Volkenbond is geen fetisch, waaraan
de vrede mag worden opgeofferd.
De stervende Zwaan
REMBRANDT
IMF/1MES
/TUKKEN
WOENSDAG 20 APRIL 1938
HAARLEM'S DAGBLAD
7
Jhr. de Geer:
Waarschuwing tegen zelotisme zonder verstand".
Eerstnoodige is: vermijding
van oorlog.
Openingsrede algemeene vergadering
C. H. u.
Heden is in Krasnapolsky te Amsterdam
de Christelijk-Historische Unie in algemeene
vergadering bijeengekomen. De voorzitter,
jhr. mr. D. J. d e G e e r, herinnerde er in zijn
openingsrede aan, dat er bij de jongste ver
kiezingen voor de tweede kamer binnen den
kring van het protestantseh-christelijke par
tij encomplex een verschuiving plaats had. ten
ongunste van de christelijk historischen. de
staatkundig-gereformeerden en de hervormd-
gereformeerden, en ten gunste van de anti
revolutionairen en de christen-democraten.
De verschuiving ten ongunste van de chris-
telijk-historischen is volgens spr. in hoofd
zaak veroorzaakt door de zuiging. die ditmaal
uitging van een verwante zusterpartij. Het
kwam spr. hier twijfelachtig voor. dat de mil
dere economische temperatuur, welke tijdens
de verkiezingen heerschte, op den uitslag niet
zonder invloed is geweest en dat met name de
anti-revolutionaire en de vrijzinnig-democra
tische partij daarvan profijt hebben gehad.
Uitgeput is de kwestie hiermede niet. Voor
eerst is er niet mee belicht het verlies, dat de
chr. historische unie heeft geleden naar de
zijde van de Christ. Dem. Unie. Bovendien
mag men niet de oogen sluiten voor de leem
tes, die in de partij bestaan en die bij de
jongste verkiezingen scherp naar voren zijn
getreden. Juist die leemtes zijn oorzaak, dat
de kiezers zoo gemakkelijk als stuifzand zich
van de eene partij verplaatsen naar de an
dere. Dat aan de beide extremistische par
tijen een krachtig halt werd toegeroepen gaf
reden tot vreugde.
Het gevaar van een tegenovergestelden af
loop was, dat het buitenland een indruk van
onze mentaliteit had kunnen verkrijgen, die
aanmoedigde tot een in dezen bewogen tijd
gevaarlijke bemoeizucht.
Ook is het goed, dat het buitenland nu
weet, dat hier te lande van een burgeroorlog
en dus ook van hulpvaardige ..voorkoming"
daarvan nooit sprake kan zijn. omdat hier
te lande slechts invloed geoefend wordt door
partijen, die hun geschillen parlementair uit
vechten. niet door partijen, die uit de school
komen van het geweld.
Wat het nieuwe kabinet betreft, verkeeren
wij in menig opzicht nog in de positie van af
wachten. En wij verheugen ons. dat zoowel
de samenstelling van het kabinet als zijn
program en zijn aanvankelijk optreden het
een vertrouwend afwachten kunnen doen zijn.
al zijn wij op enkele punten teleurgesteld en
al behouden wij ons uiteraard volle recht van
critiek voor.
De regeering beijvert zich. de werkgelegen
heid te verruimen maar het valt haar blijk
baar moeilijk, na wat gedurende de laatste
20 jaar in ons land aan uitvoering van open
bare werken reeds is verricht in voldoende
mate nieuwe objecten te vinden, waaraan een
redelijke productiviteit kan worden toege
kend. Wij moeten dit wel aannemen, daar
moeilijkheden van credietopneming bij den
huidigen toestand op de geldmarkt wel geen
rol zullen spelen.
Aangaande de nieuwe defensieuitgaven
wees spr. op het verschil met 1914. Ook toen
werden zware eischen aan de schatkist ge
steld. Maar jaren van groote welvaart waren
daaraan voorafgegaan. In het volleharnas
kon de strijd met de ongunst van den tijd
worden aangebonden.
Thans hebben wij zeven jaren achter den
rug, waarin de belastingen reeds voortdurend
verhoogd en de uitgaven reeds voortdurend
besnoeid zijn, terwijl er nog geen sluitend
budget is. Bovendien is leeninggeld opgeno
men tot dekking van iederen-dagsbehoeften.
Ten slotte zijn zelfs rekeningen onbetaald
gebleven.
Wie van de defensieversterking spreekt,
denkt ook aan den internationalen toestand,
waarin zij haar grond vindt. De hier dreigen
de gevaren zijn in het afgeloopen jaar voort
durend nader gekomen. z
Het jongste feit, dat het wantrouwen deed
groeien, is de overweldiging van Oostenrijk.
Het noodlottige hiervan ligt niet in de aan
sluiting op zichzelf. Het noodlottige van het
nu gebeurde zit in de wijze waarop de aan
sluiting tot stand kwam; tegen de wettige
overheid in met het mes op de keel. onder
dekking van een legermacht, als een bron van
onrust voor de heele wereld, die zich de vraag
stelt, waar de volgende geweldpleging zal
plaats hebben.
Dit is de hoofdzaak. Daar komt dan bij, dat
wij pijnlijk getroffen zijn door de gevolgen,
die het gebeurde voor een deel van de Oos-
tenrijksche bevolking meebrengt.
Een ander begeleidend verschijnsel, waar
tegen ons hart in opstand komt, is het ..eer
herstel" voor de moordenaars van Dollfuss.
Het is een vreeselijk ding voor een volk. in
dien zijn overheid sluipmoord verheerlijkt.
Voor onze regeering zijn de gebeurtenissen in
Oostenrijk aanleiding geweest tot een ver
vroegde invoering van den 11-maandschen
oefeningstijd. Het motief is hierbij natuurlijk
niet geweest de vrees voor een da capo tegen
over ons land van hetgeen in Oostenrijk ge
schied is. Zoo iets ligt op dit oogenblik buiten
de realiteit en ook buiten de lijn van de Dutt-
sche politiek. Het motief is geweest het weder
toegenomen gevaar van een nieuwen wereld
oorlog. Wanneer na Oostenrijk ook andere
Oost-Europeesche staten aan de beurt moch
ten komen, zijn de gevolgen niet te overzien
en kan dus een toestand intreden, waarin een
strategische bezetting van ons land aan een
vreemde mogendheid voordeelen biedt. Uit
dat oogpunt is de maatregel van onze regee
ring te bezien.
De juistheid hiervan kan niet worden be
twist. Al het mogelijke dient gedaan om. als
de hel mocht losbreken, de grenzen van ons
land te doen eerbiedigen.
Maar daarmee zijn wij er 'natuurlijk niet af.
Onze regeering en ons volk hebben ook de
roeping om. voorzoover een klein land ten de
zen invloed kan oefenen, de ramp te helpen
keeren. Het komt mij voor, dat er op dat
punt thans stroomingen in ons land zijn
evenals trouwens elders, o.a. in Engeland
die hun roeping niet ten volle verstaan, die
althans middelen aanprijzen, welke het oor
logsgevaar vergrooten. Kort samengevat, kan
men hun houding aldus omschrijven: ..uit
liefde tot het pacifisme drijven zij naar een
oorlog".
i Nu wil men datgene, waarin tot dusver het
vredesstreven was geïncarneerd, verdedigen
desnoods met de wapenen tegen zijn be
lagers. Het parool schijnt hierbij wel te zijn:
de wereld ga onder, mits het vredes-apparaat
leve.
Tegen dit zelotisme zonder verstand kan
niet ernstig genoeg worden gewaarschuwd.
Het hooge ideaal van den Volkenbond wordt
door het slijk gehaald, indien men van dien
bond een fetisch maakt, waaraan de vrede
mag worden geofferd.
Als het „onderling overleg", waarvan de
redding van ons werelddeel (menschelijker-
wijs gesproken) afhankelijk is, in den Vol
kenbond niet mogeelijk is, dan moet het
daarbuiten plaats hebben. Dit heeft de Engel-
sche premier goed ingezien. En tenslotte dient
men daarmee ook de gedachte, die den Vol
kenbond in het leven riep en schept men
daarmee de voorwaarden, waaronder die bond
in beter dagen zal kunnen herleven en zijn
gezegend werk zal kunnen voortzetten.
Het is thans de roeping van alle staatslie
den, ook en vooral van die uit de vredelieven
de landen, om de handen ineen te slaan, el-
kaars bedoelingen te verstaan, eikaars heb
belijkheden te «ontzien, eikaars gedachten te
peilen en gemeenschappelijk te werken aan
oplossingen, waarbij tenslotte allen zich kun
nen neerleggen.
Een klein land als het onze kan ten dezen
uiteraard slechts een bescheiden invloed
oefenen. Maar wij mogen hopen, dat onze re
geering zal doen wat haar plicht is. Dit is nog
noodiger dan de defensiemaatregelen.
Tegen de booze geesten in de lucht, die
thans de wereld en ook ons volk bedreigen,
past toenadering tusschen hen die elkaar in
het hoogste kunnen vinden. Spreker zou wel
willen, dat ditzelfde ook wat meer bedacht
werd 111 de onderlinge verhouding tusschen
al diegenen, die reeds vroeger het verband
tusschen Christendom en openbare instellin
gen hebben verstaan, maar die zoo dikwijls
door bergen van misverstand en wantrouwen
worden gescheiden. Aan het gemeenschappe
lijk doel, dat allen voor oogen staat, doet die
gebrokenheid schade.
Fraude bij steunverleening te
Weesp vermoed.
Geheele administratie in beslag genomen.
Dinsdagmorgen hebben de Amster-
damsche officier van justitie mr. dr.
J. A. van Thiel. de substituut-officier
van justitie, mr. J. W. Bosch en de
rechter-commissaris mr. N. de Bene-
ditty. een inval gedaan bij de gemeen
te-administratie te Weesp. op de af-
deeling steunverleening, die onderge
bracht is in een administratiegebouw
aldaar.
De geheele administratie is door de
justitie in beslag genomen en over
gegeven aan de ambtenaren van den
rijkscrisisdienst, die indertijd ook een
onderzoek hebben ingesteld bij de
steundiensten te Zaandam en Die-
men.
Deze huiszoeking en inbeslagneming van dt
geheele administratie en de daarbij behooren-
de correspondentie is geschied op grond van
het feit. dat men vermoedt, dat er ernstige
fraudes hebben plaats gehad bij de steunver
leening. Er zijn n.l. gegronde vermoedens dat
in vele gevallen steun is verleend aan perso
nen. die in den tijd waarover de srteun werd
verleend, regelmatig werk hadden. De rijks
dienst heeft thans de geheele steunuitkeering
te Weesp in handen genomen. Administratie,
boeken en kassen zijn overgebracht naar een
ander perceel, waarover deze dienst de voledige
beschikking heeft gekregen. Het onderzoek is
nog in vollen gang, zoodat de omvang van de
fraudes nog niet vaststaat.
Onze correspondent meldt ons omtrent deze
kwestie nog het volgende:
Hoewel verschillende geruchten over frau
de de ronde doen, kan het volgende geval als
directe aanleiding tot deze inbeslagname
worden beschouwd. Onlangs heeft de briga
dier der rijksveldwacht, op last van de Justi
tie. een onderzoek ingesteld naar de gedra
gingen van een steuntrekkenden werklooze,
de voor een zeer laag bedrag had aangeno
men, een zestal perceelen te schilderen, welke
toebehoorden aan den oud-wethouder van
Weesp. den heer C. P. v. A. Deze perceelen
staan in de onmiddellijke nabijheid van het
bureau der gemeente, waar de werkloozen
dagelijks stempelen en ook de bovenbedoelde
werklooze schilder bleef stempelen, niettegen
staande hij het schilderwerk had aangeno
men. Het justitieel en politioneel onderzoek
naar dit geval was juist beëindigd en daarna
heeft het Parket het bezoek aan Weesp ge
bracht.
Incasso-Bank maakte meer >viust.
Resultaten over 1937 zeer
bevredigend genoemd.
Netto-winst zes ton hooger.
Aan het jaarverslag van de Incasso-Bank
over 1937. ontleenen wij het volgende:
Wij achten de behaalde resultaten zeer be
vredigend.
Na afschrijving van f 400.000 (onv,). op de
rekeningen ..gebouwen" en ..meubilair" be
draagt de beschikbare winst, inclusief het
saldo Ao. Po, f 3.633.820 (3.002.617). Voorgesteld
wordt aan de reserve f 400.000 (300.000") toe
te voegen, de onder het hoofd „crediteuren"
voorkomende rekening ..bijzondere reserve
voor eventueele risico's" met f 500.000 (onv.),
te doteeren en het dividend over 1937 te be
palen op 6 (5) pet. Na uitkeering van statutaire
tantièmes en reserveering voor dividend- en
tantièmebelasting kan een saldo ad f 417.820
(430.617) naar nieuwe rekening worden over
gebracht
Buitenlandsche saldi gedaald.
Van den post discontos ad f 32.986.483 (v.j.
f 32.195 489". waarvan f 341.140 (682.871. be
taalbaar zijn in het buitenland, is begrepen
een bedrag van f 6.667.000 (10.691.OdO) verte
genwoordigende de door handelsdebiteuren
aan onze order afgegeven credietpromessen.
De wissels in vreemde munt betaalbaar zijn
herleid op basis van de laatste wisselkoersen
in 1937 terwijl de nog niet verschenen rente
ten laste der interestrekening is gebracht.
De post saldi bij buitenlandsche bankiers
ad f 3.918.750 (v.j f 7.994 326), vertegenwoor
digt ons tegoed bij buitenlandsche banken. De
omrekening is geschied tegen de laatste wis
selkoersen in 1937.
De post: debiteuren, ad f 44.367.238
(47.164.855i is het bedrag dat wij te vorderen
hebben van onze credietnemers, verminderd
met afschrijvingen en reserveeringen. De ver
houdingen in vreemde munt zijn herleid tegen
de laatste koersen in 1937. De verleende cre-
dieten werden steeds in de maandelijksche
vergaderingen van den raad van commissa
rissen behandeld.
WINST- EN VERLIESREKENING.
(In duizenden guldens).
Debet 1937 1936 1935
Onkosten 3.713 3.457 3.482
Extra uitk. aan beambten 148 87
Stichting Pensioenfonds 127 117 114
Afschr. geb. en meubil400 400 400
Winstsaldo 3.633 3.002 2.071
Credit:
Saldo Ao. Po430
Inc.. comm.. eff. en arb. 4.616 3.799 2.743
Interest2.977 3.264 3.325
Totaal 8.025 7.064 6.068
De rekening Deposito's wijst een bedrag aan
van f 34.537 292 32.017.656 Een bedrag van
f 22.463.819 16.685.910) is direct opvraagbaar,
f 1.461.071 (1.621.890) loopt met een opzeg
gingstermijn van 10 dagen tot een maand,
f 2.396.988 (4.991.506) van drie tot zes maan
den. terwijl f 8.215.411 (8.718.349) met een op
zeggingstermijn van een jaar of langer is ge
geven.
De rekening Crediteuren bedraagt f 59.968.650
(52.626.127). De verplichtingen in vreemde
munt zijn herleid tegen de laatste koersen in
1937.
De post Onkosten bedraagt f 3.715.226 tegen
f 3.457.107 in 1936. Deze stijging houdt verband
met de uitbreiding van ons bedrijf o.a. als ge
volg van de overeenkomst met de Bank-
Associatie.
Op 31 December 1937 waren in onze safes
19439 (17355) loketten verhuurd.
Het saldo van de stichting „Pensioenfonds
van beambten der I.B." bedroeg op 31 Decem
ber 1937 f 4.225.847 (3.891.188). Een en veertig
(38) personen ontvingen pensioen, terwijl 15
(13) oud-beambten uitkeering wegens invali
diteit genoten.
Samenvoeging van Westlandsche
dorpen bepleit.
In de Dinsdagmiddag gehouden vergadering
van den gemeenteraad van Naaldwijk dron
gen verschillende raadsleden bij de behande
ling van het voorstel van Gedeputeerde Sta
ten van Zuid-Holland, inzake grenswijziging
van de gemeenten Monster. Wateringen,
Naaldwijk. 's-Gravenzande en de Lier aan op
samenvoeging van alle Westlandsche dorpen
tot één gemeente. De door Ged. Staten voor
gestelde grenswijziging behelst het voegen
van de buurtschap Kwintsheul. die thans onder
verschillende Westlandsche gemeenten is ver
deeld, bij de gemeente Wateringen. Het inwo
nerstal van Wateringen zal hierdoor met zes
honderd stijgen.
De burgemeester van Naaldwijk, de heer Th.
P. J. Eisen betoogde, dat de samensmelting
van alle Westlandsche dorpen tot één ge
meente economisch het geheele Westland ten
goede zal komen. Tevens zal er dan een eind
komen aan den nadeeligen onderlingen na
ijver der verschillende Westlandsche gemeen
ten. Besloten werd den wensch tot samenvoe
ging van alle Westlandsche dorpen schriftelijk
aan Ged. Staten kenbaar te maken.
Defensie 1937 eischt nog drie
millioen.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot verhooging der
Defensie begrooting voor 1937. De uit
gaven op den gewonen dienst zijn on
geveer twee millioer. en die op den ka-
pitaaldienst een millioen gulden hoo
ger dan waarop gerekend was.
In zijn toelichting deelt minister Van Dijk
mede. dat de depreciatie van den gulden de
begrooting met f 700.000 doet stijgen. De hoo-
gere kosten worden voorts mede veroorzaakt
door het houden van de derde herhalings
oefening in October j.1.het aanstellen in
vasten dient op 1 Juli 1937 van een groot aan
tal arbeidscontractanten; den versnelden af
bouw van vier mijnenvegers en convooidienst
in de Spaansche wateren.
Mede zijn gelden uitgetrokken voor den bouw
van een werkplaats en de aanschaffing van
machines voor den aanmaak van torpedo's in
eigen beheer en den bouw en inrichting van
een vuurleidingsherstelwerkplaats.
SPEELTUINVEREENIGING „TE ZAANEN".
De speeltuinvereeniging „Te Zaanen" or
ganiseert een tentoonstelling van het winter-
clubwerk in de school aan de Overtonstraat
(hoek Middenweg).
De tentoonstelling is Zaterdagmiddag
Zondag geopend.
(LA MORT DU CYGNE)
KOMT A.S. VRIJDAG IN
(Adv. Ingez. Meaj
Voor den inhoud dezer rubriek stelt d*i
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst oj niet
geplaatst, wordt de kop\i den inzender niet
teruggegeven.
Vrijwillige gaven voor den Vrede.
In de binnen- en buitenlandsche bladen
kunnen wij eiken dag lezen van de toenemen
de bewapening der volken en ook Nederland
blijft niet achter.
Uit naam van vele andere vrouwen meen ik
te mogen protesteeren tegen dezen schrikke-
lijken bewapenings-wedloop. Waarlijk, het is-
wel eens noodig in dezen tijd, andere stemmen
te hooren dan loftuitingen op deze vreeselijke
voorbereidingen, die ons straks naar den kei
der zullen helpen.
Meenen de duizenden, die thans vrijwillig
hun of haar gaven (er zijn helaas ook vrou
wen onder!) naar de Defensie zenden,
waarlijk, hiermede een daad van vaderlands
liefde te verrichten? Het eenige wat ermee
bereikt wordt, is, dat ze Nederland tot één
groot bloedbad maken, wat toch zeker niet
hun bedoeling is. Toch zal dit het resultaat
zijn, als wij ons gaan verdedigen, want volgens
de meening van deskundigen is Nederland
niet te verdedigen in een modernen oorlog.
Wil men dus het vaderland voor groote ellen
de sparen, dan is de eenige weg: niet verde
digen.
Laffe taal? Neen, zeer zeker niet; ook wij
zijn bereid, zelfs ons leven te geven voor een
groote en mooie zaak, de zaak van den vrede,
maar niet, om mede te werken, andere on
schuldige jongens te vermoorden. Dat is voor
een man al een minderwaardig werk. maar
voor een vrouw moest het eenvoudig ondenk
baar zijn!
Neen. wij vrouwen willen ons steeds vaster
aaneensluiten en getuigen van onzen onbuig-
baren vredeswil, moed en volharding, ook al
moeten wij tegen den stroom oproeien!
Zij. die het hiermede eens zijn. kunnen daar
van blijk geven, door een gave voor den Vrede
te zenden aan het Vredehuis. giro 174536
Laan van Meerdervoort 19. Den Haag. Wie
den vrede wil. bereide den vrede!
Een lid van den Intern
Vrouwenbond voor Vrede en Vrijheid
Bloempjesdag voor ..Vacantie-
bezigheden voor Schoolkinderen te
Haarlem".
L. S.
Evenals vorige jaren is aan onze vereeniging
door Burgemeester en Wethouders der ge
meente Haarlem vergunning verleend tot het
houden van een bloempjesdag op Zaterdag 30
April a.s.
Ons doel: .het onttrekken van een zoo groot
mogelijk aantal schoolkinderen aan de geva-
De collecte voor Zonnestraal
Collectanten gevraagd.
Onttrokken aan het oog, te midden van
jen prachtig bosch, in de nabijheid van Hil
versum. ligt het bekende Sanatorium „Zon
nestraal". Tallooze patiënten, per jaar c.a.
300. worden in deze omgeving verpleegd en
vinden herstel van gezondheid.
Op „Zonnestraal", waar patiënten worden
Het Sanatorium „Zonnestraal".
verpleegd van allerlei richting bij de op
neming wordt niet gelet op politieke richting
of religie worden deze t.b.c.-patiënten.
door het verrichten van arbeid, geschikt ge
maakt om als volwaardige arbeidskrachten
in de maatschappij terug te keeren.
Zooveel mogelijk worden deze zieken in de
werkplaatsen van het Sanatorium in hun
ügen branche en beroep <p werk gesteld; zij
erdienen een behoorlijk weekgeld en moe
ten. al naar gelang hun gezondheids-toe
stand het toelaat-, hun werkkrachten opvoe
ren van 1 uur arbeid per dag tot 8 uur per
dag.
Velen vonden op deze wijze genezing, maar
een nog grooter aantal wacht op plaatsing,
aangezien voor deze laatsten de geldmidde
len ontbreken om verpleegd te worden.
Daarom: steunt a.s. Zaterdag de „Zonne-
straa!"-collecte zooveel als in ieder vermo
gen ligt of laat men zich beschikbaar stellen
als collectant en zich daartoe aanmelden op
het bureau der collecte: p.a. Hotel Royal.
Stationsplein 4, Telefoon 11027
Een halve eeuw geleden
Uil Haarlem s Dagblad van 1888.
20 April:
Zondagmiddag werd door de Amster-
damsche vereeniging tot bevordering
van jacht- en terreinrijden op den huize
t Klooster", onder Schooten. een on
derling concours hippique gehouden,
waaraan door een dertigtal paarden werd
deelgenomen. Ten slotte hadden er een
optocht plaats van alle bekroonden en
een jachtrijden over hindernissen op het
exercitieterrein der cavalerie aan den
Schooterweg. Een talrijke menigte woon
de dit concours bij. dat door prachtig
weder werd begunstigd en uitmuntend
slaagde.
ren der straat en hen gedurende drie weken
der zomervacantie onder bekwame leiding nut
tig en aangenaam bezig te houden" kunnen
wij slechts bereiken, als deze collecte slaagt.
Daarvoor zijn vele collectanten i -trices noo
dig. Wij verzoeken u daarom dringend ons te
willen helpen door ook mede te eollectecrcn
of ons de namen en adressen op te geven van
hen, die daartoe bereid zijn 114 jaar of ouderL
Hoe meer collectanten er zijn. hoe meer Haar-
lemsche burgers ons hun gaven kunnen schen
ken. 't Vorige jaar hebben zij dit ruimschoots
gedaan, zij zullen 't ook dit jaar doen, als gij
meehelpt.
Mocht gij ons werk met een gift willen steu
nen. stort dan deze op postgiro no. 154315 van
den penningmeester W. Barneveld. Dusart-
straat 3, te Haarlem
Geeft u dus spoedig op aan één der onder
staande adressen.
Het Comité voor den Blocmpjesdag,
Mevr. S. M. BRANDON—GRONDEL
Kleverparkweg 53. tel. 15566
E. Geerts Wzn.
Engelszstraat 26. tel. 15098
W. BARNEVELD, Dusartstraat 3.
Meer durf!
Gachte Hoofdredacteur,
U vraagt in uw hoofdartikel: ..Welk toe
komstplan voorziet in een oplossing, waarbij
aan 400.000 werkloozen op den duur loonarbeid
in plaats van steungeld verschaft zal worden?"
Terecht gebruikt U het woord toekomstplan,
daar er van een plotseling ingrijpen met een
oogenblikkelijk succes geen sprake kan zijn
Een dergelijk plan moet afdoende helpen en
waarborg geven, dat de tegenwoordige ellende
niet meer door dezelfde oorzaken kan weder-
keeren.
Daarom vraag ik uw aandacht voor het
volgende.
Onze werklooze landgenooten zijn nu buiten
allen arbeid gesloten, arbeid, die door velen als
een zegen Gods wordt beschouwd en door
allen als een voorwaarde tot levenslust en ge
luk. Zelfs de arbeid, dien zij zeiven scheppen
door hun behoeften aan voedsel, kleeding en
huisvesting, wordt hun onthouden, wordt
door anderen verricht.
En op dezen arbeid hebben zij recht!
Waarom laat men de werkloozen niet arbei
den voor de werkloozen? Geeft hun tenminste
dien arbeid, dien zü zelve in het leven roepen
die voorziet in hun eigen levensonderhoud
Zij hebben geen behoefte aan pijnlijke lief
dadigheid. doch aan werk. d.w.z. aan pro
ductiemiddelen!
De Leldsche Gemeenteraad deed reeds een
eerste stap. toen zij de werklooze schoen
makers de schoenen hunner mede-uitgeslote-
nen deed herstellen.
Nu ï-eeds bezit de overheid geheel of ge
deeltelijk: spoorwegen, trams, veerdiensten,
autobussen, mijnen, scholen, munitiefabrieken,
hoogovens, gasfabrieken, electrische centrales,
waterleidingen. kledingmagazijnen, enz,
Waarom zou hij niet akkers en fabrieken be
zitten om haar plicht na te komen (in geeste
lijk en stoffelijk opzicht) tegenover bijna een
half millioen Nederlanders?
Men schaffe gaandeweg de werkloosheid af
en schakele bij het gemeenschapsbedrijf allen
in, die in de particuliere productie en distri
butie geen plaats meer vinden.
De overheid kan fabrieken en magazijnen
bouwen of overnemen en produceeren naar de
vraag der werkers in de gemeenschapsbedrij
ven. Wanneer allengs de nieuwe toestand is
ingeleefd en in alle behoeften in den ruimstcn
zin des woords kan worden voorzien, kan men
den geldelüken steun geheel opheffen en het
aandeel in het bedrijf uitkeeren in waardebons
of speciaal geld. dat de deelhebbers in het be
drijf kunnen besteden naar eigen smaak en
verkiezing. En waar dit aandeel afhankelijk is
van de productie, zullen de werkenden de
grootte van hun deel bepalen door hun min
deren of meerderen arbeid!
Dit zou het absolute einde der werkloosheid
zijn. En indien particuliere bedrijven door ver
mindering van afzetgebied krachten zouden
moeten ontslaan, worden die onmiddellijk in
geschakeld in de nieuwe arbeidsgemeenschap.
Buitenlandsche goederen en grondstoffen
kunnen worden verkregen door ruil van pro
ducten of arbeid, iets, dat in dezen tijd heusch
geen nieuwtje is.
Over de loonen zou nog zeer veel vallen te
zeggen, evenals over den arbeidsduur.
Naar mijn meening zou het ideaal zijn. wan
neer ieder lid der nieuwe gemeenschap een
gelijk aandeel in de productie ontving. Onder
die nieuwe gemeenschap versta ik dan alle
werkers, hun vrouwen en hun kinderen. Dit
aandeel zouden zij kunnen ontvangen van de
wieg tot het graf. Ziedaar- een eenvoudige op
lossing van het vraagstuk der loonen, kinder
toeslagen en pensioenen. En maak dan de ar
beidsduur omgeke^-d evenredig aan de
zwaarte van den arbeid, zoodat de plichten
ook gelijk zijn.
Of de arbeidsduur van een bepaalde tak var.
bedrijf te lang of te kort is. blijkt vanzelf we!
uit het aantal aanmeldingen. Doch dit is
allemaal later te regelen.
Hoofdzaak is dat men het leger der werk
loozen omzet in een arbeidsleger, dat strijd
tegen armoede en gebrek, waarvan ieder lid
het hoofd hoog mag dragen, omdat hij niet
meer afhankelijk is van vernederende liefda
digheid of steun zonder tegenorestatie
Zeer goed besef ik dat door een dergelijke
regeling de huidige inrichting der maatschap
pij een grondige verandering zou ondergaan
dat een geheel nieuw economisch systeem het
gevolg zou zijn. Maar het bestaande stelse!
van winst en concurrentie, dat produceert naai
de koopkracht en niet naar de behoefte van
ons volk. brengt ons zulke wrange vruchten,
dat niemand het zal betreuren, wanneer een
nieuwe boom in Holland's tuin zal worden
geplant. De groote technische ontwikkeling van
ons volk. onze landbouw en veeteelt geven on.s
de mogelijkheid van overvloed voor allen.
Waarom zouden wij een zinkend systeem pro-
beeren op te lappen? Laat ons samenwerken
voor een nieuwe regeling met arbeid en wel
vaart voor allen!
Ziedaar, Mijnheer de Hoofdredacteur, wat ik
mij dacht als een afdoende oplossing, een toe
komstplan met zeer groote mogelijkheden.
U dankend voor de verleende plaatsruimte
C. ODERKERK.
