Af
üb
Uit het leven van Mietje
en May Terhaeyhen.
SANTPOORT IN VROEGER EEUWEN
EMSER-WATER
KtetrveJib "JJktt
SONATENAVOND
VRIJDAG 11 MAART 193R
HSSREEM'S DAGBLAD
De veranderingen aan het Baurwegje,
De Noordzijde van het Buurwegje (Midden Doi-pstraat) met oude huizen,
gebouwd in de 17e eeuw.
De heer J. S. Visser te Santpoort schrijft
ons:
Slechts 3 jaren zijn «sinds de verkooping
van 1784 verloopen en wederom komt het
huis in veiling. Het is 6 Juni 1787. De heer
Jan Buyssant eigenaar van de Bleekerij en
wonende aan het Burenwegje is overleden
kort nadat hij het bekende Toesienderhuisje
had gekocht. Waarschijnlijk was het bekend,
dat ernstige onderhandelingen gaande waren
over den verkoop van de Bleek. Runneboom
«ls goede buur. rekende er dan ook stellig
op, dat de nieuwe eigenaar van de Bleek
ernstig gegadigde naar de woning van Buys
sant zou worden. Hier was strijkgeld te ver
dienen! Runneboom bood er dan ook lustig
op los. Spoedig was de koopsom van 10 jaren
geleden overschreden, f 700 werd geboden,
f 750, 800 en tenslotte bereikte Runneboom
zelfs de f 900. Niemand bood hooger
vriend Runneboom had naar zijn overtuiging
de plok reeds in handen. Maar, o wee, de
toekomstige eigenaars van de wasscherij
vonden den prijs te hoog. Bij afslag werd
geen mond open gedaan, en 'buurman bleef
er aan hangen. Uit den aard der zaak deed
Runneboom alle mogelijke moeite om zich
van den strop te ontdoen. Wij zien namelijk
een nieuwe koopacte, gedateerd 11 Juli 1787,
dus 5 weken later. Runneboom had een koo-
per gevonden al was het onder zeer bezwa
rende omstandigheden. Wederom lezen wij
dat er een kustingsbrief was opgemaakt,
waaruit ten volle blijkt dat Runneboom er
ernstig op gesteld was om van het koopje af
te komen. Maarten Klaver werd hum-der voor
den tijd van 9 jaren tegen een huur van
f 100 per jaar. Na de negende huursom be
taald te hebben ging het pand stilzwijgend
in zijn bezit over.
Gedurende den huurtijd was Klaver ver
plicht het huis met erf op zijn kosten in goe-
den staat te onderhouden. Mocht Klaver ech
ter twee achtereenvolgende jaren achterstal
lig blijven, dan had Runneboom het recht de
huur als geëindigd te beschouwen, zonder
eenige verplichting tot terug betaling van
eenig bedrag. Intusschen was het verder be
zit van de Erven Jan Buyssant ook in an
dere handen overgegaan. Wij lezen namelijk,
dat de belendingen waren: Ten Oosten Run
neboom, ten Westen Herman Hendrik Tim
mer en Willem van den Bosch. Ten Noorden
dezelfde heeren en ten Zuiden het Buren
wegje met de Weyman en zijn stallen en
schuren. Slechts een paar punten zijn uit
deze overeenkomst nog te putten. Het be
langrijkste is wel. dat het geheimzinnige
Toesienderhuisje is verdwenen of althans
opgeheven. Santpoort behoeft echter niet
beangst te zijn want „Toezicht" is gebleven.
In ons eerste stukje hebben wij de hulp in
geroepen van de lezers om op die wijze op
heldering te verkrijgen van het ons onbe
kende woord „Toesienderhuisje". Bij ons on
derzoek in de lexicons van oude Nederland-
sche woorden kwamen wij niet verder dan
het woord „opzichter" voor „Toesiender".
Voor enkele dagen hadden wij het genoe-
ge van den heer Kohier te Haarlem geboren
11 Mei 1856 te Bloemendaal een schrijven te
ontvangen met volledige opheldering. De
heer Kohier heeft van zijn 2e tot zijn 25e
jaar in Santpoort gewoond. Hij heeft toen
gekend twee „Toesienderhuisjes" waarvan
één aan den Duin en Kruidbergerweg. Het
was een klein houten huisje, gelegen ten
Noord-Oosten van het tegenwoordige land
huis „De Voorpost", iets voor den toegang
naar het landgoed van mevr. van Hoorn. In
den tijd van Kohier was het bewoond door
den jachtopziener of koddebeier Wou Twist
en droeg het toen nog den naam van Toe
sienderhuisje. Uit informaties ingewonnen
bij den weled. heer Cremer op wiens terrein
het huisje had gestaan is gebleken dat Wou
Twist omstreeks 1900 opgevolgd is door Jaap
Twist.
De naam Toesienderhuisje was toen buiten
gesteld en in dien tijd spottenderwijs in
de omgeving vervangen door den naam
van „De Ark van Noach". Het tweede Toe-
sienderhuisje heeft volgens den heer Kohier
gestaan ongeveer ter plaatse van de tegen
woordige kruising van den Middenduïnerweg
en Enschedelaan. In zijn Santpoortschen tijd
woonde daar de heer Grijzen die jachtopzie
ner was en toezicht hield over het „Terras"
en de „Neethof" eigendom van de familie
Wickevoort Crommelin.
Na Grijzen stond het bekend onder den
naam van „Het Huisje van Poodt". Omstreeks
1915 is het afgebroken.
Wij twijfelen er dan ook niet aan of ons
Toesienderhuisje aan het Buurwegje was de
woning van den koddebeier die belast was
met het toezicht over de „Wildernisse" zoo
als in 1700 de terreinen van het tegenwoor
dige Bosc-hbeek in de officieele stukken wer
den genoemd. Bezien wij het bekende bosch-
wachterhuis met den in krulletters geschil
derden naam „Boschbeek" dan zou het ons
niet verbazen wanneer een nader onderzoek
zou aantoonen. dat na den verkoop van ons
Toesienderhuisje in 1787 aan de eigenaren
van De Bleek, ons Boschbeek het nieuwe
Toesienderhuis is geworden. Het tweede punt
uit ons koopcontract betreft Dp Bleek.
Wij meenen als vaststaande te mogen aan
nemen. dat in het laatst van de 18e eeuw
ons mooie buiten vlugthoven nog een be
kende bleekerij was die floreerde. De nieuwe
eigenaars woonden beiden aan het Buren
wegje. Vermoedelijk in het vroegere Toe
sienderhuisje. Blijkbaar was de wasscherij
dus nog niet tot woonhuis verbouwd en ston
den de twee droogschuren nog gedeeltelijk
over den ouden Heerenweg. De schilder en
glazenmakerswerkplaats van den heer Klaver
ging goed vooruit. Jammer was het voor den
ouden baas, dat hij geen zoons had. Bij zijn
overlijden omstreeks 1820 ging de zaak in
handen van zijn dochter over, die blijkbaar
een gulden tijd medemaakte. Spoedig was
ze verplicht paard en rijtuig aan te schaffen
om op die wijze haar personeel te controlee
ren. Alle groote buitenplaatsen in den verren
omtrek behoorden tot haar opdrachtgevers
en tal van de oudere Santpoorters herinne
ren zich nog haar telkens te hebben gezien.
Omstreeks 1865 werd het huis schilders
werkplaats. tuin en boomgaard na overhj
den van de eigenares aan den bekenden heer
Schneider en later diens beide zoons overge
daan, die tot heden de reputatie van de
familie Klaver hebben hooggehouden. Het
was onder den heer Schneider dat de eerste
wijziging in den ouden toestand van het
Buurwegje een aanvang nam. Hij liet voor
zijn zuster door den meester timmerman Van
Wort een flink modern huis bouwen (nu
rage Koster) op het gedeelte van zijn boom
gaard tegen het terrein van het oude Toe
sienderhuisje aan, welk huisje intusschen
verbouwd was in een flink woonhuis met
schuur en kapberg voor den rietdekker Van
Goeverden.
Nog ruim 60 jaren moesten verloopen voor
dat wederom ingegrepen kon worden. Een
betrekkelijk kleine brand vernielde de stal
len van de Weyman. Voorloopig konden het
Gemeentebestuur en de eigenaar niet tot
overeenstemming komen voor herbouw. En
kele jaren later trof hetzelfde lot het oer
oude „Waidmanshuis". Nieuwe onderhande
lingen werden aangeknoopt. Het welbewust
optreden der Gemeente in het algemeen be
lang, gepaard aan een groote geldelijke op
offering van den eigenaar van de Weyman
ten algemeenen nutte maakte het voor en
kele jaren mogelijk de geheele Midden Dorp
straat tot een primaire wegbreedte te ver-
breeden.
En hiermede geachte lezers, eindigen wij.
mede namens onze nieuwe stichting „De
Vrienden van Oud-Santpoort" de geschiede
nis over twee eeuwen van het oude Buur
wegje.
®is reeds sedert eeuwen
het beste middel tegen
HOEST INFLUENZA.
(Adv. Ingez. Med.)
LAWNTENNIS.
VOORDRACHT- EN FILMAVOND.
Het bestuur van het district Haarlem van
den Ned. Lawn Tennisbond organiseert op
Dinsdag 15 Maart a.s. des avonds 8 uur in
de aula van het Kennemer Lyceum een voor
dracht- en filmavond.
Op dezen avond zal de heer C. Vreeden-
burgh, secretaris der Centrale Propaganda-
commissie van den Ned. Lawn-Tennisbond
een voordacht houden over wedstrijdtennis,
spelregels en rechtspraak.
Bovendien zullen enkele interessante
nieuwe films worden vertoond, o.a. van
Miss Round en Austin.
Deze voordracht- en filmavond is o.m. Loe-
jankelijk voor alle leden van den N.L.T.B.
én voor de leden van de bij dien Bond aan
gesloten vereenigingen.
WIELRIJDEN.
ACHILLES.
Zondag houdt bovengenoemde vereeni-
ging een clubontmoeting op den weg tegen
de Ren- en Tourvereeniging „Nieuw Swift"
uit Leiden. Er zal gereden worden A en B-
klasse 75 K.M. C-kl. en Juniores 37','- K.M.
De start zal plaats hebben te 12 uur. Voor deze
ontmoeting zijn, behalve een clubprijs per
soonlijke prijzen te behalen. Gezamenlijk
vertrekt men te 10 uur van café Bruggink
aan de Koningstraat 54.
Het bestuur heeft de volgende renners aan
gewezen om voor de vereeniging uit te ko
men:
A-klasse: A, Buys, D. Claassen, P. Gruij-
ters, R. Groot, J. Klinkenberg, P. Korthals.
J. Rijneveld, C. Siebeling. B. de Vries.
B-klasse: H. Koelemij. J. H. Koppen, J.
Stet, S. Schrama. C. de Veer, J. Ekel, C Por-
tegies, A. v. Sprundel, P. Duins, T. v. d. En
den. K. Oosterbaan.
De andere renners starten voor de C-klasse.
OLYMPISCHE SPELEN.
I. O. C.-BIJEENKOMST DOOR
KONING FAROEK GEOPEND.
Veel belangstelling voor <lc
Spelen van 1940.
Uit Cairo: De 35sle bijeenkomst van het
Internationaal Olympisch Comité is Donder
dag door koning Faroek van Egypte geopend.
Op deze bijeenkomst zijn I.O.C.-leden van
21 landen aanwezig. Tijdens dit congres zul
len verscheidene uitstapjes worden geor
ganiseerd. De eigenlijke werkzaamheden
zullen worden gedaan op de bijeenkomsten
welke op het Nijlschip „Victoria" worden ge
houden. Dit vaart in de periode van 10 tot 18
Maart van Assuan naar Cairo. Onderweg
zullen de I.O.C.-leden aan excursies naar
Egyptische oudheden deelnemen.
Indien men het oor in dit interna
tionale milieu te luisteren legt wordt
het duidelijk, dat de meeste leden van
het I.O.C. voorstanders zijn van de
organisatie der Olympische Spelen
te Tokio.
Woensdag heeft graaf De Baillet Latour
president van het I.O.C., een telegram van
den burgemeester van Tokio onvangen,
waarin werd verklaard dat de burgers van de
hoofdstad van Japan alles doen, ten einde de
Spelen van 1940 te doen slagen. In het tele
gram wordt aan het I.O.C. om sympathie en
steun gevraagd, op dat alle moeilijkheden
ten aanzien van de organisatie kunnen wor
den overwonnen.
Het hoofd van de Japansche delegatie, prof.
Kano, legde een verklaring af, waarin hij dui
delijk liet uitkomen, dat het I.O.C. zelfmoord
zou plegen, indien dit college zou besluiten
de Spelen van 1940 Tokio af te nemen. In
dien het I.O.C. zijn belofte niet zou nako
men, zal geen land ter wereld meer in staat
zijn, in de toekomst de Spelen te organisee-
ren.
Intusschen schijnt men te Ca'iro toch wel
duidelijk onderscheid te maken tusschen de
winter- en zomerspelen. Prof. Kano zei in
dit verband: „De zomerspelen zullen, het koste
wat het kost. in ieder geval te Tokio moeten
worden gehouden".
Het I.O.C zal de voorbereidingen, door Ja
pan ten aanzien van de Winterspelen ge
troffen, nader bestudeeren. En dan is er nog
de moeilijkheid van de amateurkwestie ten
aanzien van de Ski-leeraren, waaromtrent
tijdens het- onlangs te Helsingsfors gehouden
F.I S.-congres een duidelijke uitspraak geval
len is. Het I.O.C. zou, indien wij de stem
ming te Caïro juist aanvoelen, Japan willen
adviseeren de Winterspelen op te geven, en
deze dan aan Noorwegen te geven, mits de
F.I.S. op haar besluit van Helsingfors terug
komt.
In dit verband is een bericht uit Oslo op
merkelijk te noemen. Dezer dagen is nl. het
Noorsch Olympisch Comité bijeengekomen
met vertegenwoordigers der sportbonden.
Noorwegen's wensch om de Winterspelen over
te nemen, werd nog eens officieel vastgelegd:
het spreekt vanzelf, dat men de organisatie
der Spelen slechts dan zal verlangen, in
dien Japan zich zal terugtrekken.
De eerste bijeenkomst werd een grootsche
demonstratie voor de Olympische idee en
tegelijk een indrukwekkende plechtigheid
voor den onlangs overleden eere-president
baron Pierre de Coubertin.
Het Operagebouw was fraai met vlaggen
en bloemen versierd, toen koning Faroek de
bijeenkomst officieel opende.
Minister Barakat Pascha sprak de hoop
uit, dat deze bijeenkomst een stimulans zou
moeten zijn voor de bevordering van de licha
melijke ontwikkeling en den bloei van de
sport in Egypte.
Graaf De Baillet Latour zei o.m. dat Egyp
te met zijn tot in den tijd van de Pharao's
reikende cultuur, uitstekend geschikt was om
de leden van het Internationaal Olympisch
Comité in het jaar. waarin de schepper van
de moderne Olympische Spelen is overleden,
te vereenigen. Dat deze bijeenkomst op Afri-
kaanschen bodem plaats heeft, dat de Spelen
der a.s. Olympiade in Azië worden gehou
den en dat de belangstelling in Centraal- en
Zuid-Amerika steeds toeneemt, zijn even
zooveel bewijzen voor de stelling, dat de
droom van De Coubertin meer en meer ver
wezenlijkt en dat de Olympische gedachte
over alle werelddeelen verbreid wordt.
Op het oogenblik kan de door de Olympi
sche beginselen geregeerde sport de rol ver
vullen, die De Coubertin haar had toebedacht:
de verheffing van het zedelijk niveau van de
jeugd der wereld.
VOETBAL.
BELGIë—NEDERLAND.
Blijkens een bericht in de „Sportkr." zal de
bekende Engelsche scheidsrechter Jewell op
3 April den wedstrijd BelgiëNederland
leiden.
HAARL VOETBALBOND
PROGRAMMA VOOR
ZATERDAG 12 M AART.
FINALE KENNEMERLAND-BEKER.
JohezV.V.IJ. 3.30 uur S. de Boer.
(terrein Schoten)
(Grensrechters: A. G. Peperkoorn en O. J.
M. van Waveren).
COMPETITIE.
A Geen wedstrijden.
B VEW—VVB 3 u. H. J. Boeree
Kennemerland 3—ZSV 3.30 u. N.N.
C SIZO 2—VGS 2 3.30 J. Steffens
V.J.B. 2V.E.W. 2 3 u. G. H. Hesselink Jr.
Kennemerland 6Kennemerland 5 3.30
A. Zomer Jr.
KORFBAL.
HAARL KORFBALBOND
ADSPIRANTENWEDSTRIJDEN VOOR
ZATERDAG.
Het gewone competitieprogramma bevat
slechts twee wedstrijden, één voor de tweede
en één voor de derde klasse.
Patrimonium 2 ontvangt Onder Ons, dat
nog een zestal ontmoetingen achter is, daar
het later ingedeeld is..
Haarlem 3 ontvangt het ongeslagen Water
vliet 2, dat reeds kampioen is en ook veel
kans heeft Zaterdagmiddag te winnen.
Voor de nacompetitie staan de volgende
wedstrijden op het programma:
A: Haarlem 1—Oosterkwartier; T.H.B.-Zwa-
luwen.
B: Meerlebosch—Aurora 1.
C. Aurora 2—Haarlem 2 en Animo—S.V. 2.
CHRIST. KORFBALBOND.
C. H. K. V. „ONDER ONS".
Wedstrijd-secretariaat Ursulastraat 11.
In de klasse 2a is voor Zaterdag 12 Maart
vastgesteld Onder Ons IIjsvogels 3 Den
Haag.
De wedstrijd wordt gespeeld op het O.O.-
terrein aan de Zanderijvaart te Overveen.
O.O. 2 heeft vrijaf.
O.D.-adspiranten spelen te Hillegom te
gen Patrimonium 2.
TAFELTENNIS.
HAARLEMSCHE TAFELTENNISBOND.
Aan alle bestuursleden, cassières en orde
commissarissen etc. wordt verzocht, Zater
dagavond zeven uur aanwezig te zijn bij het
Krelagehuis. Leidschevaart 8 te Haarlem, ten
einde mede te werken en instructies te ont
vangen voor de Nederlandsche kampioen
schappen. welke Zondag 13 Maart in dit ge
bouw gehouden worden.
Bij verhindering (men gelieve zich zooveel
mogelijk vrij te maken), gelieve men Zon
dagochtend zeven uur aanwezig te zijn. Voor
de cassières geldt in dit geval acht uur des
Zondagsmorgens.
SCHAKEN.
EERVOLLE NEDERLAAG VAN HEEMSTEDE
TEGEN DE A.S. KAMPIOENEN.
In den wedstrijd tusschen de eerste tiental
len van Aalsmeer en Heemstede, die van
groot belang was voor het kampioenschap
van hun afdeeling in den Noord-Hol], Schaak
bond werd zeer scherp gespeeld. Aalsmeer
moést winnen om zeker te zijn dat zij kam
pioen zou worden,, al wacht de officieele ver
klaring nog op een enkele arbitrage-partij uit
den wedstrijd Haarlem-Aalsmeer. Zelfs indien
deze ongunstig voor de Aalsmeerders moch
ten uitvallen kan hoogstens de schaakclub
„Weenink" uit Beverwijk met hen gelijk ko
men in bordpunten, doch deze dient dan een
zeer groote overwinning op Haarlem te boe
ken wat niet waarschijnlijk is.
Niettemin speelden de eerste vijf borden
van Aalsmeer fel op aanval. En met succes,
Aan de vier hoogste borden werd winst verkre-
gein, hetgeen een mooie prestatie is. gezien de
speelsterkte van de Heemstede-spelers. De
gebroeders Noordhoek wonnen regelmatig van
Minnema en Mantz: alleen in de partij Thiir-
kowKempers had de jeugdige Kempers het
to gemakkelijk omdat Thürkow een dame
achterstand kreeg.
KroezeGroenendijk was een e4-opening
door Groenendijk, slordig gespeeld, vooral in
de opening. Kroeze gaf in het eindspel geen
kans. De staart-borden van Heemstede redden
echter de siuatie. Schuster tegen Dr. Bon
kwam volle kwaliteit voor, waarna Dr. Bon te
recht de partij opgaf na langen tegenstand;
Roosjen won van zijn oud-plaatsgenoot Pe
ters eveneens door stukwinst en Kubatz
kwam met zwart tegen Van der Schilden
zelfs twee officieren voor tegen drie pion
nen, waarbij de Aalsmeerder kansloos bleef.
Steenken verloor na een combinatie-rijke
partij van Smit, waardoor de eindstand 54
werd met één afgebroken partijBaalbergen
G. Knibbe. die zeker remise staat, doch die
door beide partijen nog nader wordt geanaly
seerd om event-ueele winstcombinaties niet te
verzuimen. Wanneer de uitslag 5'.'siV2
wordt voor Aalsmeer, heeft deze verdiend het
kampioenschap gewonnen.
De gedetailleerde uitslag luidt:
Heemstede 1Aalsmeer I.
1. MinnemaF. Noordhoek 0—1
2. MantzC. Noordhoek 0—1
3. Van der LeekP. Knibbe 01
4. ThürkowKempers 01
5. KroezeGroenendijk 10
6. Baalbergen—G. Knibbe afgebroken.
7. KubatzVan der Schilden 10
8. SteenkenSmit 0—1
9. RoosjenPeters 1
10. Schuster—Dr Bon 10
4—5
Tegelijkertijd speelde Heemstede IV tegen
Aalsmeer II welke strijd door Heemstede IV
met 6Vs3Vo gewonnen werd. en aan Heem
stede het kampioenschap opleverde.
De Joden in de Duitsche banken.
Scherpe woorden van dr. Ley.
De Duitsche Rijksminister dr. Ley heeft gis
teren in het Sportpaleis te Berlijn een rede
gehouden voor het personeel van banken en
verzekeringsmaatschappijen. Hij zeide hierin
o.a., dat men niet zal rusten voor de laatste
Jood uit de Duitsche banken verdwenen zal
zijn.
Vervolgens heeft dr. Ley een rede gehouden
voor de Berlijnsche ambtenaren in de Deutsch-
landhalle Hier heeft hij verklaard, dat het
nationaal-socialisme geenszins den godsdienst
vijandig is.
HEEREN
VANAF ƒ1.— PER WEEK.
Elegant, modern Costuum n/maat v.a. 35.
Vraagt coupeursbezoek met stalen. U belt
17273 of brieven: SCHAGCHELSTRAAT 19 c
(naast Slager's Verfhandel).
DE KLEEDING VERKOOP CENTRALE.
(Adv. Ingez. Med.)
MAIKT
GI1ICWÏEN
GROENTEMARKT HAARLEM.
Witlof f 0.12—f 0.17 per K.G.
Tomaten f 0.45f 0.55 per K.G.
Andijvie f 0.70f 0.85 per kist
Sla f 2f 2.25 per kist
Spinazie f 1f 1.20 per kist
Boerenkool f 0.40—f 0.55 per kist
Groenekool f 0.50—f 0.65 per kist
Gelekool f 0.55f 0.70 per kist.
Bloemkool f 0.32—f 0.35 per stuk
Roode kool f 0.10f 0.13 per stuk.
Knolselderie f 0.04f 0.08 per stuk
Peterselie f 0.05—f 0.09 per bos
Selderie f 0.04f 0.08 per bos
Prei f 0.04f 0.10 per bos
Raapstelen i' 0.02f 0.04 per bos
Radijs f 0.04f 0.07 per bos
Winterwortelen f 0.90—f 1.10 per zak.
Koolraap f 0.85f 1.— per zak
Spruiten f 1.60—f 2.50 per zak.
Uien f 3.50—f 3.75 per zak.
KAASMARKT ALKMAAR.
Aangevoerd 31. stapels 49.000 K.G. Fa-
briekskaas kleine f 25 per 50 K.G.; Boeren-
f 22 per 50 K.G. Handel matie.
Een warme zomersche dag
in 1678 en in 1937.
ain
no
16
77
Mietje trad haar „theesalet" binnen, liet haar
oogen glijden over het „hoeck theebuffet
van costelijc hout" en over de „proper Inge
legde, chineesch verlakte, met zilver en
perle d'amour ingelegde theetafel", waarop
het fraaie lange lij sen theeservies prijkte,
om te zien of niets ontbrak. Het was een
heele toer, alle benoodigde ingrediënten en
alle soorten thee ordentelijk bij elkaar te
krijgen. Mietje's wangen gloeiden van
agitatie en zij ging het raam, dat uitzicht
gaf op straat, openzetten.
May laat iiaar vinger langs de „serveer-boy"
glijden. Goed zoo. de nieuwe gedienstige had
niet vergeten af te stoffen had ze ook thee
in het busje gedaan Neen, dan maar even
bellen. Grethe verschijnt en vertelt, dat de
thee op was en zij niet wist welk merk te
bestellen. „Maar. Grethe, natuurlijk het beste,
(Wordt vervolgd).
(Adv. Ingez. Med.)
(IIN/T EN EETTEEEN^j
MUZIEK
Jacob Bijster en Jan Hoeben.
De beide Haarlemsche musici Jacob Bijster
en Jan Hoeben hebben de laatste jaren gere
geld samengewerkt en de resultaten daarvan
jaarlijks in 't openbaar doen blijken. Een
groote verdienste van hen is, dat ze zich bij
hun arbeid niet tot het gangbare repertoire
beperkt hebben: reeds menig werk is door hun
toedoen voor het eerst te Haarlem uitgevoerd.
En zoo hun ijver en hun geestdrift hen vroeger
wel eens het opnemingsvermogen der hoor
ders hebben doen overschatten: de ervaring
heeft hun getoond, dat overdaad schaadt. Uit
die ervaring hebben zij leering getrokken en
de laatste paar jaren hebben ze bewezen de
juiste normen voor den omvang hunner pro-
xamma's gevonden te hebben.
Het programma van den Sonatenavond, dien
ze Donderdagavond in de goed bezette boven
zaal van het gem. Concertgebouw gaven be
vatte niet meer dan drie werken, maar dat
was ook volkomen genoeg. Want twee van de
drie waren voor de hoorders noviteiten, al is
een dier twee, n.l. Voormolen's 1ste Sonate,
reeds meer dan 20 jaar oud. Gezien de snel
vlietende en wisselende stroomingen in de mu
zikale productie van onzen tijd zou men dus
reeds bij voorbaat kunnen vermoeden dat dit
werk niet meer up to date, modern of modieus
kan zijn. Maar Voormolen's Sonate was eigen
lijk bij zijn ontstaan, in 1917 reeds verouderd.
Ln dat jaar had Debussy de drie Sonates, die
we kort geleden collectief in Heemstede hoor
den, reeds voltooid. Maar Voormolen volgde
de richting, die Debussy een kwart eeuw daar
vóór insloeg. Hij reeg de prachtigste none-ac-
coorden en versierde de pianopartij met tien
tallen guirlandes waarin alleen maar de lam
pions ontbreken om „reflets dans Teau" van
een avondfeest weer te geven. Voorts bracht
hij een „hommage a César Franck" door het
hoofdmotief uit het tweede deel van diens
Symphonie in zijn Sonate op te nemen. Uit
een en ander kan men reeds concludeeren dat
dit werk in Fransche richting georiënteerd is.
Het is meer dan dat: de voor- en bijschriften
zijn in 't Fransch gesteld en copleeren nauw
keurig de terminologie van Debussy, hetgeen
nog niet noodzakelijk zou behoeven te volgen
uit het feit, dat het in Parijs uitgegeven is. Erg
oorspronkelijk is het dus in geen geval: erg
interessant is 't ook niet. De 3 deelen toonen
weinig onderscheid van karakter en techniek;
de vioolpartij zwelgt haast voortdurend in ge
forceerde uitbundigheden, de pianopartij in
gebroken accoorden. Men zou moeite hebben
om in dit werk den componist der geestige
.Baron Hop"-suite en van het Concert voor 2
hobo's te herkennen.
Veel belangrijker van factuur, veel moder
ner en veel geconcentreerder is de verleden
jaar geschreven Vioolsonate van Jacob Bijster
die Donderdagavond ten doop gehouden werd.
Het thematische materiaal is in de drie cy
clisch verbonden hoofddeelen oeconomiseh
maar veelzijdig aangewend; e,r laait een sterk
temperament door en de bekwame contrapun-
ticus doet er zich in kennen, vooral in het fu-
gato over het in den phrygischen toonaard ge
stelde thema dat in het Lento espressivo voor
komt. Dit Lento espressivo zal het eerst zich
vrienden verworven hebben: de hoekdeelen
zijn door hun ingewikkelden bouw en hun har
monische rusteloosheid bij een eerste auditie
moeilijk te benaderen. Het klavier is in dit
werk bevoorrecht boven de viool, die door de
stormende klavierfiguren nogal eens in 't ge
drang komt. Bijster speelde de zeer moeilijke
pianopartij met volledige beheersehing en Hoe
ben sioot zich in voortreffelijk samenspel bij
zijn partner aan.
Na de pauze kwamen we met Franck's So
nate op bekend terrein. De beide concertge
vers hebben er een geanimeerde en technisch
'eelszins uitstekende vertolking van gegeven.
Het tempo van het Allegretto was aanvankelijk
wat langzaam, maar herstelde zich gaandeweg
en de dreigende snelheid waarmee Bijster het
tweede hoofddeel inzette bleek geen gevaren
op te leveren. Hoeben's viool Ls op de g- en de
d-snaar niet krachtig of sonoor en de toon
klinkt in het forte op die snaren gauw gefor
ceerd, maar de degelijke musicus en violist
heeft zich overal doen kennen.
Het was dus een interessant avond. Maar als
inplaats van Voormolen's Sonate een van Mo
zart ware gesteld, zou dat voor de meeste hoor
ders wél zoo aangenaam geweest zijn.
K. DE JONG.
