Haarlem's Dagblad
FRANKEN
BAKT
SIVHT's
Maurice Ravel f
Boekomslagdoek.
Maurice Ravel overleden.
Weet wat U eet!
op Oudejaarsavond.
55e Jaargang No. 16723
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en AJgem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie- 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon-' en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEBEBOOM
Dinsdag 28 December 1937
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnemeutstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De Fransche componist Maurice Ravel is
gestorven, bijna 63 jaar oud. Sinds jaren was
zijn gezondheid geschokt; de berichten na
een operatie, verleden week in een Parijsche
kliniek ondergaan, deden het naderend einde
al vermoeden.
Ravel was een groot musicus en een dei-
voornaamste representanten van fijnen Fran-
schen geest in de gemechaniseerde, luidruch
tige twintigste eeuw. Wie geneigd zou zijn te
meenen dat die distinctie en verfijning tot
het verleden behoorden werd door het oeuvre
en door de persoonlijkheid van Fransehen als
Ravel zich van zijn dwaling bewust. Musici
kennen veelal de hoogste waarde toe aan zijn
„vooroorlogsche" composities: aan klavier-
stukken als Ma mère 1' Oye, (Moeder de Gans)
Pavane pour une infante défunte, Jeux
d'eaux, Sonatine, aan den éenacter 1' Heure
Espagnole, aan orkestwerken als de Rhap-
sodie Espagndle, Daphnis et Chloë. Men moet
zich wel 'kunnen indenken dat het brute ge
weld, de woeste vernietigingsdrang van den
oorlog een uitwerking op een zoo fijn-afge
stemde natuur hadden en een bittere desillu
sie voor een kunstenaar als Ravel beteeken-
den. Hetgeen niet zeggen wil, dat zijn werk
na den oorlog van geringe beteekenis geacht
wordt.
Velen met mij, ook in Haarlem, zullen zich
zijn pianoconcert voor de linkerhand herinne
ren, geschreven vóór den van een hand beroof
den pianist Hans Wittgenstein. Het is vandaag
een bijzonder ontroerende herinnering. Zij
zullen zich ook Ravel zelf herinneren, in onze
Concertzaal optredend als pianist en ook als
dirigenteen tengere figuur, een stille,
- hoffelijke kleine man met fijnbesneden gelaat,
die denken deed aan een oud Franseh mar
kies je, wonderlijk genoeg uit een vorige eeuw
teruggekeerd om de muziek van een nieuwen
tijd te schrijven en toegejuicht te worden en
wat vreemd, wat gereserveerd schoon zoo
vriendelijk, wat ontsteld te staan te midden
van het geweld van deze rauwe, lawaaiige
eeuw.
Hij was een Bask, geboren in het dépar-
tement. des Basses Pyrénées en daarom hevi
ger van temperament Jan een Claude De
bussy, zijn tijdgenoot, met wiens muziek men
zoo vaak verwantschap in zijn werk heeft
gezocht, vooral omdat beiden de Fransche
klaviermuziek van de zeventiende en de acht
tiende eeuw aanhingen. Maar hij was zeer
oorspronkelijk in zijn werk, in zijn vele
prachtige melodische vondsten en dat hevi
ger temperament kwam later tot wel zeer
sprekende uiting in orkestwerken als La
VaLse en Bolero.
Wie die beide kent en" ieder waar mu
ziekminnaar kent ze zal zijn werk na den
oorlog onbelangrijk kunnen vinden? Over hun
beteekenis temidden der werken van de groote
meesters der muziek zal eerst de toekomst een
volledig uitsluitsel kunnen geven maar zeker
is het dat zij'onzen tijd diep hebben getrof
fen, dat de in steeds heviger kracht aanzwel
lende orkestratie van Boléro, met zijn obse-
deerende melodie, de Mensehheid-na-den-
oorlog zelfs diep heeft geschokt.
Het scheen alsof de kleine markies uit de
achttiende eeuw, wiens geest teruggekeerd
was in Ravel, plotseling de ontzetting en de
obsessie was gaan weergeven waarvan deze
tijd hem vervuldeen ik herinner mij men-
schen, bij die eerste auditie in onze concert
zaal, die ontsteld, in de war waren, dat mu
ziek hen zoo aangrijpen konzóó als zij
dat nooit tevoren beleefd hadden.
Het was als hield hij de wereld haar spie
gelbeeld voor. Veel meer was het zeker, veel
dieper en ingrijpender dan het „brillante
vuurwerk", dat sommigen er later in hebben
willen zien. Let wel:later.
Velen zullen ontroerd zijn bij het vernemen
van den dood van Maurice Ravel. Hij heeft
veel geleden. Hij heeft veel schoons gewrocht
en ook erkenning daarvan mogen ervaren. Hij
heeft een schat van voorname muziek aan de
wereld nagelaten.
R. P.
Opgebracht op verzoek van
rechtsclie Spaansche
oorlogsschepen.
Franseh schip door Franschen torpedojager
naar Port Vendres gevoerd.
Te Port Vendres (Frankrijk) is het vracht
schip „Yolande" aangekomen, geëscorteerd
door een Franschen torpedojager. De douane
heeft het schip vergezeld. Vandaag zullen de
autoriteiten een onderzoek instellen naar de
goederen, die zich aan boord van het schip
bevonden. Het vrachtschip was op weg van
Marseille naar Barcelona, toen het werd
aangehouden..
Deze aanhouding geschiedde gisterochtend
ter hoogte van de Spaansche havenplaats
Tossa door twee rechtsche kruisers, die te
genover den commandant van een Franschen
torpedojager, die door de „Yolande" te hulp
was geroepen, verklaarden, dat zij vermoedden
dat zich aan booixï van de vrachtboot wapenen
bevonden. De torpedojager heeft daarop de
„Yolande" door een schip van de Fransche
kustwacht naar Port Vendres doen escortee-
ren, waar de lading zal worden gecontroleerd.
BOLIVIAANSCHE POLITIE SLAAGS MET
BANDIETEN.
LAPAZ, 28 Dec. (Havas). Te Cochabamba
is de politie slaags geraakt met een bende
bandieten, waarbij acht bandieten en twee
politiemannen zijn gedood.
Ter gelegenheid van het Kerstfeest heeft een delegatie van Roemeensche pad
vinders, onder aanvoering van kroonprins Michael, haar Kerst- en Nieuwjaars-
wenschen aan koning Carol aangeboden.
(Het nieuwste Parijsche mode-
snufje is een damessjaal, waarop
omslagen van in de mode zijnde
hoeken zijn afgebeeld.)
De mode is wel vindingrijk,
Dat valt niet te ontkennen,
Maar zij stelt nu weer iets te kijk,
Waaraan een mensch moet wennen.
Als altijd naar iets nieuws op zoek,
Wist zij nu te bedenken,
De vrouw een boekenomslagdoek
Als halssieraad te schenken.
Ik noem dit nu een halssieraad,
Om in den toon te blijven.
Hoewel ik het als halsmisdaad
Bij voorkeur zou omschrijven.
Men maakt natuurlijk voor het boek,
Door de modieuse dame
Beter dan huis-aan-huis bezoek
Een nek-aan-nek reclame
Maarboekomslag "en doekomslag
Zijn toch verscheiden zaken,
En. als ik zoo eens zeggen mag,
Met zeer verscheiden taken.
Gebruik j' een boekomslag nu als
Een damesomslagdoekje,
Dan breng je 't arme boek om hals
En gaat buiten je boekje.
Enfin, ook dit duurt vast niet lang,
Dan gaat men weer aan 't zoeken,
Het boekomslag blijft slechts in zwang
Om kort succes te boeken.
P. GASUS.
EXAMENOPLF.IDING HUG AS, ELGERSMA,
POTGIESER, Secretariaat Haarlem, bericht
dat de heer POTGIESER morgenavond
Woensdag van 7.30 tot 9 uur in haar les-
gebouw Frans Halsplein 9, Haarlem, EEN
SPREEKUUR HOUDT tot het geven van in
lichtingen en het INSCHRIJVEN VAN LEER
LINGEN zie ook de annonce in ons blad van
Donderdag 23 December.
(Adv. Ingez. Med.)
Kerstinzameliiig voor de Stille
Armen.
Per giro nagekomen giften.
Laatkomer f 1; J. R. de C. f 2. In de verant
woording in ons nummer 'van 8 December
staat ten name van mej. P. S. W. Z. f 10, dit
moet echter f 5 zijn. In het geheel zijn bij
ons blad ingekomen 1340 giften tot een be
drag van f 6284.96.
Ten behoeve van het Comité voor de „Stille
Armen" werd bij de Twentsche Bank ge
stort:
R. v. F. f 5.—
Onder motto: Liever boter dan
„geweren" 5.
G. W. f 2.—
Mej. IJ. V. 1-—
Mevr. M. H. D.
T. V. B 15-—
P. B. 1-—
J. J. P. 10.—
Mevr. C. C. P.-T. 5^-
Onder motto: L. L. 50.—
Onder motto: A. C. 10.—
N. N. V. 6.60
J. V. 5.—
Door het Comité ontvangen:
van den heer D. 2.50
van bewoners van „H. P." 2.85
van den heer C. 35;
Door plaatsing van bussen bij diverse scho
len en instellingen f 230,34K-.
STAKING VAN ZEELIEDEN TE ROUAAN.
Zeshonderd zeelieden, die de bemanningen
van 30 schepen vormen, zijn in staking ge
gaan. Zij eischen de annuleering van een
boete van 40 franken, die leden der beman
ning van het vrachtschip Cevennes, die ver
leden week Maandag hebben gestaakt als
boete is opgelegd.
DE TER AARDE BESTELLING VAN
KELLOGG.
De ter aarde bestelling van Frank Kellogg
is Maandag geschied. De staatsman rust thans
aan de zijde van president Wilson in de kathe
draal te Washington.
Vertegenwoordigers der regeering en leden
van het diplomatieke corps hebben de plech
tigheid bijgewoond.
VOOR DEN
OUDEJAARSAVOND:
KERSTKRANS
KERSTBROOD
TULBAND
SAUCIJZEBROODJES
CROQUETTEN
KAASPASTEITJES
RAGOUTBROODJES
HAMBROODJES
PASTEITJES
BERLINERBOLEEN
APPELFLAPPEN
BEIGNETS
APPELBOLLEN
SNEEUWBALLEN
EN NOG OLIEBOLLEN
VELE ANDERE CANO S
LEKKERNIJEN!
(Adv. Ingez. Med.)
Rail de „Panay" gelicht worden';
Britsch lichterseliip naar de plaats van het
incident vertrokken.
Het Britsche lichterschip „Sossie" is, naar
Havas uit Sjanghai meldt, met acht Russi
sche duikers en zeventig Chineesche arbei
ders aan boord vertrokken om een onderzoek
in te stellen naar de mogelijkheid de „Panay"
te lichten. De „Sossie" zal op zijn reis bege
leid worden door de Amerikaansche kanon
neerboot „Oahu", die de „Panay" op de
Jangtse zal vervangen.
Aan boord van de „Oahu" bevinden zich
een aantal ambassade-ambtenaren, die de
Amerikaansche ambassade te Nanking zullen
heropenen, wanneer de omstandigheden dit
toelaten.
PRINS RADZIWILL ONDER CURATEELE.
Uit Warschau, Nadat de familie van den
67-jarigen prins Radziwill, die kortgeleden
het voornemen te kennen heeft gegeven met
een Joodsche vrouw in het huwelijk te tre
den een verzoek had ingediend, den prins on
der curateele te stellen, heeft de rechtbank
thans den vroegeren Poolschen ambassadeur
te Parijs, Sjlapowski tot' voorloopig curator
benoemd. Prins Radziwill, die schatrijk is,
vertoeft op het oogenblik met zijn verloofde
aan de Azuren kust
Componist van
groote begaafdheid.
PARIJS, 28 December (A. N. P.)
Na een langdurige ziekte is de Fran
sche componist Maurice Ravel in den
ouderdop van 62 jaar te Parijs over
leden.
De Fransche componist Maurice Ravel werd
op 7 Maart 1875 te Cibourne in de Basses
Pyrénées geboren.
Hij ontving zijn muzikale opleiding aan
het conservatorium te Parijs, waar Gabriël
Fauré zijn leeraar in de compositieleer was.
Ta 1901 verwierf Ravel de Prix de Rome voor
compositie. Hij is te Parijs blijven wonen,
waar hij zich uitsluitend aan de compositie
wijdde. Bij de uitvoering van zijn eerste com
posities voor piano met name „Pavane pour
une infante défunte" en „Jeux d'eau", in
1902kon men reeds een zekere verwantschap
met Debussy opmerken, met wien hem ook de
liefde voor de oud-Fransche klaviermuziek
der zeventiende en achttiende eeuw verbindt.
Gedurende de volgende jaren was in zijn
werk misschien wel eenige invloed van Fauré,
Chabrier en Erik Satie te bespeuren, doch van
den beginnen af droeg zijn oeuvre een dui
delijk stempel van eigen persoonlijkheid,
welke zich volkomen baanbrak in zijn vol
gende werken: het strijkkwartet in F, de lie
deren met orkestbegeleiding „Shéhérazade"
(beide 1904)de „histoires Naturelles" (1907),
„Introduction en allegro" (sextet voor harp
strijkkwartet, fluit en klarinet) en de „Rhap
sodic espagnole"voor orkest (1907). Voor pia
no schreef hij „Miroir en sonatine" (1905),
„Gaspard de la Nuit" (1909), „Ma mère
d'oye" (1908) en „Valses nobles et sentimen-
tales" (1911). Zijn Baskisch temperament
leeft hij vooral uit in zijn operamuziek
„l'Heure Espagnole (1911). Orkestmuziek als
„La Valse" (1922), en in sommige van zijn
liederen. Zijn composities voor orkest van voor
1914, als de „Rhapsodie Espagnole", „Daph
nis et Chloé" moeten tot zijn geslaagdste
oeuvre worden gerekend.
Tot zijn latere werken behooren sonates
voor viool en klavier (1927) en voor violoncel
en viool (1922), klavierconcert op Baskische
thema's „Franciscus van Assisi (Oratorium).
In 1929 schreef hij een pianoconcert voor
Marguérite Long en ongeveer te zelfder tijd
een pianoconcert voor de linkerhand voor den
éénarmigen pianist Paul Wittgenstein.
Een van zijn populairste werken werd de
bekende „Bolero", als ballet geschreven en te
Parijs opgevoerd, bij ons herhaaldelijk door
het Concertgebouw Orkest ten gehoore ge
bracht.
Tot zijn laatste wer
ken behooren ook nog
3 liederen .Don Qui-
chotte a Dulcinée", te
Amsterdam eenmaal
met pianobegeleiding
gezongen door Hans
Gruys, welke liede
ren op 9 Januari a.s.
in het Concertgebouw
met orkestbegeleiding
zullen worden uitge
voerd door Charles
Panzera.
Op 7 April 1932 di
rigeerde Ravel voor
het laatst in het Con
certgebouw te Am
sterdam, o.a. het
Pianoconcert dat
werd uitgevoerd door
de Bolero. In 1933
werd hij reeds door de ziekte aangetast, waar
van hij nooit meer is hersteld. Een ballet
„Morgiane", waaraan hij werkte, is waar
schijnlijk nooit voltooid.
Gedurende 14 dagen nam zijn gezondheids
toestand zoodanig af, dat hij in een ziekenhuis
moest worden opgenomen. In het rustige zie
kenhuis in de Rue Boileau te Parijs heeft hij
deze laatste veertien dagen doorgebracht en
bijna zonder doodstrijd is hij overleden.
Aan het sterfbed bevonden zich de broer en
enkele vrienden van den componist, alsmede
de geneesheer.
RAVEL.
Marguerite Long
FRANCO BEGENADIGT TER DOOD
VEROORDEELDEN.
SALAMANCA, 28 Dec. (D.N.B.) ter gele
genheid van het Kerstfeest heeft generaal
Franco 25 ter dood veroordeelden begenadigd.
Onder de begenadigden bevinden zich een
Russische vrouw, een Pool en drie Fransch-
Marokkanen.
Het woord is aan
P. C. Brederode:
De vervullingen in het
leven zijn aanmoedigingen,
de ontberingen voeren vaak
tot grootheid.
Doove door vrachtauto
meegesleurd.
In ernstigen toestand opgenomen.
SA3SENHEIM, 28 December. Vanmor
gen omstreeks 8 uur werd de 50-jarige Waas
dorp uit Sassenheim nabij de Klinkenberger-
brug doordat hij tengevolge van zijn doof
heid de signalen niet hoorde, aangereden door
een zwaren vrachtwagen met steenen gela
den, komende uit de richting Haarlem, en on
geveer 25 meter medegesleurd. Na voorloo
pig in het St.-Bernardusgesticht te Sassen
heim verbonden te zijn, is hij in bedenke-
lijken toestand op advies van dokter Hueber
uit Sassenheim per ziekenauto naar het St.-
Elisabetsgesticht te Leiden vervoerd. De ver
wondingen zijn zeer ernstig.
Japansehe troepen bij Macao
geland.
Onder zwaar artillerievuur.
MACAO, 28 Decembey (Reuter-A. N. P.)
Na een hevig artillerievuur zijn tweehon
derd Japansehe mariniers aan land gegaan op
Wonghameiland, ten zuidwesten van Macao.
De mariniers werden in booten door motor
barkassen naar land gesleept. De Japansehe
vlootmacht bestond uit een kruiser, twee
torpedojagers en een transportschip.
Nederland en Abessynië.
Italiaansche waardeering voor het initiatief
van minister Patijn.
ROME, 27 Dec. (A.NP.) De diplomatieke
redacteur van het agentschap Stefani acht
het belang der verklaringen van den Neder-
landschen minister van buitenlandsche zaken,
mr. J. A. N. Patijn, binnen het kader der
Europeesche betrekkingen, zeer groot. Tal van
staten hebben reeds de Italiaansche verove
ring erkend. Andere, zooals Nederland, hebben
hun neiging tot definitieve erkenning betoond.
Het is dus allerminst waar, dat de Westerscne
mogendheden van deze erkenning worden
weerhouden door de houding der kleine sta
ten. aldus de schrijver. De houding der Wes-
tersche mogendheden daarentegen heeft
zekere kleine mogendheden er van weerhouden
tot een erkenning over te gaan. De Nederland-
sche verklaringen hebben openlijk de nood
zakelijkheid van de erkenning der verovering
van Abessynië door Italië uitgesproken om de
betrekkingen met Italië te verbeteren.
Een geweldige brand heeft naar men in ons blad heeft kunnen lezen, het theater
„Vox" in Boekarest in de asch gelegd. Het enorme gebouw stortte gedeeltelijk in.
CROQUETTEN
PASTEITJES
RAGOUTBROODJES
SAUCIJZEBROODJES
UITSLUITEND MET
ROOMBOTER BEREID
LUXE-BAKKERIJEN
TELEFOON 10876
13714-11643-12193
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 12 PAGINA'S
pag.
Maurice Ravel is overleden. l
Een zigeuner-muzikant wordt van twee
moorden verdacht. 3
De Justitie heeft bij een Amsterdamschc
bank een inval gedaan. 3
Minister de Wilde over onze financieele
vooruitzichten. 3
De Japanners hebben de hoofdstad van
Sjantoeng, Tsinan, bezet. 4
In Midden Amerika hebben ernstige aard
bevingen plaats gehad. 4
Er is weer een arrestatie verricht in ver
band met den roofmoord te Vlissingen. 6
ARTIKELENENZ.
R. P.: Maurice Ravel, f 1
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De bcdrijfstclling
Haarlem 1936. 3
Berlijnsclie correspondentie: Een koloniale
school in het Derde Rijk. 4
H. D. Vertelling: Het geheimzinnige oudje. 6
Prof. dr. A. G. van Hamel: IJsland's eco
nomisch leven. 7
G. Voet: Verdwenen buitenplaatsen in de
gemeente Velsen. 7
K. de Jong: Weihnachtsoratorium 9
J. B. Schuil: Jan Musch in „Job heeft ire-
duld", 9
Damrubriek 9
Het Kruger-Wildpark.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 10
