Haarlem's Dagblad
De financiën van Haarlem
Verkeersstatistiek.
K. P. M.-ers
Wethouder E. van der Wall geeft
een belangrijke toelichting.
Regeering wil f 1700 millioen
converteeren.
Het belangrijkste
55e Jaargang No. 16737
Uitgave Lour ens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 14 Januari 1938
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regel? f 1.75. elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Rcgelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Uitbreidingsplan Haarlem-Noord.
Niet goedgekeurd door Prov. Staten.
Naar wij vernemen hebben Ged. .Staten het
uitbreidingsplan voor het gedeelte der ge
meente gelegen ten Oosten van den Vondel-
weg, ten Zuiden van de 'Heksloot, ten Westen
van het Noorder Buiten Spaarne en ten Noor
den van de Jan Gijzenvaart niet goedgekeurd,
op andere gronden dan door de reclamanten
(het Predikanten Weduwen, en Weezenfonds
der Ned. Hervormde Gemeente, de N.V.
Bouwexploitatie Mpij. Hulsthorst en de heer
H. B. Vink) zijn aangevoerd.
De gevaarlijke krankzinnige reeds
weer opgeborgen.
Wij vernemen dat de gevaarlijke krankzin
nige, die uit het Rijkskrankzinnigengesticht
„Voorburg" te Vught was ontvlucht, reeds
weer gevat is.
De man vervoegde zich op het kantoor van
een bekende instelling te Amsterdam, waar
men spoedig begreep met een krankzinnige te
doen te hebben. Hij is daarop door een lid van
het personeel dezer instelling per auto naai
den G. G. D. gebracht, die voor overbrenging
naar het Wilhelminagasthuis te Amsterdam
heeft gezorgd.
AFSCHEID ZUSTER NETELENBOS
Donderdagavond werd in het St. Jozef ge
bouw te Halfweg afscheid genomen van mej.
Netelenbos als zuster van de afd. Halfweg e.o.
van het Witte Kruis, welke functie zij bijna
25 jaar- bekleed heeft. Deze avond was geor
ganiseerd door het huldigingscomité onder
voorzitterschap van den heer P. de Zeeuw. De
zaal was geheel gevuld met leden van „Het
Witte Kruis" en andere belangstellenden, die
van deze zeer geziene zuster afscheid wilden
nemen. Zij werd o.m. toegesproken door den
voorzitter van de af deeling, door vertegen
woordigers van de gemeentebesturen van
Haarlemmerliede en Haarlemmermeer, door
vertegenwoordigers van de afd. Wijkverple
ging en Vacantiekolonies en door de plaatse
lijke doktoren. Van allen mocht ze den dank
oogsten voor het vele werk, dat zij zoo liefde
vol heeft verricht en allen wenschen haar een
gezegenden levensavond toe.
Nadat zij nog verschillende geschenken in
ontvangst mocht nemen, o.m. een radiotoestel,
een lamp, 't werk van Dickens en een prach
tig- geteekend album met de namen van allen,
ruim 900, die voor het huldeblijk hadden bij
gedragen, kon ieder nog persoonlijk van haar
afscheid nemen.
Moge zuster Netelenbos nog lang van een
welverdiende rust genieten.
AANBESTEDING
Door den Rijkswaterstaat werd hedenmor
gen aanbesteed het onderhoud der Rijkszee-
en Rijkshavenwerken op Urk gedurende 1938.
Het laagst werd ingeschreven door H. H. ten
Napel Rzn. te Urk voor 4390.
DQODELIJKE AFLOOP VAN AANRIJDING
TE OEGSTGEEST.
OEGSTGEEST, 14 Januari. De 56-jarige
heer J. van den Hoonaard uit Rijnsburg, die
gisteravond op den Rijnsburgerweg onder
Oegstgeest door een motorrijtuig werd aange
reden, is vannacht in het Academisch Zieken
huis te Leiden, aan zijn verwondingen over
leden.
De motorrijder die het ongeval veroorzaak
te, was verblind geraakt door een tegenligger
en daardoor op het voetpad terecht gekomen,
Waar de heer Honaard vergezeld van zijn
vrouw, wandelde. De heer v, d. Hoonaard werd
tegei» den grond gesmakt en zeer ernstig ge
wond.
(Volgens de statistische gegevens
uit alle landen, ook het onze,
neemt het aantal verkeersonge
vallen nog steeds toe.)
Alom worden ongelukken
In hun aantal meer en meer,
Die hun droeven stempel drukken
Op 't moderne snelverkeer
Bochten worden weggenomen,
Wegen overal verbreed,
Nieuwe rijwielpaden komen
In ons landje bij de vleet.
Men plaatst duidelijke borden,
Waar het. hapert aan het zicht,
Druk bereden wegen worden
Beter dan voorheen verlicht.
Huizen wordenafgebroken,
Boomen worden omgehakt,
Heuvels, zeer in 't klein gesproken,
Worden hier en daar vervlakt.
Auto's worden nagekeken
Op hun remmen en hun licht,
En men houdt speciale .weken,
Op de veiligheid gericht.
Ieder punt wordt overwogen,
't Wegdek grondig bestudeerd,
Alles met het doel voor oogen,
Dat men veiliger verkeert.
Tal van ingenieuze dingen
Worden steeds-maar uitgedacht,
Tallooze veranderingen
Worden telkens aangebracht.
Duizend zorgen met elkandren
En toch gaat het niet naar wensch.
Eén ding is niet te verandren:
D' onberekenbare mensch.
EEN JUBILARESSE BIJ
„JACOB VAN LENNEP".
De Haarlemsche Tooneelvereeniging „Jacob
van Lennep" zal dit seizoen het 2e halfjaar
openen met een tooneelvoorsteHing in den
Stadsschouwburg voor haar leden en intro
ducés. Opgevoerd zal worden ,,'n Zomerzot
heid", blijspel in drie bedrijven (zeven tafe-
reelen), naar den roman van Cissy van
Marxveldt, door Dom de Gruyter.
Doordat „Jacob van Lennep" een uitge-
breiden werkenden kring heeft is het mogelijk
de vele rollen in dit stuk naar behooren te
bezetten. De regie is in handen van den heer
Frans du Mee.
Bij deze gelegen
heid zal mevr. C. Kruijt
den dag herdenken
waarop zij vóór 1 Bo
jaar als werkend lid
tevens souffleuse aan
de vereeniging werd
verhonden. Haar eer
ste rol was die van
de dienstbode in het
stuk ,Twee gelukkige
dagen", en zij zal haar
12V2-jarig jubileum
vieren in de rol van
Mia van Langen
,,'n Zomerzotheid".
Lr het laatst van
Februari zal de ver-
jpt|| eeniobrg haar 29ste
jaariijksch maskerade-
bal geven, terwijl' 24
April een tooneelvoor
steHing volgt in den
Stadsschouwburg.
Het ligt voorts in de
bedoeling 3 Mei bij het begür van het 30-jarig
bestaan een feestelijke jaarvergadering te
oorganiseeren waaraan diverse oudere en jon
gere krachten in groot-en getale zullen deel
nemen.
Het succes dat „Jacob van Lennep" heeft
gehad, met het buiten de stad spelen, is oor
zaak dat ook „Muggen om de kaars" onder
leiding van den heer F. du Mee buiten de stad
zal worden gespeeld, o.a. op 3 Februari in
Breukelen.
trekken ontslag in
BATAVIA, 13 Januari (Aneta). He
denavond had de reeds aangekondigde
openbare gecombineerde vergadering
plaats van de vereenigmgen van gezag
voerders en stuurlieden en van werk-
tuigkundigen.
Op deze vergadering werd besloten
tot intrekking der bekende ontslag
actie.
De vergadering sprak haar onvoor
waardelijk vertrouwen uit in het door
de besturen gevoerde beleid.
In een Donderdagavond gehouden leden-'
vergadering met genoodlgden van de afdee-
ling Haarlem der Christelijk Historische Unie
heeft de heer E. van der Wall, wethouder van
financiën van Haarlem, een rede gehouden
over de Haarlemsche gemeentefinanciën
waarin hij belangrijke mededeelingen deed.
De heer Van der Wall begon met een eer
biedige hulde te brengen aan zijn voorganger
den heer W. Roodenburg, wiens overlijden
een gevoelig verlies voor de gemeente en de
Unie beteekende.
Hierna gaf spreker een overzicht van de
wijze waarop een ontwerp-gemeentebegroo-
ting wordt samengesteld.
De gemeentebegrooting over 1936 gaf, zooals
men weet, een tekort van f 711.000. B. en W.
hadden als zij den normalen weg bewan
deld hadden dit tekort geheel op de begroo
ting voor 1938 moeten brengen, maar daar
door zou dit jaar nog meer belast worden.
Daarom werd door het college besloten het
tekort over 10 jaar te verdoelen, waardoor
dus op 1938 slechts 1/10 van dit tekort drukt.
Het tekort over 1936 is ontstaan omdat voor
Maatschappelijk Hulpbetoon f 511.000 meer
moest worden uitgegeven dan de indertijd ge
maakte raming. Verder kosten enkele onder-
deelen van armenzorg, (ziekenverpleging,
schoolvoeding en -kleeding en het St. Elisa
beths Gasthuis) f 116.000 meer. Voor rente
van kasgeld moest f 48.000 meer opgebracht
worden, terwijl de bedrijven minder winst
leverden en het verlies van het Woningbedrijf
ook grooter geworden is dan de begrooting
aangaf.
Het tekort op de begrooting voor 1938 is,
zooals reeds werd gepubliceerd, geraamd op
f 1.067.000. Maar daarbij moet men bedenken,
dat voor 1937 op een extra uitkeering uit het
Werkloosheidssubsidiefonds is gerekend van
f 406.000/zoodat het ongunstige verschil tus-
schen 1937 en 1938 beperkt is tot f 1.067.000
min f406.000 is f761.000.
Daartoe hebben verschillende oorzaken bij
gedragen. De politie en de brandweer zullen
f 11.000 meer kosten (een gevolg o.a. van de
exploitatie der nieuwe Brandweerkazerne)
openbare verlichting f 20.000, de Geneeskun
dige dienst: f 13.000 (ook voor een deel te
verklaren door de stichting van het nieuwe
gebouw), onderwijs: f78,000 (door een wets
wijziging die voor 1938 meer uitgaven voor de
gemeente tengevolge heeft) schoolvoeding en
-kleeding: f6000, verpleging krankzinnigen:
f 10.000, ziekenverpleging: f81.000, Groote
Gasthuis: f 9000, Reiniging: f 25.000, Woning
bedrijf: f58.000 en Maatschappelijk Hulpbe
toon: f 146.000. Bij. elkaar een stijging van uit
gaven van f477.000. Daartegenover die hoo-
gere uitgaven staan eenige hoogere inkomsten
(o,a. voor zieken- en krankzinnigenverple
ging) van f 26.00, zoodat de totale stijging van
uitgaven f 451.000 beloopt.
Bovendien zijn verschillende inkomsten la
ger geraamd moeten worden. Preeario-, ha
ven. en bruggelden: f 17.000, lagere whist gas
bedrijf: f 96.000, pacht- van den Stadsschouw
burg: f 5000, Openbaar Slachthuis: f 30.500.
Gestegen zijn de bijdragen van verschillen
de hoofdstukken aan den kapitaaldienst
STATION v. MAALDERIJ EN
BAKKERIJ TE WAGENINGEN.
ONDER RIJKSTOEZICHT.
ïit vi™'em ,llet J/*"011 ï00r Maalderij en Bakkerij te Wageningen brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat de
NAAML. VENN. J. SMIT ZONEN TE HAARLEM
onder controle van het Station staat wat betreft den verkoop van haar brood en
beschuit en dat uit het onderzoek van monsters MELKBROOD, WATERBROOD
(gebuild en ongebuild), ROGGEBROOD en BESCHUIT gedurende de maanden
en met December '37 blijkt, dat deze aan de eischen, daarvoor door
het Station aangenomen, hebben voldaan.
Afnemers hebben recht op gratis onderzoek van monsters brood en beschuit.
Aan belanghebbenden worden dienaangaande gaarne inlichtingen verstrekt.
WAGENINGEN, Januari 1938.
De Directeur voornoemd,
BOONSTRA.
(Adv. Ingez. Med.)
Mevr. C. KRUIJT.
Eerste tien jaar 3 procent rente, daarna 3-j procent.
J\|aar wij vernemen, heeft de minister van Financiën besloten tot de
uitgifte van een 38-jarige Staatsleening met gelijke aflossingen,
waarin alle aflosbaar te stellen 4 leeningen, te weten de leeningen
1931, 1933 I, 1933 II, 1934 en 1936 zullen worden geconverteerd, welke
leening derhalve ongeveer 1700 millioen groot zal zijn.
De houders van obligatiën der genoemde leeningen zullen bij de
toewijzing recht van voorkeur hebben. De rentevoet is bepaald op
3 pCt. gedurende de eerste 10 jaren en op 3V2 pCt. voor den verderen
duur van den looptijd, terwijl de uitgifte tegen den koers van
99V% pCt. zal geschieden.
Het ligt in het voornemen het prospectus in het begin der volgende
week verkrijgbaar te stellen.
De inschrijving zal worden opengesteld op 27 januari a.s. bij de
bekende bankinstellingen en bij het agentschap van het ministerie
van Financiën te Amsterdam.
f 21.000). Voor 1937 kon nog f 65.000 uit het
reservefonds voor bijzondere doeleinden ge
put worden, maar voor 1938 was in dit fonds
niets meer over.
Op kleinere posten moet in totaal nog meer
uitgegeven worden of wordt minder ontvan
gen f 134.000. Voor aflossing van gelden uit het
Werkfonds verkregen moet f 18.000 opge
bracht worden.
De gewone uitkeering uit het Werkloosheids
subsidiefonds zal f 135.000 minder bedragen
dan in 1937.
Aan den anderen kant is getracht door het
converteeren van geldleeningen tegen een
lager rentetype uitgaven aan rente te be
sparen. In begin 1937 werd o.a. een geld-
leening van g 2.000.000 gesloten tegen 3Va
pet. Ged. Staten noemden dat in hun goed
keuringsbesluit zeer gunstige voorwaarden.
Maar reeds 6 maanden later kon die geldlee-
ning bij dezelfde geldgeefster veranderd wor
den in een 3 pet. leening, waardoor f 10,000
per jaar werd bespaard. Er werd ook zelfs een
leening van f 400.000 gesloten tegen 2 pet.
rente.
Maatschappelijk Hulpbetoon zal in
1938 aan uitgaven een bedrag vorderen
van f 2.125.000, de Werkloosheidsdienst
waagt- f 1.027,719, uit welke bedragen
blijkt, dat Haarlem enorme sommen
moet opbrengen voor de werkloos
heidslasten.
Toen B. en W. de cijfers van de ontwerp-
begrooting voor 1938 bestudeerden, is eerst
getracht nog zooveel mogelijk te bezuinigen
op de uitgaven. Er bleek evenwel, dat in den
Wethouder E. van der Wall.
loop der jaren reeds zooveel bezuinigd is, dat
meer inkrimping niet mogelijk was.
Als men de uitgaven voor de ver
schillende diensten van de 6 grootste
gemeenten in ons land naast elkaar
stelt, blijkt, dat die per inwoner ge
rekend te Haarlem het laagst zijn.
Alleen het Middelbaar Onderwijs
maakt waarop een uitzondering, want
daarvoor zijn de uitgaven te Haarlem
iets, maar toch niet veel hooger.
Toen het niet' mogelijk bleek op de uitga
ven noemenswaard te bezuinigen hebben B.
en W. overwogen of het mogelijk zou zijn de
inkomsten op te voeren. De winst van het
Gasbedrijf zal f 96.000 achteruitgaan o.a.
door een stijging van de steenkolenprijzen,
maar ook door de ongunstiger economische
omstandigheden, waardoor vele ingezetenen
op hun gasverbruik bezuinigen, of petroleum
gingen gebruiken. Li 1934 werd de gasprijs
met 2 cent per M3. verlaagd. Als nu de gas
prijs weer met 1 cent per M3. verhoogd zou
worden, zou dit op papier een meerdere ont
vangst van bijna f 100.000 beteekenen. B. en
W. hebben zoo'n voorstel evenwel niet ge
daan, omdat gevreesd werd, dat een tariefs-
verhooging het gasverbruik nog sterker zou
doen verminderen. Het werd daarom beter
geacht te trachten het gasverbruik meer op
te voeren, opdat het verloren terrein weer
heroverd wordt.
De Gemeentewet staat de gemeenten nog
het heffen van eenige belastingen toe die
Haarlem niet kent, zooals een belasting op
brandverzekering, een bouwbelasting, enz.
Invoering van deze belastingen werd voor
Haarlem evenwel ongewenscht geacht.
De gemeente mag de opcenten op de Per-
soneele Belasting van 185 op 200 brengen en
die van de Gemeentefondsbelasting van 55
op 75. Dit zou een meerdere ontvangst be
teekenen van f 246.000. Bovendien zou Haar
lem f 160.000 meer ontvangen als de ge
meente voor de Fondsbelasting van de 2de in
de 3de klasse werd gebracht. Tezamen dus
aan belastinginkomsten f 406.000. Het col
lege van B. en W. heeft evenwel overwogen.
dat verzwaring van den belasting
druk voor Haarlem noodlottig zou
kunnen zijn in verband met de posi
tie die Haarlem inneemt ten op
zichte van de randgemeenten waai
de belasting lager is.
Het college van B. en W. meende daarom
dat de eenige juiste oplossing is, dat de ge
meente, ter dekking van het tekort over 1938
van f 1.067.000 aan het rijk vraagt om een
extra subsidie uit het Werkloosheidssubsidie
fonds van f 583.661 en een belastingbijdrage
van f 483.634.
Vervolgens betoogde de heer van der Wall.
dat het rijk ten bate van het fonds waaruit
aan de gemeenten belastingbiidragen wor
den gegeven, verschillende belastingen aan
de gemeenten onthoudt, namelijk hoofdsom
grondbelasting gebouwd 40 pet. en onge
bouwd 25 pet., hoofdsom personeele belasting
Het woord is aan
Schopenhauer:
Vaak werd een goede raad
beter gegeven in een gniti-
gen dan in een ernstigen
vorm.
80 pet., 12 opcenten op de Vermogensbelas
ting en 25 opcenten op de Gemeentefonds
belasting.
Tezamen wordt aan belasting aan Haarlem
door het rijk onttrokken f 977.650. Als Haar
lem dus uit die algemeene pot een belas
tingbijdrage van f 483.634 vraagt, beteekent
dit dat de gemeente nog f 496.976 beneden
het maximum bedrag blijft. Als men zoo de
cijfers bekijkt, dan kan dus niet gezegd wor
den dat Haarlem noodlijdend is.
Parijsche wisselmarkt tot Maandag
gesloten.
PARIJS. 14 Januari (Havas/A.N.P.)
De wisselmarkt is tot Maandag aan
staande gesloten.
„Hannah" op een mijn geloopen?
Meeningen der bemanning verdeeld.
Van Hr. Ms. gezantschap te Barcelona is
bericht ontvangen, dat de bemanning van het
stoomschip „Hannah", dat Dinsdag 11 dezer
om 8 uur op 6 mijlen ten Z.W. van de Cabo
San Antonio is gezonken, verdeeld is in haar
meening over de vraag of het zinken veroor
zaakt is door een torpedo of door een mijn.
De geheele bemanning, bestaande uit 32
koppen en den observatie-officier, is gered in
de eigen booten, daarbij geholpen door de
Spaansche küstwacht. Zij vertoeft thans te
Benia.
PRINS BERNHARD PER AUTO ER OP UIT.
SOESTDIJK 14 Januari. Z. K. H. Prins
Bemhard is vanmorgen te kwart over elf in
zijn grijze sportauto, bestuurd door zijn chauf
feur, uitgereden in de richting Baam voor
een tochtje in de omgeving.
DE OPBRENGST DER WELDADIGHEIDS-
ZEGELS TE AMSTERDAM VER BOVEN
VERLEDEN JAAR.
De verkoop van de dit jaar zoo hij zonder po
pulair gebleken kinderzegels is dit jaar te Am
sterdam een groot succes geworden, Er is n.l.
een totale winst gemaakt van f 28.539,74 (vorig
jaar f20.865,42).
OUDE HEER TEGEN EEN ZANDAUTO
GELOOPEN.
Aan verwondingen overleden.
Donderdagmorgen omstreeks twaalf uur is
de 74-jarige heer C. v. d. Spek bij het over
steken van den Noorddijk te Maassluis, door
onvoorzichtigheid tegen een passeerende
zandauto uit Naaldwijk geloopen. De oude
man kwam te vallen en geraakte met zijn lin
kerbeen onder een der achterwielen van den
vrachtwagen. Het slachtoffer moest in ernsti
gen toestand een nabijgelegen woning worden
binnengedragen, waar geneeskundige hulp
werd verleend.
In den loop van den dag is de ongelukkige
aan de gevolgen van zijn verwondingen over
leden.
7^W ELK2 PAAR
VOOR DEN HALVEN PRIJS
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN14 PAGINA'S.
Bijzonderheden over de Haarlemsche fi
nanciën
De regeering wil voor f 1700 millioen con
verteeren.
De K. P. M.-ers trekken hun collectief ont
slag in.
Nadere bijzonderheden over de verplichte
werkloosheidsverzekering.
Het kabinet Chautemps is in den afgeloo-
pen nacht afgetreden.
De Spaansche Nationalisten schijnen een
offensief op Almeria voor te bereiden.
In de zaak Barmat is thans vonnis geveld.
Hitier zou een bezoek brengen aan het
Vaticaan.
Tegen ir. Mussert is ontslag van rechts
vervolging in de bekende Blauwe Zand-
zaak geëischt.
De Eerste Kamer is aan het slot van de
eerste ronde der algemeene beschouwin
gen gekomen.
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Ruiterlijke bekentenissen.
K. de Jong: Concertgebouw te Amsterdam
H. D. Vertelling: Het meisje met de blauwe
Muts.
Heemstede in vroeger eeuwen
Prof.dr. G. A. van Hamel: Geestelijke cul
tuur op IJsland.
Schaakrubriek.
Sport in 't Kort.
Voor de Jeugd.
F. Klay-Lancée: Lebaran.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op