Haarlem's Dagblad Het Staclsbuclget. Rataplan! 55e Jaargang No. 16773 Uitgave Loarena Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V. Bureaus: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Po9tgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM I»' ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Vrijdag 25 Februari 1938 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertenticnj 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonnemcntstarieveu op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regel9 f 0.60, elk® regel meer f 0.15. Groentje» rie rubriek Bestuursbeleid en perspectief. Ten Prinsenhove begroot de Raad voort. En het blijft in alle opzichten begrootelijk. Donderdagmiddag waren er nog acht spi*e> kers bij de algemeene beschouwingen eer het college aan het woord kwam. En om half zeven, na vijf uren stugge volharding, hadden ook de wethouders Van der Wall en Reinalda hun redevoeringen beëindigd. Vanmiddag en vanavond voortzetting. Er wordt veel en lang gesproken, ofschoon er eigenlijk niets aan de begrooting veranderd kan worden. Want dan zou den Haag' ons in de narigheid brengen. De heer Engelgeer (C.H.) die rijksaccountant is en den Raad overstelpte met cijfers, zei dat hij de waarde der begrootingsdebatten gering vond. Er is toch geen kans een dubbeltje aan het budget te wijzigen. En da's makkelijk voor B. en W. Zij zouden bij deze begrooting argumenten wel achterwege kunnen laten. Hun taak ligt binnenskamers: in belangrijke onderhande lingen. Dit lijkt allemaal niet alleen nuchter maar ook juist. Ik geloof evenwel dat het grooten- deels onjuist is. Als de heer Engelgeer, die nog een zeer jong raadslid is, zich ook eens in de psychologie van openbare bestuurscol leges gaat verdiepen zal hij ongetwijfeld ont dekken dat men hun en vooral in benarde omstandigheden gelegenheid moet geven eens per jaar hun hart uit te storten, zij het dan binnen de grenzen die des voorzitters hamer markeert. Hij zal daarbij ook gewaar worden dat zij niet bij voorkeur over cijfers spreken de accountants-geest is onmisbaar in de samenleving, maar bezielt slechts wei nigen maar dat zij wel graag over het al gemeene bestuursbeleid praten en daarover voorgelicht willen worden en vooral willen we ten wat B. en W. nu eigenlijk in die onderhan delingen binnenskamers willen bereiken. Dat is dan toch ook begrijpelijk. En er zijn 135.000 Haarlemmers buiten het Prinsenhof, waar onder een flink aantal die dat ook wel eens precies hooren willen. De rest, voorzoover niet te jong of te oud, wil het in elk geval kunnen lezen. Als zij daar lust in heeft. Zijn wij vrije Hollanders of niet? Aan ons vrije land had mr. Bijvoet al op den eersten dag herinnerd omdat iemand de menschen,-die Haarlem verlieten zonder drin gende noodzaak, alleen om in de randge^ meenten minder belasting te betalen, als „sociale misdadigers" betiteld had. De heer Castricum zei nu weer dat hij het „sociaal misdadig" vond en ik dacht aan de commen taren van de Fransche regeering op haar ka pitaal-vluchtelingen. Maar we zijn geen natie. We zijn maar een stad. En locaal-patriotisme is een benepen zaakje. Ik geloof niet dat zulke groote woorden rechtmatig zijn, ik geloof ook dat men niet in eens anders portemonnaie kan kijken en evenmin in de zorgen die hij voor de toekomst van zijn gezin koestert en die toenemen sinds zijn spaarduitjes steeds minder rente opleveren. Ik geloof zelfs dat de regeering juist door zulke verschijnselen gedwongen zal worden, de anomalie van de - „belasting-oases" te erkennen en de onrecht vaardige nood van een centrum-gemeente als Haarlem te erkennen. De term „sociaal-misdadig", door mr. Bij voet reeds afgewezen, werd later ook door wethouder Reinalda verworpen. Blijft het benarde feit dat Haarlem zijn be lastinggrens genaderd is en de belastingen dus niet meer kan verhoogen. Daar was de wethouder van Financiën, de heer Van der Wall, in zijn kort en bondig betoog zeer posi tief over. Hij constateerde dat er zeer weinig meer te bezuinigen viel en dat verhooging dei- belastingen in het eerste jaar misschien wat meer zou opbrengen maar in volgende jaren tot daling van het kohier leiden. Hij sprak tot den heer Wolzak, die meer bezuinigingen mo gelijk achtte: preciseert u die dan maar eens. En tot denzelfde zei hij dat 15 opcenten meer op de personeele belasting slechts f 78.000 zou den opbrengen en 20 meer op de gemeente fondsbelasting f256.000 (waarvan slechts 2/3 voor dit jaar zou gelden) zoodat slechts de helft van het tekort over 1936 ermee gedekt zou kunnen worden. Over het aanhangige re- geeringsontwerp, dat de gemeenten in staat zou stellen tot heffing van extra-opcenten, had de wethouder het maar niet eens. Dat heeft voor Haarlem dan ook .al evenmin waarde als de overwogen herleving van de Forensenbelasting, die in ons geval slechts tot een uittocht van Amsterdamsche forensen zou®leiden. Wij schieten met deze Haagsche voornemens niets op. We zitten inderdaad in een uitzonderingspositie: in de knel. Beide redevoerende wethouders hebben de homogeniteit van B. en W., vooral in tijden als deze, als logisch en goed verdedigd. Maar natuurlijk! Laat ons toch blij zijn met de eendracht in een college welks stemmende leden allen tot verschillende partijen behooren en ons niet verbazen dat zij eendrachtiger zijn dan vroeger. Is gedeelde smart niet halve smart en gunnen wij den dagelijkschen dra gers van ons stadsleed deze reductie niet? Heeft niet een groot dighter als Schiller in zijn Turandot gesproken: „In den nood alleen blijkt de adel van groote zielen" en heeft niet een Rückert in zijn „Weisheit der Brahma nen" het aldus uitgedrukt: „Door onderlinge hulp kan nood den nood verdrijven Gelijk éen koude hand een and're warm kan wrijven"? Zonder afwisseling was deze lange -zitting niet. Die wordt trouwens altijd al bij voorbaai verzekerd door den verschillenden spreektrant der debaters. Daar was mr: van Dam (V.D.) immer luid en klankrijk, Haarlem's onschuld proclameerend en zich verontwaardigend over de veel grooter soepelheid, die de regeering jegens Amsterdam en Rotterdam betoont, be looning der braafheid vorderend en forensen belasting en extra-opcenten verguizend. Daar was onze oude getrouwe heer Johan Visser (C.H.), als altijd kalm startend en zich later opwindend over een antwoord van B. en W. in hun Memorie, dat hem niet aanstond zoodat hij interrupties en gelach uitlokte en steeds meer synoniemen voor zijn eerste booze bijvoeglijk naamwoord uitte, een Van Dalen gelijktot de burgemeester hem burger vaderlijk toesprak en kalmeerde. Daar las de heer Engelgeer monotoon zijn nochtans wel belangwekkende cijfers voor, waaruit bleek dat Haarlem in zeven jaar tijds 15 pet. per inwoner heeft bezuinigd.en als men hoofdstuk IX niet meerekent (Onder steuning aan behoeftigen en werkloozen), hetgeen men eigenlijk ook niet moet meere kenen, zelfs 32 pCt.! waarmee het tot de zuinigste groote gemeenten blijkt te behooren. Nog een pluim aan B. en W. Daar hoorden wij den heer Schaafsma in een reeks koste positieve verklaringen: „Wij zullen ons noode hebben te schikken. Wij zijn aan handen en voeten gebonden en afhanke lijk van de Rijksregeering. De bodemlooze defensieput slokt alles op. Haarlem is de grens van het mogelijke genaderd"zoodat men aan den Troonrede-stijl denkt en onwillekeu rig zit te wachten op: „Onze betrekkingen met andere gemeenten bleven van vriendschappe- lijken aard". Maar dat bleef uit. Daar kwam ineens de S.D.A.P.'er Albrecht heel rustig vragen om een permanente con tact-commissie met de verschillende bevol kingsgroepen op sociaal en sociaal-hygiënisch gebied en zei dat Nijmegen daar veel mee be reikt had en ging zitten. Dat was nu eens erg kort en een beetje puzzle-achtig, ma/ar de heer Van Engelèn, die jong is en den Raad zoo'n beetje als een verkiezingsmeeting toespreekt waarbij hij de „gijn" nimmer verwaarloost verrees reeds. En weldra vertrouwde hij de vluchtkelders niet, en al had de heer Van Tetering hem nu zijn kelder aangeboden De heer van Tetering: „Kom maar eens". De heer Van Engelen: „M. de V., ik geloof wel dat ik het er goed zou hebben, maar hoe kom ik er weer uit?" Daar was toen de pret. Het laatste betoog van den dag, dat van den wethouder van Openbare Werken, den heer Reinalda, was tevens het belangrijkste. Min der belangrijk is dat de wethouder zijn wijze van voordragen merkbaar gewijzigd heeft en in muzikale termen gesproken een levendig Allegro door een ietwat plechtig Largo heeft vervangen. Het ligt hem naar mijn meening minder goed en is daarom nogal inspannend voor den toehoorder; zijn Allegro vivace was boeiender. Dit neemt niet weg dat hij veel belangrijks te zeggen had en m.i. zeer terecht, nadat hij erop gewezen had dat politiek „kunst der mogelijkheden beteekent" het zwaartepunt van zijn betoog legde in de noodzaak, aan de gemeente Haarlem perspectief te geven. Wij hebben rechten te ontleenen aan onze straffe bezuinigingen, zei hij en was verwonderd óver den heer Wolzak die nog meer bezuinigingen mogelijk had geacht, accoord daarentegen met mr, van Dam. Haarlem is „uitgerend" en tal van groote gemeenten zijn in verzet tegen het regeeren per circulaire in den trant van: „be zuinig op dit of dat hoofdstuk of bedrijf f 20.000 en zie zelf maar hoe". Het woord „annexatie" verwerpend verving de wethouder het veelbeteekenend door „sa menvoeging van gemeenten", deze zaak aan duidend als „een onderwerp dat in Zuid-Ken- nemerland binnen een aantal jaren om op lossing vraagt." Aan de oase-methode moet een eind in ons land komen. 'Uitvoerige aandacht gaf hij aan de alge meene financiëele positie der gemeenten in ons land en aan de schuldenlast der gemeente Haarlem, die van 1 Januari 1931 tot 1 Januari 1938 van bijna 45 tot bijna 47 millioen is ge stegen, waarbij het grootste deel der verhoo ging productieve uitgaven geldt. Ik verwijs naar ons verslag, erop wijzend dat de ge meente volkomen verantwoord was in het uit voeren van groote werken en het streven van het college naar drie nieuwe aankondigend: ten eerste het Haven- en Industrieterrein, ten tweede de ophooging van de spoorbaan (die z.i. betaald zou moeten worden uit het Ver- keersfonds, met een bijdrage van de gemeen te), ten derde de rioleering, thans technisch geheel voorbereid, die 3 y2 millioen zou kosten plus IY2 millioen voor een zuiveringsinrichting aan de Oostzijde van het Spaarne en welker uitvoering acht a tien jaar zou kosten. Hier sprak de perspectief-politiek en ver vaagde de somberheid der tekorten en der ondermijnde gemeentelijke autonomie in on dernemingsgeest en in verzekeringen dat ex- onderhandeld zal worden en reeds wordt, hier uitten zich optimisme en durf van de homo gene B. en W. En hier eindigt de overzichtschrijver voor vandaag met zijn indruk, dat Haarlem in derdaad zal móeten strijden voor zijn ver dere ontwikkeling en zal móeten vechten om uit een financieele beknelling te komen die tenslotte onrechtvaardig en ook zeker niet in het landsbelang isomdat stilstand achteruitgang is en aanpassing en bezuini-» ging eenmaal tot haar grens uitgevoerd, voor niemand als hoogste wijsheid kunnen blijven gelden. Mogen B. en W. er in slagen Den Haag van Haarlem's ontwikkelingf- noodzaak en financieele uitzonderingsposi- .tie ten volle te overtuigen, R. p. I Het woord is aan James Legge: Een groot man is hij, die zijn kinderhart niet verliest. Aan den Burgemeester van Bennebroek, Mr. K. J. G. baron Van Hardenbroek, die Donderdag zijn lZVs-jarig jubileum vierde, werd door wethouder J. F. van Lierop namens de bevolking een fraai album overhandigd. Geheel rechts de echtgenoote van den Burgemeester. Uitvoering van groote werken te Haarlem. Over de financiering. I11 de raadszitting van Donderdagmiddag heeft de heer M. A. Reinalda. wethouder van Openbare Werken, mededeeling gedaan over verschillende groote werken die te Haarlem in voorbereiding zijn. Het groote rioleeringsplan. Het project van dit groote werk, dat een einde zou maken aan den ongewensehten toestand dat de riolen op de stadsgrachten loozen, is gereed. Het is gebleken dat afvoer van het rioolwater naar zee op bezwaren stuit, zoodat het plan van Openbare Wer ken gebaseerd is op biologische reini ging van het rioolwater. Aan den Oostkant van het Spaarne zal een zuiveringsinrichting gemaakt worden die het rioolwater zoo reinigt dat het bijna zoo helder wordt als drinkwater, zoodat er dan geen bezwaar bestaat het in het openbare water te loozen. Die zuiveringsinrichting zal V/o millioen gulden kosten. In de geheele gemeente zal een groot net van riolen gemaakt moeten worden om het afvalwater naar dit zuiveringsstation te bren gen. Dit net van riolen zal 3y2 millioen gulden kosten. De uitvoering van het geheele rioleeringsplan komt dus op een uit gaaf van 5 millioen gulden. De wethouder voegde er bij, dat medewer king van het Werkfonds gevraagd wordt. Haarlem is, in verband met zijn ongunstigen financieelen toestand niet in staat om rente en aflossing over dit volle bedrag van 5 mil lioen gulden voor zijn rekening te nemen. Slechts een deel van die last kan op de ge- meente-financiën drukken.. Toch is de uit voering Van het werk, zoo betoogde de wet houder, volgens B. en W. volkomen verant woord. Een gedeelte van het geld zal evenwel van een andere zijde moeten komen. De uitvoering van het geheele project zal ongeveer 10 jaar duren. Als werkverruiming is het natuurlijk van zeer veel beteekenis. Wij herinneren er aan dat eenigen tijd ge leden eens gedacht werd over de mogelijk heid het rioolwater ongezuiverd naar de Noordzee te brengen, namelijk ten Zuiden van de Zuidpier te IJmuiden. Tegen dat plan zijn toen onmiddellijk bezwaren gerezen, omdat gevreesd werd dat de belangen der badplaat sen daardoor geschaad zouden worden. De ophooging van de spoorbaan. Het tweede belangrijke wei-k dat in voor bereiding is, betreft de verdere ophooging van de spoorbaan HaarlemLeiden. De baan die nu verhoogd is tot voorbij de Brouwersvaart zou dan verhoogd worden tot voorbij de Zand- vooi'tsche laan. Uitvoering van dit werk zou een bedrag van ongeveer VA millioen gul den kosten. Er zullen dan 4 nieuwe viaducten komen, namelijk bij de Westergracht, bij de Pijlslaan, bij de Munterslaan en bij de Zandvoortsche laan. De heer Reinalda zette uiteen, dat Haarlem ook van die kosten slechts een gedeelte voor zijn rekening zal kunnen nemen. Een groot gedeelte zal voor rekening moeten komen van het Verkeersfonds, omdat het hier in het bij zonder een vei-keersbelang geldt. ie- Haven- en industr terreinen. Tenslotte het werk tot het graven van een haven en den aanleg van een terrein voor in dustrie aan het Noorder Buiten Spaarne. Over dit project hebben wij indertijd reeds uitvoerige bijzonderheden medegedeeld. De heer Reinalda betoogde dat dit een werk is dat economisch voor Haarlem volkomen ver antwoord is. want. daarbij bestaat immers de verwachting dat zich dan nieuwe industrieën in Haarlem zullen vestigen. (Het Nederlandsch Rattenbestrij- dingscomité deelt in zijn orgaan Staatsvijand no. 1" mede, dat in Nederland 8 millioen ratten zijn, die voor 20 millioen gulden jaarlijks vernielen. De bestrijding wordt nu gerationaliseerd en systematisch ter hand genomen.) De familie van Mus Rattus Telt in ons land acht millioen Vrienden leest en bedenkt dat 'es, Daar moet men wat tegen doen. Zooveel menschen zooveel ratten, Is de situatie hier, En wij derven jaarlijks schatten, Door de roofzucht van dit dier. Want die drommen ratten eten Ieder jaar fortuinen op. Als u het precies wilt weten, Wel voor twintig millioen pop. Mogen wij ons laten temmen? Neen. dat nooit, geen kwestie van, Dreunt het machtig koor van stemmen. Op ten strijde rataplan! Men zal 't knaagdier mores leeren Met een aanvalsplan en hoe. Men gaat rat-ionaliseeren, 't Wordt niet maar zoo'n ratjetoe. 't Rattenkruit is drooggehouden, 't Wacht op het commando slechts. Als de ratten 't weten zouden. Vluchtten zij met rotten rechts. Groote menschen, kleine dieren. Het lijkt niet zoo'n dapper ding. Tja. maar als ze zoo gaan tieren. Wordt het zelfverdediging. Waarlijk het gaat zoo niet langer, In 't belang van 't algemeen, Op ten strijde, rattenvanger. Weert staatsvijand nummer één. P. GASUS. MORGEN OPENING KINDERWAGENS- en LEDIKANTENZAAK JAC. VAN WEERT, ANEGANG 46. De babyzaak blijft voorloopig nog gevestigd: GIERSTRAAT 20. (Adv. Ingez. Med.) Doodelijke gevallen van longpest. CHERIBON, 25 Februari (Anefca- A.N.P.) Van 6 tot 12 Februari zijn in de dessa Koeloer, district Madjalen, 21 gevallen van longpest voorgeko men, alle met doodelijken afloop. Chautemps oppert uitbreiding der regeeringsbasis. Bereid zelf zijn medewerking daaraan te verleenen. De Fransche minister-president, Camille Chautemps, heeft gistermiddag in de Kamer de vertegenwoordigers van de partijen der meerderheid ontvangen en met hen de bui- tenlandsche politiek bespx-oken. Naar in de wandelgangen werd vernomen, zijn in het bijzonder de rede van Hitler in den Rijksdag het aftreden van Eden en de besprekingen tusschen Londen en Romp besproken. Chautemps heeft gewezen op de noodzake lijkheid solidair te blijven met Engeland, de collectieve veiligheid en den Volkenbond, terwijl ook de andere vriendschappelijke be trekkingen bewaard moeten blijven. In de wandelgangen verluidde ver der. dat Chautemps heeft gezegd dat onder de huidige omstandigheden de buitenlandsch politiek nauw verbon den moet zijn met de binnenland sche politiek en dat het daarom zeer wel mogelijk zou zijn, dat een uitbrei ding van de meerderheid noodzake lijk zou blijken. Chautemps zou zelfs persoonlijk bereid zijn met alle kracht hieraan te werken. Overneming van Gemeentelijke Electriciteits-bedrijven. De conferentie met de Gemeente besturen op het Departement van Waterstaat. Minister van Binnenlandsche Zaken stelt gemeenten gerust. Naar wij vernemen is het tweetal conferen ties, dat Woensdag en Donderdag op het de partement. van Waterstaat gehouden is met de dagelijksche besturen van tal van Noord- Hollandsche gemeenten, teneinde de mee ningen van die besturen te vernemen inzake de, door de regeering uitgestippelde lijnen met betrekking tot overneming van de, thans nog door verschillende gemeenten geëxploiteerde electriciteitsbedrijven. ook bijgewoond door den Minister van Binnenlandsclxe Zaken. De richtlijnen, neergelegd in de missive, welke de Minister van Waterstaat onlangs den betrokken gemeentebesturen had doen toeko men, werden in eerste instantie door den Mi nister van Waterstaat nader toegelicht. Daar bij werd er o.a. op gewezen, dat hetgeen thans aan de gemeenten in uitzicht wordt gesteld, een gunstige oplossing moet geacht worden. O.a. zal met den goodwill van de gemeentelijke bedrijven thans rekening gehouden kunnen worden, hetgeen in het voorstel, dat in 1937 werd geconcipieerd, niet het geval was. Van de zijde der uitgenoodigde gemeente besturen scheen men niet de meening van den Minister van Waterstaat te kunnen deelen, dat de voorstellen onverdeeld gunstig voor de be trokken gemeenten zouden zijn. Zoo werd o.a. naar voren gebracht, dat in de voorstellen der Regeering geen rekening wordt gehouden met de meerdere winst, welke gemeexxten van eeni gen omvang zullen maken, doordat het stroom verbruik regelmatig in stijgende lijn gaat. De ontworpen concept-regeling beoogt slechts, de uitkeeringen aan de gemeenten te baseeren op de behaalde winsten der afgeloopen jaren. Dit laatste werd door meer gemeenten als een bezwaar aangevoeld. Tegenover de door sommige gemeentebestu ren ontwikkelde bezwaren betoogde de Minis ter van Binnenlandsche Zaken, dat thans den gemeenten een kans geboden wordt, zooals zij nimmer meer zullen kunnen krijgen. Laatst bedoelde bewindsman heeft met nadruk doen uitkomen, dat de gemeentebesturen, wat be treft de te stellen voorwaarden gerust kunnen zijn, omdat voldoende met hunne belangen rekening wordt gehouden. Een der gemeentebesturen heeft daarop de vraag gesteld, of de Minister van Waterstaat bereid was, voor het eleeti'iciteitsbedrijf dier gemeente, dat jaarlijks een zeer hoog winst cijfer afwerpt, een totale som uit te keeren, waarin de oprichtingskosten, winst en good will gezamenlijk begrepen zouden zijn, doch hiernaar bleek de Minister geen ooren te heb ben. Trots de geruststellende verklaringen van den Minister van Binnenlandsche Zkken wa ren verschillende gemeentebesturen van oor deel, dat de voorstellen van de Regeering, zoo als zij thans in groote lijnen zijn vastgelegd, niet in de eerste plaats ten goede van de be langen der betrokken gemeenten zullen komen. China protesteert te Berlijn. Tegen erkenning van Mandsjoekwo. BERLIJN. 24 Februari (Havas). De Chi- neesche ambassadeur te Berlijn heeft heden avond zes uur een bezoek gebracht aan het ministerie van Buitenlandsche Zaken om te protesteeren tegen de erkenning van Mands- ioekwo door Duitschland. N 11936 O IWS 11®.^ Deze aantallen Groentjes in Haarlem's Dagblad spreken voor zichzelf een dui delijke taal. HEDEN: 14 PAGINA'S. pag. Over de financiering van groote werken te Haarlem. 1 Experimenteele televisie-uitzendingen zijn binnenkort te wachten. 3 De Kamerleden uiten verschillende wen- schen ten aanzien van Indië. 3 De spoorwegen hebben zeer snel gewerkt om de stagnatie te Watergraafsmeer op te heffen. 3 Een Carel Fabritius is aan het Maurits- huis geschonken. 3 In zijn rede voor den Bondsraad heeft Bondskanselier Schuschnigg den nadruk gelegd op de Oostenrijksclie onafhanke lijkheid. 4 Nieuwe pogingen der Chineesche vliegers om Formosa te bombardeeren. 4 Twee der voornaamste beschuldigingen te gen ds. Niemoeller zouden geschrapt zijn. 4 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Het stadsbudget. Mr. E. Elias: ..Internationaal' 3 K. de Jong: Haarlem's Gemengd Koor. 9 C. J. Groothoff: De strijd tegen de Belgen. 9 Voor de Jeugd jg De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op ij

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1