Haarlem's Dagblad
Van een uitvinder.
Z.H.P. BEHANGSELS
VAN BREEMEN'S
ANTHRACIET
-AmpM j
,vV <Zalo>iiseAz
VOORJAARSPRIJZEN
55e Jaargang No. 16853
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Socndaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Znider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15051
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zou- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEHEBOOM
HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
Woensdag 1 Juni 1938
Abonnementen per week f0.25. p. maand
fl.10. per 3 maanden f3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advcrtentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabouncmcntstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes rie rubriek.
Slowaken, die nu in Amerika wonen, hebben een bezoek aan Polen gebracht. In
Gdingen werden zij officieel ontvangen.
Eeu militair vliegveld bij
Haarlem
Opmetingen in den Verboden Kring gedaan.
De Minister van Defensie heeft dezer dagen
bij een persconferentie over de versterking
van de weermacht te land en te zee medege
deeld. dat de veiligheid tegen luchtaanvallen
vereischt, dat de militaire luchtvaart in haar
nieuwe organisatie gedecentraliseerd wordt.
Er zullen dus nieuwe vliegvelden voor militaire
doeleinden noodig zijn.
Wij vernemen dat er dezer dagen de gronden
van de Verboden Kring onder Haarlem (tus-
schen het Noorder Buiten Spaarne en den Ver
gierden weg in Haarlem-Noord vanwege de
fensie verschillende opmetingen zijn gemaakt.
Dit moet zoo werd ons medegedeeld in
verband staan met een onderzoek naar de
vraag of het mogelijk zou zijn een deel dezer
gronden te gebruiken voor de militaire lucht
vaart. In het bijzonder zou daarbij gedacht
worden aan de mogelijkheid om de groote wa
tervlakte van de Mooie Hel te bestemmen voor
stationeering van watervliegtuigen.
Defensie heeft zich over deze aangelegen
heid nog niet met het gemeentebestuur van
Haarlem in verbinding gesteld, waaruit dus
wel blijkt, dat de plannen tot heden geen vaste
vormen hebben gekregen.
De autotocht voor ouden van
dagen.
Tweede verantwoording van giften.
Padvindersgilde
f 10—
N. N.
10—
I.
1-—
H. C.
2.50
Brinkman's Bank
25.—
Incassodienst
11.85
Afd. Inspectie Gasbedrijf
1-75
Gem. Duinwaterleiding
8.65
Politiecorps
22.96
B.
10.-»
d. W.
1.—
Firma O
5—
d. Z.
1-—
Totaal
f 110.81
Wij bevelen den autocht nog eens met
warmte in de aandacht onzer stadgenooten
aan. Het gironummer van den penning
meester is 20365
PARIJS BEREIDT ZICH VOOR. Openbare
gebouwen, fonteinen enz. krijgen een schoon
maakbeurt.
Spoorwegen besteden groote
werken aan.
Ophooging van den spoorweg Utrccht-
Amersfoort.
BATAVIA, 1 Juni (Aneta/A.N.P.) Bij het
vertrek van de „Johan van Oldenbarnevelt"
naar Nederland zijn vanmiddag speciale
maatregelen ten opzichte van het verkeer
noodig gemaakt door de vacantiedrukte en
de vacantiestemming.
Met de mailboot vertrokken o.a. de burge
meester van Batavia ir. Voorneman en de
president van de factory der Nederlandsche
Handel-mij., de heer Woutman. Een groote
Bloemenhulde was aan boord gebracht, ter
wijl öc muziek van de Bataviasche Brand
weer in verband met het vertrek van den bur
gemeester aanwezig was.
(Victor Orville, de uitvinder van
het kruisivoordraadsel is in Ame
rika nestorven.)
Er is in ver Amerika een handig man
gestorven.
Zijn naam verneemt u zeer waarschijnlijk
heden voor net eerst.
Zijn vinding echter heeft in heel de wereld
roem verworven.
En 't denken van millioenen af en toe totaal
beheerscht.
Geen vinding heeft het brein van zooveel
menschen laten werken,
Als Orville's vinding van het kruiswoord
raadsel heeft gedaan,
Geen kon de kennis van de synoniemen zoo
versterken,
Geen kweekte zoo de kennis van de aard
rijkskunde aan.
Geen leerde de beteekenis van zooveel
vreemde woorden,
In zulk een 'variatie en op zulk een groote
schaal,
En geen schiep geestesarbeid, die de
menschen zoo bekoorde,
Dit laatste feit alleen al stempelt haar als
geniaal.
De rage trok de werel$ door tot in de verste
hoeken,
En vond onthaal bij eiken leeftijd en bij
eiken stand.
Was oorzaak van 't verschijnen van veel
nieuwe woordenboeken
En vond den weg naar ieder tijdschrift en
naar elke krant.
Die Victor was een winnaar inderdaad, mag
men verklaren.
Hoezeer u pas zijn naam verneemt, nu hij
gestorven is.
Hij zag zijn geesteskind aanbeden door een
reeks van jaren
En het fortuin, dat het hem bracht is, zegt
men, ook niet mis.
Nu Victor Orville voor den dood het moede
hoofd moest buigen,
Steek ik toch gaarne even over hem de
loftrompet.
En op zijn grafsteen zou men van hem wel
mogen getuigen:
Geen mensch heeft zooveel anderen voor
raadselen gezet.
P. GASUS.
ANEGANG 28 TELEFOON 18800
STEEDS HET NIEUWSTE
(Adv. Ingez. Med.)
De heer K. Roosjen, hoofd van de Noor-
derschool, opleidingsschool en school voor M.
U. L. O. aan de Velserstraat, herdenkt heden
den dag, waarop hij voor 25 jaar zijn werk
zaamheden als schoolhoofd opvatte.
Bij den heer Roosjen waren thuis reeds
vele bloemstukken gekomen. Doch de eigen
lijke viering van het jubileum vindt in
verband met den eindexamentijd Vrijdag
as. plaats. Op de school zul de jubilaris dan
gehuldigd worden. Des middags zal er ge
legenheid zijn den heer Roosjen te zijnen
huize Platanenlaan 36 te feiiciteeren.
De Lighaluitvoeriiig.
Dit jaar op 25 Juni.
De bekende jaarlij ksche gymnastiekuit-
voering ten bate van het Haarlemsche Lig-
halfonds zal dil ..aar plaats vinden op Zater
dag 25 Juni op het „Haarlem "-terrein, het
welk daarvoor gratis is beschikbaar gesteld
door het bestuur der H.F.C. „Haarlem".
De uitvoering wordt gegeven door de leer
lingen der Lagere- en U.L.O. Scholen en de
leden van den Kennemer Turnkring. De uit
voering staat onder de hoede van de Vereen,
van Leeraren in de Lichamelijke Opvoeding
en het bestuur van den Kennemer Turnkring,
terwijl de hoofdleiding is toevertrouwd aan
den heer Wieland Los. Onder deze beproefde
en deskundige leiding is het niet anders moge
lijk of de uitvoering wordt een succes.
'Deze uitvoering moet echter niet alleen
op gymnastisch, doch ook op financieel gebied
een succes boeken. Dat eischt het doel. waar
voor de uitvoering gegeven wordt, n.l. de ver
pleging van on- en minvermogende patiënten
in „Brederode-duin". De heer Meyerink, die
jaren lang deze uitvoeringen leidde, zal, hoe
wel hij niet meer actief aan de uitvoeringen
deelneemt, toch deze zijde van de uitvoering
blijven verzorgen.
Hij heeft daartoe de medewerking verkre
gen van leerlingen der Ü.L.O. scholen en leden
der Heemsteedsche Reddingsbrigade, die er
thans op uit trekken met inteekenlijsten om
een beroep te doen op de vrijgevigheid der
ingezetenen van Haarlem en Omstreken. Ieder
steune het nobele streven van den heer Meye
rink en zijn staf door een flinke inteekening
op de lijsten; het geldt hier den strijd tegen
den groot-en volksvijand, de tuberculose.
HUWELIJK VAN DE DOCHTER VAN DEN
MANGKOENEGORO VOLTROKKEN.
SOLO, 1 Juni (Aneta/A. N. P.)'Vandaag
werd in de astana van den Mangkoenegoro
het huwelijk gesloten tusschen mr. R. M. Soe-
broto Moerdokoesoemo en de dochter van
den Mangkoenegoro. Dit geschiedde door den
Penghoeloe in tegenwoordigheid van den gou
verneur van Solo. de zelf bestuurders den
Mangkoenegoro, den Pakoe, den Anak Agoeng
Goesti Djilantik, Solosche en Djocjasche
Pangerans, en hoogwaardigheidsbekleeders
van den kraton. Na afloop van de plechtig
heid werden Javaansche dansen uitgevoerd.
Vanavond vindt- de ontmoeting plaats met de
bruid, waarna een groot bal zal worden ge
geven.
DS. J. C. AALDERS HULPPREDIKANT TE
AMSTERDAM.
De Kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente te
Amsterdam heeft tot hulppredikant benoemd
ds. J. C. Aalders te Haarlem.
Ds. Aalders heeft tijdens de afwezigheid
van Ds. Miskotte diens arbeid bij de Ned.
Herv. Gemeente alhier waargenomen.
HET INDISCHE ELFTAL NAAR REIMS.
'S GRAVENHAGE 1 Juni. Het Neder-
landsch-Indische elftal, dat zooals bekend
is Zondag 5 Juni te Reims tegen Hongarije
zal uitkomen in den strijd om het wereld
kampioenschap voetballen, zal morgen. Don
derdag om 10.56 uur van het station Hol-
landsche Spoor naar Frankrijk vertrekken.
Een aanwijzing voor de politie.
PRINCETOWN (Florida) 1 Juni. Nu er
eenige tijd verstreken is zonder dat de roo-
vers het zoontje van James Cash hebben te
ruggegeven, is de verontwaardiging onder
de bevolking steeds hooger opgelaaid. Drie
honderd farmers zijn begonnen de omgeving
af te zoeken in de hoop, dat zij den jongen nog
levend kunnen vinden.
De politie heeft geen reden kunnen vinden
om dit te verhinderen, doch zij ziet met eenige
ongerustheid toe, daar de stemming onder
de bevolking zoo is, dat men vrij stellig' erop
kan rekenen, dat de kinderroovers gelyncht
zullen worden en er is de politie veel aan ge
legen hen levend in handen te krijgen.
Intusschen is de.federale politie zelf in het
bezit van een belangrijke aanwijzing gekomen.
Een nachtwaker heeft verklaard, dat hij om
streeks den tijd, dat de ontvoering moet heb
ben plaats gehad, een groene auto heeft ge
zien, die met groote snelheid in westelijke
richting reed en waarin verscheidene mannen
en een schreiend kind zaten.
(United Press.)
Cash heeft de hoop nog niet verloren.
PRINCETOWN. 1 Juni (Reuter) Gister
avond laat heeft de heer Cash. wiens zoontje
is ontvoerd, den sheriff verzocht zijn mede
werkers opdracht te geven het onderzoek te
staken, daar hij. Cash, nog steeds hoop heeft
in contact te kunnen treden met de ont
voerders.
Cash zeide nog, dat een aantal bankbiljet
ten, die als losgeld waren uitgekeerd, door de
politie in beslag zijn genomen.
De gouverneur van Florida heeft de natio
nale garde bevel gegeven op te letten, indien
de speurders er toe zouden overgaan de wet
in eigen handen te nemen.
Boileau:
Zelfs in de oogen van den
onrechtvaardige is de on-
rechtvaardigheid iets ver
schrikkelijks.
7^Aeej/H
(Adv. ingez Mea./
Herleeft de godsdiensttwist in
Mexico?
pag.
Een militair vliegveld bij Haarlem? 1
De Tweede Kamer heeft het werkloosheids-
debat voortgezet. 3
De „Hannah" is waarschijnlijk getorpedeerd 3
Bij een brand in de gemeente Gemcrt zijn
30 menschen dakloos geworden. 3
Bij het bombardement op het Spaansche
stadje Granollers is een vreeselijke
slachting onder de bevolking aangericht. 4
Het hervormde Oostenrijksche bestuur is
door dr. Frick geinstalleerd. 4
De onderhandelingen van Praag met dc
Sudeten Duitschers maken yoortgang. 4
ARTIKELEN. ENZ.
J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Jhr. dr. J. C. Mollcrus: In opdracht van
Ned. Fabrikaat naar Indië. 5
Van een spccialcn medewerker: Geen lei
dend volk naast geleide volken. 5
H. D. Vertelling: I)e Kunst in nood. 6
L. S.: Phlox Arendsi. 6
Van onzen Berlijnschen correspondent:
Het Berlijnschc kleermakersgilde jubi
leert. 9
Schaakrubriek. n
K. de Jong: Kerkconcert Benncbroek. 13
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 12
UTRECHT, 1 Juni. Namens de N.V.
Nederlandsche Spoorwegen is aanbesteed:
het maken van tijdelijke sporen, in verband
imet het verhoogen van een gedeelte spoor
weg UtrechtAmersfoort aansluitende bij
het emplacement Utrecht c.s.
Er waren 8 biljetten ingekomen. De raming
was 28.600. Hoogste inschrijver was de heer
W. F. J. Bollen Nic.zn. te Hilversum met
25.700, laagste de heer J. G. Steensma te
Lemmer met 20.450.
Voorts is aanbesteed: het maken van dc
onderbouwen met bijkomende werken voor
twee bruggen voor gewoon verkeer over den
spoorweg Dordrecht—Eist nabij Beesd ten be
hoeve van den Rijksweg Vianen-Waardenburg.
Ingekomen waren 32 biljetten. De raming
was 58.000. Hoogste inschrijver was de heer
A. Driessen te Dreumel met 61.300, laagste
inschrijfster was de N.V.'Ned. Franki-maat-
schaippij te Kinderdijk en de firma Bakker en
Dekker te Nieuw Lekkerland met 44.250
.(niet volgens bestek 41.700).
SPECIALE MAATREGELEN BIJ HET
VERTREK VAN DE JOHAN VAN
OLDENBARNEVELT.
Engeland en de Oostenrijksche
schulden.
Besprekingen te Berlijn hebben nog niet tot
resultaat geleid.
BERLIJN, 31 Mei. Goed ingelichte bron
nen melden, dat de met Engeland gevoerde
onderhandelingen over de overneming van
de Oostenrijksche schulden tot geen resul
taat hebben geleid. Dit is een der voornaam
ste problemen van de Duitsch-Engelsche
handelsbesprekingen. De andere punten bie
den geen moeilijkheden.
Men verwacht, dat er eenige dagen zullen
verstrijken alvorens Duitschland een besluit
ten aanzien der schuldbetaling heeft ge
nomen.
In Engelsche kringen te Berlijn weet men
niets af van 'n plan van Leith Ross, den lei
der de Britsche delegatie, om Berlijn in de
aanstaande dagen te verlaten. (Unitel Press).
DE HEER K. ROOSJEN JUBILEERT.
Tsjechisch militair schiet op
Sucleteii-Diiitschers.
Politie arresteert den dader.
PRAAG, 1 Juni (D.N.B.) In den afgeloo-
pen nacht heeft een Tsjechisch onderoffi
cier in een café revolverschoten gelost op
Sudeten Duitschers, waardoor twee personen
werden gewond.
Volgens het Duitsche nieuwsbureau bevon
den de Sudeten Duitschers zich in het café,
toen eenige socialisten in gezelschap van
een Tsjechisch onderofficier het lokaal be
traden. Toen de muziek de Egerlander
marsch speelde, sloeg de Tsjech den violist
zijn instrument uit de handen. Toen de
kastelein hem aanmaande kalm te blijven,
bracht deze de groet met de gebalde vuist.
Korten tijd later vertrokken de Sudeten
Duitschers en groetten met „heil".
De Tsjech trok hierop zijn revolver en loste
een aantal schoten waardoor twee personen
werden gewond. De politie wist te verhinderen
dat beide groepen slaags raakten en arres
teerde den Tsjech.
ORGELBESPELING.
Programma der Orgelbespeling in de Groo
te- of St.-Bavokjn'k te Haarlem op Donderdag
2 Juni a.s. des namiddags van 34 uur door
den heer George Robert.
1. Toccata en Fuga d. kl. t., J. S. Bach.
2. Suite du premier ton, L. N. Clérambault.
3. Prélude, Fugue et Variation, César Franck
4. Petite suite scholastique, D. de Sévérac.
5. Choral Song, S. S. Wesley.
VOORBEURS TE AMSTERDAM.
De wisselmarkt te Amsterdam had heden
morgen een stil /erloop. De Britsche ponden
waren niet hooger, maar maakten slechts ge
ringe schommelingen mee en bewogen zich
tusschen 8.97 en 8.97 18. De Amerikaansche
dollars waren een kleinigheid aangetrokken
en werden verhandeld tegen 1.8114a 1.81 5/16.
De Fransche francs waren prijshoudend en
werden vernomen tegen 5.03 a 5.04. Belga's
golden 30.62 a 30.65. Het disagio voor termijn-
belga's was ongewijzigd. Zwitsersche francs
waren 41.29 a 41.31. Duitsche marken 72.68
a 72.72.
Duitsch zilvergeld kon niet onbelangrijk in
prijs verbeteren, vooral ten opzichte van het
Duitsche bankpapier. De prijs was circa 35 Vz,
terwijl de bankbiljetten niet meer dan circa
28>2 kon worden bedongen.
De niet-officieele effectenhandel was van
zeer kleine afmetingen. Slechts nu en dan
verwisselde een enkel stukje van eigenaar. De
stemming was aan den gedrukten kant. De
locale aandeelen kwamen voor zoover transac
ties tot stand kwamen iets lager te liggen. Ook
de Amerikaansche fondsen werden beneden
de vorige prijzen afgedaan.
Spaansche vliegtuigen hebben bommen laten vallen op Fransch gebied nabij het
station van het stadje Cerbcrc. Een gedeelte van dc spoorbaan werd door de
projectielen vernield.
Vier Katholieken bij botsing gedood.
MEXICO-STAD 1 Juni 'A. N. P.) Te
Villa Hermosa, de hoofdstad"van den Mexi-
caanschen staat Tabasco, is gisteren een
ernstige botsing ontstaan tusschen katho
lieken en de politiemacht, welke deed vree
zen, dat Mexico een herleving te wachten
staat van den bitteren godsdienststrijd, welke
het land de laatste twintig jaar scherp heeft
verdeeld. Bij deze botsing hebben vier katho
lieken den dood gevonden en hebben een ka
tholiek, alsmede een politieman verwondin
gen opgeloopen.
Grootsch exploitatieplan voor het
Amerikaansche merengebied*
Resultaat van samenwerking met Canada.
WASHINGTON, 1 Juni Minister Muil
heeft de Canadeesclie regeering een ontwerp
overeenkomst voorgelegd, waardoor de
grondslag gelegd moot worden voor een ge
meenschappelijke ontwikkeling van het ge
bied der groote meren en dc St. Lorenz. In
het In dit ontwerp vervatte programma zijn
de ontsluiting der ertsgebieden. de exploitatie
van waterkracht en de beveiliging van den
bevaarbaren weg naar zee opgenomen.
Dit voorstel is de vrucht van twintig jaar
onderhandelen. Er wordt niet uitdrukkelijk
bij gezegd, dat deze samenwerking groote
strategische waarde heeft, doch de staten
zullen bij verwezenlijking o.a. een der grootste
„krachtwerken" ter wereld krijgen, ver ge
noeg in het land om beveiligd te hoeten tegen
aanvallen en groot genoeg om het grootste
deel van het industriegebied in Oost-Amerika
van energie te voorzien. (United Press).
Mexicaansche opstand
bedwongen
Troepen kecren naar hun kazernes terug.
SAN LUIS POTO I 'Mexico). 1 Juni 'ANP).
President Lazaro Cardenas Is er van over
tuigd. dat de plattelandsopstand onder
leiding van generaal Saturnino Cedillo is
bedwongen cn heeft gisteren last gegeven,
dat verscheidene luchteenheden en infanterie
regimenten zullen terugkeeren naar hun
bases, vanwaar zij waren opgeroepen om de
opstandige beweging te helpen onderdruk
ken
HEDEN: 14 PAGINA'S.
