Haarlem's Dagblad
- DE KLOK -
Politieke
Vluchtelingen.
ZOMERTIJD.
Dankbetuiging
Conflict
Mexico-Engeland
verscherpt
Een school in het
Ramplaan-kwartier
te Haarlem
ir oet hedenavond
verzet worden.
Fa. VAN BASTEN
55e Jaargang No. 16839
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Aigem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132. 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zou- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN KOBERI PEEKEBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 14 Mei 1938
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advmrtentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Rrgelabonnementslarirven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes tic rubriek.
Dezer dagen heb ik geschreven over de
droevige ineenzinking van het Nederlandsche
asylrecht. Onze huidige regeering heeft door
den minister van Justitie, mr. Goseling, doen
weten dat zij alle buitenlandsche politieke
vluchtelingen als ongewenschte vreemdelin
gen beschouwt, die dus geen toegang meer in
ons land krijgen. En bovendien ziet zij er
heelemaal geen been in, buitenlanders uit te
wijzen die wegens ..politieke misdrijven" ge
zocht en dus aan de andere zijde van de
grens onmiddellijk gegrepen worden. Dat is
dan practisch geen uitwijzing, maar uitleve
ring.
Vandaag kom ik op deze zaak terug omdat
zich nu ook in onze stad een geval heeft
voorgedaan van poging tot zelfmoord door
zoo'n stakker. Dat was nou een „man van
links" die na Hitler's verovering van het
bewind in Duitschland (1933) werd gevan
gen genomen en ongeveer twee jaar in een
concentratiekamp doorbracht. Later, vervolgd
wegens z.g. voorbereiding van hoogverraad,
nam hij de vlucht en bereikte Nederland. Hij
woonde in Amsterdam zonder armlastig te
zijn (kostte ons^lus niets) en later in Zaan
dam. Een verkeersongeval leidde ertoe, bij
puur toeval, dat de politie daar ontdekte dat
hij geen pas had. Nu, die man kon geen pas
hebben, dat begrijpt iedereen. Maar volgens
ons tegenwoordige asylrecht werd hij naar het
Huis van Bewaring in deze stad overgebracht.
Daar, bevangen door angst voor uitwijzing
naar Duitschland (lees: uitlevering aan zijn
vervolgers) deed hij een poging tot zelfmoord
door zijn polsslagader door te snijden. Maar
de bewaarders merkten het en er kwam een
dokter die de pols hechtte en verbond. Dus
nu leeft hij toch nog.
Misschien heeft deze man eenige dagen
gewonnen door zijn poging. Eenige Neder
landsche gevangenisdagen dan, die ongetwij
feld beter zullen zijn dan de genoegelijke tijd
die hem in zijn vaderland wacht. Zal hij nu,
als-ie voldoende van het geleden bloedverlies
hersteld en dus fit voor uitlevering geacht
mag worden, op last der Nederlandsche regee
ring aan zijn vervolgers worden uitgeleverd?
Dat is wel een prettige gedachte, vindt u
niet? Een aardig denkbeeld, dat die man daar
nou in doodsangst aan den Harmenjansweg
zit, midden tusschen ons in ik kom vooral
op de zaak terug omdat de man hier zit, dat
voelt men als zooveel reëeler om aanstonds
te worden uitgeleverd.
Dit is niet de wil van het Nederlandsche
volk. Dit is angstig gedoe van Den Haag. En
het is naar mijn meening ons volk en zijn ver
leden onwaardig. Wij moeten dit niet aan
vaarden!
Ik heb mij van de week met overtuiging
aangesloten bij het protest, door eenige tien
tallen hoogleeraren en anderen tot de regee
ring gericht. Welnu, vandaag ga ik een stap
verder en dring aan op verzet in het parle
ment en op openbaar protest ook uit andere
kringen der bevolking. Het is nog niet zoo ver
gekomen in dit land, dat wij iedere maat
regel in Den Haag maar gedwee en stilzwij
gend hebben te slikken. Wij kunnen gelukkig
onze stem nog doen hooren en op onze volks
vertegenwoordiging beroep doen.
Laat men intussoheti wel begrijpen dat een
groote aandrang uit breeden kring noodig zdl
zijn. Anders zal het weinig helpen, want het
betreft alleen maar een aantal arme buiten
landsche stakkers. Plus de eer en de histori
sche reputatie van ons volk
Misschien staat de geheele regeering hier
achter. Misschien is het alleen de machtige
mr. Goseling. In beide gevallen schijnt het
noodzakelijk, ten snelste en ten duidelijkste
tegenover de tot dusver handelende machts
factor vast te stellen dat wij dit niet willen.
Volgens de grondwet zijn wij een belangrijker
machtsfactorhandelend via de daartoe
ingestelde staatsorganen. Dit beveel ik met
kracht aan. Wat nu gebeurt is een schande
voor Nederland!
R. P.
N.V. Haarlemsche Machinefabriek
v.li. Gebr. Figee.
3 dividend.
Naar wij vernemen zal aan de algemeene
vergadering van Aandeelhouders der N.V.
Haarlemsche Machinefabriek v/h Gebr. Figee
worden voorgesteld over 1937, na ruime af
schrijvingen, een dividend van 3% uit te
keeren.
Het militaire eerbetoon bij den
doop van Prinses Beatrix.
Dagorder van den gouverneur der residentie.
's GRAVENHAGE. 14 Mei. De gouverneur
der residentie, luitenant-generaal baron van
Voorst tot Voorst, heeft den volgenden dag
order uitgegeven:
..De onderdeelen der Koninklijke weermacht
die onder mijn bevelen hebben deelgenomen
aan het militair eerbetoon bij de doopplech
tigheid van Hare Koninklijke Hoogheid Prin
ses Beatrix hebben allen hun taak op lof
waardige wijze verricht.
Door opmarsch. afmarsch. tenue en houding
maakten zij een uitstekenden indruk.
Ik betuig hiervoor aan commandanten en
troepen mijne tevredenheid".
Ha, daar wordt het oude pretje
Ons, als elk jaar, weer bereid,
Het onschuldig klok verzet je
Naar den nieuwen zomertijd.
Help den wijzer weer een handje,
Draai 'm een extra keertje rond,
Zomertijd komt in ons landje,
Met den Zondagochtendstond.
Ha, wij gaan weer profiteeren
Van een uurtje extra licht.
En dat kan een mensch waardeeren,
In dit duister tijdsgewricht.
Zelfs al kan het u niet schelen,
Toch u aan de taak gewijd,
Toch uw uurtje daglicht stelen,
U moet meegaan met uw tijd.
Kom. u moet er zich in schikken,
Want het is niet erg geafchikt,
Als het klokje thuis gaat tikken,
Zooals 't nergens anders tikt.
Eén nacht, één uur korter 't bedje,
Dat is ook geen ernstig feit,
Allen meedoen aan 't verzetje.
En dan: Welkom Zomertijd!
P. GASUS.
van het Prinselijk Paar
Nog geheel onder den indruk van de
vele bewijzen van medeleven en van
hartelijke belangstelling bij de geboorte
en den Doop van onze dochter onder
vonden, betuigen wij langs dezen teeg
daarover onzen diepgevoelden dank.
Voor de talrijke gelukwenschen, ivelke
ons langs schriftelijken en télegrafischen
weg bereikten, is het ons helaas niet
mogelijk ieder afzonderlijk onze erken
telijkheid te betuigen. Het is ons echter
een behoefte, hier uit te spreken, hoezeer
ook deze door ons op prijs roerden ge
steld.
JULIANA en BERNHARD.
Diplomatieke
betrekkingen
verbroken
Mexicaansche gezant te
Londen teruggeroepen
MEXICO CITY. 14 Mei. De Mexl-
caansche gezant te Londen, Villa Mi
chel, is té ruggeroepen. Volgens de
mededeeling van het Mexicaansche
ministerie van buitenlandsche zaken
beteekent dit een afbreken der diplo
matieke betrekkingen tusschen beide
landen in verband met het petroleum
conflict.
Staatssecretaris Hay heeft den Engelschen
gezant te Mexico City het antwoord van de
Mexicaansche regeering op de Engelsche nota
overhandigd en deelde hem tegelijkertijd
mede, dat de Mexicaansche regeering in
de houding, die Engeland aanneemt in de
kwestie van de onteigening, een dwingende
aanleiding zag om haar gezant te Londen
terug te roepen. Het gezantschap wordt ge
sloten en de consul-generaal te Londen zal
de zaken waarnemen.
In geheel Mexico valt 'n toennemende
anti-Engelsche stemming waar te
nemen. De publicatie van de Engel
sche nota, waarin categorisch de be
taling van volledige schadevergoeding
geëischt wordt, heeft veel ontstem
ming gewekt. De avondbladen geven
de verontwaardiging weer en leggen
er den nadruk op, dat nog nooit in
in de diplomatieke geschiedenis tus
schen twee bevriende mogendheden
zoo onvriendelijke nota's gewisseld
zijn.
Als Mexico zoo wordt gezegd ook maar
den geringsten prijs stelt op zijn positie als
groote mogendheid dan moet het de conse
quenties uit de feiten aanvaarden en niet
ervoor terugschrikken, dat zulks misschien zeer
ernstige gevolgen kan hebben.
(United Press)
Bezorgdheid in Amerika
WASHINGTON. 14 Mei (Reuter A.N.P.) De
hooge ambtenaren van het departement van
buitenlandsche zaken slaan de ontwikkeling
van het geschil tusschen Engeland en Mexico
met bezorgde belangstelling gade. In gezag
hebbende kringen gelooft men, dat de Ver-
eenigde Staten in dit stadium elk voorstel
van de hand zullen wijzen om de regeering
tusschen beide landen te doen bemiddelen.
HENLFiN LUNCHT MET CHURCHILL.
LONDEN. 13 Mei Reu ter-A.N.P. Kon
rad Henlein, die zooals bekend in Engeiand
vertoeft, gebruikt het noenmaal met Chur
chill.
B. en W. vinden het
verlangen der ouders
gegrond
Bijde behandeling van de gemeente-be
grooting voor 1938 hebben B. en W toege
zegd met een voorstel te zullen komen om in
de behoefte aan schoolruimte voor kinderen
uit het Ramplaankwartier te voorzien.
In verband hiermede brengen B. en W. van
Haarlem onder de aandacht van den Raad,
dat bij de wet van 22 Mei 1937 (S. no. 322)
met ingang van 1 Juli 1937 een nieuw art.
23bis aan de Lager-onderwijswet 1920 is toe
gevoegd. Volgens dat artikel bevelen Gede
puteerde Staten geen vermeerdering van het
aantal scholen, en verleent dat College geen
goedkeuring aan een besluit van den ge
meenteraad betreffende een dergelijke ver
meerdering, wanneer niet blijkt, dat o.a. een
te weten:
der volgende omstandigheden aanwezig is,
plaats meer zullen kunnen vinden.
a. dat de school voor een gemeente boven
100.000 inwoners zal worden bezocht door
tenminste 125 leerlingen; en
b. dat de stichting der school ingevolge ar
tikel 19 der Lager-onderwijswet 1920 wordt
gevorderd (t. w. in elke gemeente wordt vol
doende lager onderwijs gegeven in een ge
noegzaam aantal scholen, welke voor alle
kinderen zonder onderscheid van godsdiensti
ge gezindheid toegankelijk zijn).
Behalve in de gevallen, waarin aanzienlijke
toeneming of belangrijke verplaatsing van de
bevolking in eenig deel der gemeente of an
dere gewichtige omstandigheden tot school
stichting aanleiding geven, worden onder de
leerlingen sub a vermeld, tot 1 Januari 1942
niet medegerekend:
le. leeringen, die de door hen bezochte ge
lijksoortige openbare school zouden verlaten,
doch voor wie in die school in de voor hen
bestemde klasse plaatsruimte beschikbaar
zoude blijven; en
2e. leerlingen, voor wie binnen vier kilome
ter van hun woning in een gelijksoortige open
bare school in de voor hen bestemde klasse
plaatsruimte beschikbaar is.
Naar de meening van B. en W. zijn voor de
stichting van een openbare school in het
Ramplaankwartier bijzondere redenen aan
wezig. Immers, de aldaar wonende kinderen,
voor wie openbaar lager onderwijs wordt ver
langd. gaan thans naar de Julianaschool te
Overveen of naar de Vondelschool te Aerden-
hout, gelegen in de gemeente Bloemendaal.
Bedoelde scholen worden door resp. pl.m. 66
en 45 leerlingen uit hét Ramlaankwartier be
zocht.
Tengevolge van de toeneming van de bevol
king in de omgeving van de Julianaschool te
Overveen zal het aantal Bloemendaalsche
leerlingen, dat met den aanvang van den
cursus 1938/39 plaatsing op deze school zal
vragen, aanmerkelijk toenemen, zoodat die
schobl nagenoeg bezet zal zijn. Ook laat het
zich aanzien, dat de toelating van Haarlem
sche leerlingen tot de Vondelschool te Aer-
denhout moeilijkheden zal gaan opleveren.
Er zal dus rekening moeten worden gehou
den met.de omstandigheid, dat kinderen af
komstig uit het Ramplaankwartier binnen
kort op de Bloemendaalsche scholen geen
pjlaatsmeer zullen kunnen vinden.
Het gevolg van een en ander zal zijn, dat
de ouders uit het Ramplaankwartier met
September a.s. voor hun kinderen plaatsing
zullen moeten vragen op verder afgelegen
scholen in de binnenstad. De dichtst bijge
legen school is die op het Leidscheplein 33,
doch ook deze inrichting van onderwijs is
overbevolkt en zal geen kinderen uit genoemd
kwartier kunnen opnemen.
Om de andere scholen in de binnenstad te
kunnen bereiken, zullen de kinderen eenige
malen per dag ongeveer 30 minuten moeten
loopen, vaak door het drukste stadsgedeelte
en langs gevaarlijke wegen.
Het verlangen van een aantal ouders uit
het Ramplaankwartier om voor hun kinderen
een openbare school aldaar te doen bouwen,
kunnen B. en W. dan ook billijken.
Volgens een rapport van den Directeur van
Openbare Werken zal, als het Ramplaankwar
tier is vol gebouwd, 't totaal aantal wonin
gen aldaar pl.m. 1175 bleoopen. Op de nieuwe
school zullen in de toekomst ook aangewezen
zijn de kinderen uit de aangrenzende woon
wijken ten noorden van de Brouwersvaart,
langs den Zijl weg. Bij voltooiing van die
woonwijken zullen daar circa 470 woningen
aanwezig zijn.
Naar schatting zullen uit de kwartieren
Ramplaan en langs den Zijlweg te zamen
pl.m. 265 leerlingen verwacht kunnen worden,
voor wie hun ouders openbaar lager onderwijs
verlangen.
Voor den bouw van de nieuwe school wen-
schen B. en W. te bestemmen een gedeelte
van het terrein aan de Gillis Schoolmeester
laan.
Om reeds met September a.s. de kinderen
uit het Ramplaankwartier voorloopig te kun
nen huisvesten, geven B. en W. den Raad
LT EDENNACHT gaat de
ZOMERTIJD weer in
Vfen denke er dus hedenavond
óór liet naar bed gaan aan d
xlok een uur vooruit t«
zetten.
hi overweging om een hulpgebouw te doen
plaatsen op het terrein gelegen aan de
Croesenstraat en Hendrik Roozenüaan en
daartoe naar dat terrein te doen overbren
gen het houten schoolgebouw dat thans in
gebruik is bij school no. 44 (J. P. Coenschool)
en ongeveer Juli a.s. beschikbaar komt. De
kosten van overbrenging en inrichting van
dat hulpgebouw worden geraamd op pl.m.
f 2000.
Tenslotte deelen B. en W. nog mede. dat
in het voornemen ligt de in het hulpgebouw
te vormen klassen, zoo noodig, voorloopig als
parallel-afdeelingen toe te voegen an de open
bare lagere school no. 25 aan het Leidsche
plein no. 33.
Chineesche vluchtelingen uit het oorlogs
gebied trekken Sjanghai binnen om zich onder
Japansche hoede te stellen.
Woningen voor ouden van dagen
te Haarlem.
Verhooging van het crediet.
Bij raadsbesluit van 12 Februari 1936 werd
35.800 ter beschikking gesteld voor den bouw
van 16 woningen voor ouden van dagen aan
de Zomervaart.
Nu het bouwplan voor uitvoering gereed is.
blijkt, dat materiaalprijzen belangrijk geste
gen zijn. Volgens de nieuw opgezette bouw-
rekening worden de stichtingskosten thans
geraamd op 39.000. derhalve 3.200 meer
dan bij genoemd besluit werd toegestaan.
Deze verhooging der stichtingskosten zal
gepaard moeten gaan met .een stijging der
huren tot 3.35 per week en per woning.
B. en W. hebben zich reeds tot den minister
van Binnenlandse he Zaken gewend met het
verzoek het toegekend voorschot uit 's Rijks
kas tot 39.000 te verhoogen.
In verband hiermede stellen B. en W. den
Raad voor het crediet te verhoogen.
Groote Houtstraat 155 - Telef. 11159
Bedden- en Meubelmakers
(Adv. Ingez ued.)
Het Frans Halsmuseum.
25 jaar in het gebouwencomplex aan het
Groot Heiligland.
Verleden jaar is, met het houden van de
groote Frans Hals-tentoonstelling, het feit
herdacht, dat 75 jaar geleden de grondslag
werd gelegd voor het schilderijen-museum der
gemeente Haarlem.
Daarom gaat natuurlijk thans stilzwijgend
het feit voorbij dat het heden 14 Mei. 25 jaar
geleden is, dat het museum, dat vroeger on
dergebracht was in enkele zalen in het Stad
huis, verhuisde naar het Groot Heiligland.
Daar kocht de gemeente in 1912 het gebou
wencomplex van het Weeshuis der Ned. Her
vormde Gemeente, dat daarop een beter on
derdak kreeg in de Olieslagerslaan. Het oude
weeshuis werd belangrijk verbouwd en ver
groot. waardoor bereikt werd dat de Halsen
en andere werken van 17de eeuwsche schil
ders gezien konden worden in een omgeving
herinnerend aan den tijd van hun ontstaan.
Daarom blijft 14 Mei 1913 een belangrijke
dag in de geschiedenis van het Frans Hals
museum.
Na den Putsch in Brazilië.
Vargas beschuldigt vreemde mogendheden
steun aan de rebellen te hebben verleend.
RIO DE JANEIRO. 14 Mei. Op den her
denkingsdag van de afschaffing der slavernij
in Brazilië heeft president Vargas een rede
voering gehouden, waarbij hij zeide, dat in
derdaad vreemde mogendheden den Putsch
der „Integralisten" ondersteund hebben. Hij
noemde deze mogendheid of -heden echter
niet.
..De rebellen", zoo zeide hij, „kregen steun
van andere staten en hebben getracht, hier
een nieuwe slavernij te stichten die gericht
was tegen de rechten van iederen burger".
De Duitsche gezant heeft gisteren een be
spreking gehad met den ministei van buiten
landsche zaken Aranha. waarbij ook gespro
ker. is over den steun, die door het buitenland
•erleend is aan de Integralisten.
(United Press)
I
Het woord is aan
Vondel:
Hoe hooger opgekaelt, hoe
meer in 't nijdigh oogh, hoe
min van windvang vrij.
„Stresa is dood" zegt Mussolini.
In geval van ideologischen oorlog zullen de
autoritaire staten tezamen opmarcheeren.
GENUA. 14 Mei (D.N.B.) Het slagschip
Cavour is hedenmorgen met Mussolini aan
boord om half tien de haven van Genua
ninnengeloopen. Het slagschip werd gevolgd
door de eenheden van het eerste en tweede
eskader oprlogschepen der Italiaansche vloot.
Toen Mussolini aan land stapte, werd hij met
luid en langdurig gejuich ontvangen.
In een rede heeft Mussolini o.a. volgens
Reuter gezegd:
Wij zijn de sancties nog niet vergeten. Al
les. wat wordt saamgevat in het woord Stresa
is dood en begraven. Voor zoover Italië be
treft zal het nooit weer tot leven georepen
worden. Zonder de trouwe vriendschap van
Duitscluand. zouden wij nooit in staat ge
weest zijn te doen, wat wij gedaan hebben.
De laatste rede van Chamberlain vormde een
erkenning van de macht van Italië. Wij zijn
voornemens nauwgezet de Britsch-Italiaan-
sche overeenkomst te eerbiedigen. In geval
van een ideologischen oorlog zullen, men be
hoort dit te weten, de autoritaire staten een
blok vormen en tezamen opmarcheeren.
De bombardementen op
Barcelona.
In twee dagen 60 dooden en 150 gewonden.
BARCELONA. 13 Mel i Havas-A.N.P.> - Het
bombardement, dat hedenmorgen op de stad
is gericht, heeft zeven dooden en dertig ge
wonden geëischt. Het totaal aantal dooden
sinds gisteren is meer £an 60. Het aantal ge
wonden bedraagt 150.
Ook Valencia weer gebombardeerd
VALENCIA 14 Mei (Havas) Om 23 uur 30
hebben vliegtuigen van Franco talrijke bom
men laten vallen in de omgeving van Valen
cia, met name in de voorstad Saler. Het aan
tal slachtoffers is nog niet bekend.
DE NEGUS TERUG IN ENGELAND.
LONDEN. 14 Mei (Reuter). Haile Selas
sie is vanmorgen uit Genève in Londen terug
gekeerd.
7-H.P. BEHANGSELS
ANEGANG 28 TELEFOON 18800
STEEDS HET NIEUWSTE
(Adv. Ingez. Med.)
MODERNE HEEREN HUIZEN
TE HUUR of TE KOOP. bij de Hyacin
tenlaan—Zijlweg 7 kamers, prachtig
vrij uitzicht, centr. verwarmd. Huur
ƒ50.— per maand. Koopprijs vanaf
ƒ8000.—. Bevragen: S. VELDKAMP,
v. Dortstraat 90. Telef. 16373.
(Adv. Ingez. MedLj
HEDEN; 20 PAGINA'S
pag.
B. en W. van Haarlem willen een school
in het Ramplaankwartier stichten. 1
De diplomatieke betrekkingen tusschen En
geland en Mexico zijn verbroken. 1
Lever Brothers en Unilevers maakten in
1937 record. 3
Te Rotterdam is een vrouw vermoord; de
dader is gearresteerd. 3
De Valkensteeg te Rotterdam is in beslag
genomen. 3
Op de Veluwe is gisteren brand in de
Staatsbosschen gesticht. 3
De sluiting der blokbandbedrijven te Am
sterdam is nog met een week uitgesteld. 3
Het Belgische kabinet is afgetreden, mr.
Paul Spaak is thans kabinetsformateur. 4
De Spaansehe resolutie, waarin om beëin
diging der non-interventiepolitiek werd
verzocht, is door den Volkenbondsraad
verworpen. 4
Bioscopen 14
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Politieke vluchtelingen. 1
P. v. d. Hem: Z.M. de Negus van Abessynië
in Genève. 3
Van onzen Weenschen correspondent: On-
eenigheid in het Huls Habshurg. 4
Van onzen correspondent te Brussel: In
ternationale muziekwedstrijd te Brussel 7
Karl Tiander: Rusland's expansiepolitiek
door de eeuwen. 8
Van onzen Berlijnschen correspondent.
Hitler's Italiaansche reis. 9
J. B. Schuil over: De Nachtwacht. 9
Damrubriek jj
C. J. E. Dinaux: Zonderlinge Levens. 13
II. de Bois: Litteraire Kantteekeniiigen 13
Bijzondere correspondentie: Jumbo wordt
belaagd. 13
Financieel-Economisch Weekoverzicht: De
Daladier-franc en zijn heilzame uitwer-
kine- u
\oor de Jeugd. 17
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op
