatief van Fridtjof Nansèn's zoon.
De soldaten, die ik heb
vermoord
PER i POND
¥3
Gr.Houtstraat
K. Veerstraat
V5«CVjaK«,w
Opvallend
Uw Wasch,
GA VEILIG MET OH§ IN ZEE
JA, IK WIL!
Een Kerstgeschenk van blijvende waarde
BIJKANTOOR NIEUWE GRACHT 62
gewijzigd in 14355
Verspronckweg89 S- L. MOK
Toast-
beschuitjes
Binnen zes weken vijfmaal herdrukt
in een oplaag van 17000 exemplaren
Vertalingen In 'I Fransch, Duitsch, Engelsch en Zweedsch in voorbereiding
VRIJDAG 17 DECEMBER 1937
HAAREEM'S DA'GBEAD
Men schrijft ons:
Onder de vele internationale vraagstukken
van dezen tijd is er een, waarvoor moedige en
doortastende mannen reeds dikwijls een op
lossing hebben gezocht, en nog steeds niet
gevonden hebben: n.l. het probleem der staat
loosheid. De bijzondere moeilijkheid van dit
vraagstuk wordt gevormd door de verschillen
de soorten van staatloozen. Zooals bekend,
hebben deze ongelukkige menschen geen recht
op bescherming door diplomatieke of consu
laire vertegenwoordigers. Zij worden in ver
schillende categorieën onderverdeeld. Zoo zijn
er onder de staatloozen en vluchtelingen Rus
sen, Armeniërs, Assyriërs, Assyro-Chaldaeërs
en Saarlanders, die onder het Nasenbureau te
Genève ressorteeren. Als zij bescherming en
hulp noodig hebben, kunnen zij door dit
Nasenbureau worden ondersteund, hetgeen
dikwijls hoognoodig is. Een andere categorie
vormen de Duitsche vluchtelingen. Zij ressor
teeren onder het Hooge Commissariaat voor
Duitsche vluchtelingen, dat de Londen geves
tigd is. Maar er zijn nog meer staatloozen:
een derde categorie wordt gevormd door
menschen van vele Europeesche landen, die
om verschillende redenen hun nationaliteit
hebben verloren. Zoo zijn er staten, 'die de
nationaliteit van hun in het buitenland- ge
boren en aldaar levende burgers als vervallen
beschouwen, als deze niet op zekere tijdstip
pen de verklaring afleggen, hun oude nationa
liteit te willen behouden. Laten zij dit achter
wege, dan neemt de oorspronkelijke staat aan,
dat zij geen interesse meer hebben voor hun
oude nationaliteit. Weer anderen hebben tij
dens den wereldoorlog bij buitenlandsche
legers gediend en gestreden, wat vele staten
aanleiding gaf, hun de nationaliteit te ontne
men. Wij zouden nog een heele reeks andere
voorbeelden kunnen opnoemen.
Behalve deze staatloozen echter, die ook
hulp kunnen verkrijgen door financieel betrek
kelijk goed gefundeerde hulporganisaties, is
er nog een andere categorie, die tot nu toe in
het geheel geen bescherming heeft genoten
door hulporganisaties, noch door den Volken
bond noch door andere instanties. Dit zijn de
z.g. Donaustaatloozen. Deze personen zijn zon
der nationaliteit, omdat zij na afloop van den
Wereldoorlog niet gekozen hebben tusschen
hun oorspronkelijke en hun nieuwe nationali
teit. Het betreft hier de bewoners van gebie
den der oude Oostenrijksch-Hongaarsche
dubbelmonarchie, die aan andere landen moes
ten worden afgestaan. Zooals bekend, verkre
gen Polen, Italië, Joego Slavië, Tsjecho-Slo-
wakije en Roemenië deelen der oude monar
chie, waarvan maar twee kleine, onafhanke
lijke staten overbleven: de tegenwoordige
Bondsstaat Oostenrijk en het Koningrijk Hon
garije. Alle bewoners der afgescheiden gebie
den verkregen het recht, te kiezen (te optee-
xen), of zij de oude, oorspronkelijke nationali
teit wilden behouden, dan wel de nieuwe wil
den verwerven. Velen hebben echter den hier
voor gestelden termijn niet in acht genomen,
soms, omdat zij lezen nog schrijven konden,
soms ook, omdat zij niet op het hiervoor be
stemde gebied aanwezig waren; anderen
weer, omdat zij te laat kwamen, want de tijd,
binnen welke het optierecht kon worden uit
geoefend, was zeer kort. Velen waren nog in
krijgsgevangenschap, en kwamen te laat naar
hun geboorteland terug, waar zij dan niet
meer werden binnengelaten.
In ieder geval zijn er op het oogenblik hon
derdduizenden Donaustaatloozen en het is een
feit, dat zij in ieder opzicht in grooten nood
verkeeren. Daarom heeft Odd Nansen, zoon
van den bekenden Poolonderzoeker Fridtjof
Nansen, nu de „Nansenhulp voor Staatloozen"
opgericht, met als hoofdzetel Lysaker in de on
middellijke nabijheid der Noorsche hoofdstad
Oslo. Zooals bekend, heeft Fridtjof Nansen als
eerste bij den Volkenbond op hulpverleening
aan staatloozen aangedrongen, en is ook zelf
Hooge Commissaris voor de vluchtelingenzorg
geweest. De nieuwe „Nansenhulp voor Staat
loozen" is niet afhankelijk van den Volken
bond, maar onafhankelijk en volkomen on
politiek. Noorwegen heeft echter groote in
teresse getoond voor deze nieuwe instelling,
wat o.a. duidelijk blijkt uit de aanwezigheid
van Z.K. H. Kroonprins Olav en den Noorschen
minister van buitenlandsche zaken, Koht, bij
de oprichtingsplechtigheid en verder door het
bijwonen van Z.M. den Koning van Noorwe
gen bij de herdenkingsplechtigheid voor
Fridtjof Nansen op diens verjaardag, den 10
October 1937, tot welke plechtigheid de nieuwe
Nansenhulp het initiatief nam.
De hulpverleening door de Nansenhulp voor
Staatloozen is dus beperkt op personen zonder
nationaliteit, die niet vallen onder de be
moeienis van de beide hulporganisaties van
den Volkenbond. Hoofdzakelijk wordt er op het
oogenblik voor de Donaustaatloozen gezorgd,
omdat de andere staatloozen in financieel op-
zich meestal beter gesitueerd zijn. Daarom
werd kort geleden te Weenen een hulpbureau
der Nansenhulp gevestigd, met als chef den
heer Werenskiold, den Noorschen Consul-Ge
neraal. Alleen in Weenen leven nl. ongeveer
tienduizend staatloozen, die, voorzoover dit
mogelijk is, door de Nansenhulp van schoeisel,
kleeding en voedingsmiddelen en geld worden
voorzien. Deze goederen genieten volkomen
vrijheid van invoerrechten, terwijl bovendien
door de gemeente Weenen kosteloos opslag
ruimte ter beschikking is gesteld. De samen
werking tusschen Nansenhulp en de Oosten-
rijksche overheid is dan ook uitstekend. Eenige
honderden families ontvangen reeds voldoen
den steun, zoodat de algemeene toestand zeer
verbeterd is. Hulp zal echter in ieder opzicht
verleend worden, dus ook op juridisch gebied.
Ook als bemiddelingsinstituut wil de Nansen
hulp optreden, en een grondige verbetering
van het paspoortenvraagstuk trachten te be
reiken. In ieder geval blijft de hulpverleening
voorloopig tot de Donaulanden beperkt, om
dat daar de meeste Donaustaatloozen zijn.
President Odd Nansen heeft het plan, om
eventueel het volgend jaar naar Nederland
te komen voor het houden van een reeks voor
drachten over het staatloozenprobleem en
eventueel ook in Nederland een vertegenwoor
diging der Nansenhulp te installeeren. Na de
oprichting van het hoofdbureau der Nansen
hulp in Noorwegen zou dan Nederland het
eerste land zijn, dat ook een dergelijke verte
genwoordiging zou verkrijgen.
Brigadier-Generaal Crezier biecht:
r,het spel is uitgespeeld".
„Een heel leven als beroepsmilitair heeft me
langs smartelijke paden tot de overtuiging ge
leid, dat alle oorlog verkeerd is, zinloos is".
Hoe die overtuiging groeide uit tegenstrijdi
ge beginselen beschrijft Brigadier-Generaal
F. P. Crozier in zijn boek: „The Men I Killed",
een ruwe, oprechte titel, die het karakter van
het boek uitstekend typeert. De man, die hier
aan het woord is, is de zoon uit een typische
soldatenfamilie, die van generatie op generatie
posten in het Engelsche leger heeft vervuld: in
Indië, in Afrika, in de Krim en in Frankrijk.
Hij leerde kloeke beginselen van jongsaf aan;
beginselen van eer, van physieken en moreelen
moed en hij wist dat het alleen maar een
kwestie van tijd was, voordat hij, evenals zijn
vader en oom, bij het ronddienen van de port
stoute stukjes zou verhalen. Eén ding ver
baasde hem echter van zijn prille jeugd af:
ondanks de opwindende relazen kon hij zich
geen beeld vormen van wat er nu eigenlijk in
zoo'n veldslag gebeurde. Posities werden geno
men, heele volksstammen onderworpen, maar
niemand werd blijkbaar gedood of gewond.
„Heb je ooit iemand met je sabel gedood?"
vroeg hij tenslotte op den man af. „Sst, jonge
tje, over dergelijke dingen praat men niet",
was het antwoord. „Schaam je je over wat
je doet in een oorlog, als je menschen doodt?
Ik begrijp dat niet. En als het w e 1 in de haak
is, waarom wil je er dan niet over praten?"
Het tactvolle antwoord: „dat zul je later wel
begrijpen", werd bewaarheid.
Sindsdien heeft het nieuwsgierige jongetje
regimenten aangevoerd en aan het oorlogs
front geleefd. Hij heeft begrepen dat die held
haftige relazen duur gekocht zijn, dat het mo
derne slagveld condities oplevert, waar zelfs
de meest enthousiaste vrijwilliger het aflegt
en alleen op zijn plaats in de loopgraaf te hou
den is door de wetenschap, dat achter hem
de geladen revolver van zijn eigen officier met
zekerheid klaar ligt, zoodra hij de impuls van
zijn angst en zijn kapotte zenuwgestel volgt en
op den loop gaat. Hij heeft geleerd, uit on
dervinding, uit gesprekken met andere leger
aanvoerders, uit legerorders, dat achter het
regiment, dat er zich op voorstaat steeds zijn
doel te bereiken en steeds zijn posities te
handhaven, ook steeds het dreigement van
deze revolver aanwezig is. „Want het komt er
op aan de stelling te houden", en in oogen-
blikken van paniek is het zaak die revolver
zonder falen te gebruiken zoodra er iemand op
den loop gaat, omdat er geen andere weg open
is om het regiment op zijn plaats te houden.
De generaal heeft zelf zijn revolver op zoo
danige wijze herhaaldelijk moeten gebruiken,
zelfs tegen Engelsche officieren. Hij heeft de
serteurs moeten laten fusilleeren, onder hen
een jongen, die opgezweept door de oorlogs-
roes in het vaderland, als vrijwilliger naar het
front was gekomen, ook al was hij onder den
leeftijd; die het maandenlang volhield, maar
wien het tijdens een algemeene inzinking aan
het front te machtig werd
Soldatenplicht. Het ging er om den oorlog
te winnen. Maar hij heeft er zich niet mee
„The Men I Killed" door Brig.-Generaal
F. P. Crozier (uitg-. door Michael Joseph
Ltd.)
kunnen verzoenen. Hij heeft met zijn beroep
gebroken en zich sinds jaren aan de zijde der
pacifisten geschaard. Maar ook dat heeft hem
de onmenschelijkheid van zijn daden niet
kunnen doen vergeten. En zoo heeft hij ze aan
het eind van zijn leven (hij stierf enkele
maanden na het verschijnen van dit boek) in
volle wreedheid neergeschreven; daden, zegt
hij, die stilzwijgend van een legeraanvoerder
worden verlangd, maa? die hem zijn promotie
kosten als hij er gewag van maakt.
Zijn boek bevat andere dingen dan deze
ontzettende feiten. Het stelt vragen aan de
Kerk, het richt verwijten aan politici en gees
telijken. Het waarschuwt pacifisten tijdig hun
houding te bepalen. Het geeft gedocumenteer
de militaire opinie om aan te toonen hoezeer
de militaire techniek zich heeft gewijzigd, hoe
b.v. het vliegtuig het onmogelijk maakt voor
Engeland om troepèh op vijandelijk grondge
bied te landen of om levensmiddelen in zijn
havens af te laden. Hij toont aan dat de oude
techniek van verdediging zichzelf heeft over
leefd en valt die militaire kringen aan, die
daarin nog steeds gelooven. „Wat de wereld
.thans noodig heeft is een plan voor verdedi
ging door middel van opbouw, niet van ver
nietiging. De eenige manier waarop dit kan
worden bereikt, is wanneer wij menschen van
allen dag de verdediging uit de handen van
de beroepsmilitairen nemen en ons aaneen-
scharen voor een wereldplan van vredes-
opbouw door uit den weg te ruimen de rede
nen van internationalen wedijver, zooals han
delsbelemmeringen, beperking van natuurlij
ken rijkdom, uitwisseling, winstbejag en kolo
niale aanspraken".
En „Voor wat Engeland betreft, de nieuwe
techniek van verdediging is oorlog tot eiken
prijs te vermijden; een gelijke vernietiging tot
stand te brengen in het land van den aanval
ler kan geen compensatie geven. Dat kan
slechts het einde van de democratie verhaas
ten nooit de democratie verdedigen!"
„Oorlog legt geen geschillen bij; integen
deel het laat meer chaos na, wanneer de
„vrede" is geteekend, dan er ooit was toen de
oorlog werd verklaard. Gebieden die gisteren
van de Centrale Machten werden afgenomen
zijn vandaag de broeinesten voor de oorlogen
van morgen".
„The Men I killed" is geschreven om aan te
toonen dat van een militair standpunt uit het
oorlogsspel is uitgespeeld. Het is geschreven
tevens als een oproep aan pacifisten. Maar het
is ongetwijfeld in de eerste plaats tot stand
gekomen omdat de onmenschelijkheid die de
Generaal F. P. Crozier als plicht wist goed
te praten, op het geweten van den mensch
Crozier is blijven drukken.
Vr. S.
Palestina blijft woelig.
In de heuvels bij Toelkaram is het
tot een gevecht tusschen een
Arabische bende en troepen geko
men. Vier Arabieren werden gedood,
andere gewond. De soldaten schijnen
geen verliezen geleden te hebben.
In een openbaar park te Nabloes is een bij
eenkomst gehouden ten teeken van protest
tegen den aanslag, gepleegd op den burge
meester. Meer dan 3000 personen waren aan
wezig. De tot de gematigde Arabische partij
behoorende redenaars keurden de terroristi
sche methoden af en verbonden zich, met een
beroep op den Koran, plechtig tegen de mis
dadigers op te zullen treden. Na de bijeen
komst verzochten de notabelen van Toelka
ram den autoriteiten wapenen te mogen dra
gen voor hun persoonlijke veiligheid.
16 verschillende soorten
KERSTFICUREN
4 voor10 ct.
10 voor10 ct.
kV •Toli'lZf
\Ja#i 't winketen moe,
Haac de (uncheootn toe
Met
gebaleijieerde
plak
voor middelmatige I
en slanke figuren, r
Houdt prachtig in. I
Art. 45181 van zalm-
kleurige stevige I
satinstof. Opzij I
gehaakt, veter in 2
den rug 4.25
Art. 205 busteh. van I
satin met kant. I
versterkte buste, i
f 1A0
VLTSOj. J 7 -
AMSTEkDAM.HAftftLEH.IJTRECHT BREDA N'jMECEN.TlUiijRC.'
is de helderheid en de
afwerking van
indien deze behandeld
is door de
Stoomwassch erij
„FEMINA"
Regentesselaan 40, Hrl.
Tel.13466. Na 5.30 16262
VOOR STOFZUIGER, HAARD OF RADIO
STOFZUIGERS 45 verschillende Merken
H A A R D E N INVENTA
RADIO ERRES EN PHILIPS
GEDEMPTE OUDE GRACHT 52
HAARLEM - TELEFOON 12762
VERHUUR en REPARATIE
van alle merken Stofzuigers
KATTETONGEN
NOUGATHOPJES
PRALINES
MOCCA BONEN
VANILLE VIOLEN
VLOEIBARE MOCCA
OVOLETTES
CHOCOLADE
TRUFFELS
VIOLEN MELK
GELUKSBLAAD3ES
CONTENTA BONBONS
DESSERTBLOKJES
COGNAC BONBONS
MOCCA KATTE
TONGEN
NOUGAT BATONS
CREME CARAQUE.
Heer
Mevr.
Mejuffr.
Prijs: ingenaaid 8.90,
gebonden f 4.90.
Verkrijgbaar bij den Boekhandel
en de N. V. „De Residentiebode",
's-Gravenhage.
Een overweldigend succes!
„Het is een van de beste boeken, welke in de laatste jaren op dit gebied verschenen zjjn", zegt
„Het Vaderland' terwijl „De Maasbode" het roemt als een vrucht van een levenslange studie,
overweging, medische en persoonlijke experlmenteele ervaring.
„Boekenschouw" vindt dit magistrale werk „Hèt boek voor gehuwden en zij, die gaan trouwen".
„De Nieuwe Tilburgsche Courant" een boek, waarvan een gezegende invloed zal uitgaan.
„De Nieuwe Venlosche Courant": „Een boek, dat nationaal en internationaal bekroond moest wordenI"
„Het Algemeen Handelsblad" zegt: „Wie zich dit boek aanschaft, zal dat kunnen doen op aanbe
veling van Professor Carp, die het roemt als helder geschreven, rijk van inhoud, geestig-satyrlsch en
openhartig, in et bespreken van de grootste levensvragen, werk van een sociaal en nobel voelend
mensch en arts."
„De Nieuwe Botterdamsclie Courant" schrijft: Het boek van den enthousiasten en ervaren medicus
noopt tot veel overweging en bezinning. De toon is warm en nobel.
„JA, IK WIL!" is dan ook aldus Dr. Hermans de daad van een man, van een kerel, die met
zijn verweerden kop en met beide beenen in het volle, werkelijke leven dorst te staan en die dit, zijn
levenswerk, niet geschreven heeft met een of andere vulpeninkt, maar met zijn levenssap. En b(j het
in onze dagen snel klimmend get(j van zielenood en huwelijksleed kwam dit boek dan ook te
rechter tijd!
MET INGANG VAN HEDEN IS HET
TELEFOONNUMMER VAN ONS
T I f inni Makelaar en Taxateur voor
I8I8I. II/UI het Arrondissement Haarlem.
Verfijnde toast, in han
dige pakjes van 15 ct.
Ook in groote biscuit-
blikken van f. 1.50.
Presenteer ze aan de
koffietafel, aan het des
sert of op Uw avondjes
met kaas, paté, een
schijfje ei en ansjovis,
bij bouillon, enz.
lm
WU HANDHAVEN
KWALITEIT
Levensgeluk in Huwelijk en Liefde
GROOTE HOUTSTRAAT 10
