Haarlem's Dagblad
I
Paarclekrachten.
D B L D T H i i K
Versnelde inpoldering
Zuiderzeepolders?
Stof voor protest.
Z.H.P. BEHANGSELS
van
Fa. VAN BASTEN
EXPOSEERT
Het belangrijkste
55e Jaargang No. 16833
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendapiein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15034
Bedactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendapiein 12230,
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEtóREBOOM EN KOBEK1 PEEKEBOOM
HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 7 Hei 1938
Abonnementen per weck f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.53. losse nummers 6 cent per ex.
Advcrtenticn: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regclabonnementstaricven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
„Ward raamt de Amerikaansche auto-
mobielproductie in deze week op 53.385
wagens tegen 50.755 in de vorige week
en 141.275 een jaar geleden. De pro
ductie der General Motors wordt geschat
op 23.285 tegen 14.654 in de vorige week.
Chrysler 11.400 tegen 13.050, Ford 11.885
tegen 15.885.
Ward meent dat. hoewel het hoogste
punt van het seizoen voorbij is, de mo
gelijkheid bestaat dat de volgende week
een lichte toeneming zal vertoonen.
(Tel).
Huivert u niet even als u zooiets met aan
dacht leest? Ik wel. De gedachte aan meer
dan een millioen paardekrachten, in deze
enkele week meer op „de markt" en daarmee
op het menschdom losgelaten alleen in
Amerika is toch wel indrukwekkend. En
het was nog een slechte week. bekeken uit
het oogpunt van industrieel© welvaart. Ver
leden jaar liet de Amerikaansche nijverheid
in de overeenkomstige periode meer dan
tweeënhalf maal zooveel auto's los!
Hoe absorbeert de wereld al die paarden
krachten? Niet gemakkelijk. Zij kan, zelfs in
dit vertraagde tempo van automobielen-
bouw, den stroom nauwelijks verwerken. Wel-
is aar zullen tegenover de 53.385 nieuwe
wagens, in zes werkdagen geproduceerd, een
aantal oude beestjes staan die naar de auto-
ikerkhoven verwezen zullen worden. Maar de
andere oudjes, die door deze nieuwe produc
ten worden vervangen, zullen nog blijven
rijden.
Zij zullen de meerderheid vormen en sommige
hunner hebben nog een lange loopbaan voor
den boeg. Wel worden ze daarin steeds trager
en luider en zullen ze tenslotte als Zondags
bakkies van Zondagsrijders voornamelijk het
verkeer stremmenmaar zij zullen lang
volhouden. Tot het uiterste. Die Amerikanen
zijn taai. Als gij dus denkt aan de meer dan
drieenvijftigduizend wagens, in de laatste zes
dagen in de Vereenigde Staten gebouwd, dan
moet gij daarbij beseffen dat het totale rol
lende materieel der menschheid weer met
verscheidene tienduizenden exemplaren is
toegenomen. En dat het de volgende week, of
schoon het hoogtepunt bereikt is, nog wel
iets meer zal wezen. Dat zegt meneer Ward
zelf. Ik ken meneer Ward niet maar hij zit er
blijkbaar goed in. In het onderwerp, bedoel
ik. Hij hanteert koelbloedig getallen en seint
ze de wereld door. Hij berekent producties,
omzetten, winstmogelijkheden en denkt niet
aan' tante Cato, die eiken dag al zoo griezelt
als zij den Heerenweg moet oversteken. Het
gaat ieder jaar iets moeilijker: tante's beenen
worden slechter en tante's waarneming?- en
reactie-vermogens sukkelen ook achteruit.
Intusschen neemt het aantal paardenkrach
ten, dat haar belaagt, ook van jaar tot jaar
toe. Het wordt steeds gevaarlijker. Als meneer
Ward niet zoo'n harde statistische kabel-
Amerikaan was zou hij eens even denken
aan die twee factoren die elkaar steeds
dichter naderen; tante Cato's afnemende snel
heid en de toenemende macht van zijn uit
Amerika geïmporteerde paardekrachten.
Men bouwt dure wegen om de producten
der automobielindustrie tot hun volle recht
te doen komen. Het natuurschoon is er niet
zoozeer mee gebaat, maar we zijn nu eenmaal
op hol. Dit is de Eeuw der Techniek. Zoudt
u soms willen achterblijven? Natuurlijk niet.
We moeten mee. En de Fiscus neemt ons bij
de kladden en maakt het automobilisme zoo
duur mogelijk voor ons. Op zijn bureau zit-ie
uit te rekenen hoever-ie kan gaan. Zoolang
als wij maar ons deel van die Amerikaansche
auto-productie afnemen gaat het nog best.
Want die dingen zijn vrij zwaar (zie Wegen
belasting) m rijden niet zoo heel goedkoop
(zie Benzinebelasting). Boven de 86 slikken ze
ineens vrij wat meer. Geeft men hun breede
wegen, dan rijden ze harder en betalen meer
benzinebelasting.
Gaan ze kleine wagentjes koopen, dan moet
de Fiscus inbinden. Dan kan-ie niet blijven
verhoogen en zal zelfs goed doen als-ie hier
of daar iets verlaagt. Ook hij moet letten op
factoren die elkaar steeds dichter naderen.
Daar ligt zijn belastinggrens.
En de politie en de K. N. A. C. en de A. N.
W. B. zullen wel eens zuchten als ze zoo'n
statistiek van Ward lezen. Want met regle
menten en paaltjes en bordjes probeeren zij
uit alle macht, Ward's productie bij te hou
den in veiligheids-waarborgen. Het is een
zeer moeilijke strijd. Deze factoren naderen
elkaar niet. De veiliglieidsfactor zit het ge
vaarspercentage achterna. Soms heeft het 't
beroerde ding even te pakken. Maar dan is 't
weer mis, ondanks alle vindingrijkheid. Ik
hoop maar het beste voor tante Cato.
Er zijn nu weer zooveel menschen gaan
paardrijden. Ik ook. Ik heb er u al in Ruiter
lijke Bekentenissen van verteld. Het is mis
schien niet veiliger dan de auto. Maar wel
voornamer en niet zoo opdringend en door
dringend en dreigend voor anderen en prettig
voor den Fiscus en lastig voor de politie en de
K.N.A.C. en den AK.W.B.
En het heeft maar éen paardekracht
R. P.
Ambachtstr. 20
GEOPEND Fröbelscholen, "7. 7q
Zomervaart1B8 s Zaterdags 7 91
De Centrale blijft SCHOTERSINGEL 117 A
Geopend eiken werkdag(beh.Vrijdag) 3-5 7-9
DUIZENDEN ROMANS EN JEUGDBOEKEN
2 cent p. boek.
P.S. Hebt u het wondermooie Palestina Pano
rama reeds gezien?
(Adv. Ingez. Medj
(De kappersbedienden te Stamboel
zijn in verzet, omdat zij voortaan
volgens gemeente-verordening de
kleeren van de klanten niet meer
mogen afborstelen, waardoor hun
fooien ontgaan. Men acht de ver
spreiding van stof en microben
echter onhygiënisch.)
In Stamboel wordt, protesteerend,
Zwaar de Turksche trom geroerd.
Sedert men daar. streng regeerend.
Een verbod heeft ingevoerd.
Kappers en bedienden klagen
Over hun toekomstig lot.
Nu men hen is komen plagen
Met een stof- (geen kap-i verbod.
Wie een klant nog wil „stoffeeren"
Bij 't vertrek uit de salon.
Zit met de gebakken peren.
Want men zet hem op de bon.
Het mag erg voorkomend wezen,
Zegt'de strenge overheid,
Hygiënisch valt te vreezen,
Dat besmetting wordt verspreid.
Waarom jaagt dit de bedienden,
Zult u vragen, op de stang?
Nou, die klantontstoffing, vrienden,
Raakt hun stoffelijk belang.
Niet het knippen, niet het scheren,
Ook al doet men 't nog zoo mooi,
Maar alleen, naar 't schijnt, stoffeeren,
Levert stof op voor een fooi.
Stamboel mag geen stof boel wezen
Is de leuze, houd het rein,
Maar het middel lijkt in dezen
Erger dan de kwaal te zijn.
De verboden die er kwamen,
Zetten zeker 't kwaad niet stop,
Alle kappersborstels samen
Joegen nooit zoo'n stofwolk op.
P. GASUS.
GEEF HOEDER EEN TRAP
op MOEDERDAG en
VADER EEN FLINKE SCHOP
De Klompencentrale verkoopt veilige trappen
en beste schoppen en andere nuttige en
practische huishoudelijke artikelen. Op het
Pleintje, Reitzstraat 1, Dr. Leydsstraat 10,
Telef. 11784. Levert overal heen, franco thuis.
(Adv. Ingez. Medj
ANEGANG 28 TELEFOON 18800
STEEDS HET NIEUWSTE
(Adv. Ingez. Med.)
De leening der gemeente Haarlem
Koers van uitgifte 99
Zooals wij reeds mededeelden heeft de ge
meente Haarlem .ter converteering van an
dere leeningen, een nieuwe leèning aange
gaan van f 13.193.000 in obligaties van f 1000.
De eerste 10 jaar bedraagt de rente 3 pet.,
daarna V/2 pet. De looptijd der leening is op
26 jaar gesteld.
Op Donderdag 12 Mei wordt de inschrijving
op deze leening opengesteld.
Adres van Ged. Staten aan
den ministerraad.
Dr Haarlemsche -Bedrijven.
OPDRACHT
De bouw der nieuwe Marechausseekazern
te Assen, is door den minister van Defensie op
gedragen aan J. v. d. Putten, aannemer te
Haarlem, Vflor de som van t 83838.—.
Uitschrijving van bijzondere
leening geopperd.
Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland hebben zich met een schrij
ven tot den raad van ministers ge
wend, waarin zij een pleit voeren
voor versnelde uitvoering van de in
poldering van de zuidelijke polders
in de afgesloten Zuiderzee. Zij wijzen
er in dit adres op, dat het aantal
werkloozen in de hoofdstad des lands
nog zeer groot is einde Maart be
droeg dit aantal nog 53571, hetgeen
933 meer is dan in Maart 1937 en dat
uitvoering van genoemde werken
een goede gelegenheid zou bieden
een niet onaanzienlijk deel van die
werkloozen daarb ij aan arbeid te hel
pen, terwijl aan dit werk ook het
groote voordeel verbonden is, dat
daardoor nieuwe bestaansbronnen
worden aangeboord.
Gedeputeerde Staten spreken voorts de
meening uit, dat ae verschillende bezwaren,
welke tegen eene vervroegde uitvoering van
die inpoldering zijn aangevoerd, niet van zoo
ernstigen aard zijn. dat zij niet zouden kun
nen worden overwonnen en dat de drin
gende noodzaak om een grooter aantal werk
loozen aan werk te helpen, het voor die ver
vroegde uitvoering noodige treffen van bij
zondere maatregelen zoowel ten aanzien van
de aanschaffing van het benoodigde mate
rieel als ten aanzien van de personeelsvoor
ziening wettigt.
Wat den financieelen kant van de
zaak betreft, wijst het college op de
mogelijkheid om voor de vervroegde
uitvoering van dit groote werk, waar
bij tal van werkloozen arbeid zullen
kunnen vinden, een beroep te doen
op het Nederlandsche volk, bijv. door
het uitschrijven van een bijzondere
leening tegen een rentetype lager
dan het normale. Gedeputeerde Sta
ten verwachten, dat een dergelijk be
roep in ruimen kring weerklank zal
vinden.
Groote Houtstraat 155 - Telef. 11159
BEHANGER» STOFFEERDER»
(Adv. Ingez. Med.)
Weer incasso's eens per maand?
In den ouden tijd werden de meters voor
gas, electriciteit en water te Haarlem elke
maand opgenomen, waarna ook elke maand
een kwitantie werd aangeboden. Ongeveer 10
jaar geleden werd daarin, om een bezuiniging
te verkrijgen, verandering gebracht. De me
ters werden toen eens om de twee maanden
opgenomen, terwijl ook twee-maandelijksche
kwitanties werden ingevoerd.
Naar wij vernemen wordt thans
«ioor het Haarlemsche gemeentebe
stuur overwogen of het wenschelijk
is weer incasso's eens per maand te
doen plaats hebben, terwijl dan toch
de 2 maandelijksche meter-opneming
gehandhaafd zou blijven, hetgeen mo
gelijk zou worden door over de eerste
maand een voorloopig bedrag te be
rekenen, dat dan. als bij de tweede
maand de definitieve afrekening
volgt, wordt afgetrokken.
Natuurlijk zou dit een verhooging van de
inningskosten tengevolge hebben, maar daar
tegenover staat, dat, vooral in een crisistijd
door het publiek gemakkelijker eens per
maand betaald wordt. Verwacht wordt dat
door een maandelijksche inning het geld vlot
ter zal binnen komen, terwijl ook wel aan te
nemen is. dat dit een stijging van het gebruik
van gas, water en electriciteit tengevolge zal
hebben. Bovendien wordt rente bespaard om
dat groote bedragen nu immers een maand
eerder zullen binnenkomen.
Eenige andere gemeenten hebben ook zoo'r.
regeling o.a. Heemstede en Rotterdam
De moeilijkheid is evenwel voor Haarlem een
goede maatstaf te vinden voor het vaststellen
van het voorloopig bedrag voor de eerste
maand. Een beslissing is dan ook nog niet
door het gemeentebestuur genomen.
MODERNE HEERENHIJIZEN
TE HUUR of TE KOOP, bij de Hyacin-
tenlaan-Zijlweg; 7 kamers, prachtig
vrij uitzicht, centr. verwarmd. Huur
50.p. mnd. Koopprijs 8000.Bevr.
S. VELDKAMP, v. Dortstr. 90, Tel. 16373
De strijd in Catalonië.
Nationalisten zouden belangrijke
strategische punten bezet hebben.
Het woord is aan
Orfega Y Gasset:
Republikeinen blijven hardnekkigen
tegenstand bieden.
Het groote hoofdkwartier van generaal
Franco deelt mede, dat de rechtsche troepen
in den sector-Castellon ondanks den hevigen
regen over de geheele linie gevorderd zijn. De
vijand leed buitengewoon zware verliezen. Bij
Morella rukten de troepen tot verscheidene
kilometers voorbij het dorp Cinotorres op.
Zeer belangrijke stellingen werden bezet.
Van bevoegde zijde verneemt United
Press dat de troepen van Aranda on
danks de slechte weersgesteldheid
meer dan 10 K.M. in de richting van
Castellon opgerukt zijn, waarbij zij
alle strategische punten op hun weg
hebben kunnen veroveren.
Het ministerie van defensie te Barcelona
deelt mede, dat de regeeringstroepen in den
sector aan de Middellandsche Zee en bij
Aliaga met buitengewone hardnekkigheid
tegenstand bieden aan den druk der opstan
delingen. en met succes.
Geheel Sjansi weer in Chineesch
bezit
De politie wil er meer van weten!
Vrijdagmiddag vijf uur deed een winkelier
uit de Kruisstraat bij de politie aangifte, dat
een persoon, die verklaarde De B. tc hceten en
in Hoofddorp te wonen, van hem f 10 had ge
leend, waarvoor hij een fiets in onderpand had
gegeven Dit geld had hij volgens zijn bewe
ring noodig om zijn zieken vader in Roosen
daal te bezoeken. De winkelier vertrouwde
den man niet; daarom liet hij hem volgen. De
achtervolger zag dat hij een cafétje binnen
ging, waarop hij de politie waarschuwde. In
middels had De B. het café verlaten, maar het
mocht aan de politie gelukken, hem op het
Plein te achterhalen. Hij werd naar het bureau
aan de Smedestraat gebracht. Bij een onder
zoek in Hoofddorp bleek hij daar onbekend te
zijn. De man bekende toen dat zijn verkla
ringen valsch waren, maar verder wilde hij
niets zeggen.
Uit een nader onderzoek bleek dat hij de
fiets gehuurd had bij een rijwielhandelaar aan
de Lange Molenstraat.
Bovendien werd het duidelijk, dat hij op 3
Mei ook aan een bewoner in de Keizerstraat
een fiets in onderpand had gegeven
Het onderzoek wordt voortgezet De man
werd in verzekerde bewaring gesteld.
Slechts enkele geïsoleerde steden zouden door
de Japanners bezet worden gehouden.
SJANGHAI, 7 Mei. De Chineezen beweren,
dat de geheele provincie Sjansi met uitzon
dering van eenige steden aan de Foetsjau
spoorlijn, die overigens van het door Japan
bezette gebied zijn afgesneden, zich weer in
Chineesche handen bevindt. Bovendien geluk
te het den Chineezen de 12 km. ten zuiden van
Nanking gelegen stad Kiangningtsjen te her
overen. Van het Soetsjaufront wordt gemeld,
dat de Japanners zich beperken tot verdedi
ging van hun stellingen en liever aankomst
van versterkingen wenschen af te wachten,
voor dat zij tot een tegenoffensief overgaan
(Adv. Ingez. Med.)
Duit^che Rijksdas bijeen na
Hitler's terugkomst?
Rede over de buitenlandsche politiek
verwacht.
BERLIJN. 7 Mei. In welingelichte
kringen verwacht men, dat Hitler na
zijn terugkeer uit Italië op korten ter
mijn den Rijksdag van het groote
Duitsche rijk bijeen zal roepen en daar
een rede zal houden, die naar men
verwacht, in verband met de huidige
politieke stroomingen, voornamelijk
gewijd zal zijn aan de buitenlandsche
politiek.
Men acht het nauwelijks waarschijnlijk
dat hij daarbij veel zal mededeelen omtrent
zijn besprekingen met Mussolini, doch het
schijnt niet uitgesloten te zijn, dat hij toch
een enkele aanduiding zal geven van wat den
beiden dictators bij deze besprekingen voor
den geest gezweefd heeft.
Meer belang stelt Dultschland erin of de
Führer Benesj zal waarschuwen de eischen
der Sudeten-Duitschers in te willigen, dan
wel op andere wijze zijn plannen ten aanzien
van Tsjecho-Slowaklje zal onthullen.
Men verwacht, dat Hitier tot het einde van
dezen maand in Berlijn zal blijven, waarna
hij naar München zal vertrekken om wat rust
te nemen. Een bezoek aan Berchtesgaden is
op het oogenblik niet mogelijk, daar ingrij
pende verbouwingen een verblijf daar onmo
gelijk maken.
(United Pres.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Aan het postkantoor te Haarlem en het
daaronder behoorende ambtsgebied werd ge
durende de maand April ingelegd f 622,612,51
en terugbetaald f 613 790.08.
Indien wij van iemand uit
onzen tijd zeggen dat het
een ..wilde" is, is dat woord
misschien dichter bij dc
waarheid dan wij meenen.
MEVROUW WERFEL—MAIILER IN
AMSTERDAM.
Mevrouw WerfelMahler, de weduwe van
den beroemden componist Gustav Mahler,
houdt momenteel verblijf in Amsterdam. Zij
woonde gisteren het galaconcert ter gelegen
heid van het jubileum van het Concertgebouw
bij. Zooals men weet waren haar overleden
man en prof. Willem Mengelberg groote vrien
den.
Nu naar ile Darwintulpen
Wie nog eenmaal van de schitterende kleu
ren, welke ons de bollenvelden bieden, wil
genieten, zal zeer zeker hedenmiddag of Zon
dag een bezoek aan de velden, welke thans
getooid zijn met een schitterende collectie
Darwintulpen. niet nalaten. Die vindt men
o.a. langs de volgende route: Met autobus
C 2 tot het einde Ramplaan: dan langs Mar-
celisvaart en Houtvaart naar Haarlem terug.
Dan zal men zeker volop genoten hebben.
Ook te Ben nebroek. Hillegom en Lisse en
ook ten Noorden van Haarlem kan men
fraaie tulpenvelden vinden.
Commissaris der Koningin naar
huis.
Naar wij vernemen ligt het in de bedoeling,
dat de Commissaris der Koningin, die op 1
Maart op de Groote Markt door een wiel
rijder werd aangereden, hedenavond de
Maria-Stichting zal verlaten om weer naar
zijn woning terug te keeren. Het ligt in het
voornemen van den Commissaris, de Staten-
zitting op Dinsdag 17 Mei weer te presideeren.
KUNSTHANDEL LEFFELAAR
v h L F Reeker
WAGENWEG 102
werken door RENS LENSSEIINK
en ANTON PIECK
Dagelijks v. 10-5
Zondags van 2-4
Adv. Ingez. Med.)
UNSJ iemand kiest een duren, langen
weg, als hij langs een goedkoopen en
korten nog beter zijn doel bereikt. Van
daar het succes van de Groentjes in
Haarlem's Dagblad.
HEDEN: 16 PAGINA'S
Autoriteiten en genoodigden luisteren staande naar het Wilhelmus voor den
aanvang van het gala-feestconcert dat Vrijdagavond in het Concertgebouw te
Amsterdam werd gegeven. Vierde van links prof. Slotemaker dc Bruine
achtste van links minister De Wild*
pag.
Ged. Stalen van Noord-Holland dringen
aan op versnelde inpoldering der Zui
derzeepolders 1
Zullen in 1935 de belastingen voor land-
goedbezitters verlaagd worden? 3
Weer is een Nederlander in Duitsehland
gearresteerd. 3
Italië zou ten aanzien van Tsjeeho Slowa
kije een „vriendelijke neutraliteit" be
waren. 4
De Belgische regeering zal Dinsdag de
vertrouwenskwestie stellen. 4
De spanning stijgt in Peking nu China's
„Roode Napoleon" in aantocht is. 4
Dr. Eckcner heeft te New-York verklaard,
dat de luchtschipverbinding niet door
gaat als Amerika geen helium levert. 4
Dc Tsjechische regeering beraadslaagd met
dc Fransche cn Engelschc gezanten. 4
Bioscopen 8
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Paardekrachten. j
P. v. d. Hem: De vierde man? 3
K. de Jong: 50 jaar Concertgebouw. 5
II.Wat doet „Tante Pos" in haar vrijen
tijd? 5
Financieel-Economisch Weekoverzicht:
De devaluatie van den Franschen franc 6
J. II. de Bois: Litteraire kantteekeningen 7
C. J. E. Dinaux; Zonderlinge Levens. 7
Voor dc Jeugd. n
Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op g