Fanny Elssler.
VERBANNEN"
„Wilde nachten'
ie na
„De Vlucht voor het
Huwelijk".
rr
RAM®
ÉMM,
Z A T E R D A G s JANUARI 1938
HA'AREEM'S D"A"'GBEAD
Lilian Harvey blinkt uit
als danseres.
Een Fransch spreekwoord zegt. dat men
steeds naar zijn oude liefde terugkeert en
al zal dit gezegde vermoedelijk niet op ieder
van ons van toepassing zijn, bij Lilian Harvey
blijkt een speciale liefde in ieder geval roest
vrij bewaard te zijn. Want met „Fanny
Elssler" is Lilian weergekeerd naar het luch
tige rijk van Terpsichore, waar zij eenmaal
haar artistieke carrière begon. Dat de ge
vierde actrice over behoorlijke danscapacitei-
ten beschikte was ons uit vorige harer films
bekend, maar nimmer is haar zoo sterk de
gelegenheid geboden dit talent uit te leven
als in „Fanny Elssler",
Lilian Harvey is als deze historische prima
ballerina een bijzonder aantrekkelijk-
gracieus figuurtje. Haar dansen is van een
opmerkelijke geacheveerdheid, vooral in de
klassieke balletten, waarin zij als een Pavlova-
achtige gestalte over het tooneel zweeft,
IRemnbraindlt
Regisseur Paul Mar
tin heeft blijkbaar
,,p' vn pouvoir
had om het geheel
zoo sprekend en ef
fectvol mogelijk te maken, want van de ensce
neer ing en techniek der balletten gaat een
zeldzame bekoring uit. Van verrassende tech
niek getuigt ook het Oostersche ballet.
kennelijk geïnspireerd op de Javaansche
dansen waarbij Lilian Harvey als het
„imitatie" Indische dansmeisje een merk
waardige prestatie levert.
De ..draad" van de film betreft de roman
van Napoleon's zoon den ongelukkigen hertog
van Reichstadt, en de Weenscne danseres
Fanny Elssler. Men beleeft in détails deze
tragische episode uit het tragische leven van
het „Arendsjong", door Metternich op Schdn-
■brunn gekooid en een bruikbaar politiek ob
ject in diens hand. De film geeft er een zeer
boeiend relaas van. Dat hier. en daar wel
eenige concessies aan de historische juistheid
moest worden gedaan, lijkt ons vergeeflijk.
Zekere „dichterlijke vrijheden" mag men
ook een filmregisseur niet ontzeggen...
Overigens moet men den Ufamenschen lof
toezwaaien voor de wijze, waarop zij in deze
film het tijdperk van Metternich voor het
twintigste eeuwsche publiek hebben doen
herleven.
Een uitgebreid voorprogramma gaat aan
de hoofdfilm vooraf. Het bevat, buiten het
journaal, een interessante film over het-
eiland Majorca en een vroolijke geteekende
historie in- kleuren.
Opmerkelijk filmwerk van
Marcel l'Herbier.
De' Fransch e filmindustrie heeft een hard
nekkige voorkeur voor het behandelen van het
thema van den ouderen man en de jongere
vrouw In hoevele variaties is ons dit thema
reeds voorgezet, en tochsteeds opnieuw
boeit het ons, sleept het ons mede. Want het
thema is even oud als het leven zelf. Dat wil
zeggen dat het steeds weer nieuw is. Zooals
elke dag een nieuwe dag is. En de Franschen
verstaan de kunst om dit thema metterdaad
tot een filmleven te brengen, dat bruist van
waarachtigheid. In zekeren zin is de Fransche
filmindustrie door dit thema we denken
aan Harry Baur, Jean Murat enz. als eenig
gekarakteriseerd.
In de film „Wilde nachten", die deze week
in Cinema Palace
loopt, zien we Vic
tor Francen, de
prachtige karakter-
speler uit „Veille
d'Armes (Eerloos) als de oudere man, de of
ficier van justitie, die door een toevallige loop
van omstandigheden bemerkt dat zijn jonge
vrouw (Gaby Morlay) liefde heeft opgevat
voor den jongen advocaat, die eens zijn leer
ling was. De officier van justitie veroordeelt
een moordenaar, die den minnaar van zijn
vrouw doodde, omdat hij haar lief had, en die
in de gevangeniscel tot het inzicht komt, dat
hijzelf uit den weg had moeten gaan inplaats
van den ander uit den weg te ruimen. De
jonge advocaat pleit voor den moordenaar en
zegt, dat deze uit liefde heeft gehandeld en
dat een moord uit liefde geen gewone dood
slag is. Maar de officier blijft onvermurwbaar;
moord moet gestraft worden. Analoog met de
terechtzitting zien we de verhouding van den
jongen advocaat met de jonge vrouw van den
officier zich ontwikkelen, en de regisseur Mar
cel l'Herbier. die reeds menig meesterwerk op
'üjn naam. heeft staan, heeft de analoge ont
wikkeling van ae geschiedenis in de rechtzaal
en de geschiedenis in het particuliere leven
van den officier met een ongekende beheer-
sching van het materiaal filmisch logisch en
Cinema
zonder nadruk weergegeven. De officier wil
de veroordeeling, die hij den misdadiger op
legt, op zichzelf toepassen. Hij wil uit het
leven van zijn vrouw verdwijnen om plaats te
maken voor den jongere, die zij liefheeft. En
hij verdwijnt.... Maar hij is niet dood, al
wordt hij het gewaand, en nog één keer komt
hij terug om zijn vrouw, die valschelijk van
moord op haar man wordt beschuldigd, te
redden, wanneer zij op het punt staat met
den jongen advocaat in het huwelijk te treden.
En dan gaat hij voor goed heen. Oogenschijn-
lijk verliest de oudere man het dit keer dus.
Maar in feite is hij de overwinnaar. Want hij
is het, die haar terugwijst, wanneer zij weer
tot hem komt. Hij is het, die de kracht bezit
de eenzaamheid te kiezen. Hij, de oudere er
varen man, is de sterkste onder alle omstan
digheden. Dat is de leering van de Fransche
film. Dat is ook de leering van het leven.
Deze film heeft niet bepaald een ..happy
end" Maar wanneer U dit filmwerk ziet, neen
mee dóórleeft dan komt ge met duizend maal
meer voldoening de cinema uit dan wanneer
ge wel twintig andere films ziet met even-
zoovele gelukkige einden
Een verheugende prolongatie.
Nog eens
In net Luxor Theater vlucht Joan Crawford
nog een week voor het huwelijk, daarbij dap
per terzijde gestaan door de concurreerende
journalisten Clark Gable en Franchot Tone.
...Deze alleraardigste
Luxor
filmcomedie van
W. S. van Dijke
hebben wij reeds
uitvoerig bespro
ken en het is verheugend dat het Haarlem-
sche publiek dergelijke uitstekende amu
sementsfilms zoo weet te waardeeren. Zij die
het trio Crawford, Gable en T ne nog'niet
zagen krijgen dus nog de gelegenheid om
hun verzuim deze week te herstellen.
Het raadsel Zarah Leander.
Frans Hals
De veelbesproken filmster Zarah Leander
speelt in Verbannenhaar tweede groote rol.
(Frans Hals Theater).
Het is. jammer dat de Zweedsche filmactrice
Zarah Leander gebukt gaat onder de zware
taak een reputatie op te houden, die zij reeds
bezat zonder dat haar prestaties haar daar
recht op hadden gegeven.
Nog voor haar eerste film „Première" in rou
latie werd gebracht verspreidde men overal
geruchten die, niets meer of minder dan de
filmische geboorte van een nieuwe Garbo of
Dietrich aankondigde.
In „Verbannen"
heeft de Ufa Zarah
Leander voor de
tweede maal een
groote kans
geven.
Zij stelt in deze film een Londensche va
riété-zangeres voor die uit liefde voor een
officier de schuld van een door hem gepleeg
de wisselvervalsching op zich neemt. De offi
cier vertrekt naar Australië en ook zij wordt
naar dit werelddeel gezonden namelijk naar
de strafkolonie Paramatta. De officier die
haar door een huwelijk uit de gevangenis
zou kunnen verlossen, doet dit niet uit angst
voor zijn carrière. Hij verlooft zich zelfs met
de dochter van den gouverneur.
Voor de ongelukkige variété-zangeres daagt
echter hulp op, want een Australische far
mer is bereid met haar te trouwen. Op weg
naar de farm vlucht zij naar den officier.
Het is echter alles vergeefs. Zonder hoop
scheiden ze weer. De officier pleegt op zijn
huwelijksdag zelfmoord en zijn geliefde
keert weer terug naar de gevangenis. Aan
den poort wordt zij echter opgewacht door
den farmer die haar oprecht liefheeft en met
hem gaat ze een nieuwe toekomst tegemoet.
Dat v..eze geschiedenis erg. waarschijnlijk
klinkt zouden wij niet graag willen beweren,
wel biedt zij vele malen gelegenheid tot sterk
spel.
Regisseur Detlef Sierck heeft deze momen
ten echter niet tenvolle uitgebuit. Zonder
twijfel bezit Zarah Leander filmische kwali
teiten. Haar gezicht is zeer fotogeniek en
haar donkere gevoileerde stem heeft een
eigenaardige bekoring. Er zijn oogenblikken,
vooral in de gevangenis-scènes dat haar spel
een hoogte bereikt die we in „Première" ver
bef s gezocht hebben.
Willy Birgel een -der allerbeste Duitsche
filmacteurs die den laatsten tijd steeds meer
op den voorgrond treedt speelt de rol van den
officier. Zoo nu en dan kan men zich niet aan
den indruk onttrekken dat hij met deze rol
niet heelemaal raad weet, iets wat we van
dezen eminenten acteur niet gewend zijn.
Victor Staal als de Australische farmer is nog
geen speler van zoodanig formaat dat hij zich
naast Leander en Birgel volkomen kan hand
haven.
Hopelijk dat de volgende Leander film nu
eindelijk eens een definitief en duidelijk ant
woord geeft op de vraag of we hier nu inder
daad te doen hebben met een artieste van de
grootte van een Garbo of een Dietrich: „Ver
bannen" lost dit raadsel zeer zeker nog
niet op.
OPMERKINGEN VAN LEZERS.
HET „VOLLADEN" VAN AUTOBUSSEN.
Een lezer klaagt er over dat vooral op Za
terdag en Zondag dè Brockway-bussen vaak
overvol zijn en er maar steeds menschen in
gelaten worden, al is ook het voorgeschreven
aantal verre overschreden. Inzender vraagt
beter toezicht van de politie en waarom op
die. dagen geen extra-diensten ingesteld?
Tot zoover deze klacht. Het is ons bekend,
dat de politie wel op het overvol zijn van de
bussen let, want nog onlangs zijn personen
door de politie als „overcompleet" uit een bus
verwijderd. Ook heeft de Brockway onlangs
extra-ritten op Zaterdag en Zondag' aange
kondigd. Wie intusschen nog gegronde klach
ten meent te hebben, kan die altijd onder de
aandacht van de politie brengen.
Een der veleprachtige balletscènes uit Faring
van de danseres vervult. De danser op den
partner van
Elssler de film waai'in Lilian Harvey de rol
voorgrond is Hubert I. Stowitts de vroegere
Anna Pavlova.
(Rembrandt Theater.)
„De Pygmeeën in Nederlandscli
Nieuw Guinea".
Zondagochtend om half twaalf zal in het
Rembrandt Theater een voorstelling worden
gegeven van het populair wetenschappelijke
filmwerk „De Stirling expeditie naar de bin
nenlanden van Nederlandsch Nieuw Guinea"
Dr. W. K. H. Feuilletau de Bruyn,, gep. Kolonel
van het N.I. leger en oud lid van den Volks
raad, zal een inleiding tot dit filmwerk hou
den.
De film,.die voor alle leeftijden toegankelijk
is, geeft een sober relaas van den tocht van
de gecombineerd Nederlandsch-Amerikaansche
Stirling expeditie naar de binnenlanden van
Nieuw Guinea, met als hoofddoel de ontdek
king van de daar levende Pygmeeënstam, en
de bestudeering van de zeden en gewoonten
van dit dwergvolk. De Nederlandsche teksten,
die de beelden duidelijk, toelichten, behoeven
eenige correcties, doch de film in haar ge
heel is zeer de moeite waard voor liefhebbers
van expeditiefilms. We zien in logische opeen
volging de verschillende kampen van de
expeditie ingericht worden. Veel voordeel on
dervindt de expeditie voor de terreinverken
ning van het meegenomen watervliegtuig en
menigmaal zien we het grillige landschap van
Guinea door de oogen van den vlieger. De
verwondering, die ae Papoea's aan den dag
leggen voor het geheimzinnige vliegtuig, is
zeer vermakelijk. De Dajaks, die de expeditie
vergezellen, blijken van veel nut, en door het
verstrekken van allerlei snuisterijen weten de
Europeanen gelukkig goede vrienden te wor
den met de inboorlingen. Opmerkelijk zijn de
opnamen met de telelens, die met het bloote
oog onzichtbare krijgers in het oerwoud
ontdekt, zoodat de expeditie intijds op haar
hoede kan zijn. Tenslotte belandt de expeditie
na het overwinnen van veel moeilijkheden bij
de nederzetting der Pygmeeën. Na aanvanke
lijk aan de vijandigheden van deze staan te
hebben blootgestaan komen de Amerikanen
en Nederlanders op vrienclschappelijken voet
met de diwergmenschen, mede dank zij de vele
geschenken. Op aardige manier zijn de vele
tafereeltjes verfilmd, waarop wij zien hoe de
Pygmeeën al hun sieraden en gebruiksvoor
werpen, die de expeditie in haar bezit wil
krijgen voor studiedoeleinden voor onnoozele
snuisterijen ruilen.
PROGRAMMA
De bekende Fransche acteur Victor Francen
speelt een der hoofdrollen in de opmerkelijke
film van Marcel l'Herbier Wilde Nachten".
(Cinema Palace).
ZONDAG 9 JANUARI.
HILVERSUM I 1875 M. en 415.5 M.
8.55 VARA, 12.00 AVRO, 5.00 VPRO, 5.30
VARA, 6.30 VPRO, 8.00 AVRO.
8.55 Gramofoonmuziek. 9.00 Voetbalnieuws.
9.05 Tuinbouwpraatje. 9.30 Gramofoonmuziek.
9.45 „Van staat en maatschappij", causerie.
10.00 Orgelspel. 10,10 Zang en piano. 10.40 De
clamatie en gramofoonmuziek. 11.00 „Fanta
sia" en solisten. 12.00 Causerie Als ik kan.
12.05 Omroeporkest en solist. 1.00 Gramofoon
muziek. 1.30 Causerie „Wat Indië ons geleerd
heeft". 1.50 Gramofoonmuziek. 2.00 Boekbe
spreking. 2.30 Concertgebouw-orkest en solist.
4.10 Dordrechtsche Gemengde Zangvereeni-
ging „Apollo". 4.30 AVRO-Dansorkest. 4.55
Sportnieuws ANP. 5.00 „De profeet Jeremia",
causerie. 5.30 Voor de kinderen. 6.00 Sportuit-
zending. 6.15 Sportnieuws ANP, gramofoonmu
ziek. 6.30 Causerie over het werkkamp ,.De
Kuil". 6.45 Nederduits Hervormde Kerkdienst.
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen. 8.15 Gra
mofoonmuziek. 8.45 Radiojournaal. 9.00 „Barbe
blue", operette. 10.00 Radiotooneel. 10.15 Re-
nova-kwintet. 11.00 Berichten ANP. Hierna:
AVRO-dansorkest 11.4012.00 Orgelspel.
HILVERSUM II 301 M.
8.30 KRO. 9.30 NCRV, 12.15 KRO. 5.00
NCRV. 7.45—11.00 KRO.
8.30 Morgenwijding. 9.30 Gewijde muziek
(gr.pl.) 9.50 Gereformeerde Kerkdienst. Hier
na: Orgelconcert. 12.15 KRO-orkest (Om 100
..Het 100-jarig bestaan van het Burgerlijk
Wetboek", causerie). 2.00 Godsdienstonder
richt voor ouderen. 2.30 Gramofoonmuziek.
3.05 De KRO-Melodisten en solist. 4.00 Gramo
foonmuziek. 4.15 Ziekenlof. 4.55 Sportnieuws.
5.00 Christ. Residentie-Mannenkoor en orgel.
5.55 Gramofoonmuziek. 6.20 Nederduits Her
vormde Kerkdienst. 7.45 Sportnieuws. 7.50
Gramofoonmuziek, 8.00 Berichten ANP. Mede
deelingen. 8.10 OostenrijkschNedex-landsch
Uitwisselingsprogramma. 9.30 Berichten. 9.35
Gramofoonmuziek. 9.40 KRO-orkest. 10.30 Be
richten ANP. 10.4011.00 Epiloog.
DROITWICH 1500 M.
12.50 BBC-Harmonie-Orkest en solist. 1.50
Het Bridgewater Harp kwintet. 2.20 Voor
tuinliefhebbers. 2.40 Gramofoonmuziek. 3.20
BBCTOrkest en soliste. 4.20 Missiepraatje. 4.40
Het Willie Walker Octet. 5.20 „Signposts to
God", cyclus. 5.40 Brosa Strijkkwartet en so
liste. 6.40 Filmpraatje. 6.55 BBC-Mannenkoor.
7.20 Orchestre Raymonde. 8.15 Kerkdienst. 9.05
Liefóadigheidsoproep. 9.10 Berichten. 9.25
BBC-Zangers. 9.50 BBC-Theater-orkest, BBC-
koor, Schrammelkwartet en solisten. 10.50
Epiloog.
RADIO-PARIS 1648 M.
8.10 en 11.25 Gramofoonmuziek. 11.50 Orgel
concert. 12.40 Gramofoonmuziek. 12.50 Vis-
ciano-orkest en zang. 3.20 Zang. 3.35 Mando
line-orkest. 4.05 Duconcert. 4.20 Radiotooneel.
5.20 Colonne-Orkest. 8.35 Zang. 8,50 „Le par
don de Ploërmel", opera. 11.201.20 J. Bouil
lon's dansorkest.
KEULEN 456 M.
5.20 Havenconcert. 7.35 Orgel, cello en harp.
8.50 Gramofoonmuziek. 10.00 SA-Orkest en
-koor. 11.20 Omroep-Amusementsorkest. 12.25
Vliegeniersorkest en W. Hass' orkest. 3.20 Om
roeporkest, -kleinorkest en solisten. 5.20 Keul-
sche Mannenzangvereeniging. 7.20 Omroep
orkest. 10.0011.20 Eugen Wolff's dansorkest,
zang en orgelspel (gr. opn.)
BRUSSEL 322 M.
9.25 Gramofoonmuziek. 10.50 Orgelconcert.
11.20 Reportage. 12.40 Gramofoonmuziek. 1.30
Omroepsalonorkest. 2.35 Gramofoonmuziek.
3.05 Pianovoordracht. 3.35 Mannenkoor „Las-
salle Kring" en Gramofoonplaten. 5.35 Om-
roepdansorkest. 6.50 Cellovoordracht. 7.20 Om
roepsalonorkest. 8.20 Bonte Avond. 10.30 Om-
roepdansorkest. 11.2012.20 Gramofoonmu-
BRÜSSEL 484 M.
9.20 Gramofoonmuziek. 10.20 Ed. Loiseau's
orkest. 10.50 Pianovoor dracht. 11.05 Gramo
foonmuziek. 11.15 Reportage. 12.15 Orgelspel
en Gramofoonplaten. 1.35 Gramofoonmuziek.
2.202.35 en 3.50 Omroepsalonorkest. 3.15 Gra
mofoonmuziek. 4.05 Strijkkwartet van Rome
en Gramofoonplaten. 5.15 Gramofoonmuziek.
5.50 Fud Candrix' orkest. 7.35 Gramofoonmu
ziek. 8.20 Omroepswmphonie-orkest. 9.20 Gra
mofoonmuziek. 9.35 Cabaret. 10.3012.20 Gra
mofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
7.20 Omroeporkest, Hans Busch' orkest en
solisten. 9.20 Berichten. 9.45 Sportreportage.
10.05 Scheepsweerbericht. 10.2012.15 Eugen
Wolff's orkest, zang en orgelspel (gr. opn.)
RADIO MOORS N.V.
KRUISSTRAAT 38, TELEFOON 14609
OFFICIEEL PHILIPS REPARATEUR
(Adv. ingez. Med.)
MAANDAG 10 JANUARI 1938.
HILVERSUM I 1875 M. (Tevens over den
Jaarsveldzender op 415.5 M.)
Algemeen programma verzorgd
door de AVRO.
8.00 Gramofoonmuziek: 10.00 Morgenwij
ding; 10.15 Gramofoonmuziek: 10.30 En
semble Jetty Cantor; 11.10 Declamatie; 11.30
Ensemble Jetty Cantor: 12.30 Gramofoonmu
ziek; 1.30 Kovacs Lajos' orkest (opn.); 2.00
Het Omroeporkest en solist; 3.00 Declamatie
met pianobegeleiding; 3.30 Het Omroepor
kest; 4.30 Causerie „Music Hall" (met gr.-
platen); 5.30 Gramofoonmuziek; 6.00 De Pal-
ladians; 7.00 AVRO-Dansorkest; 7.30 Cause
rie „Beroemdheden in de dierenwereld"; 8.00
Berichten A.N.P. Mededeelingen; 8.15 Con
certgebouw-orkest; 9.15 Radiotooneel; 10.30
Gramofoonmuziek; 10.40 Sportreportage;
11.00 Berichten A.N.P. Hierna: AVRO-Dans
orkest; 11.40 Gramofoonmuziek
HILVERSUM II, 301 M.
NCRV-Uitzending.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gewijde mu
ziek (gr.platen); 8.30 Gramofoonmuziek; 9.30
Gelukwenschen; 9.45 Gramofoonmuziek;
10.30 Morgendienst; 11.00 Christ, lectuur;
11.30 Gramofoonmuziek: 12.00 Berichten;
12.15 Gramofoonmuziek; 12.30 Amsterdamsch
Salonorkest; 2.00 Voor de scholen; 2.35 Gra
mofoonmuziek; 3.00 ..Wat de pot schaft",
causerie; 3.30 Gramofoonmuziek; 3.45 Bijbel
lezing; 4.45 Sopraan en piano; 5.15 Voor de
kinderen; 6.15 Gramofoonmuziek; 6.30 Vra
genuur; 7.00 Berichten; 7.15 Vervolg vra
genuur; 7.45 Reportage; 8.00 Berichten A.NP.
Herhaling SOS berichten; 8.15 Evangelisatie
samenkomst; 9.45 Cello en piano; 10.00 Be
richten A.N.P.; 10.05 Dampraatje; 10.20 Ver
volg van 9.45; 10.45 Gymnastiekles; 11.00
Gramofoonmuziek. Na afloop: Schriftlezing.
DROITWICH. 1500 M.
11.05 Orgelspel; 11.35 Sportpraatje; 11.50
BBC-Schotsch Orkest en soliste 12.50 Gra
mofoonmuziek; 1.35Orgelconecert; 2.05
„Troubles of a Game Warden", causerie; 2.20
Gramofoonmuziek; 2.55 Sportreportage; 3.05
Gramofoonmuziek; 3.20 Het Bath Pump
Room Orkest; 4.20 Orgelspel; 4.50 Gramo
foonmuziek; 5.20 Zang; 5.40 Het Tom Jones
Octet; 6.20 Berichten; 6.40 Zang; 7.00 Mu
zikale causerie; 7.20 Variété-programma; 8.05
Komische voordracht; 8.20 „The Cinema",
causerieën; 8.50 Radiotooneel; 9.20 Berichten.
9.40 Buitenlandsch overzicht; 9.55 Orgelspel
m.m.v. solisten; 10.20 BBC-Theater-Orkest
11.00 Declamatie; 11.20 Bram Martin's Band;
1.50 Dansmuziek (gr.platen).
RADIO PARIJS, 1648 M.
7.50. 8.50 en 10.40 Gramofoonmuziek; 12.20
R. Blareau's orkest en zang; 3.0' Zang; 3.20
Pianovoordracht; 4.20 Zang; 4.35 Vioolvoor
dracht; 5.20 G. Bailly's orkest: 8.35 Zang;
8.50 „Gillette de Narbonne", operette; 10.50
Gramofoonmuziek.
KEULEN. 456 M.
5.50 Omroep kleinorkest; 7.50 Silezische Or
kestvereniging; 11.20 Brandweermuziek
korps; 12.35 Nedersaksisch Symphonïe-Or-
kest; 1.35 Omroep-schrammelensemble; 3.20
Omroep-Amusementsorkest; 6.30 Stedelijk
Orkest M. Gladbach; 7.30 Gramofoonmuziek,
7.55 Omroepkoor en solisten; 8.20 West-
Duitseh weekoverzicht; 9.00 Baskwartet; 9.50
Omroeporkest en schrammelensemble
BRUSSEL. 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek: 12.50 Omroep-
kleinorkest: 1.50 Gramofoonmuziek; 5.20 Om
roepsalonorkest; 6.50 Omroepkleinorkest;
7.20 Philharmonisch Orkest van Boedapest:
9.15 en 10.30 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL 184 M.
12.20 Gramofoonmuziek; 12.50 Omroepor
kest: 1.50 Gramofoonmuziek: 5.20 Omroep
orkest: 7.05 en 7.35 Omroepsalonorkest; 8.20
„La fille de Madame Angot", operette.
DEUTSCHLANDSENDER. 1571 M.
6.35 Omroeporkest, -kleinorkest, Brandle-
kwintet, cellokwartet en solisten; 8.20
Duitschland-echo8.40 Philharmonisch con
cert; 9.20 Berichten: 9.50 Kwartetconcert:
10.05 Scheepsweerbericht; 10.20 Bremer Stadt
musikanten en het Horn-kwartet.
CONCERT DER H. O. V.
Twee solisten van erkende reputatie en de
eerste uitvoering van een nieuw vioolcon
cert: het was meer dan voldoende om de
groote belangstelling voor het H.O.V.-concert
van Vrijdag 7 Januari te rechtvaardigen,
waar alleen reeds de medewerking van een
kunstenaar als de pianist Paul Frenkel die
belangstelling ten volle verdiend zou hebben.
Dat ook de violist Sam Swaap dezen avond
als solist zou optreden, dus ten tweeden male
in hetzelfde concertseizoen, zal wel niet vol
gens het oorspronkelijke plan de campagne
der H.O.V. vastgesteld zijn. Doch men zal
zich wel herinneren, dat het vioolconcert van
Jules Dreese, dat Swaap enkele weken gele
den zou spelen, toen om redenen van teeh-
nischen aard niet uitgevoerd kon worden en
door twee werken van St. Saëns vervangen
werd. Om de uitvoering er van nu op een
anderen „avond mogelijk te maken was het
noodig om het werk in te lasschen in een
programma, waarvoor reeds de medewerking
van een anderen solist vast stond.
We zijn dus Vrijdagavond in de gelegen
heid geweest om met 't vioolconcert van den
ongeveer 50-jarigen componist Jules Dreese
kennis te maken. Deze kennismaking is in
sommige opzichten zeker aangenaain ge
weest. Het werk bevat vele mooi klinkende
gedeelten en de solopartij is uitstekend voor
het instrument geschreven, wat temeer op
merkelijk mag heeten, daar Dreese. naar
ik .vernam, zelf pianist Is. Hij heeft de solo
viool geen klavierpassages te verstouwen ge
geven. hij heeft haar niet opgescheept met
gewilde moderniseeringen, als b.v. nones in
plaats van octaven, hij heeft haar niet ge
dwongen om allerlei klanken voort te bren
gen, die niet met het karakter eener viool
in overeenstemming te brengen zijn. De
solopartij klinkt, dat is al heel wat. Maar dit
wil nu nog niet zeggen dat men Dreese's
Vioolconcert een meesterwerk noemen mag.
Daartoe ontbreken drie dingen; oorspronke
lijkheid, schifting en vormbeheersching. Het
tekort aan oorspronkelijkheid komt vooral
uit door de talrijke gelijkenissen en herinne
ringen. Men hoort de in een septime-accoord
voortschrijdende octaven als in Beethoven's
Vioolconcert; men wordt herinnerd aan de
vioolsolo uit Strauss' .Fin Heldenleben" en
aan het zangthema van Glazounow's viool
concert; in het tweede hoofddeel komen
Franck en Wagner en later St. Saëns om den
hoek gluren en in het derde ook even Max
Bruch. Een ragout dus van allerlei resten.
Maar een ragout is nog geen pastei: hiervoor
is de kunstvaardige hand van den patissier
vereischt, die den fraaien vorm schept. Dan
is er nog iets: uit de opgesomde ingrediën
ten kan men zien dat Dreese zich van na
ture tot de romantici aangetrokken voelt.
Zuiver blijkt deze geestelijke verwantschap
alleen uit het Andante sostenuto, dat ook het
meest beknopt en vrij van onnoodige uit
weidingen is. In het eerste Andante het
getuigt van weinig practlsch inzicht om twee
Andante's na elkaar te zetten! heeft
Dreese het noodig geoordeeld zijn werk dóór
scherpe moderne specerijen pikant te ma
ken, maar die zijn er in geklonterd, zoodat
de homogeniteit er door verstoord is. Ook in
het marciale Allegro moderato treft men
daarvan de sporen aan. Daar moet dus ge
schift worden. En het eerste hoofddeel is
veel te lang en er zit geen gang. soms ook
geen plausibele harmonische voortschrijding
in. Mooie vondsten zijn daarentegen de diepe
ligging van het solo-instrument tegenover de
hooge flageolettoon van één eerste viool in
het orkest en het zachte, haast transcen
dentale einde van het geheel. Er zit dus in
het stuk genoeg materiaal voor een goed
vioolconcert: het schijnt me echter toe. dat
de componist (die zelf de uitvoering leidde)
goed zal doen. wanneer hij er toe besluiten
kan om de partituur nog eens grondig te
herzien Dat Sam Swaap de solopartij brillant
voordroeg, spreekt van zelf.
Paul Frenkel droeg met het orkest Beet
hoven's Vierde Pianoconcert voor. Dit is nu
wel een meesterwerk en het is natuurlijk ook
op concerten der H.O.V. al zeer vaak ten ge-
hoore gebracht. Maar ik kan me niet herin
neren er van wie dan ook een zóó fijnzinnige
auditie van genoten te hebben als Frenkel
gaf. In kracht en technische schittering-
moge hij door een Arthur Rubinstein, in
„Spielfreudigkeit" door een Willem Andries-
sen overtroffen worden: Frenkel's voor
dracht van het eerste Allegro was als door
een poëtisch waas overtrokken, dat zoo uitste
kend bij dit lyrische werk past en de smee
kingen, de revolteerende uitbarstingen en de
berusting van het Andante heb ik nimmer
tevoren zóó aangrijpend gehoord. Hier ver
viel elk idee van „pianospelen": het was
dichten en fantaseeren aan het klavier. Mooi
was ook het rustige tempo dat Frenkel in
het eerste Allegro handhaafde dat Schuur
man na een relatief te snelle orkestinleiding
gaandeweg overnam.
De avond werd geopend met de ..Pavane
pour une Infante défunte" van Ravel als
hulde aan de nagedachtenis van den in de
vorige week ontslapen Franschen meester.
Het orkest was daarbij nog niet geheel ge
acclimatiseerd. In het slotnummer" de 3de
Leonore-Ouverture was het goed op dreef en
kon het Schuurman's temperamentvolle en
van juist inzicht getuigende intenties voor
het overgroote deel verwezenlijken.
K. DE JONG.
