Haarlem's Dagblad
De Moskou'sche
Processen.
Cabriele d'Annunzio
overleden.
Niemoeller tot 7 maanden
vestingstraf veroordeeld.
lutetkatiokai 7,tucks
iu Besietwageks
Het belangrijkste
55e Jaargang Nö. 15777
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Conrant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaus: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Poatgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15051
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DirectieP. W. PEEREBOOM EN KOBEK'J PEEKEBOOiM Booidredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vanmorgen om tien uur is er weer zoo'n
vervaarlijk Moskou'sch proces in openbare
behandeling gebracht, waarin de Russische
dictator Stalin een aantal vroegere leiders
van het communisme ter verantwoording
roept. Er is ditmaal meer afwisseling in de
beschuldigingen dan toen verleden jaar
maarschalk Toecliatsjefski en een aantal
andere militaire leiders terecht stonden en
bijna allen ter dood veroordeeld werden
evenals trouwens velen voor hen. Blijkens
de tenlasteleggingen in het huidige proces,
dat wel niet het laatste zal zijn, loepen de
thans terecht staanden ook niet veel kans
aan den beul te ontkomen. Er zijn ex-kop
stukken der Sovjet-Unie bij als Rykof,
Krestinski en Rosenholz, allen vroegere
volkscommissarissen. Verder behooren tot de
verdachten de oud-voorzitter der Derde In
ternationale Boecharln, eertijds een van
Lenin's beste vrienden en medewerkers, de
vroegere chef der Gepeoe Jagoda en de oud
premier der Oekraine Jakofski. Deze allen
worden beschuldigd van terrorisme, vernie
ling en pogingen om de Oekraine, Centraal-
Azië, Georgië, Azerbeidsjan, Armenië en
Wladiwostok van de Sovjet-Unie te scheiden.
Dat laatste is natuurlijk hoogverraad,
Een andere groep verdachten is die dei-
vier medische professoren Levin, Pletnef,
Kasakof en Maximof, beschuldigd van niets
minder dan vergiftiging van (thans wijlen)
den vermaarden schrijver Maxim Gorki en
van aanslagen op het leven van anderen.
Enkelen worden beticht van een complot om
Stalin te vermoorden en, ja: indertijd al
Lenin en Swérdlof. En het heele gezelschap,
een-en-twintig man sterk, is belast inet
Trotskiïsme, Boecharinisme en Mensjewisme.
Aan veel moge onze tijd arm zijn, niet aan
ismen en de Sovjet-Unie is er extra-rijk
aan.
'He.t proces .is openbaar. Niet in den ver-
gaanden zin, .dat iedereen er bij mag die
daar lust in heeft, maar er "zijn vele toe
gangskaarten verstrekt, ook aan vertegen
woordigers van debuitenlandsche pers. En
men zal zich bij voorbaat afvragen of er
weer zoo'n 'merkwaardige reeks bekentenis
sen zal komen, waarvan Rusland het zonder
linge monopolie schijnt te bezitten.... be
kentenissen waarbij'de beschuldigden niet al
leen alles toegeven maar hun eigen zondig
ik luide verwenschen, zich figuurlijk of let
terlijk aan de haren trekken en dn het al
gemeen een gansche demonstratie van zelf
verachting op touw zetten..
.Intusschen kan het aan de aandacht van
de buitenwereld moeilijk ontgaan dat deze
pfocessenreeks niet bepaald getuigt van de
hechtheid en weldoortimmerdheid van het
régime-Stalin. Als menschen, die tot voor
enkele maanden nog tot de knapste leiders
van een groote mogendheid werden gere
kend en in de bladen van die mogendheid
voortdurend werden geprezen en verheer
lijkt, bij bosjes van het kussen worden ge-
stooten, gearresteerd en van de ergste mis
drijven beschuldigddan is er iets totaal
mis. Te snel slaat de verheerlijking in ver
guizing om, te velen vallen. Dat zij zoo velen
zijn, moet op zichzelf zijn noodlottigen in
vloed doen gelden op de staatsmachinerie en
ook op de organisatie der weermacht. Het is
natuurlijk niet te ontkennen, afgezien van
de methoden van het régime, dat de meesten
hunner bekwame leiders en organisatoren
zijn. Men stampt zulke lieden niet uit den
grond: in Rusland evenmin als elders. En in
het algemeen bereiken zij hun volle leiders
capaciteit pas na jarenlangen arbeid en op
gedane ervaring. Het is dus duidelijk dat de
organisatie in de Sovjet-Unie zeer moet zijn
verzwakt en dat Stalin daarmee de kans
loopt op steeds meer hoogverraad jegens
hemzelf. Temeer omdat al die veroordeelden
natuurlijk vrienden achterlaten waarbij er
zullen zijn die hen willen wreken en daarin
aangespoord zullen worden door het besef,
dat zij zelf vandaag of morgen gearresteerd
kunnen worden.
Hier dringt een historische analogie zich
op: die van den leider der Terreur in de
Fransche Revolutie, (Maximilien Robespierre,
die tenslotte ten val werd gebracht door
Tallien en Fouché, geen van beiden helden
vooral de eerste niet maar beiden hande
lend in angst voor hun eigen hachje.
Kennelijk gaat Stalin niet minder ver in
het uitroeien van zijn tegenstanders als in
dertijd Robespierre. En evenals toen is dat
een zeer hoog spel. Voor lederen uit den weg
geruimden vijand kunnen er honderd of dui
zend in de plaats treden. Ook duidt deze
gang van zaken op de verwording van een
revolutionnair régime, dat zich meer en meer
schijnt te concentreeren in de krampachtige,
wanhopige eigen machts-handhaving van
één man.
De indruk wordt gewekt dat de geweldige
Russische tragedie tot hoogspanning is ge
voerd en dat, wellicht binnen korten tijd, de
ontploffing zou kunnen komen. Al moet men
in de historische vergelijkingen met West-
Europa in zooverre voorzichtig zijn, dat het
hier een volk van gansch andere geaardheid
van zeer bijzondere en voor ons zeer moeilijk
begrijpelijke ras-eigenschappen geldt,
R.
Dichter en militair.
Bezetter van Fiume in 1919.
Gabriele d'Annunzio, de bekende
Italiaansche dichter, de man die in
1920 Fiume bezette, is gisteravond op
bijna 75-jarigen leeftijd op zijn bui
ten „II Vittoriale" aan het Gardameer
overleden.
Men gelooft, dat de dichter lijdende
was aan angina pectoris.
Gabriele d'Annunzio.
d'Annunzio werd gisteravond even voor
zes uur onwel. Men dacht, dat hier sprake was
van een voorbijgaand verschijnsel en hechtte
er weinig waarde aan. Spoedig trad evenwel
de doodstrijd in, verwanten en geneesheeren
konden niet meer helpen.
In een werkkamer van d' Annunzio werd
een rouwkamer ingericht. De prefect van de
provincie werd onmiddellijk met het overlij
den op de hoogte gesteld en deze gaf het be
richt door aan den Duce.
De beeldhouwer Minerbi nam van den dich
ter het doodenmasker af.
Gabriele d'Annunzio, wiens eigenlijke naam
Rapagnette was en in 1924 door den koning
van Italië in den adelstand werd verheven
met den titel van hertog van Monte Nevoso,
werd in 1864 geboren te Pescare (Abruzzi).
De "schrijver en dichter werkte van zijn
zeventiende jaar af mede aan tal van te
Rome verschijnende bladen. In 1889 werd hij
lid van het parlement. d'Annunzio woonde
daarna in verschillende deelen van Italië en
Frankrijk.
In 1915 keerde hij naar zijn land terug,
waar hij een vurig pleitbezorger was van de
inmenging van Italië in den oorlog. Hij nam
dienst bij de gewapende macht en diende
achtereenvolgens bij de cavalerie, de infanterie
en de marine. Tenslotte kwam hij bij de lucht
macht. Hij werd tijdens den oorlog gewond.
Na den wapenstilstand stak d'Annunzio zijn
verontwaardiging over de houding der geal
lieerden jegens Italië niet onder stoelen of
banken en in het kabinet-Nitti personifieerde
hij de patriottische reactie tegenover de poli
tiek der regeering.
In 1919 vestigde hij de aandacht van de
wereld op zich door de bezetting van Fiume,
waar hij met een aantal vrijwilligers binnen
trok. Het jaar daarop dwong de Italiaansche
regeering hem echter de stad op te geven. Hij
begaf zich toen naar Gardone, waar hij zich
terugtrok in „II Vittariale", zijn in bizarren
stijl gebouwde villa aan het Gardameer. In
middels heeft Italië het aan d'Annunzio te
danken, dat FiumeItaliaansch geworden is.
d'Annunzio heeft onder het fascistische re
gime altijd zeer hoog aangeschreven gestaan,
ofschoon hij na het avontuur van Fiume vrij
zelden op den voorgrond trad.
Bij het begin van den Abessynischen oorlog
deed d'Annunzio van zich spreken, doordat hij
zijn gouden onderscheidingen en voorwerpen
ten behoeve van zijn land afstond. Hieronder
bevond zich het Britsche oorlogskruis, dat
hem door koning George V verleend was.
Verleden jaar werd hij tot president van
de Koninklijke Italiaansche Academie als op
volger van Marconi benoemd.
d'Annunzio publiceerde zijn eerste werk
in 1879, toen hij nog op school was. Van zijn
verdere werken noemer, we Le Canzani della
Gesta d'Oltremare (1912), Novelle della Pes-
cara (1886), H Piacere (1889) II Fuoco (1900),
Notturno (1921), La Gioconda (1899), La Nave
(1908), en II Ferro (1914).
Stefani meldt nader uit Gardone:
Gabriele d'Annunzio werd getroffen door
een beroerte, terwijl hij aan zijn werktafel
zat.
Overeenkomstig zijn wensch, welke hij
verscheiden malen te kennen heeft gegeven,
is het stoffelijk overschot in de rouwkamer op
een baar gelegd, gekleed in de uniform van
generaal der luchtmacht.
Het ongeval overkomen aan
baron Röell.
Met volledig herstel eenige weken gemoeid.
Het ongeval, dat den Commissaris der Ko
ningin in Noord-Holland, mr. dr. A. Baron
Röell, Dinsdag op de Groote Markt te Haar
lem is overkomen, schijnt van ernstiger aard
te zijn geweest dan aanvankelijk werd ge
dacht.
Naar de behandelende geneesheer, dr. Koot,
mededeelt zullen met een volledig herstel nog
wel eenige weken gemoeid zijn.
De wielrijder, die na het ongeval is door
gereden, kón nog niet worden aangehouden.
Ernstig ongeluk in Haarlem-Noord
Zeventienjarige wielrijdster door auto
aangereden.
Dinsdagmiddag bij tweeën reed op den hoek
Rijksstraatweg—Raadhuisstraat de 17-jarige
wielrijdster M. van den B. in de richting van
het Soendaplein. Zij wilde linksaf de Raad
huisstraat inrijden. Op hetzelfde oogenblik
reed daar een bestelauto, bestuurd door een
reiziger uit Haarlem, in dezelfde richting.
Volgens dezen bestuurder zou het meisje
plotseling en zonder een teeken te geven de.
file van wielrijders hebben verlaten om den
straatweg over te steken. Door naar links uit
te halen en krachtig te remmen trachtte hij
een aanrijding te vermijden, maar dit mocht
helaas niet gelukken. Het meisje werd door
de auto gegrepen en met haar rijwiel eenige
meters meegesleurd, waarna zij bloedend
bleef liggen. Het rijwiel werd vernield. On
middellijk waren een dokter en leden van den
Ongevallendienst aanwezig om aan het meis
je de eerste hulp te verleenen, waarna zij per
ziekenauto naar de Mar ia-Stichting werd ver
voerd.
Volgens den dokter heeft het meisje een
sleutelbeenfractuur, een hersenschudding en
vermoedelijk een schedelbasisbreuk gekregen.
Hoewel haar toestand niet levensgevaarlijk
was, kon zij nog niet worden gehoord.
De auto werd in beslag genomen; de rem
men bleken in orde te wezen.
Wegens gebrek aan getuigen kon de politie;
de eventueele schuldvraag nog niet onderzoe
ken. Daarom verzoekt zij aan hen, die het
ongeluk gezien hebben, zich voor het ver
strekken van inlichtingen aan het bureau
Smedestraat te willen aanmelden.
Hedenmiddag twaalf uur was de toestand
van het meisje nog ongewijzigd.
Arbeiderswoningbouw.
In het antwoord van den heer M. A. Reinal-
da, wethouder van Openbare Werken, op het
ingezonden stuk van mr. M. Slingenberg:
Waarom belemmert het gemeentebestuur
van Haarlem arbeiderswoningbouw?, is tot
ons leedwezen door een zetfout een onduide
lijkheid ingeslopen.
De heer Reinalda had aan het slot van zijn
stuk geschreven: „De Gemeenteraad en hij
alléén heeft te beoordeelen of overhaas
ting plaats heeft. In ons blad was, foutief,
het woord overtreding gebruikt.
Straf door voorarrest
voldaan.
BERLIJN, 2 Maart (D.N.B.-A.N.P.)
Het bijzonder gerechtshof heeft
hedenmiddag het vonnis tegen Ds.
Niemoeller geveld. De beklaagde
werd wegens voortgezet vergrijp je
gens paragraaf 130 a., artikel 1 van
het wetboek van strafrecht veroor
deeld tot zeven maanden vesting
straf. Voorts werd hij wegens vergrijp
tegen de verordening van 28 Febr.
1933 veroordeeld tot een geldboete
van 500 R.M., en wegens een vei'der,
gelijk vergrijp tot een geldboete van
1500 R.M.
De vestingstraf en de 500 R.M. geld
boete worden geacht door het voor
arrest te zijn voldaan. In plaats van
de boete van 1500 R.M. komt, ingeval
van niet-betaling een gevangenisstraf
van drie maanden.
Paragraaf 130 a. artikel l van het wetboek
van strafrecht is de z.g.n. kanselparagraaf. De
tekst hiervan luidt als volgt:
„Een geestelijke of een ander bedienaar des
woords, die in uitoefening of naar aanlei
ding van de uitoefening van zijn beroep in
het openbaar voor een menschenmenigte, in
een kerk of op een andere voor religieuze
bijeenkomsten bestemde plaats vooj: verschei
dene toehoorders aangelegenheden van den
staat op een den openbare vrede in gevaar
brengende wijze tot onderwerp maakt van
een proclamatie of bespreking, wordt bestraft
met gevangenis- of vestingstraf tot ten hoog
ste twee jaren"..
De verordening van 28 Februari 1933, op
grond waarvan ds. Niemoeller tot geldboe
ten veroordeeld is, is de verordening tot
bescherming van den staat.
(De Braziliaansche „liongerkun-
stenaarCadramel, die in Frank
rijk optrad, is tot een langdurige
gevangenisstraf veroordeeld, toen
bleek dat hij 's nachts in het ge
heim door een helpster werd ge
voed.)
Naar Frankrijk kwam een Braziliaan,
Die in een hongerend bestaan
Zijn daaglijksch brood wou winnen;
Van „kunstenaars" van deze soort,
Was langen tijd niet meer gehoord,
Nu ging het weer beginnen.
De man lag weken in een kooi.
Aan d' ergsten hongersnood ten prooi.
Ten minste naar men meende;
Maar in het holste van den nacht,
Werd stiekum hem de spijs gebracht,
Die hem weer kracht verleende.
Een helpster in den (hongers)nood,
Bracht hem een hartig hapje brood
En wat er bij behoorde;
Want het was tusschen deze bêi,
Van d' eersten dag af koek en ei,
In waren zin der woorden.
Nu zit die man nog in een kooi,
Maar deze is niet half zoo mooi
En heeft geen glazen wanden;
Slechts een cipier kijkt naar hem om
Geen kijkers meer in dichten drom
Met franken in de handen.
Men straf ie dezen man terecht.
Want ongetwijfeld is het slecht,
Om menschen te bedriegen,
Door ze met voorgewende „kunst"
En zielig vragen om hun gunst,
Erin te laten vliegen.
Maar als bij mij de rechtspraak lag,
Dan had ik al den eersten dag,
Een vonnis willen vellen;
Ik vind het nog een erger zaak, V
Om honger als een kijkvermaak.
Publiek ten toon te stellen.
P. GASUS.
19, Gr. Houtstraat, Haai-lem
toont haar nieuwste, gedistingeerde
voorjaars- en zomertoiletten op
Dinsdag 8 Maart a.s.,-nam. 3 uur
HOTEL DUIN EN DAAL
te Bloemendaal.
Thee Complet 1.
Plaatsreserveering gaarne vódr Za
terdag 5 Mrt. schriftel. of telefonisch
aan de zaak. Tel. 12273
(Adv. Ingez Med.)
Doktoren door de Koningin
onderscheiden.
's-GRAVENHAGE, 2 Maart. H.M.
de Koningin heeft benoemd tot com
mandeur in de huisorde van Oranje:
le. Bij bevordering dr. C. L. de
Jongh, te 's-Gravenhage.
2e. Dr. C. T. van Valkenburg, te
Amsterdam.
3e. Dr. J. de Groot, te 's-Graven
hage.
JOH. SWAALF, TELEF. 10663
(Adv. Ingez. Med.)
Woensdag 2 Maart 1938
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën i 1*5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elk»
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek
Het woord is aan
Sallustius:
Dwingelandij is hard. maar
duurt niet lang. Want nie
mand wordt door velen ge
vreesd, die niet velen heeft
te vreezen.
Jubileum van Dr. L. C.
Kersbergen.
Vrijdag 4 Maart 40 jaar arts.
Vrijdag 4 Maart zal het 40 jaar ge
leden zijn dat dr. L. C. Kersbergen,
geneesheer-directeur van het St. Eli
sabeths Gasthuis te Haarlem den
artstitel verkreeg.
Dr. Kersbergen werd 30 Juli 1873 te Reeu-
wijk bij Gouda geboren. Hij doorliep het
Gymnasium te Gouda en studeerde vervol
gens aan de Universiteit te Leiden waar hij in
1898 tot arts werd bevorderd. In 1900 promo
veerde hij tot Doctor in de Geneeskunde op
een dissertatie: Anaemia pseudoleukaemica
infant.
Dr. Kersbergen vestigde zich in 1900 te
Haarlem en kreeg hier al spoedig een drukke
practijk.
Van 1907 tot 1919 was hij internist aan het
Diaconessenhuis.
In Maart 1919'werd hij benoemd tot genees
heer-directeur van het- St. Elisabeths of
Groote Gasthuis, te Haarlem.
Onder zijn leiding heeft het Gasthuis een
groote uitbreiding ondergaan en zijn er vele
verbeteringen aangebracht.
Dr. Kersbergen heeft in tal van commissies
zitting die bijna alle de bevordering der
volksgezondheid ten doel hebben.
Vooral de tuberculose-bestrijding heeft al
tijd zijn volle aandacht gehad. Sinds 1904 is
hij voorzitter vair de Haarlemsche Vereeni-
ging tot bestrijding der t.b.c. cn sinds 1908
secretaris van de Noord-Hollandsche Ver. met
hetzelfde doel. „Brederodeduln" is door zijn
initiatief ontstaan. Hij is voorts nog lid van
het Dagelijksch Bestuur der Ned. Centrale tot
bestrijding der t.b.c., lid van het Dag. Best.
van de Ned. Maatschappij tot bevordering der
Geneeskunst van 19251926 en ook thans als
voorzitter. Sedert 1934 is Dr. Kersbergen
eveneens lid van den Hoogen Raad van Arbeid.
Dr. Kersbergen schreef de geschiedenis van
het St. Elisabeths Gasthuis ter gelegenheid
van het 350-jarig bestaan dier inrichting en
van ie Noord-Holl. Ver. tot bestrijding der
t.b.c. toen deze vereeniging haar zilveren ju
bileum vierde.
Naar wij vernemen zal Dr. L. C. Kersbergen
Vrijdagmiddag in het Carlton Hotel te Am
sterdam van 35 uur recepieeren. Deze recep
tie is belegd door de Ned. Maatschappij tot
bevordering der Geneeskunst waarvan Dr.
Kersbergen voorzitter is en is alleen bedoeld
voor geinviteerden.
HEDEN: 12 PAGINA'S
pag.
Gabriele d'Annunzio is overleden, i
Het batig saldo van de Flans Halstcntoon-
stelling zal f 20.000 a f 21.000 bedragen. 1
Ds. Niemoeller is tot 7 maanden vesting
straf veroordeeld. j
B. en W. van Haarlem namen nog geen be
slissing inzake de vereenvoudigde spelling 1
In de Eerste Kamer is oplossing der „Bel
gische Kwestie" bepleit. 3
Minister Weiter acht Indie's toekomst niet
ongunstig. 3
Vermindering van overwerk is volgens mi
nister Romme zeer gewensclit. 3
Goering over de taak van liet Duitsche
luchtwapen. 4
Het Oostenrijksche Vaderlandschc Front
legt groote activiteit aan den dag. 4
Haarlem streeft ernaar zeehaven te worden 5
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De Moskousclie processen.
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. g
Van onzen Berlijnschen correspondent:
Von Ossietzlcy's Nobelprijs. 4
v. H.: De weg terug. g
H. D. Vertelling: De kostbare vaas. 6
3. B. Schuil over: Scotland Yard. n
K. dc Jong: Zesde concert Bachvereeniging 11
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op Q
De huldiging van Ir. II. J. M. Bekkers, directeur van de Haarlemsche fabriek van
Spoorweg- en Rijtuig materiaal der firma Bcynes, ter gelegenheid van zijn zilveren
jubileum. Ir. Ilupkes (geheel rechts) komt den jubilaris tijdens de receptie
gelukwenschen,
