Haarlem's Dagblad
De Fransche Stakingen
Tomaatrubber.
4- voordeelen
Aardbeving eischt
tweehonderd dooden.
Z.H.P. BEHANGSELS
Het belangrijkste
55e Jaargang No. 16818
Uitgave LourensCoster, Maatschappij snor
Courant-Uitgaven en Algeiu. Drukkerij VY.
Bureaux: Groutc Houtstraat 93, bijkantoor
Socudaplein 37. Postgirodienst 38810.
DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofd red115001
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplcin 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: 1'. W. PEKREBOOM EN KOHLKI PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
\Toensdag 20 April 1938
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Adverlentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes aie rubriek.
Aan de stakingen in de metaalindustrie te
Parijs is practisch een einde gemaakt doordat
de door beide partijen aanvaarde super
arbiter Giraud, directeur van Openbare Wer
ken te Parijs, zijn definitieve uitspraak
heeft gedaan. In de kleinere bedrijven is het
werk al hervat, in de groote is een algemeene
hervatting morgen te wachten. Daar kon om
technische redenen niet oogenblikkelijk weer
begonnen worden.
Giraud's uitspraak houdt in dat de werk
nemers in het ongelijk gesteld worden. Hij
baseert zich daarbij in hoofdzaak op een wet
telijke bepaling die zegt dat geen nieuwe
loonsverhooging kan toegestaan worden als
de vorige minder dan zes maanden geleden
heeft plaatsgehad hetgeen hier het geval
was en stelt vast dat sinds die vorige ver
hooging de levensmiddelen-index slechts met
3'. 2 pet. gestegen is. De stakers vroegen 7 pet.
loonsverhooging, aanvankelijk nog veel meer,
waarbij natuurlijk belangrijke politieke fac
toren hun invloed deden gelden. Giraud heeft
een loonsverhooging van 3V2 pet. „aanbevo
len" maar zich daartoe beperkt en overigens
bepaald dat de patroons geen enkele sanctie
tegen de stakers mogen nemen en loonen
moeten uitbetalen die nog verschuldigd zijn
voor de dagen vóór het uitbreken van het
conflict.
Het is nu nog de vraag of de totale werk
hervatting in alle bedrijven zal geschieden
zonder verder verzet van de zijde der vak-
vereenigingen. Het spreekt vanzelf dat groote
teleurstelling door de uitspraak van den
super-arbiter is gewekt. In elk geval zal de
regeering-Daladier op de integrale handha
ving en uitvoering van zijn beslissingen moe
ten staan en reeds heeft zij fabrieksontrui-
ming en werkhervatting in vele bedrijven
doen doorzetten alvorens de uitspraak geval
len was, hetgeen inderdaad een krachtige
houding harerzijds aanduidt.
Het is moeilijk te taxeeren in hoeverre de
positie van het kabinet-Daladier krachtiger is
dan die van zijn voorgangers, maar de indruk
wint veld dat dit werkelijk in aanzienlijken
mate het geval is. Het heeft zooals men weet
geen vaste Kamermeerderheid. Het draagt
daardoor nog steeds het karakter van ..over
gangskabinet", ondanks de fantastische
meerderheden die het met zijn regeerings-
verklaring en zijn financieele voorstellen
(met inbegrip van volmachten tot 31 Mei» be
haalde. Maar het veelbeteekenende in zijn
optreden is dat het den val van het Volks
front inluidde en mogelijk houdt dit in dat
de openbare meening, het eeuwige politieke
gekrakeel moede en geïmponeerd juist dooi
de meerderheden die Daladier verwierf, thans
in groote meerderheid achter hem staat.
Reeds eerder was gebleken dat vele stakers
niet meer instemden met het hun gegeven
stakingsparool en slechts nolens volens
bleven gehoorzamen aan hun leiders. Dat is
nu wel heel afdoend door de uitkomsten ge
rechtvaardigd, want de arbitrale beslissing
beteekent voor de werknemers dat zij een
groot verlies te boeken hebben, dat pas na
langen tijd ingehaald zal zijn.
Daladier's positie is voorts ongetwijfeld
versterkt door het openen van onderhande
lingen over een accoord met Italië. In Frank
rijk is men den oorlog niet vergeten, is bui
tengewoon afkeerig van een volgende slach
ting en dus sterk geneigd een regeering toe
te juichen, die de gevaren daarvoor ver
mindert.
Al met al moet men wel tot de overtuiging-
komen dat Daladier den wind in de zeilen
heeft gekregen en bij rustig, vastgeraden
optreden tegen alle pogingen om zijn gezag
aan te tasten een heel mooie kans op succes
begint te maken. Meer kan, er op dit oogen-
blik nog niet van gezegd worden: herstel van
vertrouwen in Frankrijk vordert meer dan
een gelukkig begin. Maar nog altijd is dit het
halve werk.
R. P.
Vijf dooden bij vliegongeluk in
Frankrijk?
LYON. 20 April. (Havas-ANP) Vanochtend
zou bij het dorp Saint Donat (dept. Drome)
tijdens een oefenvlucht van een groep leger
vliegtuigen van het vliegveld Bron, die op
weg- waren naar Marignane, een ernstig' on
geluk zijn gebeurd.
Een der toestellen zou slecht zijn neergeko
men en in brand geraakt, waarbij de vijf inzit
tenden levend zouden zijn verbrand. Het zou
een Amiot-bommenwerper zijn. die veronge
lukt is. Bijzonderheden zijn echter nog niet
bekend.
Zweefvliegtuig maakt een
noodlanding.
APELDOORN, 20 April. Hedenochtend om
streeks kwart over tien heeft op een weiland
in de buurtschap de Ankelaar. gemeente
Apeldoorn, een zweefvliegtuig van de zweef-
vliegschool te Teuge een noodlanding ge
maakt.
De bestuurder van het toestel, de heer Ba-u-
ling uit Deventer, voorzitter van de zweefvliieg-
club Teuge, die hedenochtend voor het maken
van een overlandvlucht te Teuge was opgeste
gen, was door gebrek aan thermische lucht-
stroomingen gedwongen te dalen.
Bij den uitloop is het toestel in een prikkel-
draadraster terecht gekomen.
De heer Bauling werd aan het hoofd gewond
en is per ziekenauto naar het Julianazieken-
huis te Ap'ldoorn overgebracht.
Het t~ tel. dat niet ernstig werd bescha
digd. zp gedemonteerd worden en naar het
vlieg -ld Teuge worden getransporteerd.
(Een ItaliaanDr. Mauri, heeft
een procédé gevonden om rubber
te maken uit tomatenschillenj
Wat maakt men met Ersatz weer goede zaken.
De vindingrijkdom is schier onbeperkt,
Men kan nu rubber uit tomaten maken,
Dus eens temeer is er met vrucht gewerkt.
Achthonderd duizend ton wordt telken jarê,
In heel Italië van deze vrucht geoogst.
En uit de schillen daarvan kan men sparen.
Tweeduizend ton aan rubber, op z'n hoogst.
Na zes jaar moeizaam experimenteeren.
Heeft doctor Mauri dit succes bereikt.
Ik wil zijn arbeid waarlijk niet kleineeren.
Maar ik beken, dat die onvruchtbaar lijkt.
Want als je nagaat, wat dit nu beteekent,
Dan blijkt het dat de wereldopbrengst staat.
Tot die productie, zeer globaal berekend.
Als d' aardbol, zeg nu maar. tot een tomaat.
Er zal dus, denk ik. toch niet veel van komëft.
Voorloopig dan althans, in de practijk.
Slechts uit het oogpunt der techniek genomen.
Is weer de wereld een verrassing rijk
Men kan er nu wel nuchter over lezen.
Maar Mauri meed zes jaar lang klip na klip.
Wat heeft de man tenslotte nu bewezen?
Dat rubber rekbaar is, ook'als begrip.
P. GASUS.
VOORDEEL I: dat Bakker gratis Uw behang-
randjes afsnijdt.
VOORDEEL II: dat onze behangsels extra
sterk en modern zijn.
VOORDEEL III: onze enorm lage prijzen.
VOORDEEL IV: wij hebban vakkundig perso
neel beschikbaar.
H.M.Bakker,Gen.Cronjéstr.135,161.11657
(Adv. Ingez. Med.)
Het „drama" van het Zonnehuis.
Door het Rijk zal vermoedelijk nog meer
betaald moeten worden
Onze lezers kennen de wonderlijke geschie
denis van „het Zonnehuis" aan de Paviljoens-
laan te Haarlem. Het rijk had dit gebouw,
staande naast de Provinciale Griffie, voor 5
jaar gehuurd met recht van koop. om het te
bestemmen voor ambtswoning van den Com
missaris der Koningin in Noord-Holland. Maar
toen de regeering verleden jaar aan de Tweede
Kamer een voorstel deed het huis te koopen
en tevens een belangrijk crediet vroeg voor de
verbouwing, werd dit met groote meerderheid
van stemmen verworpen.
De Tweede Kamerleden hebben vermoedelijk
verondersteld, dat de schade voor het rijk
zich bepaalde tot de huur. Ook reeds een be
langrijk bedrag, want 5 maal f 4200 is f 21.000!
Maar met betaling van de huur is de zaak
niet ten einde. De eigenaar van het huis heeft
het voornemen bij het eindigen van de huur.
in begin van het volgend jaar. tegen het rijk
een proces te beginnen tot schadeloosstelling
omdat het huis niet bewoond is zooals van
een behoorlijken huurder verwacht mag wor
den. Nadat het huurcontract geteekend was.
is het huis heel lang onbewoond gebleven. Er
werd gemompeld dat de Commissaris Mr. Dr.
A. Baron Röell bezwaar had het te betrekken.
In dien tijd is het perceel erg achteruit ge
gaan daar geen voorzorgen genomen werden
om de nadeelige invloeden van vocht en tem
peratuurswisselingen tegen te gaan. De klimop
groeide het huis binnen. Een centrale ver
warming heeft bijvoorbeeld minder te lijden
van 5 jaar gebruik dan van 5 jaar rust zon
der Gnderhoud.
Als de huurtijd om is zal de eigenaar de
schade vaststellen en het rijk daarvoor aan
sprakelijk stellen. Men kon ons nog geen
cijfer noemen, maar wel werd ons gezegd dat
personen die het huis in oogenschouw geno
men hebben overtuigd zijn, dat met drie of
vier duizend gulden niet veel gedaan wordt.
Blijkbaar erkent de Rijksgebouwendienst
dat er verplichtingen voor het rijk bestaan,
want er is aangeboden het huis in volkomen
bewoonbaren toestand op te leveren toen er
een oogenblik sprake van geweest is. dat de
Burgemeester van Haarlem het misschien zoü
huren.
In den laatsten tijd wordt een gedeelte van
het Zonnehuis bewoond door een ambtenaar
van den Rijksgebouwendienst.
Tien dorpen in Auatolië verwoest.
Aukara en andere Turksche steden
geteisterd.
ANKARA, 20 April (Havas-A.NJ\1
In het Villa jet Kirchier (Anatolië,
Turkije), heft zich een hevige aard
beving voorgedaan waarbij tien dor
pen werden verwoest en twee honderd
personen om het leven zijn gekomen.
Bovendien is een groot aantal plaat
sen in Centraal Anatolic, in het bij
zonder Ankara. Tsjankiri. Tosia,
Cesaree, Konian en Tsjoroem. Tosia,
terd. Tal van gebouwen en huizen zijn
beschadigd.
Aangezien de ramp verscheiden pro
vincies heeft getroffen, hebben de
autoriteiten met spoed de noodige
hulpmaatregelen genomen.
Hevige strijd in Sjantoeng.
Japanners zenden versterkingen
Ernstige Chineesche nederlaag in Sjansi.
Uit Hankau, 19 April. Volgens tele
fonische berichten van het front is
het Japansche offensief in Zuid-Oost
Sjantoeng in vollen gang. Het Japan
sche commando heeft alle krachten
aan menschen en materiaal ingezet.
De Japanners hopen Yihsien te ont
zetten en dan verder op te rukken
naar Hsoetsjau.
In allerijl zenden zij versterkingen naar
Zuid-Sjantoeng. Een divisie is reeds uit Sjang
hai te Tsingtao aangekomen. De Japansche
versterkingen trekken van Tsingtao uit in twee
richtingen zuidwaarts. Ook uit Noord-China
zijn Japansche versterkingen op weg naar
Sjantoeng.
Intusschen hebben de Chineezen. die aan
het hoofdfront in Zuid-Sjantoeng opereerden,
voor de derde maal Hantsjwang 50 k.m. ten
noorden van Hsoetsjau, heroverd. Hantsjwang
is een ideale basis voor de Chineezen, van
waaruit zij bij hun opmarsch naar het noorden
Lintsjeng kunnen aanvallen, waardoor de Ja
pansche troepen te Tsaotsjwang en Yihsien
verder geisoleerd zouden worden.
Over den toestand aan het front van
Sjaiisi wordt in het door het hoofd
kwartier van het Japansche leger in
Noord-China uitgegeven communiqué
o.m. gezegd, dat de operaties zich se
dert weken gunstig ontwikkelen en
op 16 April tot een groot succes ge
leid hebben, doordat 20.000 man Chi
neesche troepen, die de verbinding ten
noorden van Loenfoe ernstig bedreig
den. verslagen werden. De Chineezen
verloren bij dit gevecht, dat zeven
uur duurde, meer dan tweeduizend
dooden en veel oorlogsmateriaal.
Ling Yi gevallen.
Uit Sjanghai verneemt Reuter, dat dertig
vliegtuigen, afkomstig van de vliegkampsche
pen. welke langs de kust van Sjantoeng liggen,
Ling Yi 24 uur lang met bommen bestookt
hebben. De stad werd daarna door de Japan
ners bezet. De Japansche zegsliedeen voe
gen hier aan toe. dat zwaar geschut de muren
der stad heeft gebeukt, totdat deze vernietigd
waren.
PLOTSELINGE DOOD.
Dinsdagavond half zes zakte de 69-jarige T.
B„ wonende in het Tehuis voor Ouden van
Dagen aan den Schotersingel, op de Jansbrug
plotseling ineen. Hij werd in een perceel in
de omgeving binnengebracht, waar een dokter
den dood door hartverlamming constateerde.
Het lijk werd per ziekenauto naar genoemd
tehuis overgebracht.
Rome bereidt zich voor op de ontvangst van den Führer langs den weg. dien
ilitlcr bij zijn intocht zal nemen, zijn reeds versierde zuilen verrezen, waarvan
sommige de emblemen van het Derde Kijk dragen.
Nieuwe woniug van Haarlem's
Burgemeester.
Linnaeuslaan 12.
Zooals men weet woont Dr. J. E. Baron de
Vos van Steenwijk, Burgemeester van Haar
lem. tijdelijk in een huis in de Westerhout
straat. omdat hij niet zoo spoedig kon slagen
bij het zoeken van een geschikter woning.
Dezer dagen heeft hij gehuurd het per
ceel Linnaeuslaan 12. thans bewoond door Mr.
A. Brueh. lid van Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland, die naar de Oosterhoutlaan
gaat verhuizen.
Vestiging van gegoede inwoners te
Haarlem.
Een tekort aan groote huizen.
In verband met den financieelen toestand
der gemeente Haarlem is in den laatsten tijd
van "verschillenden kant aangedrongen op
het propaganda maken voor de vestiging van
gegoede ingezetenen in deze gemeente. In
derdaad niemand zal ontkennen dat dit voor
een stad van groote beteekenis is. Maar wil
Haarlem kans hebben op een belangrijke ver
meerdering van hel aantal gegoede ingeze
tenen. dan moet er ook voor gezorgd worden
dat er voldoende huizen beschikbaar zijn.
Herhaaldelijk hebben wij de klacht ge
hoord. dat in de huurklasse f 800—f 1000 en
hooger te Haarlem te weinig huizen zijn. Er
zijn er nog wel. maar onder de perceelen die
open staan wordt te weinig keus gevonden.
Dit maakt dat personen die er aanvankelijk
wel iets voor gevoelden om te Haarlem te
komen wonen, tenslotte een huis in Bloemen-
daal of Heemstede gekocht of gehuurd heb
ben omdat zij daar beter konden slagen. Ook
zijn door dit tekort Haarlemmers die van
woning wenschten of moesten veranderen
ongewild over de gemeente-grenzen getrok
ken. In Heemstede en Bloemendaal heeft
men in dit type huizen een groot overschot,
zoodat het daar niet moeilijk is t.e vinden
wat men zoekt.
Het nadeel van. verschillende huizen te
Haarlem is bovendien dat er geen centrale
verwarming is. De meeste eigenaars zien er
tegen op deze alsnog in hun huizen die zij
voor verhuur beschikbaar hebben, te laten
aanbrengen omdat daarmee groote uitgaven
gepaard gaan.
In de laatste jaren zijn veel Haarlemmers
over de grens gaan wonen, maar dit is niet
uitsluitend omdat de belastingen daar lager
zijn, want tegenover die besparing staan
weer andere uitgaven. Er moet immers re
kening gehouden worden met de tarieven
voor gas. water en electriciteit. verder met
schoolgeld en niet het minst met vervoer
kosten. De ervaring van velen die de stad den
rug toegekeerd hebben is, dat het leven ..bui
ten' niet. of niet noemenswaard, goedkooper
is. maar dat er in het algemeen geriefelijker
en moderner huizen gevonden worden.
Dat er te Haarlem zeer weinig groote hui
zen voor verhuring beschikbaar zijn blijkt
ons bij een bes^udeering van de laatste sta
tistiek van de woningmarkt, samengesteld
door Bouw- en Woningtoezicht.
Huren totaal aan- 1 Jan. ledig op
tal huizen 1938 1 April '38
f 800—f 1000 1064 32 19
f 1000 en hooger 1359 23 16
Allereerst constateeren wij dat van de 2423
huizen op 1 April van dit jaar slechts 35 ledig
stonden, Dat is slechts 1.4 pet., terwijl voor
een normale reserve op de geheele woning
markt gewoonlijk 2 a 3 pet wordt aangeno
men.
Er zijn dus le Haarlem voor gegoe
de personen die zich hier willen ves
tigen te weinig huizen beschikbaar.
Men kan wel zeggen dat iemand die meer
dan f 1000 wil verwonen toch nog een keus
heeft uit 16 ledig staande perceelen. maar
dat is niet waar. want als hij bijvoorbeeld
niet meer dan f 1200 wil verwonen, vallen
alle huizen die meer huur doen af Misschien
blijven er dan voor hem nog maar 8 of. nog
minder, over, want onder de 16 zijn er ook
nog eenige die alleen verkocht worden.
Uit de statistiek hebben wij de winkels la
ten vervallen, maar geen rekening kunnen
houden met de perceelen die zich uitsluitend
voor de vestiging van een bedrijf of kan
toren leenen.
Het tekort is den laatsten tijd nog nijpen
der geworden.
Op 1 Januari 1938 stonden er 55
huizen open van f 800 en meer huur.
nu op 1 April 1938 is dat aantal tot
35 ingekrompen. In 3 maanden is
het aantal dus met 36.4 pet. gedaald.
Uit onze vergelijking is dus af te leiden,
dat in het afgeloooen kwartaal 20 huizen
van f 800 en hooger verhuurd zijn.
Iemand aie uitstekend met de woning
markt te Haarlem bekend is verzekerde ons.
I
Het woord is aan
Lord Byron:
Duizend jaren zijn nauwe
lijks voldoende om een staat
te vormen, en een uur kan
hem vernietigen.
dat ook nog na 1 April 1938 verscheidene
groote huizen verhuurd zijn. Haarlem heeft,
zijn aantrekkelijkheid dus nog niet verloren!
Maar aan den anderen kant blijkt er ook
uit. dat maatregelen genomen moeten wor
den dat er meer huizen met een huurwaarde
van f 800 en hooger beschikbaar komen.
Hier doet zich evenwel een groote moeilijk
heid voor. In het algemeen worden door bou
wers geen huizen van f 800. f 1000 en meer
huurwaarde gebouwd om die te verhuren. De
bouw geschiedt alleen voor den verkoop en
alleen gaai men in enkele gevallen noodge
dwongen tot verhuur over.
Het zal dus niet gemakkelijk zijn voor de
gemeente om in deze een oplossing te zoe
ken.
Bovendien is er binnen de grenzen van
Haarlem niet veel grond beschikbaar die zich
leent voor den bouw van zulke perceelen. Het
zal evenwel aanbeveling verdienen te trach
ten de gronden, die daarvoor geschikt te ma
ken zijn, zoo spoedig mogelijk in exploitatie
te brengen.
Nederlaiidsch-Zwitsersclie leening
aan Argentinië.
Groot 12'/i millioen gulden en 40 millioen
Zwitsersche francs.
AMSTERDAM. 20 April. Naar het A. N P.
verneemt, hebben de onderhandelingen tus-
schen de regeering van Argentinië en een
groep Nederlandsche en Zwitsersche bankiers
tot resultaat gehad, dat een leening zal wor
den afgesloten voor den tijd van twee jaar
ten bedrage van 12 V2 millioen gulden en 40
millioen Zwitsersche francs. Het syndicaat
staat onder leiding van de heeren Mendels
sohn, Pierson en de Nederlandsche Handel
maatschappij.
Autobestuurder rijdt niet gedoofde
lichten door.
Zich niet om zijn slachtoffer bekommerd.
Dinsdagavond, tegen middernacht toen de
laatste bezoekers van het café van den heer
D. aan den Kennemcrweg te Alkmaar huis
waarts keerden wilde ook een van hen. een
inwoner van Heilo met een rijwiel aan de
hand den rijweg oversteken, juist op her.
oogenblik toen uit de richting van de stad
een personenauto naderde. De man die geen
kans zag zoo vlug den weg over te steken
werd door de auto gegrepen en moest met
een gebroken enkel en enkele verwondingen
naar het St. Elisabeth-ziekenhuis te Alkmaar
worden vervoerd.
De bestuurder van de auto. die deze aan
rijding veroorzaakte doofde de lichten van
zijn wagen en reed in de richting Heilo ver
der zonder zich oni zijn slachtoffer te be
kommeren.
Visclisorteerder vrijgesproken.
AMSTERDAM. 20 April. Het gerechtshof
heeft vandaag een visclisorteerder uit IJrnui-
den. lid van de Prov. Staten van Noord-Hol
land, waarin hij deel uitmaakt van de N.S.B.-
fractie. vrijgesproken van de hem tenlaste
gelegde diefstal van enkele tongen in den
Rijksvischafslag te IJmuiden.
Ook de rechtbank had den man vrijgespro
ken. Het O.M. had in hooger beroep twee
maanden gerequireerd.
ANEGANG 28 TELEFOON 18800
STEEDS HET NIEUWSTE
(Adv. ingez. Med.)
HEDEN: 12 PAGINA'S
pag.
Bij een aardbeving in Anatolië zijn 200
menschen om het leven gekomen. 1
Het „drama" van het Zonnehuis te Haar
lem krijgt vermoedelijk nog ccn vervolg 1
Te Haarlem is een tekort aan gTOote hui
zen. I
De rijksmiddelen hebben in Maart veel
opgebracht. 3
De regeering wil hotel „De Abdij" te Mid
delburg onteigenen. 3
Frankrijk wil tegenover Italië gelijke ga-
lijke garanties als Engeland.
Tsjecho Slowakije erkent het Italiaanschc
Imperium. 4
Jhr. de Geer zegt, dat dc Volkenbond geen
fctisch is, waaraan de vrede mag wor
den opgeofferd. 7
Het Paviljoen te Haarlem bestaat 150 jaar 11
De K. L. M. is tevreden over 1937. 11
ARTIKELENENZ.
R. P.: De Fransche stakingen. i
J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Speciale correspondentie van een Ber-
lijnschen medewerker uit Praag: Ver
warring in de hoofdstad van Tsjecho
Slowakije 4
II. D. Vertelling: De man in het duister. a
L. S-: De roode middagbloem. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op
