Haarlem's Dagblad
TAUkstoekh
Schiphol en
Waalhaven.
Microscopy.
Weer aardschokken
op Celebes.
5"r Jaargang No. 16849
Uitgave Leuren» Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 27 Mei 1938
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Ad verten tien 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Regclahonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Er is ruzie over vliegvelden.
De regeering wil van Schiphol en Waalha
ven uitsluitend-militaire vliegvelden maken
en Amsterdam en Rotterdam (mitsgaders
Den Haag) bedeelen met één centraal vlieg
veld voor civiel luchtverkeer. Dat zou dan te
Leiderdorp moeten worden aangelegd.
Amsterdam en Rotterdam zijn beide boos
en teleurgesteld over deze regeeringsplannen.
Het is geen wonder. Amsterdam heeft in den
loop der jaren een millioen of acht aan de
verbetering van Schiphol ten koste gelegd.
Het is nog steeds met die verbetering bezig.
En het Rijk wist daarvan en vond het goed.
Bovendien heeft Schiphol zich in het inter
nationale luchtverkeer een zeer belangrijke
plaats weten te veroveren. Het is Luchtha
ven no. 4 van Europa. En het bezet ook vele
roemrijke plaatsen in de geschiedenis van de
„burgerluchtvaart". Men doekt zooiets maar
niet zoo ineens en bijwijze van „inval" op.
Men vervangt het niet behoorlijk door een
vliegveld te Leiderdorp, dat ruim dertig K.M.
van de hoofdstad ligt. Het vervoer van en
naar het vliegveld zal kostbaarder worden. De
buitenlandsche passagiers zullen den groo
teren afstand evenmin waardeeren. De be
langen der handelsstad Amsterdam worden
ermee geschaad. Enzoovoorts. Het zijn alle
maal goede argumenten. Zoo goed zijn ze
zelfs gebleken, dat de geheele gemeenteraad
van Amsterdam ze als één-man-en-vrouw
onderschreef en de R. K. wethouder Krop
man de interpellaties van den S. D. A. P.'er
Franke en den C. P. H.'er Spegers beant
woordde met het stoere woord: „Ik zal wei
geren ooit een voordracht in den Raad te
verdedigen, waarbij wordt voorgesteld Schip
hol te doen verdwijnen!"
Een van de Amsterdamsche kranten wordt
daar al een beetje wild van en roept „dat het
was of men de fiere stem der oude vroed
schap van de Amstelveste vernam, in verzet
tegen het drijven van de Staten van Hol
land."
Maar dat is overdreven. De Unie van
Utrecht is niet alleen dood, maar de gemeen
telijke autonomie ook.
In Rotterdam zijn ze bijna nog kwader en
fierder. Daar hadden ze zich gehaast om aan
Den Haag's verlangen te voldoen en Waal
haven aan het Rijk te verkoopen voor defen
sieve doeleinden. Daarna besloten de Rotter-
damsche stadsvaderen en -moederen in over
leg met Den Haag tot aanleg van een nieuw
gemeentelijk vliegveld in den polder Zestien
hoven en toen het eenmaal zoover was liet
minister Van Buuren den waarnemenden bur
gemeester van Rotterdam bij zich komen en
zei (of daar kwam het dan op-neer): „Niks
daarvan. Geen Waalhaven voor jullie en geen
Zestienhoven voor jullie. Allemaal naar Lei
derdorp".
Rotterdam voelt zich door deze wijze van
behandeling gegriefd, gekwetst en om een
moderner term te bezigen gegrepen. Het
ligt bovendien nog 4 K.M. verder van Leider
dorp af dan Amsterdam. Niemand ligt eigen
lijk erg dicht bij Leiderdorp, behalve Leiden.
En vliegt dat zooveel? Kan het met zijn 70.000
zielen cenig gewicht in de schaal leggen tegen
over twintigmaal zooveel Amsterdammers en
Rotterdammers?
Het halve millioen Hagenaars gaat blijkbaar
accoord. Tot dusver zwijgt het althans. Het
heeft nog nooit een groot vliegveld zoo dicht
bij gehad als Leiderdorp zou zijn. Het heeft
wel Ypenburg, maar dat is geen station op de
groote luchtvaartlijnen. Het zou dus gebaat
zijn bij de schepping van het vliegveld Lei
derdorp. Maar is Den Haag een industriestad?
Neen. Is het een handelsstad? Neen. Heeft het
niet altijd een hekel aan haast gehad? Juist
aan haast? Nu danwat wil het met zoo
iets vreeselijk haastigs als de luchtvaart? Als
het niet oppast wordt het er nog heelemaal
ordinair van.
Eerlijk gezegd, ofschoon het overigens
moeilijk is den komischen kant van deze
vliegvelden-herrie niet te zien, lijkt de boos
heid van Amsterdam en Rotterdam mij heel
begrijpelijk en gerechtvaardigd. En het is wel
wat erg moeilijk om de bedoelingen te be
grijpen van den nieuwen minister van Wa
terstaat. (Nieuw, nu ja, sinds een klein jaar,
toen zijn voorganger weg moest die het zoo
goed gedaan had). Precies gelijktijdig met de
losbarsting van de vliegvelden-herrie zei mi
nister Colijn in de Kamer, dat sommige men-
schen praten over het uitgeven van millioe-
nen (voor uitvoering van openbare werken,
tot bestrijding der werkloosheid) alsof het
kwartjes zijn. Nu, dat geldt dan blijkbaar in
de eerste plaats voor de millioenen, die Am
sterdam in den laatstee tijd aan Schiphol
heeft uitgegeven, voor de dure stationsge
bouwen en restaurants en wegen en startba
nen en wat al niet meer?
En wat ons belang bij het burgerluchtvel--
keer aangaatmen zal Nederland een stuk
daarin achteruit zetten als zjjn „centrale
vliegveld" op resp. 32 en 36 K.M. afstands van
zijn groote handelscentra ligt. Dat is veel te
ver. Dat is een stap achteruit.
Maar wat hebben gemeenten nog te vertel
len? Als men het in het parlement niet Inziet
zal het verzet toch niets baten.
(Twee jonge Duitschc onderzoe
kers zijn erin geslaagd, een super
microscoop te vervaardigen, die
honderdduizend maal vergroot.
Totnutoe was het maximum twee
duizend maal.)
Men staat tegenwoordig toch nergens meer
voor,
't Is wonderlijk wat ze bereiken,
Het gaat met de vindingen altijd maar door
Eenvoudige leeken bekennen in koor:
Je staat er beduusd van te kijken.
Tweeduizend maal was tot op heden de
grens,
Die men microscopisch kon halen;
Hoe komen we verder, bleef echter de
wensch,
Want „nimmer content" is de leus van den
mensch,
Al moet hij bij 't zoeken vaak falen.
Nu komt een verrassend bericht uit Berlijn,
Daar hebben twee jonge geleerden.
Door studie op nieuw microscopisch terrein,
Een vinding gedaan, die een wonder
moet zijn.
Als 't waar is, wat kranten beweerden.
't Is vijftigmaal sterker dan wat men bezat.
En zelfs als je 't kalm wilt bekijken.
Past hier de verbazing dat is je me wat,
Geen kenner zelfs heeft ooit de notie gehad,
Dat men zoo'n succes zou bereiken.
Ik ben dus vol eerbied voor 't wonder
alleen
Zie 'k ook nog een nadeel ter zake:
Men zal, nu die prachtige vinding verscheen,
Veel gauwer, veel maklijker nog dan
voorheen,
Een mug tot een olifant maken.
P. GASUS.
De grootste baggermolen ter wereld, de Karimata, is thans te Kinderdijk voltooid. Zooals
bekend zal gepoogd worden met de Karimata het goud van de Lutine te bergen.
restanten - spotgoedkoop
Jac. van Weert - Anegang 46
(Adv. Ingez. Med.)
Een school in het Ramplaan-
kwarlier.
Voorloopig komt alleen een hulpschool.
De gemeenteraad van Haarlem heeft Woens
dagmiddag besloten een openbare school voor
lager onderwijs te bouwen in het Ramplaan-
kwartier.
Er zal evenwel, naar het zich laat aanzien,
nog eenige* tijd gemoeid zijn met de on
derhandelingen, voorbereiding en bouw. Daar
toe werd goedgevonden in dit kwartier voor
loopig een houten hulpschool te zetten. Het
onderwijs kan dan met 1 September a.s. aan
vangen, hetgeen noodig is omdat er kans
is, dat Bloemendaal met den nieuwen cursus
op de Bloemendaalsche scholen geen voldoen
de plaats heeft voor alle kinderen uit het
Ramplaankwartier.
Bestrijding der werkloosheid le
Haarlem.
Het gemeentebestuur onderhandelt met de
regeering over groote objecten.
Woensdagmiddag is in den Haarlemschen
gemeenteraad breedvoerig gedebatteerd over
werkverschaffing en werkverruiming te
Haarlem.
Aangenomen werd een voorstel van B. en W
om den aanleg van een Sportterrein achter
den Kleverparkweg in werkverschaffing uit
te voeren.
Van de tafel van B. en W. werd medege
deeld. dat door het college besloten is alles te
doen wat mogelijk is om zooveel mogelijk
werkloozen aan den arbeid te kunnen zetten
en daarbij spoed te betrachten.
Daartoe zullen nog verschillende objecten in
werkverschaffing worden uitgevoerd. Daaron
der kunnen reeds genoemd worden de aanle;
van sportterreinen aan den Oostkant van het
Zuider Buiten Spaarne. het graven van een
sporthaven aan het Noorder Buiten Spaarne
nabij de Jan Giizenvaart, alsook het omleg
gen van de Oostsingelgracht en de daarbij in
begrepen bouw van een nieuwe brug bij den
Harmenjansweg.
Verder zijn B. en W. met de regeering in
onderhandeling over
objecten die met steun van het Werk
fonds zullen worden uitgevoerd. Daar
mee is een bedrag van 8'^ millioen
gulden gemoeid.
Tot deze objecten behooren de uitvoering
van het groote rioleeringsplan. de verdere
verhooging van de spoorbaan Haarlem-Leiden
en het graven van de industriehaven aan het
Noorder Buiten Spaarne. Indertijd deelden
wii over deze objecten reeds bijzonderheden
mede.
Wethouder Reinalda zei dat B. en W me'
de Receerlnc ..midden in deze onderhande
lingen" zitten.
Het is te hopen dat die onderhandelingen
spoedig een gunstig resultaat voor Haarlem
zullen hebben, want, uitvoering van zulke
groote objecten zouden voor Haarlem van zeer
groote bet eekenis zijn.
'FHUDT MENITHTN TN UFT HirWFT.T.r
GETREDEN
De violist. Jehud' Menuhin K gisteren in »v
huwelijk getreden met mej. Nola Nicholas er
zal met zijn bruid en de andere leden van zijn
familie op 31 Mei a.s. naar Amerika vertrek
ken.
Het woord is aan
Fliegende Blatter:
De tnenschclijke geest kan
lichter overrusten dan zich
overwerken.
Legerinvloed in het Japansche
kabinet versterkt.
I
Militairen bezetten thans vijf sleutelposities
in de regeering.
Donderdagavond zijn te Tokio bij
zonderheden bekend gemaakt over
de reorganisatie van het Japansche
kabinet. De belangrijkste wijzigingen
zijn naar Reuter meldtdat gene
raal Oegaki als minister van buiten
landsche zaken Hirota opvolgt en
dat de minister van Oorlog, Araki,
minister van opvoeding wordt. Ikeda
wordt minister van financiën.
De keizer had gewild, dat Oegaki
premier zou worden, toen Hirota af
trad in den herfst van 1936. Het leger
maakte toen echter bezwaren uit
vrees, dat hij te drastisch de politieke
agitatie der jonge officieren zou onder
drukken.
Thans bezetten de leden van leger
en vloot vijf sleutelposities in de
regeering: buitenlandsche zaken, bin-
nenlandsche zaken, oorlog, marine en
opvoeding.
United Press verneemt uit Tokio:
Door de kabinetswijziging, die in Japan
heeft plaats gehad, is een toestand geschapen,
die zoo zij niet den naam van militaire dic
tatuur mag hebben dan toch in de practijk
daarvan weinig verschilt. Vijf vooraanstaande
ministerszetels worden thans door vertegen
woordigers van het leger en de vloot bezet
daarmee zijn alle politieke krachten
verder op den achtergrond geschoven.
Kenmerkend is, dat ook het ministerie voor
volksopvoeding thans onder leiding komt van
een militair, generaal Araki. Het feit, dat
generaal Kazoeo Oegaki tot minister van bui
tenlandsche zaken benoemd wrodt, be
schouwt men als een bewijs, dat ook in de
buitenlandsche politiek de politicus van pro
fessie minder zal tellen.
zThans reeds spreekt men erover, dat prins
Konoye binnenkort wel af zal ti'eden, in welk
geval Oegaki als zijn opvolger wordt be
schouwd.
In de verklaring, die Kazami, de kabinets
secretaris, heeft afgelegd, heet het, dat Hirota
wegens zijn slechten gezondheidstoestand
heeft moeten aftreden. De ministers voor
handel en financiën zouden afgetreden zijn.
omdat zij van oordeel waren, dat de regee
ring verder versterkt moest worden.
In politieke kringen gaat het gerucht, dat
nog andere benoemingen zullen volgen. Reeds
heet het, dat generaal Itagaki uitverkoren
is om minister van oorlog te worden.
Reeds jaren lang streven de Japansche
militairen naar meer invloed op de politiek.
Thans is het hun gelukt belangrijke func
ties te bezetten. De veranderingen in de
binnenlandsche politiek van Japan zullen
mede tot oorzaak gehad hebben, dat in China
minder snel succes behaald is dan gedacht
was.
Men rekent erop, dat thans de nationale
moblisatie gedeeltelijk in werking komt.
Te Shanghai is men van opvatting, dat met
reorganisatie van het kabinet de laatste hoop
op een wapenstilstand binnen afzienbaren
tijd vervlogen is.
Gaan de Lindberghs Engeland
verlaten?
WEALD. Kent. Vermoedelijk zullen de
Lindberghs in de naaste toekomst hun woning
.Longbarn", waar zij sedert hun aankomst in
Engeland drie jaar geleden vertoeven, ver
laten om een nieuw tehuis te betrekken, dat
op het onlangs door hen gekochte eilandje
voor de kust van Bretagne is gelegen.
De wankeliers van Weald die in de Lind
berghs goede afnemers hadden, hebben tot nu
toe geen instructies ontvangen om hun leve
ringen te staken.
Niettegenstaande het driejarig verblijf der
Lindberghs blijft ..Longbarn" een mysterie en
zelfs dc dorpsbewoners zien geen glimp van
zijn bewoners. De twee kinderen worden door
een Duitschen politiehond bewaakt en leven
geheel afgezonderd. Niemand van de dorps
bewoners herinnert zich ooit de kinderen van
de Lindbergh's in het dorp te hebben gezien.
Longbarn is echter groot en in den tuin kun
nen de kinderen naar hartelust spelen zonder
door buitenstaanders te worden gezien. Al
hoewel al hun bewegingen geheim gehouden
worden weet. men toch. dat kolonel Lindbergh
en zijn echtgenoot-e aanwezig waren op een
diner, dat ongeveer 10 dagen geleden op de
Amerikaansche ambassade werd gegeven Ook
op het diner van de Astors. Maandagavond ge
houden, waren zij aanwezig.
(United Press
Politie schiet op stakers, die plantages in
brand staken.
KINGSTON (Jamaica), 26 Mei. De po
litie heeft zich gedwongen gezien het vuur
te openen op stakers, die plantages In brand
staken. Er vielen zeven gewonden Gister
avond was het in het geheele gebied kalm
De wetgevende raad heeft den gouverneur ge
machtigd bij decreet alle maatregelen te ne
men, die noodig zijn voor de handhaving van
de orde. (Reuter)
Vliegveld der insurgenten verwoest.
SAN LUIS POTOSI, 26 Mei. Vandaag is
het tusschen de federale troepen en de aan
hangers van generaal Cedillo tot verschillen
de botsingen gekomen. De regeering laat we
ten, dat door de federale vliegtuigen het vlieg
veld der rebellen in El Rucio Mj Santo Do
mingo door bommen vernield is. Tal van op
standelingen zouden daarbij gedood zijn.
Een groote afdeeling opstandelingen, die in
de provincie Guanajuato een dorp over-
len hebben en in brand gestoken, zouden ver
slagen zijn. Bij Villela in den staat San Luis
is gisteren hevig gevochten. Een beslissing
is daar nog niet gevallen. Volgens een ver
klaring van den minister van oorlog Cama
cho beschikt Cedillo slechts over 1000 man.
(United Press.)
Onrust op Jamaica.
Hevige botsingen met de
Mexicaansche rebellen.
Autobus botst tegen een boom op.
Te Parigi totnogtoe
twintig dooden.
Zware verwoestingen aangericht.
POSSO, 27 Mei (Aneta-ANP) in Pa
rigi en omstreken zijn hevige aard
schokken waargenomen, welke zware
verwoestingen hebben aangericht.
Slechts enkele gebouwen zijn staande
gehouden. De schade kan nog niet
worden bepaald. Voor zoover bekend
zijn er twintig dooden gevonden. De
kampongs langs de kust hebben het
meest te lijden gehad.
Chauffeur door slaap overmand?
OLDEBROEK. 27 Mei. In den afgeloo-
pen nacht ruim 12 uur is een autobus van
den ondernemer Van Essen en Zn. uit Rui
nen (Dr.). met passagiers afkomstig uit Die
ver en omgeving, welke bus terugkeerde van
den te Amsterdam gehouden Bondsdag van
den Nederlandschen Bond van Jongelings-
vereenigingen op Gereformeerden grondslag,
nabij den Feithenshofweg te Oldebroek door
onbekende oorzaak in volle vaart tegen een
boom gereden.
De bus werd zwaar gehavend. De rechter
want van den wagen werd geheel open ge
reten.
Alle inzittenden gewond.
Van de inzittenden werden drie personen
vrij ernstig gewond. Een meisje had een paar
ribben gebroken en liep een lichte hersen
schudding op. een jongen brak een arm. ter
wijl een andere jongen o.a snijwonden In
het gelaat kreeg. Deze drie personen zijn per
ziekenauto overgebracht naar het ziekenhuis
te Zwolle.
De overige inzittenden liepen lichte ver
wondingen op. Verschillende passagiers wer
den uit de bus geslingerd. Anderen kwamen
bij het ijlings verlaten van de bus ln de langs
den straatweg gelegen beek terecht.
Nader vernemen wij, dat de chauffeur, de
heer de Jong. uit Zuidwolde. vermoedelijk
een oogenblik door den slaap is overmand en
toen even de macht over zijn stuur is kwijt
geraakt.
Teraardebestelling te Eger zonder
incidenten vcrloopcn.
Twee kransen van Hitier.
Ongeveer 15.000 personen waren Woensdag
aanwezig bij de teraardebestelling van de
beide leden der Sudeten Duitschc partij, die
gedood zijn bij het incident te Eger
Er deed zich geen enkel incident voor.
De boerenleider der Sudeten Duitschers,
Pfrogner, zeide bij deze plechtigheid: ,.in uw
kleine vaderland werd gij neergeveld door dc
hand van een vreemdeling. De eerste slacht
offers van z.g. ordemaatregelen zijn boeren,
die sinds eeuwen strijden op den bodem,
welken men hun betwist. Er is een eeuwige
gerechtigheid waarin wij gelooven".
Vervolgens sprak de afgevaardigde Frank
als volgt:
..Twee mannen hebben hun leven gegeven
voor dc nationale gedachte, Wij hebben
slechts één gebed. Dc dooden moeten de
boodschappers zijn van een betere Duitschc
toekomst. De tegenstander moet weten, dat
wij den dood niet vreezen. en dat wij niet
zullen ophouden te strijden voor de overwin
ning der nationaal-socialistische gedachte.
Duitschland moet leven, zelfs als wij moeten
sterven".
Daarna sprak Henlein zelf eenige woor
den. Hij gaf uiting aan zijn ontroering over
den dood van de beide Sudeten Duitschers
en gelastte de vlaggen halfstok te hangen,
ten leeken van rouw.
Kolonel Toussaint. de militaire attaché
aan dc Duiisehc legatie te Praag, legde daar
na namens Hitler twee groote groene kran
sen met brcede roode linten np dc graven
neer.
Rouwvlaggen verboden.
Te Dux. Lobositz en Bruch bij Obersleuten-
dorf, moesten de zwarte rouwvlaggen, welke
de Duitschc bewoners wegens de begrafenis
van de beide Sudeten Duitschers te Eger
hadden geheschen, worden ingetrokken. Een
beroep op het door den minister-president,
dr. Hodza, gegeven verlof om deze vlaggen
uit te hangen, had, volgens het Duitsche
Nieuwsbureau, geen succes.
HEDEN: 20 PAGINA'S
VERGADERING VAN DIRECTEUREN EN
COMMIEZEN BIJ DEN P. T. T. DIENST.
Op Hemelvaartsdag heeft de broederscnap
van directeuren en commiezen bij den post-,
telegraaf- en telefoondienst haar dertiende
jaarvergadering te Amsterdam gehouden,
welke bijzonder druk was bezocht,
Wegens ziekte van den voorzitter stond de
vergadering onder leiding van den heer H
C. Pasman te Heemstede, die ln zijn openings
rede sterk deed uitkomen dat het corps di
recteuren en commiezen P T. T. reeds veel te
lang in een zeer ongunstige uitzonderings
positie verkeert, wat betreft- salarieering en
promotiemogelijkheden.
Tot eerelid werd benoemd de heer K. R
Klaasesz. directeur te Zandvoort. die wegens
ziekte niet aanwezig kon zijn.
De aftredende penningmeester, dc heer R
J. H Leenders te Haarlem, werd met alge-
meenf stemmen herkozen.
Het voornaamste punt van behandeling
betrof de spoedige invoering van den rang
van hoofdcommies, welke in vaak heftige be
woordingen werd bepleit. Een desbetreffende
motie, gericht aan den heer directeur-gene
raal. werd met algemeene stemmen aange
nomen.
Op Celebes zijn weer aardschokken waar
genomen.
Bij ongelukken op onbewaakte overwegen
zijn Woensdag drie inenschcn om het
leven gekomen.
De Tweede Kamer is met het werkloos-
hcidsdebat begonnen.
Minister van Dijk over de reorganisatie van
onze weermacht.
Henlein ziet drie oplossingen voor het
vraagstuk der Sudeten-Duitsehers.
De Tsjechische regecring heeft tegenover
den Duitschen gezant haar leedwezen
betuigd ten opzichte der grensincidenten
Bij een bombardement op Alicante zijn
300 personen om het leven gekomen,
liet Engelsche schip ..Thorpehall" is door
vliegtuigen van Franco tot zinken ge
bracht.
Ecijenoord wint het voetbalkampioenschap
van Nederland.
Er wordt een school in het Ramplaan
kwartier gebouwd.
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Schiphol en Waalhaven.
Van een specialen medewerker: Het „bols
jewistisch gevaar" in Tsjecho-Slowakije
G. J. Kalt: Het festival van ..Eensgezind
heid" te Heemstede
K. de Jong: Piano-avond
Hamel
H dr Bois
Tcvlcr.
v. II.: Een filmvertelling.
Voor de Jeugd.
De Burgerlijke Stand van Haarlem i& op
genomen op
can George
jdelijkc tentoonstelling in
