Haarlem's Dagblad
Frits Schuurman.
Frits Schuurman
W. Cammans te Berlijn
terechtgesteld.
Wegens spionnage.
Z.H.P. BEHANGSELS
Knikkeren.
Mr. J. J. R. Schmall
Koos Vorrink
Mr. P. J. Oud
Plannen voor kunstijsbaan
te Haarlem.
3"e Jaargaiifr IVo. 16824
Uitgave Lourent Cosier, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, hijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienat 38810.
Drukkerij: Zuider Kuiten Spaarnr 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15034
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zou- en Feestdagen
DirectieP. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensrlag 27 Xpril 1938
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3225. franco pe*
post f3.55. losse nummer» 6 cent per r%.
Advertentie»1-5 repel» f 1.75. elke reg<€
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Kegclabonnemciitsturicveii op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0-60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Benoemd tot dirigent-directeur
van het Residentie-Orkest.
De benoeming van den dirigent der H. O. V..
Frits Schuurman, in gelijke functie bij het
Residentie Orkest, die vanmorgen door het
Haagsche bestuur is bekend gemaakt, zal in
Haarlem geen verbazing wekken. Wij voelden
het hier in den laatsten tijd wel aankomen,
dat het geval-Van Beinum zich zou herhalen
en dat ook deze Haarlemsche dirigent, in de
laatste jaren zoozeer in beteekenis gegroeid,
tot een hoogere positie in h^t Nederlandsche
muziekleven geroepen zou worden. Zijn suc
ces in Haarlem bepaalde zich daarbij niet tot
de H. O. V., welker concerten steeds drukker
bezocht werden ondanks de groote moeilijk
heden waarmede ons orkest nog steeds te
kampen heeft, maar waren ook zeer markant
in zijn leiding van de Koninklijke Liedertafel
Zang en Vriendschap. Inderdaad heeft Schuur
man van dit mannenkoor iets zeer buitenge
woons weten te maken en zich daarmee tot
een eerste rangs koordirigent ontwikkeld.
Toen in de eerste dagen van dit jaar Eduard
▼an Beinum tot eersten dirigent van het Con
certgebouw Orkest werd benoemd, naast
Mengelberg, heb ik mij aan de volgende voor
spelling in dit blad gewaagd:
„Eenmaal op den weg der erkenning
van onze jonge dirigenten zal men zijn
onderzoek verder moeten uitstrekken en
weer zal daarbij de aandacht vallen op
Haarlem omdat de carrière van Frits
Schuurman bij de H. O. V. merkwaardige
gelijkenis met die van Van Beinum ver
toont. Ook hij heeft zijn erkenning hier
thans tenvolle veroverd en is een voor
treffelijk orkestleider geworden, die in
veelzijdigheid en ondernemingsgeest bo
vendien geenszins voor zijn voorganger
onderdoet. De hoogstaande artistieke
prestaties van de H. O. V. getuigen daar
van voortdurend, de steeds toenemende
belangstelling van het Haarlemsche pu
bliek doet dat eveneens.
Wij hopen dat Schuurman ons niet zal
verlaten. Haarlem en de H. O. V. zijn wel
ten zeerste gebaat, evenals trouwens
Zang en Vriendschap, met een leider zoo
als hij. En ervaring heeft wel geleerd van
hoe groote beteekenis de bezetting van
deze post voor ons Haarlemsche muziek
leven is. Maar het zou tenslotte niet an
ders dan begrijpelijk zijn als het deze
richting uitging."
Deze verwachting is dus wel spoedig be
waarheid. Aan Frits Schuurman onze geluk-
wenschen met een zoo eervolle benoeming, die
hem de leiding toevertrouwt van Nederland's
tweede orkest. Naast hem zal als gastdirigent
prof. Georg Szell optreden. Aan Schuurman
wordt buitendien als directeur van het Resi
dentie Orkest een organisatorische taak op
gedragen: Allerlei regelingen en onderhande
lingen betreffende de samenstelling van het
orkest, benoeming en ontslag van orkestleden,
uitnoodigingen aan solisten enzoovoorts.
Dat de benoeming voorloopig voor een jaar
is geschied heeft Schuurman aanleiding ge
gegeven te bedingen dat hij zijn Haarlemsche
relaties deels zou mogen handhaven, hetgeen
is overeengekomen, zoodat hij het leiderschap
van de Koninklijke Liedertafel Zang en
Vriendschap blijft vervullen en misschien, als
gastdirigent, ook nog een aantal concerten
van de H. O. V. in het a.s. seizoen zal kunnen
leiden. Dit laatste zij slechts als veronderstel
ling geuit: het H. O. V.-bestuur. opnieuw voor
het probleem van de orkestleiding geplaatst,
moet zich natuurlijk nog in deze belangrijke
aangelegenheid gaan verdiepen. Te minder
makkelijk is de zaak omdat juist in het a.s.
najaar het 125-jarig bestaan gevierd zal wor
den, bij welke gelegenheid de H. O. V. natuur
lijk op zijn allerbest voor den dag moet ko
men en tevens de beste toekomst-beloften
geven.
Bij het Residentie Orkest zullen in het vol
gende seizoen Schuurman en Szell ieder on
geveer vijfentwintig concerten leiden, waarbij
zij elkaar in opeenvolgende korte periodes
zullen afwisselen.
In het kort herinnerend aan Frits Schuur
man's levenloop zij gereleveerd dat hij op 25
Juni 1898 te Nijmegen geboren werd en dus
dirigent-directeur
van het Residentie Orkest
'S-GRAVENHAGE, 27 April.
Tot dirigent-directeur van het resi
dentie-orkest voor het seizoen 1938
1939 is benoemd de heer Frits Schuur
man, dirigent van de Haarlemsche
Orkest Vereeniging.
Voorts zal als gastdirigent geduren
de een tijdvak van drie maanden op
treden prof. Georg Szell.
De verdere plannen voor het ko
mende seizoen zullen binnenkort wor
den bekend gemaakt.
op enkele maanden na de veertig bereikt
heeft. Een deel van zijn schoolopleiding kreeg
hij te Haarlem, aan het Gymnasium. Later
was hij leerling van de Handelsschool te Am
sterdam, maar zijn aanleg bleek niet die des
handelsmans te zijn. Niet dan na strijd kreeg
hij gedaan, zijn muzikale aspiraties te mogen
verwezenlijken, studeerde onder leiding van
Sem Dresden compositie en directie aan het
Amsterdamsche Conservatorium, deed in 1921
cum laude eindexamen en vertrok toen naar
Parijs om zijn studies te voltooien bij den ver
maarden Franschen componist Albert Rous-
sel. Dat dit een onvergetelijke studietijd vcior
hem wasdaarvan heeft hij verleden jaar
getuigd toen hij bij Roussel's overlijden hem
in zoo warme woorden van genegenheid en
erkentelijkheid in ons blad herdacht.
Er volgden jaren van muzikale omzwer
vingeneen merkwaardige tijd waarin
Schuurman door Frankrijk, Spanje, Portugal
en Marokko trok, soms ontbering leed. maar
een belangwekkende ervaring van menscheh
en toestanden opdeed, zooals maar weinigen
ten deel valt. Van die omzwervingen van een
muzikant heeft hij indertijd verteld in een
reeks voortreffelijk geschreven schetsen in
ons blad, die vele lezers zich zullen herinne
ren. De naam van den toenmaals anoniem
gebleven auteur zij hierbij onthuld...en wij
stellen ons voor er dezer dagen nog eens het
een en ander van te herdrukken.
In 1926 keerde Schuurman naar ons land
terug, vestigde zich-te Amsterdam, gaf daar
lessen, verving Lieven Duvosel tijdelijk als
dirigent vön' Toonkunst in Tiel en werd se
cretaris van de directie van het Amsterdamsch
Conservatorium, waar hij ook optrad als
leeraar in theoretische vakken. Eind Mei 1931,
na de benoeming van Eduard van Beinum tot
tweeden dirigent van het Concertgebouw Or
kest, werd hij tot dirigent van de H. O. V.
benoemd. Het bestuur van de H. o .V. was
daarbij voorgelicht door een commissie van
deskundigen bestaande uit Eduard van
Beinum, Cornells Dopper en Sem Dresden, die
unaniem koos uit een menigte sollicitanten
van wie velen waren komen „proef-diri-
geeren".
Ik behoef wel niet uit te weiden over de
veelzijdigheid en ondernemingsgeest van
Schuurman's leiding. Die kent men in Haar
lem. Een gansche reeks van „eerste uitvoe
ringen" zal in de herinnering van onze muziek
liefhebbers herleven en ook aan de Neder
landsche kunst heeft hij steeds volle recht
doen wedervaren terwijl het moderne en het
klassieke repertoire beide de volle toewijding
van den echten musicus, zich als dienaar der
kunst beschouwend, hebben ervaren.
Het is heel jammer dat wij Schuurman ver
liezen moeten. Het is te hopen dat hij voor
loopig nog veel in Haarlem zal kunnen blij
ven geven. Hij verdient evenwel zijn succes en
erkenning en zijn vele vrienden zullen zich
daar-, voor hem, van harte in verheugen. Dat
doet ook schrijver dezes.
R. P.
Familie te Venlo wist van niets.
Dinsdagochtend is de 44-jarige
jarige Venlonaar Willem Cammans,
die op 5 November van het vorige
jaar door het Volksgerecht te Berlijn
wegens landverraad ter dood was
veroordeeld, door onthoofding terecht
gesteld.
Cammans was op 27 Januari 1937 opgebeld
om naar Lobberlch te komen, waar zijn zwa
ger Smit woonde. Hij is er per auto heenge
gaan. maar nooit teruggekeerd, omdat hij
door de Duitsche geheime politie was ge
arresteerd, omdat men hem ervan verdacht
spionnage te hebben bedreven.
De pogingen, welke de Nederlandsche
regeering heeft gedaan, om Cammans van
den dood te redden, blijken vergeefs te zijn
geweest. Dinsdagmorgen om tien uur werd
volgens de Tel. ons Gezantschap te Berlijn
door het Duitsche ministerie van Buitenland-
sche Zaken verwittigd, dat het gratieverzoek
definitief van de hand was gewezen. Op een
vraag, wanneer dan de executie zou plaats
hebben, werden geen nadere inlichtingen ver
strekt. Willem Cammans moet toen evenwel
reeds terechtgesteld zijn geweest, aangezien
de uitvoering van doodvonnissen in Duitsch-
land steeds een uur na zonsopgang pleegt te
geschieden en dc vroege edities van de avond
bladen het officieele bericht reeds afdrukten,
nog voordat het Nederlandsche gezantschap
officieel van de terechtstelling op de hoogte
was gebracht.
De Nederlandsche regeering heeft
zich steeds op het standpunt gesteld,
dat Cammans Nederlander was. Hij
genoot hier te lande ook alle voor
rechten van den Nederlandschen
staatsburger, doch dc Duitsche regec-
ring beschouwde hem als Duitschcr.
Willem Cammans werd ln 1894 uit Neder
landsche ouders geboren. Zijn jeugdjaren
bracht hij in Duitschland door. Toen in 1914
de oorlog uitbrak, trok hij in jeugdig enthou
siasme hij was toen nog minderjarig— met
de Duitsche troepen naar het front. Tegelij
kertijd diende hij een verzoek in tot verkrij
ging van het Duitsche staatsburgerschap, welk
verzoek werd ingewilligd. Na korten tijd kreeg
Cammans berouw van zijn daad. Hij keerde
naar Nederland terug, waar hij zich vestigde,
huwde en een zaak te Venlo opende.
Men heeft zich later hier te lande blijkbaar
op het standpunt gesteld dat het treden in
vreemden staatsdienst in dit geval geen ver
lies van het Nederlandschap ten gevolge kan
hebben, omdat hij, toen hij Duitsch soldaat
werd, nog minderjarig was.
De terechtstelling heeft in Venlo diepen
indruk gewekt. Cammans zelf was na zijn
arrestatie optimistisch gestemd en ook in den
laatsten tijd, toen hij weer brieven naar huis
kon schrijven sprak weer een hoopvolle toon.
De vorige week schreef hij nog aan zijn
vrouw; uit niets bleek dat dit zijn laatsten
brief zou zijn. Hij schreef opgewekt en had
het volste vertrouwen in de toekomst.
Naar de Tel. verneemt hadden Dinsdag
avond noch de familie noch de officieele in
stanties te Venlo iets van de terechtstelling
van den Venlonaar vernomen. Ook mr. A.
Tonnaer. die door de familie was aangezocht
om de belangen van Cammans te behartigen
en de verschillende stukken aan een Duit-
schen collega had gezonden ter verdere be
handeling, had Dinsdagavond de teleurstel
lende tijding tot dusverre nog niet ontvangen.
De weduwe en naaste familie van den heer
Cammans zijn door bevriende zijde voorzich
tig van de terechtstelling op de hoogte ge
bracht. De mededeeling heeft op de vrouw,
die juist met haar zuster van een wandeling
was teruggekeerd en nog van niets wist, een
verpletterenden indruk gemaakt.
Smit is tot levenslange gevangenisstraf ver
oordeeld.
ANEGANG 28 - TELEFOON 18800
STEEDS HET NIEUWSTE
(Adv. ingez. Medj
OPENING VAN DE BAKKERSTENTOONSTELLING. In restaurant Brinkman»
werd gistermiddag de tentoonstelling der H. A. C. O. B. A. V. O. officiéél geopend.
Op onze foto geheel rechts de heer II. C'. Kloet, eere-voorzitter van de Haar
lemsche Bakkers Patroonsvereeniging. Verder bestuursleden van Haarlem's
Comité voor Bak Vakonderwijs. V. 1. n. r.: de hceren J. Helmer, secretaris;
A. P. Sinions. penningmeester en G. J. Wanders, voorzitter.
Voor den Hoogen Raad is een
zaak in behandeling tegen twee
Amsterdamsche sigarenwinkeliers
wegens het exploitceren van k7iik-
ker automaten
Het mag misschien onnoozel zijn.
Zelfs wereldvreemd in hooge mate.
Maar 'k ben slecht thuis op dit terrein.
Wat zijn nou knikkerautomaten?
Blijkbaar is het een soort vertier.
In 't oog der overheid te laken.
Dat den sigarenwinkelier,
Opeens kortweg sigaar kan maken.
Althans, naar wat ik ervan las.
Heeft de kantonrechter besloten.
Dat er iets aan dien knikker was.
Waaruit een boete is gesproten
En nu is voor den Hoogen Raad.
Als hoogst college, aan de orde.
Of inderdaad zoo n automaat
Er uitgeknikkerd hoort te worden.
Ik heb nog nooit zoo'n ding gezien,
Zooals 'k al eerder op mocht merken.
En geen idee hoe zoo'n maschien,
In een sigarenzaak zal werken.
Maar het is goed. wanneer je merkt.
Dat volgens Hollandsche methode.
Zoo'n ding. hoe automatisch 't werkt.
Niet automatisch wordt verboden
De Hooge Raad staat ervoor klaar.
Om over knikkeren te praten.
Hoezeer zijn leden menig jaar.
Dat spel reeds graag aan jongren laten
't Bijzondre van die automaat.
Lijkt mij zoo toe uit. de gegevens.
Ls. dat het om de knikkers gaat.
Maar om het recht van 't spel daarnevens.
P. GASUS.
HOE KOMT HET TOCH
dat velen altijd maar weer
HART'S BEHANG PREFEREEREN
Omdat de ondervinding hun dat heeft doen
leeren.
1IAK T'S
BEHANGSELPAPIERHANDEL
KLEINE HOUTSTRAAT 49 - TELEF. 11279
'Adv. IngezMed.)
Morgen- (Donderdag) avond 8 u. 15
spreken
voor Eenheid door Democratie
in het Concertgebouw.
Kaarten Kenaupark 15 en voor
zoover nog voorradig aan de zaal
(Adv. Ingez. Med.)
Britsch schip door Japanners
opgebracht.
Van boord van het schip zou
geschoten zijn.
Incident aan den mond van de
Jangste.
SJANGHAI 27 April (Reuter-
A.N.P.) Het Britschc stoomschip
Tungwo, dat 1337 ton meet, werd
gisteravond aan den mond van den
Jangtse aangehouden door Japan-
sche militairen, die zich met de ba
jonet op het geweer aan boord bega
ven en den Chineeschen leden der
bemanning wonden toebrachten.
Vervolgens begeleidden de Japan
ners het stoomschip naar de Japan-
sche basis op Tsungming eiland,
waar het nauwkeurig zou worden
doorzocht.
De Japanners beweren, dat van
boord van dc Tungwo geschoten
zou zijn. Daarom zullen zij het schip
voor onbcpaaldcn tijd vasthouden.
Reuter verneemt nader uit Sjanghai:
Het vertrek van de Britsche kanonneerboot
Cricket, die een onderzoek zou instellen naar
aanleiding van de aanhouding van het Brit
sche stoomschip Tungwo is op het laatste
oogenblik niet doorgegaan, hoewel reeds alle
voorbereidingen daartoe waren getroffen.
Het verluidt, dat Hasegawa een direct on
dersoek vanwege de marine heeft toegezegd.
Er bestaat eenige hoop. dat het incident
spoedig zal worden bijgelegd.
I)e „Java" vertrokken.
De kruiser Java. die eenigen tijd in Amster
dam heeft gelegen. Ls heden van IJmuiden
vertrokken.
Toen de kruiser in de Noordersluis lag be
gaven zich eenige hooge gasten aan boord
n.l. de ministers dr. H. Co lijn van Dijk en
Weiter en de vice-admiraal J. Th. Furstner.
Op het achterschip stond de staf opgesteld om
aan de gasten te worden voorgesteld.
Na een kort oponthoud vertrok de kruiser
na-r Den Helder
Bij het vertrek cirkelde gedurende eenigen
tijd een vliegmachine boven het schip.
Het woord is aan
Valfour
Het is niet voldoende logisch
te zijn in deze wereld, men
moet ook weten te leven met
degenen, die het niet zijn.
Een hal. welke 4200
personen kan bergen.
De Haagsche architect A. van Eek
Wzn. heeft bij het Haarlemsche ge
meentebestuur plannen ingediend
voor den bouw van een overdekte
kunstijsbaan. De bedoeling van den
ontwerper is deze baan op een terrein
aan de Delftkade, bij de Kleverlaan
te plaatsen.
Dc geprojecteerde oppervlakte bedraagt
84x43 Meter. Voor de hoogte is in het plan 15
Meter aangegeven. De amphltheatersgewljs
ontworpen tribunes zijn berekend op 4200 be
zoekers. De afmetingen van de ijsbaan zelf
zijn gelyk aan die van de Hokij in den Haag
waarvan de heer Van Eek dc architect is --
n.l. 60 bij 26 Meter.. Het ontworpen restaurant,
de garderobe, de kleedkamers en dc stook
plaatsen zijn onder de tribunes gebouwd.
De baan zal mochten de plannen verwe
zenlijkt worden op zoodanige manier wor
den gebouwd dat deze eveneens kan dienen
voor den aanleg van tennisbanen en de in
richting van een tentoonstellingshal. Dege
nen, die het plan bij het Haarlemsche ge
meentebestuur hebben ingediend, hebben
voor de financiering ervan reeds zorggedra
gen, doch in het, bijzonder met het oog op den
aanleg van parkeerterreinen hoopt men op
den steun van het gemeentebestuur te mogen
rekenen. Indien de Raad de plannen goed
keurt hoopt men in den loop van Juni met
den bouw te kunnen beginnen. Met den aan
leg zullen meer dan drie maanden gemoeid
zijn. zoodat men in het gunstigste geval in
October a.s. gereed zou kunnen zijn.
Gouden Echtpaar.
De heer en mevrouw G. Hurk mans-Dekkers
zijn 9 Mei a.s. 50 jaar getrouwd. 7,ij hopen
dien heugelijkeu dag in hun woning aan de
Oostindiëstraat 43 te vieren.
HEDEN: 12 PAGINA'S
pag.
Frits Schuurman is tot dirigent-directeur
van liet Residentie-orkest benoemd. 1
De Nederlander Willem Cammans is te
Berlijn terecht gesteld. l
Een Britsch schip Ls op de Jangtse door
Japanners opgebracht. 1
Er bestaan plannen om te Haarlem een
kunst-ijsbaan te stichten. i
Nadere bijzonderheden over Mr. Wcndc-
laar's enquête-voorstel. 3
De Engelsche regcering voert belasting-
verhooging in. 4
Duitschland neemt geen deel aan dc we
reldtentoonstelling in Amerika. 4
De Chineezen boeken succes in Zuid-
Sjangtoeng. 4
Prof. Gelissen heeft een plan tot bestrij
ding der werkloosheid. 7
De gemeentebedrijven van Heemstede
hebben in 1937 zeer gunstige resultaten
opgeleverd. 9
Dc II. A. C. O. B. A. V. O. tentoonstelling is
Dinsdag officieel geopend. 11
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Frits Schuurman. 1
J. II. de Bois; Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
L. S.: Cheiranthus Cheiri 7
Dr. E. van Kaalte: Het recht van parle
mentaire enquête. 7
J. B. Schuil over: De vier Müllers. 9
K. de Jong: I/Crrlingrniiitvocring Haar
lem's Muziekinstituut. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op JQ
