TOESTAND ONGUNSTIGER DAN EEN JAAR GELEDEN. Interpellatie-verzoek Vorrink toegestaan. JULIUS BARMAT UITGELEVERD. DE BRAND IN DE GIERSTRAAT Op Oudejaarsavond. V R IJ D A G 31 DECEMBER 1937 HAARLEM'S DAGBLAD Vooruitzichten voor 1938 niet al te opwekkend. Onze zelfstandigheids- politiek rust weer op steviger grondslag. EERSTE KAMER. Dr. Colijn geeft zijn oordeel over het volgend jaar. fyr inister-president dr. H. Colijn heeft in j-v-"- een onderhoud met den vertegenwoor diger van het Fransche dagblad „Agence Economique et Financière" te 's Gravenhage zijn indrukken weergegeven -ten aanzien van de belangrijkste problemen in verband met de vooruitzichten voor 1938 op politiek economische gebied in Nederland, Neder- landsch-Indië en de wereld. Ten aanzien van de internationale economische positie merkt minister Colijn op, dat deze in vergelijking met die van einde 1936, was achter uitgegaan. Nadat de nog overgebleven goudlanden gedwongen waren den gouden Standaard los te laten, was er hoe men ook verder over die wijzi ging moge denken, mede in verband niet een verlevendiging der wereld conjunctuur, eenige reden om aan te nemen, dat op eenigszins ruime schaal zou worden overgegaan tot opheffing van handelsbelemmeringen. Dit was zelfs in uitzicht gesteld. Die verwach ting is niet vervuld in den tijd, dat de gunstige wereldconjunctuur zich bleef voortzetten (tot den zomer 1937) en zal dus ook wel niet vervuld worden nu de stijging in de conjunc tuur tot staan kwam en zelfs in som mige opzichten het omgekeerde viel te zien. De hoop op een algemeene verbetering der conjunctuur is ver zwakt en die op vermindering van handelsbelemmeringen is verdwenen. Daarom acht de minister over het algemeen den toestand thans ongun stiger dan een jaar geléden. Antwoordend op de vraag of de handelsbe lemmeringen in de wereld binnen afzienbaren tijd zouden kunnen worden verlicht of opge heven, verklaarde dr. Colijn: „inderdaad. Alle oud eobstakels zijn gebleven en enkele nieuwe zijn er bij gekomen. Het streven naar natio nale zelfvoorziening neemt hier en daar op beslissende wijze toe en dit kan geen ander- gevolg hebben dan dat het wereldgoederen- verkeer nog meer zal worden afgesnoerd en de verarming der volkeren toeneemt. Wat betreft de internationale politieke toestand verklaar de de heer Colijn, dat het voor een staatsman die tot één der kleinere landen behoort, voor zichtig is om zich maar niet al te veel uit te spreken over de groote politiek. Ook al om dat men slechts zeer ten deele ingelicht is over wat in de raadkamers der groote mogend heden behandeld wordt en men zich dus be perken moet tot wat men „gemeenplaatsen" pleegt te noemen". „Alweer vergelijkend met den toestand van een jaar terug, is er verslechtering te con- stateeren. De oude moeilijkheden zijn er alle nog. Geen een van beteekenis is opgeruimd. In Spanje houdt de burgertwist aan en de non-interventie doet hara naam eer eaan. Er wordt tot nog toe in geen enkel opzicht ge- intervenieerd. Het Abessynische geval staat nog altijd op de dagorde. De vraag van Duitschland naar Koloniën wordt nog even luid, zoo niet luider gehoord dan een jaar geleden". Overlijdensbericht der collectieve veiligheid „En zoo is er meer. Maar naast de oude kwalen, die den patiënt kwellen, jn er nog nieuwe en bijzonder pijn- lijke bijgekomen. Pijnlijk vooral om dat de Oost-Aziatische gebeurtenis sen en het uittreden van Italië uit den Volkenbond wel als het overlij densbericht van de collectieve veilig heid mogen worden beschouwd". Ten aanzien van de beteekenis en de gevol gen van de beslissing van Italië op 11 Decem ber 1.1., vooral wat betreft de Volkenbond, wees de minister er in zijn exposé op, dat de collectieve veiligheid begraven was. „Al was de laatste jaren de hoop, dat de idee der col lectieve veiligheid gered kon worden al sterk verzwakt, nu naast Duitschland en Japan ook Italië den bond den rug toekeerde, moet men de hoop geheel laten varen. Behalve Rusland zijn er nu nog maar twee groote mogendheden lid van den bond. Behalve Amerika zijn er drie buiten den bond. Indien er al menschen ge bleven zijn. die, onder deze verhoudingen, nog geloof hechten aan collectieve veiligheid, dan zal het aantal verdwijnend klein zijn. Ik be hoor er in elk geval niet toe. Zoolang Italië nog lid van den bond was kon men nog een zwakke hoop koesteren, dat het been nog wel eens in het lid zou komen, maar nu Italië uit de te Genève aangenomen hou ding deze consequentie heeft getrok ken, mag men hierop m.i. niet meer rekenen." „Men ziet de aanhangers van bepaalde staatkundige ideologieën steeds dichter elkaar naderen en wat nog meer zegt, in zoodanige positie komen, dat zij door hunne verspreide ligging in twee werelddeelen, een merkwaardig overhèerschende positie innemen. Dit is één kant van de zaak. De andere kant is, dat nu wel duidelijk gebleken is. dat een Volkenbond, die rust oio den in 1919 gelegden grondslag, geen levensvatbaarheid heeft. Dat te weten is intusschen misschien een voordeel, omdat daardoor de weg naar een beteren toestand kan worden geëffend." Steek uw hand niet in een wespennest. Daarna werd aangeroerd het probleem van 'een eventueele herverdeeling van mandaats- of koloniale gebieden en het grondstoffen- vraagstuk. Hieromtrent beperkte minister Colijn zich tot de volgende opmerkingen „Men moet zijn hand nimmer in een wespen nest steken en dus moet een Nederlandsch minister-president zich niet mengen in din gen, die hem niet aan gaan. Nederland heeft niets verworven van wat vroeger aan Duitsch land behoorde en dus staan wii buiten het probleem van de teruggave der Duitsche kolo niën. De oplossing is moeilijk genoeg en daar om doen outsiders maar beter zich er heele- maal niet over uit te laten." Wat betreft de politieke positie van Neder land, wees de minister er op, dat deze altijd dezelfde geweest is. Volkomen vrij van alle banden met wie ook: geneigd om in vrede te leven met ieder, die ons met rust laat. Dat weet men in het buitenland sinds vele jaren en men waardeert dit standpunt. Het eenige zwakke punt in onze positie was wellicht, dat tot voor kort onze hulpmiddelen onvoldoende waren om zekerheid te verschaffen, dat onze zelfstandigheidspolitiek onder moeilijke om standigheden ook feitelijk kon worden vol gehouden. Na hetgeen intusschen in 1936 en 1937 reeds geschied is op het stuk der mi litaire voorzieningen en nu de minister van de fensie erin geslaagd is voor de vóór de jongste verkiezingen gelegde grondslagen voor verdere versterking der weermacht een belangrijke meerderheid in de Tweede Kamer te vinden (aan de goedkeuring der Eerste Kamer be hoeft niet getwijfeld te worden), nu rust zelfstandigheidspolitiek van Nederland op een stevigen grondslag, omdat we de middelen zullen bezitten deze zoo noodig kracht bij te zetten." In 1938 neergang? „Op economisch gebied valt over den toestand van Nederland niets nieuws te zeggen. Invoer en uitvoer zijn beide belangrijk toegenomen, al hebben we het peil van 1929 nog lang niet bereikt. Let men hierop alleen, dan is de toestand in December 1937 beter dan in December 1936. Waagt men zich eind 1937 aan bespiegelin gen voor de toekomst, dan heb ik evenwel het gevoel, dat wij blij mogen zijn indien de lijn in 1938 van nu aan horizontaal blijft loopen. Maar men moet er aan denken, dat een mi nister geen proletischë gaven bezit en er eiken dag dingen gebeuren, die zelfs wèl gefundeerde verwachtingen over hoop werpen". To' besluit roerde dr. Colijn nog even den economischen en politieken toestand van Nederlandsch-Indië aan, opmerkend, dat de economische situatie in Indië zeer sterk is verbeterd, al ziet het er momenteel lang zoo rooskleurig niet meer uit als enkele maanden geleden. Gelukkig zijn er in de afgeloopen jaren en kele internationale regelingen voor sommige belangrijke stapelproducten tot stand geko men (tin, thee, rubber, suiker)die een terug val tot onremuneratieve prijzen zullen voor komen. Dit zal in vele streken ook een on- gunstigen terugslag op de bevolking voorko men. De toestand is thans niet onbevredi gend, al zullen de jaren van hoogconjunctuur als wij na den oorlog nu en dan hadden, naar de meening van den minister niet terugkee- ren. „In politiek opzicht is er niets bijzonders op te merken. De laatste tien a elf jaar was het in Indië volkomen rustig en nu de eco nomische toestanden verbeterd zijn is er geen enkele aanleiding iets anders dan orde en rust te verwachten." Mazelenepidemie te Zeist. Schooljeugd krijgt langer vacantie. In verband met het veelvuldig voorkomen van mazelen, welke ziekte reeds voor de Kerstvacantie in tal van gezinnen voorkwam, besloten B. en W. van Zeist op advies der ge meente geneesheeren en in overleg met den inspecteur van het lager onderwijs en den inspecteur van de volksgezondheid, tot ver lenging. der Kerstvacantie tot totaal zestien dagen, zoodat de jeugd der o.l. scholen na Nieuwjaar nog de geheele week vrijaf heeft. De „Wielewaal'' lieeft motorpeeh. Op het vliegveld te Athene. „Jan van Gent" vliegt nu naar Indië. Het K.L.M. Indië-vliegtuig „Wielewaal", dat Dinsdag j.l. van Schiphol naar Batavia is vertrokken, heeft de reis wegens een ernstige storing aan een der motoren moeten onder breken in Athene. In verband hiermede startte gistermiddag van Schiphol, met bestemming Athene, de Douglas DC II „Jan van Gent", met aan boord een nieuwen motor. Nader vernemen wij nog, dat de motor storing zich openbaarde op het vliegveld te Athene. Bij den start weigerde n.l. een dei- motoren en een onderzoek wees uit, dat het mankement niet ter plaatse te verhelpen zou zijn. Daarom is Donderdagmiddag als extra toestel de „Jan van Gent" op de Indië-route ingelegd. Bestuurd door den gezagvoerder Van Balkom is dit toestel naar Athene vertrokken met een nieuwen motor voor de „Wielewaal" aan boord. De bemanning van de „Wielewaal" alsmede de passagiers zullen de reis naar Batavia met de ,.Jan van Gent" voortzetten terwijl ook vracht en post zullen worden overgeladen in dit toestel. De „Wielewaal" blijft in Athene, totdat de nieuwe motor in het vliegtuig gemonteerd zal zijn, daarna zal het met Van Balkom als eer ste, Van Ulsen als tweede piloot, Suttorp als telegrafist en Verhoef als mecanicien naar Schiphol terugkeeren. Oudejaarsspeech. Den dag voor „oudejaar" vertoefden we nog een wijle de lezer ziet, we zijrr- bepaald onder den indruk der tale des heeren Presi denten geraakt in de Eerste Kamer. Een aantal wetsontwerpen ging debatloos onder den hamer door. Maar het wetsontwerp, dat de indirecte vaccinatieplicht opnieuw stopzet, nu voor den duur van twee jaar-, maakte nog een paar senatoriale tongen los. Prof. Mr. Kranenburg (v.d.) verklaarde zich ronduit tegen, wat ook in de Notulen is vastgelegd. Hij acht voortduren van den hui- digen toestand te gevaarlijk en wilde niet langer wachte op een nader onderzoek. Zoover ging de heer de Zeeuw (s.d.) niet. Deze was bereid nog één keer met een voorstel als nu ter tafel lag, mee te gaan, maar dan ook bepaald voor het laatst. Mr. v. Asch v. Wijk (aj.) onderschreef ten volle de stelling, dat men op den duur zoo niet kan voortgaan. Intusschen vond hij het best, dat de Regeering zich door een deskun dige commissie wil laten voorlichten en dan een definitieve beslissing wenscht te nemen. Met een beroep op een, ook volgens hem, in drukwekkend betoog een vorige keer door Mr. Rink gehouden, stelde Minister Romme vast. dat het inderdaad zaak is om in deze geheele aangelegenheid tot een oplossing te komen. Overigens gaf de Minister ook hier, evenals onlangs in de Tweede Kamer, te kennen, dat de Regeering liefst zoo vroeg mogelijk en al leen uiterlijk voor eind 1939 een definitief voorstel zal indienen. Het eenige belangrijke van de korte bijeen komst was het zonder eenige gedachtenwisse- ling en ook z.h.st. aangenomen besluit om den heer Vorrink (s.d.) toe te staan Minister Patijn aan den tand te voelen over de onder handelingen door de Nederlandsche Regeering met de Regeeringen der Oslo-staten op touw gezet i.z. de erkenning van den Koning van Italië als Keizer van Ethiopië. Vermoedelijk zal deze interpellatie op 11 Januari a.s. plaats hebben. Voorzitter de Vos v. Steen wij k leidde het oude jaar uit en deed dit met Vondel. Zal hy in 1938, indien v. Schendel dan Nobelprijs winnaar mocht zijn eens trachten van dezen modernen litterator een passend citaat op te diepen, of geeft het in de oogen van dezen voorzitter geen pas bij plechtige gelegenheden tale te bezigen van jongeren datum dan de zeventiende eeuw? E. v. R. VERKEERSONGELUKKEN. Donderdagmorgen zeven uur had op de krui sing Jansweg-Nieuwe Gracht een aanrijding plaats tusschen een vrachtauto en een zes- wielige truck met oplegger, bestuurd door een chauffeur uit Hillegam, die geen voorrang aan het verkeer van rechts verleende. Tegen hem werd proces-verbaal opgemaakt. De vierwie lige vrachtauto werd zóó ernstig beschadigd, dat die moest worden weggesleept. Persoonlij ke ongelukken hadden niet plaats. Gistermorgen over de grens gezet. Naar wij vernemen heeft de Neder landsche regeering op verzoek der Bel gische regeering tot uitlevering van Julius Barmat, toegestaan. Barmat is Donderdag van het Huis van Bewaring te Amsterdam uit door de rijkspolitie per auto naar de Neder- landsch-Belgische grens nabij Wuest- Wezel gebracht, waar hij door inspec teurs van de Belgische gerechtelijke politie is overgenomen ter verdere overbrenging naar Brussel. Barmat is in de gevangenis te Brussel op gesloten en ter beschikking gesteld van den rechter van instructie van het parket aldaar, dat belast is met de zaak der mijnonderneming; Flora. Ritsema wenscht U een gezellig Oudejaar en een gelukkig 1938 toe En vergeet niet voor uw gasten huiswaarts keeren, Hen ons „Kleintje Speciaalte presenteeren! idapon««rcJ H»nd«l»m«rK „KLEINTJE SPECIAALDe Fijne Dessert Koffie met TURKSCH AROMA 65 cent per half pond II WEET HET ADRES: GROOTE HOUTSTRAAT 159, TEL. 10156 (Adv. Ingez. Med.) Loterij ten bate van „Haarlem's Bloei". De Loterij-commissie van Haarlem's Bloei schrijft ons: Ten bate van de Stichting „Haailem Bloei" wordt een groote loterij georganiseerd waarvoor de lotenverkoop binnen eenige dagen zal aanvangen. Voor de begunstigers van „Haarlem s Bloei zijn 2090 van de in totaal 10.000 loten (nor male prijs f 0.60 per lot) gereserveerd voor den halven prijs, dus 30 ct. per lot. Iedere be gunstiger van „Haralem's Bloei" kan, zoolang de voorraad strekt, aanspraak maken op één lot tegen gehalveerden prijs voor iederen gul den, welke zijn bijdrage beloopt. Als hoofdprijs dezer loterij wordt beschik baar gesteld een 4 persoons Ford Junior 1938. Verdere prijzen Philips Radiotoestel „Sym- phonie", vrije reis voor twee personen naar Parijs, met geheel verzorgd verblijf aldaar, gedurende 5 dagen, georganiseerd door de K.L.M.Nederl. eisvereeniging en Reisbureau Lindeman: vrije reis voor één persoon naar Lugano met een week verblijf aldaar geheel te regelen door het Zwitsersch Hotelplan stofzuiger, gasoven of waschmachine, naar keuze en verder een groot aantal andere waardevolle prijzen van allerlei aard. Moge iedere begunstiger van „Haarlem's Bloei" deze gelegenheid benutten door aan koop van één of meer dezer loten zich zelf de kans te verschaffen op het winnen van een der vele fraaie prijzen en aegelijkertijd het werk der stichting te steunen. PAST OP ÜW RIJKSDAALDERS! In de afgeloopen week deed de houder van een benzinedepöt bij de politie aangifte, dat hem bij den verkoop van benzine tot twee maal toe een Belgisch vijffrancstuk voor een rijksdaalder in de hand was gestopt. Diezelfde onaangename ervaring deed Donderdag ook een winkelbediende in de Groote Houtstraat op. Men zij dus gewaarschuwd! Pompelmoes" voor de begunsti gers van „Haarlem's Bloei". Het dagelijksch bestuur der Stichting „Haar lem's Bloei" deelt ons rpede dat Donderdag 6 Januari in den Stadsschouwburg een voor stelling gegeven zal worden van „Pompelmoes" voor begunstigers van de stichting, De prijzen zijn zeer laag gehouden. De opvoering geschiedt door het gezelschap van het Nieuwe Schouwtooneel onder leidinj van Frits Bouwmeester, Tilly Lus, Jules Ver- straete. Mien van Kerckhoven-Kling, Richard Flink, Annie van Duyn e.a. verleenen hun me dewerking. GESMOKKELDE EFFECTEN GESTOLEN. AMSTERDAM, 30 December. Het ge rechtshof bevestigde vandaag het vonnis dei- rechtbank, waarbij een Duitscher wegens ver duistering was veroordeeld tot een jaar ge vangenisstraf met aftrek van voorarrest. Hij had zich, in samenwerking met de vrouw, waarmede hij samenleefde, meester gemaakt van een bedrag van ruim f 40.000 aan effec ten, die uit Duitschland naar Nederland waren gesmokkeld in de zitting van een canapé en welke waarde papieren toebehoorden aan een uitgewekene. De vrouw was door de rechtbank tot zes maanden met aftrek van voorarrest veroor deeld, zij berustte echter in het vonnis. De mannen van de brandweer trachtten zoo veel mogelijk kinderwagens en wiegen uit het brandende perceel in veiligheid te brengen. (Adv. Ingez. Med.) Nieuwjaarsochtend gaan wy allen, Bur gers van goeden wil. goed beginnen. In een teedere stemming, die den grauwen dag maakt tot een van zon en helderheid, die er een glans aan geeft van klare door zichtigheid, van lentegeur der goedheid, van zomerhemelsche lichtheid, van zoete sereni teit en roerlooze rust in de ongereptheid van een nieuw leven. Morgen zeggen wij allen tot ons aller hart: „van nu af aanen „met dezen morgen te beginnenen dan volgt van iederen mensch en elk geweten het zoetst geheim, gewikkeld in de heerlijkste braafheid. Gisteren wisten wij allen dat morgen de wereld nieuw en goed en glanzend van vrede zal zijn: de man in zijn huis, de vrouw in haar gezin, de leiders, de koningen en de presidenten in hun staten, uw zoon op school, en gij en ik in het leven van u en mij, dat een voorbeeldig leven zijn zal. De leeuw maakt zich op om zich te vlijen naast het lam; gij wenscht uw buurman met een glimlach en een handdruk zoo warm en zoo nobel, een goed jaar, vervuld van zegen voor hem en allen die hem lief en dierbaar zijn; ik wandel de koelte vair de wereld in met niets dan goedgezindheid in het hart en uw zoon buigt zich vol ijver over de onregel matige werkwoorden. Dat wordt een-der-dagen, morgen. Een dag uit duizenden, morgen. Een dag van stilte en vrede en goedheid en schoonheidmorgen. En overmorgen? De leeuw zal grommen en het lam, ver schrikt, vlucht. Uw buurman zal de radio onbetamelijk hard tot in de stilte van uw huis doen da veren. Ik zal de wereld insnellen naar mijn werk dat niet wachten wil en ik zal haar schoon heid niet zien, de tram missen en een on aardig woord zeggen. En uw zoon zal voor algebra een 2 krijgen. Want morgen is er vredigheid en klaarte en goedgezindheid en lentegeur en opge wektheid en de lichtheid van een zomei'he- mel over alle dingen en in alle harten. Maar 2 Januari is twee Januari. Mr. E. ELI AS. Boterprijs gelijk gebleven. De Leeuwarder commissienoteering voor boter is Donderdag onveranderd vastgesteld op 83 cents. Kopenhagen daalde iets, nl. van 2.70 op 2.67 kroon, dus van f 1.08 op f 1.07. Er blijft echter nog steeds een verschil van 24 cents tus schen de twee noteeringen bestaan. Het bedrag van de heffing en de steunuit- keering op boter is, behoudens tusschentijd- sche wijziging, voor de week van 30 Decem ber 1937 töt 6 Januari 1938 onveranderd vastgesteld op 60 cent per K.G. Alkmaar legt bet boofYI in den schoot. Het door Ged. Staten aangeboden tarief voor stroomlevering aanvaard. De gemeenteraad van Alkmaar heeft Don der. -igmiddag met op twee na algemeene stemmen aangenomen het voorstel van B. en W. om het door Gedeputeerde Staten aange boden tarief voor stroomlevering, dat een be drag van 130.000 gulden per jaar meer vraagt dan vroeger, voor het tijdvak van drie maan den te aanvaarden, met inachtneming van het door den minister geformuleerde voorstel. Volgens dit voorstel, dat de instemming had verkregen van Ged Staten, wordt de stroom levering aan Alkmaar nog tot 1 April 1938 voortgezet, indien de gemeente gedurende dit tijdvak het door Gedeputeerde Staten aange boden overgangstarief aanvaardt, met dien verstande, dat bij wijziging binnen dien ter mijn van het z.g. tarief-van Swaay, ook het aangeboden tarief dienovereenkomstig zal worden gewijzigd, met terugwerkende kracht tot 1 Januari 1938. In ons vorig nummer hebben we reeds uit voerige bijzonderheden gepubliceerd over den brand, die Donderdagmiddag kwart voor twee ontstaan is in het perceel Gierstraat 23, be woond door den heer Jac van Weert, man- De „Jan van Gent" die om 13.17 uur van denmaker en handelaar in kinderwagens en Schiphol was opgestegen is Donderdagmiddag rietartikelen. De bewoners waren bezig met om half zes Nederlandsche tijd van Marseille het aanmaken van een petroleumvergasser, vertrokken op weg naar Athene. waarbij de heer Van Weert een flesch met spi ritus, die hij voor de vcórverwarming van het toestel noodig had, per ongeluk omstootte. Hij alarmeerde onmiddellijk de brandweer, die spoedig ter plaatse was. Het gedeelte van den winkel, waar het vuur woedde, is uitgebrand. De kinderwagens, ledikantjes en wiegen kre gen veel brand- en waterschade. De inboedel was verzekerd. De heer Van Weert was ook verzekerd tegen bedrijfsschade. DE POSTVLUCnTEN. Vanmorgen te 6,52 uur is het K.L.M.-vlieg tuig PH-ALI, Ibis, met gezagvoerder Viruly van Schiphol naar Indië vertrokken. VEERTIG JAAR GEMEENTESECRETARIS Op i Januari a.s. hoopt de heer W. Mole naar secretaris der gemeente Beemster, den dag te herdenken, waarop hij vóór 40 jaar aLs zoodanig in functie trad

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 5