Haarlems Dagblad ivrr Gemeentebegrooting. TREINVERKEER STERK GESTAGNEERD. Vandaag spreekt Schuschnigg. EDEGO HAARLEM AUTOBANDEN Bloemen voor Artis. 55e Jaargang No. 16772 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaus: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724-, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Boofdredacleur: ROBERT PEEREBOOM Donderdag 24 Februari 1938 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Haarlem in de knel. Woensdagmiddag is de Haarlemsche ge meenteraad begonnen met de openbare be handeling van de begrooting voor 1938. En zooals te voorzien was na het afdeelingsver- slag en de memorie van antwoord, zooals onze lezers bovendien afleiden konden uit recente beschouwingen over Haarlem's finan- ciëelen toestand in dit blad. werd de eerste dag der algemeene beschouwingen al geheel gekenmerkt door het besef, dat deze gemeente in een zeer benarden financiëèlen toestand is komen te verkeeren. Men weet dat dit niet te wijten is aan te groote gemeentelijke royaliteit in de crisisjaren. Integendeel: Haar lem was (in 1931) de eerste belangrijke ge meente des lands die tot stringente bezuini ging overging. En sindsdien werd deze aanpas sing aan steeds verslechterende omstandig heden zeer ingrijpend doorgevoerd. Hoe 'in grijpend hoe afbrekend vaak dit proces gewerkt heeft werd in de avondzitting gerele veerd door den heer Westerveld. (S.D.A.P.) die in een uitvoerig en zeer goed gedocumenteerd overzicht den Raad een reeks dalings-percen- tages van uitgaven en helaas daarnevens: van inkomsten) voordroeg waarnaar in dood- sche stilte geluisterd werd. De moeilijkheden van Haarlem zijn niet te vergelijken met die van de groote meerder heid der gemeenten. Zij zijn ernstiger door de bijzondere positie waarin het als centrumge meente, bezwaard met enorme uitgaven voor werkloozensteun en armenzorg, nevens finan- ciëel-welvarende randgemeenten met een veel hooger gemiddelde belastbaar inkomen ver keert, Ik herinner te dien aanzien aan de zeer sprekende cijfers die wij Dinsdag in dit blad hebben gepubliceerd en aan de daarbij vermelde meeningen van den Hoofdinspecteur der belastingen in dit district en van den wet houder voor de Financiën, die beiden belas- tingverhooging uitgesloten achten. Een factor die zich in deze tijden in steeds toenemende mate doet gevoelen is daarbij de wegschrompeling van de gemeentelijke auto nomie, die den toestand van een gemeente bestuur als het Haarlemsche wel zeer veel moeilijker maakt juist omdat het in een uit zonderingspositie verkeert. Zonder ook maar in eenig opzicht twijfel uit te spreken aan de bekwaamheid van de Heeren-in-den-Haag, die in deze tijden zoo sterk aan de gemeente lijke financiëele touwtjes trekken en daarvoor wel degelijk goede redenen kunnen aanvoe ren, mag men toch betwijfelen of zij wel ten allen tijde een dergelijke uitzonderingspositie tenvolle aanvoelen en daarbij buitendien wel voldoende rekening houden met de normale ontwikkelings-eischen, die een groeiende groote gemeente zich in tijden als deze moet blijven stellen. Móet,eomdat zij groeit en met de toekomst rekening heeft te houden. Hier heb ik nu eenige hoofdpunten genoemd die de,huidige algemeene beschouwingen wel moeten beheerschen. Dat deden ze dan ook gisteren reeds in hooge mate en het debat stond daarbij in het algemeen op een zeer goed peil. Hetgeen in de eerste plaats te danken was aan den man die ter inleiding slechts enkele woorden sprak den Raad verzoekend bij de algemeene beschouwingen alleen het beleid van B. en W. en den financiëelen toestand der gemeente te bespreken. De burgemeester bepaalde zich verder tot enkele vermanende hamerklopjes en die lichte maar nifettemin welsprekende mimiek even een glimlachje, even een wenkbrauw fronsen die voor den waren gemeente raadsvoorzitter voldoende zijn- om zijn wensen te accentueeren en te doen opvolgen. Men voelt voortdurend dat de'leiding er is. Haarlem's gemeenteraad heeft een uitste kenden voorzitter verworven, die trouwens in de eerste maanden van zijn burgemeester schap zich reeds met opmerkelijke snelheid en grondigheid in de gemeentezaken heeft ingewerkt. Dat moge ons temeer verheugen omdat het in deze tijden noodiger dan ooit zal zijn dat in Den Haag aan de stem 'der ge meente volle aandacht wordt geschonken en dat zij als gezaghebbend en representatief wordt erkend. De redevoeringen van dezen eersten dag men vindt ze in, ons uitvoerig verslag in dit nummer weergegeven en ik bepaal mij uit den aard eens overzichts hier tot hoofdpun ten geven ten aanzien van het beleid van B. en w. in het algemeen een rooskleurig en ten aanzien van den financieelen toestand der gemeente een zeer triest beeld. Triest was de heer Westerveld niet alleen ten aanzien van het financiëele verloop dei- malaise-jaren mede beïnvloed door wetswij ziging in de financiëele verhouding tusschen Rijk en gemeenten maar ook in zijn voor spellingen omtrent de naaste toekomst, waarin hij er den nadruk op legde dat stijgingen van het belastbaar inkomen in zoo hooge mate aan het Rijk en in zoo bescheiden mate aan de gemeente ten goede zouden komen. De heer Noordhoff gaf een bepaald naargeestig over zicht van de voor-conjunctuur-gevoelige en minder-gevoelige belastingen. De eerstgenoem de groep valt wel in zeer overwegende mate aan de gemeenten ten deel. Opgewekt was al evenmin de toon van den leider der rechtsche raadsfractie, mr. Bijvoet, die na lof gebracht te hebben aan het col lege voor zijn financieele openhartigheid en met reden! „als eenvoudig Haarlemsch raadslid zijn bescheidenheid jegens Den Haag uitte maar niettemin verklaarde dat het hem met de aantasting der gemeente lijke autonomie te ver kon gaan. Als symp toom van dit verschijnsel noemde hij, en naar mijn meening zeer terecht, de halvee ring op regeeringswensch van de subsidie van Haarlem's Bloei, als ingreep in een zaak die Haarlem zelf zeer zeker het best kan be- oordeelen. En hij verbond hieraan, met cita ten uit de (van 1855 dateerende) Gemeente wet en K. B.'s, een betoog over de mogelijk heid die een raadslid moet hebben om zijn stem naar eer en geweten uit te brengen i zooals de wet dat eischt dat door zijn ernst en overtuiging zeer veel indruk maakte. De heer Noordhoff, leider der fractie van de S.D.A.P., keerde zich opnieuw tegen de doorvoering der aanpassingspolitiek, citeerde Engeland als voorbeeld van een land waar men die z.i. te rechter tijd verlaten had, achtte de vorming van een gemeente Groot- Haarlem een oplossing van vele moeilijkhe den, constateerde dat een forensenbelasting voor Haarlem van geen waarde zal zijn, pleitte voor de stimuleering van de uitvoering van groote werken en breidde zijn desiderata met nadruk uit tot den gezinstoestand der werkloozen en het vraagstuk der schoolvoe- ding. Mevrouw ScheltemaConradi (V.B.) stond daarentegen op' het standpunt der bezuini ging, was vanmeening dat gemeentelijke samenwerking aan annexatie moet vooraf gaan en verdedigde voorts sterk een tendenz van steunverleenmg aan het bedrijfsleven als nuttiger, ook voor de werkloozen, dan directe steun aan de economisch-zwakkeren. De heer Wolzak (A,R.) toonde sympathie voor een mogelijke belasting ver hooging en vond de S.D.A.P. thans tegenover zich in dien wensch, waarbij de heer Westerveld consta teerde dat het eenige jaren geleden andersom was De homogeniteit van het college van B. en W., die het zelf in de Memorie van Antwoord als goed erkent, kwam ook ter sprake en ik zal gelegenheid hebben daarop en op andere zaken, die op dezen eersten dag al even wer den aangesneden, terug te komen. R. P. Bloemenhulde van liet Ned. Padvindstersgilde. Woensdagochtend heeft een deputatie uit het hoofdbestuur van het Nederlandsche Padvindstersgilde een bloemenhulde aan het prinselijk gezin, ten paleize Soestdijk aange boden. De bloemenmand, gevuld met sneeuw klokjes en klimop, dit laatste als symbool van de opgroeiende jeugd, werd door mej. E. H. Piepers overhandigd. De aanbieding van het geschenk geschiedde in verband met den verjaardag .van de chief'scout, welke Dins dag gevierd is. Achttien vlieghooten voor de Indische defensie. Order voor Avïolanda. De minister van defensie heeft de combinatie N.V. Aviolanda en de Koninklijke Maatschappij „De Schel de" den. bouw opgedragen van 18 vlieghooten, type D.O. 24 K. Dit type is door de Dornier-fabrieken spe ciaal voor de Nederlandsche regeering ten behoeve der Indische defensie ontworpen. Te Friedrichshafen zijn destijds 24 stuks besteld, waarvan er reeds vier zijn afgeleverd. De DO. 24 K is een driemotorige vliegboot, be stemd om als groote verkenner, tevens bom menwerper, te worden gebruikt. Van de thans bij Aviolanda en „De Schelde" in bestelling .gegeven vliegbooten zal de eer ste in het begin van het volgend jaar worden afgeleverd. De constructie van de verschillen de onderdeelen is verdeeld over Aviolanda en „De Schelde" in een verhouding van 60 en 40 procent. Ongeveer driehonderd werklieden vinden bij dezen bouw werk. Tijdelijk verbod van vestiging. Thans ook voor den kantoorboekhandel uitgevaardigd. Nadat achtereenvolgens voor het slagers- bedrijf, het broodbakkers- en broodverkoopers bedrijf, het schoenherstellersbedrijf, het schoenmakersbedrijf, het schoenverkoopersbe- drijf en het bedrijf van orthopaedisch-schoen- maker een tijdelijk vestigingsverbod is inge voerd, heeft de minister van economische zaken thans een tijdelijk vestigingsverbod uit gevaardigd. voor den kantoorboekhandel. Het is derhalve van heden af verboden zon der vergunning van den minister een inrich ting te vestigen, waarin de kantoorboekhan del wordt uitgeoefend. Meer dan 40.000 tulpen voor „Artis". Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan. Naar wij vernemen zullen op initiatief van de commissie vooi- onpersoonlijke reclame uit het Centraal Bloembollencomité ruim 40.000 tulpenbollen en eenige duizenden hyacinten aan „Artis" worden aangeboden, ter gele genheid van het 100-jarig bestaan van den Amsterdamschen Dierentuin. Zij zullen in Artis langs paden en in perken worden geplant en in Mei bloeien, hetgeen natuurlijk een groote aantrekkelijkheid voor „Artis" zal vormen. De bollen hebben in de kweekerij van den heer A. Verduin te Lisse een bepaalde voor bereiding ondergaan. Haarlemsche Kiezerslijst 1938-1939. Vrouwen 53.55 mannen 46.45 De op 22 Februari 1938 vastgestelde kie zerslijst omvat 78182 personen, nl. 36316 mannen en 41866 vrouwen, allen kiezer voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal, de Provinciale Staten en den Gemeenteraad. De vrouwen hebben dus verreweg te meer derheid, de percentages zijn namelijk vrou wen 53.55 pet., mannen 46.45 pet. De verdeeling der kiezers voor den Ge meenteraad naar de kieskringen is als volgt: Man- Vrou- Totaal nen wen Kieskring I (Stemdistricten No 1—24) 10608 13667 24275 Kieskring H (Stemdistricten no. 41-71) 15110 16701 31811 Kieskring m (Stemdistrict. no. 91-112) 10598 11498 22096 B. en W. maken bekend, dat de vastge stelde kiezerslijst voor het jaar 19381939 van 23 Februari tot en met 16 Maart a.s. ter secretarie der gemeente, Bureau Burgerlijke Stand, Bevolking en Verkiezingen, Zijlstraat no. 70, voor ieder ter inzage wordt neder- gelegd en tegen betaling der kosten, stem- districtsgewijze, in uittreksel, verkrijgbaar wordt gesteld. Tot en met 9 Maart a.s'. is een ieder be voegd bij het gemeentebestuur verbetering- van de vastgestelde kiezerslijst te vragen, op grond dat hij zelf of een ander, in strijd met de wet, daarop voorkomt, niet voorkomt, niet behoorlijk voorkomt of al dan niet voor eenige verkiezing aangewezen is als bevoegd bij volmacht te stemmen. Het verzoekschrift kan op ongezegeld pa pier worden gesteld. VASTE BEURS f Brengt Uw effectenzaken bij het offi cieel erkende Effectenkantoor VAN HALEM Co. N.V,, Schoterweg 3. Aparte spreekkamers. Banktarieven. Aankoop contant of op prolongatie. De zaak, die groeit door recommandatie. (Adv. Ingez. Meaj Het treinverkeer naar en van de hoofdstad heeft heden ernstige vertraging ondervonden, omdat zoowel bij Halfweg als bij Oud-Water- graafsmeer locomotieven op goederentreinen zijn ingereden. Per soonlijke ongelukken zijn niet gebeurd. Hierboven: de te Halfweg aangereden lijnwagen wordt op een zijspoor gebracht. Voor nadere bijzonderheden zie men pagina 3. De n uit in heel Oostenrijk. Nog geen eendracht in den lande. Onze Weensche correspondent schrijft ons: rede nüt U Hitier zijn grooten dag gehad heeft en Zondagnamiddag zijn beroemde redevoering voor de leden van den Rijksdag in het gebouw der Kroll- opera te Berlijn gehouden heeft, gaat ook de Oostenrijksche bondskanselier dr. Kurt von Schuschnigg een politieke toespraak houden, en wel Donderdag des avonds om zeven uur (hedenavond dus - Red.). Deze rede wordt per radio uitgezonden. Schuschnigg. De groote zaal in het „Haus der Bundes- gezetsgebung", zooals het voormalige par lement sedert enkele jaren heet, de groote zaal van dat fraaie, in de vorige eeuw in Griek- schen stijl aan de Ringstrasse opgetrokken ge bouw is voor dit doel geheel met Oostenrijk sche vlaggen en met emblemen versierd. Over al te Weenen op pleinen en in parken en op drukke punten van verkeer worden luidspre kers aangebracht, opdat zij die thuis geen ra diotoestel bezitten of die geen tijd of geen gelegenheid hebben hun misschien ver ver wijderde woonsteden op te zoeken, óók naai de rede van Schuschnigg zullen kunnen luiste ren. Verder heeft men aan alle radiohande laren in de hoofdstad verzocht eveneens luid sprekers aan de straatzijde van hun winkels aan te brengen. In de andere steden en dorpen in heel Oos tenrijk worden lokaliteiten ingericht, waar de leden van het Vaderlandsehe front naar de woorden van hun leider kunnen komen luiste ren. In stadhuizen en in openbare gebouwen zal hetzelfde kunnen geschieden. In de hoofd steden der bondslanden worden luidsprekers op de pleinen aangebracht. In heel Oostenrijk wordt deze dag van den vroegen morgen tot den laten avond gevlagd. In de couranten werd uitdrukkelijk bekend gemaakt, dat Oostenrijksche staatsburgers al leen maar de Oostenrijksche kleuren rood-wit- rood zullen mogen uithangen. De Oostenrijksche nazi's verkeeren nog steeds in een vreugde-roes. Gedurende enkele dagen verzamelden zich eiken avond duizen den en duizenden nazi's in de omgeving van de groote opera. Het gejuich „Heil Hitier" en het koor-gezang „Ein Volk.ein Reich, ein Volkein Reich!" was niet van de lucht. Uit duizenden kelen klonk voortdurend het „Deutsehland, Deutschland über Allies het Horst Wessel-lied. Al die kreten en deze liederen waren sedert jaren in Oostenrijk ver boden. Er waren wel veel politie-agenten op den been en wanneer het geschreeuw en het ge zang wat al te luid werden, werden de nazi's langzaam achteruit gedrongen, maar alles ge beurde op een buitengewoon zachtzinnige wij ze. Vooral voor 't Duitsche verkeersbureau in de Kamtnerstrasse tegenover de opera verzamel den zich duizenden, die het verkeer bijna stremden en voortdurend maar opnieuw juich ten, „Heil Hitier" schreeuwden en den Duit- schen groet brachten. Door de groote spiegel ruiten zag men binnen, hel verlicht, een over- levensgroote beeltenis van den Duitschen Führer hangen, met enkele vergulde kransen en een schat van veelkleurige tulpen en an dere bloemen aan den voet ervan. Ook op andere plaatsen in de stad hebben herhaaldelijk nazi-betoogingen plaats ge vonden. Hier en daar hoort men ook op straat het Dollfuss-lied zingen, dat officieel het „Lied der Jug-end" heet, dat tegenwoordig bij aller lei gelegenheden altijd onmiddellijk na het Oostenrijksche volkslied gezongen en gespeeld wordt ook in de Weensche radio wordt het programma des avonds met het volkslied en met dit nieuwe lied besloten en hier en daar gaan ook kreten „Heil Schuschnigg" op. Tusschen de mannen van het eerst verleden jaar door Schuschnigg opgerichte Sturmkorps in hun zwarte uniformen met hooge rijglaar zen en demonstreerende nazi's is het al een paar keer bijna tot een ernstige vechtpartij ge komen. De politie moest buitengewoon ener giek optreden om de twee elkaar vijandelijke groepen uit elkaar te houden. Zoo ziet men dus, dat er nog steeds geën eendracht heerscht. Om aan de opwinding een einde te maken, heeft de regeering bepaald, dat gedurende de eerstvolgende vier weken geen vergaderingen en optochten mogen plaats vinden, met uit zondering van die, welke door het Vaderland sehe Front georganiseerd worden. Automatisch worden dus ook de groote bijeenkomsten ver boden, die de Oostenrijksche monarchisten reeds met zooveel aplomb hadden aangekon digd. Doch reeds voordat dit nieuwe verbod van de regeering werd uitgevaardigd, stond het als een paal boven water, dat zij niet plaats zouden hebben. De monarchisten hebben den moed en de hoop verloren, dat Otto van Habsburg ooit binnen afzienbaren tijd op den troon zal ko men. En ze voelden zich reeds zoo sterk en hadden zooveel van Schuschnigg verwacht. Er wordt te Weenen verteld, dat de teleurge stelde candidaat van plan is een reis om de wereld te maken, teneinde andere Indrukken op te doen en verstrooiing te zoeken, W. M. BEKAAR. Het woord is aan Grimm: Er zijn karakters die groot zijn door hetgeen zij berei ken; er zijn er die groot zijn door hetgeen zij versmaden. (Adv. Ingez. Med.) (De Commissie voor onpersoon lijke reclame uit het Centraal Bloembollencomité zal ter gele genheid van het eeuwfeest van Artis meer dan 40.000 bloembol len in den diei-entuin planten.) Naar u weet wordt Artis spoedig Honderd volle jaren oud, Het is nu wat bloedarmoedig, Maar men strijdt voor zijn behoud. Wanneer velen het wat geven, Van de soort van medicijn, Die het staal is voor zijn leven. Zal 't weer gauw volbloedig zijn. En dan komen straks de wenschen Op het .„eeuwig" Artisfeest. Van de dieren en de menschen, Aan een Artis. dat geneest. En de kweekers onzer bollen. Twijflen niet meer of het lukt, Zij zijn overtuigd, ten volle, En zij zenden hun product. Om de tuinen op te sieren Voor het naadrend feestgetij, Ten pleziere van de dieren En de menschen allebei. 't Is een mooi gebaar, daarnevens, Nu ik er eens over denk. Schuilt er iets symbolisch tevens In dit schoone feestgeschenk. Artis, honderd jaar geworden, Is wat tijdelijk verzwakt. Maar dat komt weer best in orde, Nu er flink wordt aangepakt; Vrij van zorgen om de centen, Door transfusie in het bloed, Gaat het dan een nieuwe lente In met nieuwen levensmoed. En de schoonste lentebloemen, Waar ons kleine vaderland, Sedert eeuwen op kan roemen, Worden ervoor uitgeplant. De belangstelling zal groeien, Bij het eeuwfeest loopt het vol, Moge Artis daardoor bloeien Met de weelde van een bol. Dg overval te Oterleek gefantaseerd. Overspannen jongeman bracht zichzelf messteken toe. De politie te Heer Hugowaard, die het on derzoek naar den in den nacht van Zondag op Maandag gepleegden overval met roof bij Oterleek, ter hand nam, omdat dit misdrijf in deze gemeente had plaats gehad, heeft den 24-jarigen J. S. aan een streng- verhoor onderworpen, omdat haar hef. geheele geval verdacht voorkwam. Tenslotte heeft S... die in een overspannen toestand verkeerde, bekend het verhaal te hebben verzonnen en zichzelf de messteken te hebben toegebracht. S. heeft een zwaarmoedige natuur en is in een waan voorstelling, waar hij niet overheen kon komen, tot zijn zonderlingen daad ge komen. Hij wordt thans in de woning van zijn pleegouders te Bergen verpleegd. INTERKERKELIJKE JEUGDSAMENKOMST. Er zal hier ter stede een Interkerkelijke Jeugdsamenkomst worden gehouden op Maandagavond 28 Februari in de Bakenes- serkerk. Dr. J. C. Wissing uit de Bilt, de alge meene secretaris van den Raad der kerken in Nederland, zal voor de jongeren van ver schillende kerken en christelijke jeugdorga nisaties in Haarlem en omgeving spreken over De Oecumenische' Beweging. HEDEN: 14 PAGINA'S Door spoorwegongelukken bij Halfweg en Watergraafsmeer was hedenmorgen het treinverkeer ernstig gestagneerd. 3 Suriname heeft „gebrek" aan menschen. 3 De meening van Samuel Hoare over de nieuwe politieke koers van Engeland. 4 Chineesche vliegers zouden een aanval op West Japan in den zin hebben gehad. 4 De bekende Amerikaansche financier Par ker Gilberet is overleden. 4 Goering brengt een bezoek aan Polen. 4 De Haarlemsche gemeenteraad is met de behandeling der begrooting begonnen 6 en 7 Voor opticiens en masseurs wil de regee ring strengere bepalingen uitvaardigen 9 De brand aan boord van de Kota Agoeng. 9 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Gemeentebegrooting. 1 H. D. Vertelling: Gevaar. 7 K. de Jong: Vierde Kamermuziekavond van Toonkunst. 9 G. J. Kalt: Geref. Gcm. Koor. „Door Zang Vriendschap". 9 Voor dc Vrouw. jq Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op u

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1