Haarlem's Dagblad Nieuwe Spanning. In draf. Een crediet aan de Belgische regeering. De Hoofdstad: ■TE KOUDE ZOMER- en te veel regen? i VAN BREEMEN'S ANTHRACIET „Voorloopige verblijfsvergunning" voor vreemdelingen Het belangrijkste 55e Jaargang No. 16860 Uitgave Lourcns Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en AJgem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spuarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Adniin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Vrijdag 10 Juni 1938 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertcntiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elko regel meer f 0.15. Groentjes xie rubriek. Er is nieuwe spanning ontstaan op ver scheidene „fronten van het wereldnieuws" om het zoo maar uit te drukken. Ik ben mij wel bewust dat ik het zoo uitdruk omdat de militaire termen ons allen weer steeds veel- vuldiger uit de pen beginnen te vloeien. En dat is begrijpelijk, want alles draait om be wapeningen, incidenten, vruchtelooze protes ten en de explosies der luchtbommen weergal men steeds luider. Dat is zoo in China, waai de Japanners eén heele Pinkster-moordpartij op burgerbevolkingen hebben ingezet en dat is niet anders in Spanje, waar dagelijks bom men worden geworpen op schepen van .neu trale mogendheden. De weerklank van deze laatste gebeurtenissen komt tot scherpe uiting zoowél in de Fransche. als in de Engelsche pers. Het is duidelijk dat het behoud van den vrede in hooge mate wordt beheerscht dooi de bezadigdheid en koelbloedigheid van den zeventig jarigen Engelschen premier Neville Chamberlain, maar op diens ongetwijfeld machtigen invloed-op-de-gebeurtenissen kan men zich niet onder alle Omstandigheden blijven verlaten en ik lees de uitingen yan de Engelsche pers met stijgende bezorgdheid. Ter rechter zijde in de Britsche politiek voert men nog steeds argumenten aan tegen actief ingrijpen, men herhaalt voor de zooveelste maal dat er „Engelsche schepen" in de Spaan- sche wateren vertoeven en er gebombar deerd worden waaraan „niets Engelsch is behalve de vlag", die de een of andere Griek- sche of andere avontuurlijke reederij er op geheschen heeft. Die ondernemers weten zelf welk risico ze loopen als ze naar Spanje gaan. Maar er zijn al verscheidene gevallen geweest waarin deze redeneeringen geen steek hiel den, waarin de getroffen schepen onmisken baar Engelsch en in groote meerderheid door Engelschen bemand waren. En terwijl de op positiepers in een staat van voortdurend- stijgende verontwaardiging verkeert, wordt een deel der rechtsche bladen daar ook al door bevangen, wordt de regeering zoo het een en ander toegevoegd over „woede des volks" en gaat deze regeering trouwens zelf voort, in steeds sneller tempo te bewapenen. Want nauwelijks heeft men de Engelsche persstemmen gelezen of de onverbiddelijk- rapporteerende telex-machine tikt een be richt uit dat zegt dat Engeland nu weer vier honderd vliegtuigen in de Vereenigde Staten gekocht heeft. Dat zijn bestellingen die met budgetaire gren zen nauwelijks meer rekening schijnen te hou den. Hetzelfde geldt voor den bouw van maar weer grootere slagschepen, die millioenen ponden per stuk zullen kosten. Het is een beleid dat iedere economische berekening, iedere sluitende begrootingspolitiek, iedere zorg voor de lasten die op het nageslacht zou den komen te drukken loslaatevenals die gezonde overwegingen als kaf voor den wind verstoven in den tijd van oppersten kolder: de oorlogsjaren 1914—1918. En men vraagt zich dan wel af: waar moet dit heen? Kan Chamberlain voor zijn onge twijfeld nobele vredesbedoelingen alleen nog voldoenden steun bij zijn parlementaire meerderheid en bij zijn ministers vinden om dat velen hunner van meening zijn: wij kunnen nog niets riskeeren, wij moeten eerst nog wat verder gevorderd zijn met onze be wapening eer wij de serie beleedigingen, de Britsche vlag aangedaan, met onze bommen gaan beantwoorden? Het is een huivering wekkende gedachte. En ook in Tsjecho-Slowakije neemt, bij de nadering van het derde verkiezings-weekend, de spanning weer toe. Er wordt door minis ter-president Hodza geconfereerd met ver tegenwoordigers der Sudeten-Duitschers dat meldt hij althans en de Sudeten-Duit- sche partij ontkent eenvoudig dat dit waar is, dat zij overleg heeft gepleegd. Wat beteekent dit? Wat is er waar van de troepenconcen traties en troepenverplaatsingen in het land? Wie is de leider Henlein?is dat een man die zijn ontzettende verantwoordelijkheid te genover Europa beseft of is hij ergens uit het onbekende verrezen tot een sleutelpositie, al leen maar in staat zijn Sudeten-Duitsche be langen te zien, kijkt hij niet verdei- dan de grenzen van zijn enkele millioenen aanhangers en meent hij inderdaad daarvoor het heil van vierhonderd millioeen Europeanen, van tien tallen volken, in de waagschaal te mogen stel len. Rijst bij dezen man niet de vraag, wat er van zijn minderheidje en deszelfs heil zou overblijven als het. in het centrum van een losbarstenden oorlog zou komen te staan? Wij moeten optimistisch blijven. Er is in derdaad nog steeds hoop zoolang de ramp wordt vermeden. Maar het accoord van Nyon schijnt dood, de nieuwe Engelsch-Italiaansche vriendschap lijkt alweer een malle fictie, van toenadering tusschen Berlijn en Londen is niets te bespeuren, Engelands gebalde vuist en Daladier's bereidheid om niet op eigen houtje aan de Spaansche grens vergelding te gaan zoeken zijn op dit moment nog- de meest hoopvolle verschijnselen. De Europeesche vrede (buiten Spanje) wordt opnieuw zeer ernstig bedreigd. God geve dat er weer ont spanning komt. R. P. NIEUWE FISCALE MAATREGELEN DOOR DEN BELGISCHE SENAAT AANGENOMEN BRUSSL, 9 Juni. De Senaat heeft thans evenals de Kamer de ontwerpen aangenomen waarin de nationale crisisbelasting hersteld wordt en maatregelen opgenomen zijn be treffende de douanerechten en accijnzen. Dc ontwerpen werden aangenomen met 11 tegen 14 stemmen en 9 stemmen blanco. (De draverijen te Duindigt zullen misschien gestaakt moeten worden als gevolg van een conflict tus schen de directie en de eigenaren van dravers). Als ik 't bericht goed heb gelezen, Dan is er een conflict gerezen, In 't Duindigt draverij verband; De een wil er wat meer uit halen, De ander wil niet meer betalen. Zooiets komt meer voor in ons land. Er schijnt nu groot gevaar te dreigen Dat wij er geen gedraaf meer krijgen, Na deze Pinksterdraverij; Voor liefhebbers van snelle paarden Is haast dit feit niet te aanvaarden. Al raakt het u niet erg, of mij. Partijen toonen groote gaven, In 't nobel spel van door te draven, Zij zijn geducht in draf ervoor; Om voor de schaar van paardenvrinden, Nog tijdig het recept te vinden; Hoe draven wij in Duindigt door? Ik zal als leek geen oordeel vellen. Mij in 't conflict partij te stellen, Is iets dat ik niet wagen zal; Maar als (ik ben nu toch aan 't praten) Een paardenmiddel slechts kan baten. Dan lijkt het mij in dit geval. P. GASUS. U VERGEET dat U een bril draagt als het een KEIP-brïl is. GROOTE HOUTSTRAAT 137 (Adv. Ingez. Med.) Vraagt ons inlichtingen VOOR ELECTRISCH KOKEN met voordeelige tarieven. KROUWELS - Koninginneweg 6 (Adv. Ingez. Med.) Vijf en dertig millioen gulden Naar wij vernemen heeft een Ne- derlandsch bankierssyndicaat onder leiding van de heeren Mendelssohn en Co. Amsterdam en de Nederland- sche Handelmaatschappij N.V. aan de Belgische regeering een crediet ver strekt van f 35.000.000. Het crediet wordt verleend in den vorm van driemaandswissels welke ter keuze der Belgische regeering driemaal achtereenvolgens geheel of gedeeltelijk met drie maanden kun nen worden verlengd. De Belgische regeering heeft een soortgelijke credietovereenkomst in Zwitserland afgesloten. Tegen verontreiniging stralen en pleinen te Haarlem. De burgemeester vraagt de medewerking dei- burgerij. Teneinde de plaats vindende verontreiniging van de straten en wegen in onze stad zoo veel mogelijk tegen te gaan, heeft de Bur gemeester van Haarlem aan de politie opge dragen, scherp toezicht uit te oefenen op de naleving van artikel 175 der Algemeene Politie verordening, waarbij het verboden is, papieren of andere zaken welke verontreiniging kunnen teweeg brengen, op straat of in het water te werpen. De Burgemeester doet een beroep op de in gezetenen om er toe mede te werken, dat de straten niet worden verontreinigd door het achteloos wegwerpen van papier, sigaretten doosjes en dergelijke zaken. Het conflict in de haring- visscherij. De vischhandelaarsvereeniging „Vrede" heeft onder voorzitterschap van den heer Jac. Vooys te Scheveningen een drukbezochte le denvergadering gehouden ter bespreking van den toestand, ontstaan door de staking in de haringvisscherij. De vergadering nam de volgende motie aan, welke telegrafisch ter kennis van den minister van Economische Zaken is gebracht: De vischhandelaarsvereeniging „Vrede", te Scheveningen, besprekende den ernstigen toestand in den haringhandel als gevolg van het huidige conflict in de haringvisscherij, constateert, dat de toestand onder de haring handelaren van zeer ernstigen aard is, daar zij hun inkomen derven, op welke inkomsten zij het heele jaar hebben gewacht. De vereeniging is van meening, dat indien deze toestand nog mocht voortduren, vele kleinhandelaren in haring ten gronde zullen worden gericht. Zij verzoekt den minister alle hem ten dien ste staande middelen aan te wenden, welke tot beëindiging van genoemd conflict kunnen leiden," Den Haag of Amsterdam door GHARTVIARIUS. De secretaris van de afdeeling Amsterdam van de Horecaf schrijft in de Groene: „Dan blijft Amsterdam slechts de hoofdstad in den zin van de Grondwet", maar hij moet zich eens een nieuwe editie van dat werkje aanschaffen. In den aanvang dezes jaars verscheen reeds de 9de druk en hij gebruikt nog altijd den eersten, dien van 1814. Daarin las hij (art. 30): „De beëediging van den Souvereinen Vorst en de inhuldiging bij de Staten-Generaal zullen plaats hebben in de stad Amsterdam, als de hoofdstad". Toen was Amsterdam dus de hoofdstad in den zin van de Grondwet. Helaas, de glorie duurde maar een jaar. De Grondwet van 1815 heeft de woorden „als de hoofdstad" wreedelijk ge schrapt, om te toonen dat zij A. niet meer als de metropolis beschouwde. „Te Amsterdam" heette het toen koeltjes. Maar de Grondwet gever van 1840 gaf den genadeslag. Hij voegde er bits „de stad" aan toe, ter leering van wie mocht meenen dat A. iets hooger dan een andere stad was en in de laatste editie, die van 1938, is deze vermaning blijven staan. De titel zweeft thans gelijk een vliegtuig in het zwerk, en Den Haag heeft er evenveel of meer recht op. zou ik zeggen. Tijdens de Re publiek was die stad de bestendige verga derplaats van de Staten en het Gouvernement van Holland en van de colleges en ambtenaren der algemeene regeering. In de Republiek, meer Bondgenootschap dan Staat, paste het begrip hoofdstad niet; anders ware Den Haag zeker zoo genoemd geweest naar onbetwist baar recht. De basis van het recht op den titel is gebleven, dus Den Haag heeft het recht behouden. Dat er in Amsterdam meer menschen wonen legt geen gewicht in de schaal. Ik zeg niets nieuws als ik constateer dat vele menschen nullen zijn, dus het aan tal inwoners heeft geenerlei beteekenis voor de waardij eener gemeente. En ik wil niet stoken, maar ik begrijp niet dat de Hagenaars genoegen nemen met het hedendaagsche spraakgebruik, dat Amsterdam de hoofdstad noemt. Want Amsterdam is niet eerlijk aan zijn (of haar, wat is het, De Bruïne?) roem ge komen. Het was de Fransche overweldiger die Amsterdam tot hoofdstad decreteerde. Hij wilde er een klein Parijs van maken en ves tigde er in 1806, nadat hij een tijdlang in Utrecht gewoond had, den zetel van het Gouvernement en de hofhouding. De titel is dus een import-artikel en er zit een luchtje aan. De Grondwetgever van 1814 heeft blijk baar bij ongeluk Amsterdam als plaats van inhuldiging gekozen, in de war gebracht door Koning Lodewijk en uit sleur heeft men het maar zoo gehouden. Is het niet merkwaardig dat alle andere regeeringsplechtigheden in Den Haag als zetel der regeering geschieden en het geheele hooge gezelschap voor die eene gelegenheid bij vergissing voor een dag naar Amsterdam moet verhuizen? Verande ring van de plaats der inhuldiging kan niet zonder Grondwetswijziging tot stand komen, maar overdracht of teruggave van den titel wel. Zoo maar. In de schoolboekjes. En dat zie ik nog aankomen. Want wat zingt de Maagd in Hendrik VI? Glory is like a circle in the water, Which never ceaseth to- enlarge itself, Till by broad spreading it disperse to naught. Dat is: De roem is als een kring in't watervlak, Die nimmer onderbroken zich vergroot, Tot hij door breede spreiding slink' tot niets. CRICKET EN ENGELAND. De eerste testmatch Engeland— Australië. Goed begin van Engeland. Hammond won vanmorgen den toss en Engeland ging batten met Barnett en Hutton op het bowlen van O'Reilly en McCormick. Barnett scoorde snel en gaf in den tweeden over van McCormick een kans. Na 50 minuten spelen ging de 50 op. Fleetwood Smith werd in den aanval gebracht. Om 12.50 uur was de stand 84 voor 0, waar van Barnett 53 (8 x 4) en Hutton 25. EXAMENS. Voor het eindexamen Gymnasium van het R.K. Lyceum voor Meisjes zijn geslaagd de dames Ad. Boom en Nel van de Weyer. Geen der candidaten werd afgewezen; herexamen 1. Dure aardappelen. Ook te Haarlem bestaan klachten. Er komen uit verschillende steden van ons, land klachten over een tekort aan oude aard appelen. Wij hebben te Haarlem onderzocht. Van een tekort aan aardappelen is op dit oogenblik te Haarlem nog niet gebleken. Maar de aard appelen zijn veel te duur. Daardoor worden er niet veel aardappelen gegeten en dat maakt dat er nog steeds aan alle aanvragen te vol doen is. Een handelaar verklaarde ons: „Ik moet op dit oogenblik de aardappelen inkoopen voor lO'/o a 11 cent per K.G. Verkoopen doe ik ze voor 12 cent. Mijn winst is dus niet groot. Maar ik verkoop bijna geen aardappelen meer omdat de meeste arbeiders dien prijs niet kunnen betalen. Werkloozen kunnen er natuurlijk in het geheel niet meer aan den ken. Het gevolg is, dat in zeer vele gezinnen de laatste week geen aardappelen meer worden gegeten. Er komt niet anders dan rijst, brood en erwten op tafel. Het zal nog wel twee en misschien zelfs drie weken duren voor er zooveel nieuwe aard appelen zijn dat de prijs zoo gezakt is, dat ze voor arbeiders en werkloozen te betalen zijn." Een andere aardappelhandelaar deelde mede: „De aardappelen die te eten zijn kos ten in de winkels op dit oogenblik 12 en 13 cent. Ik heb ook nog wel aardappelen die 6. 8 en 10 cent kosten, maar ik begrijp niet hoe de menschen die nog kunnen eten. Ze zijn slechter dan in den oorlogstijd de slechtste regeeringsaardappelen. Op de markt loopen de aardappelprijzen geregeld op. Zaterdag betaalde ik f 6.30 per H.L. en Dinsdag moesten dezelfde reeds f7,25 opbrengen. De eenige maatregel die uitkomst kan bren gen is dat de regeering den invoer van aard appelen onmiddellijk vrij laat. In Italië en Portugal zijn op het oogenblik veel goede aardappelen te koop en die zouden hier gauw zijn als de handel vrij was. Tot zoover deze informaties! Wij vernemen dat het gemeentebestuur van Haarlem overwegen zal of er iets in deze aan gelegenheid gedaan kan worden. Anierikaansche regeering gaat optreden tegen half-militaire organisaties. Tevens onderzoek naar de propaganda door vreemde mogendheden. WASHINGTON, 10 Juni. Naar verluidt zal in de volgende zitting van het congres een wetsontwerp ter tafel worden gebracht, dat den president machtigt alle half-militaire or ganisaties van fascistischen of communisti- schen aard op te heffen. In het voorstel wordt er op gewezen, dat deze organisaties In structies van vreemde regeeringen ontvan gen. Uit betrouwbare bronnen wordt verno men, dat de wet door een nieuwe commissie van het Huis van Afgevaardigden zal worden voorbereid, welke zich tevens met het onder zoek naar de buitenlandsche propaganda in de Vereenigde Staten zal belasten. Van zij den, die deze wet voorstaan, wordt verklaard, dat de wet zich tegen organisaties als de Duitsch-Amerikaansche Volksbond richt, waarvan de leden geüniformeerd zijn en bui tenlandsche vlaggen voeren. (United Press.) Seizoensverwachting van de Bilt. Het Kon. Ned. Meteorologisch Insti tuut te De Bilt heeft de seizoensver- wachting opgemaakt voor den komen den zomer en doet daarover de volgende mededeeling. De berekeningen geven tot resultaat een gemiddeld iets te kouden zomer. Misschien zal alleen de maand Juli te warm zijn. Wat den neerslag betreft, wijzen de berekeningen op een vrij belangrijk te veel aan regen, maar de waarde van deze verwachting is slechts gering. Een maandvoorspelling voor den regen is niet te geven. Bij de stakingsonlusten te Kingston op Jamaica kwam het tot hevige botsingen tusschen stakers en politie. In de stad werden ernstige vernielingen aangerich4 Het woord is aan Georges Sand: De herinnering is het par- fum der ziel. VOORJAARSPRIJZEN (Adv. Ingez. Med.) Aan de procureurs-generaal, fungeerende directeuren van politie en alle hoofden van politie, als bedoeld in artikel 1 van het vreemdelingenreglement, is door den admini strateur voor de grensbewaking en den rijks vreemdelingendienst namens den minister van justitie medegedeeld dat het in het voor nemen ligt van den minister om, langs gelei delijken weg, te bevorderen, dat uiteindelijk, elke vreemdeling die zich hier te lande vrij ophoudt voor langeren tijd dan 10 dagen ach tereen - voor visumplichtigen2 dagen - en op wiens aanwezigheid men prijs stelt, dan wel wiens verblijf dient te worden aanvaard, in in staat wordt gesteld om te allen tijde, des- noodig, van zijn geoorloofd oponthoud te kunnen doen blijken, middels vertoon van een aan hem schriftelijk verleende voorloo pige verblijfsvergunning. Houder van een dusdanige nog loopende verblijfsvergunning zal tevens in staat, wor den gesteld, om, bij terugkeer na verblijf in het buitenland, weder ongehinderd langs een doorlaatpost binnen te komen. Deze verblijfsvergunning, die bedoeld is van tijdelijken aard te zijn en desgewenscht immer door de bevoegde macht kan worden ingetrokken, zal in beginsel worden verleend door de hoofden van politie, als bedoeld in artikel 1 van het vreemdelingenreglement, ter plaatse waar de vreemdeling vertoeft of verblijf houdt. Zoodra een vreemdeling zich, ter voldoe ning aan een wettelijke verplichting, dan wel om andere redenen, meldt bij, of wordt voor geleid voor een hoofd van politie, als voren genoemd, dient daarvan te worden gebruik gemaakt om hem bedoelde verblijfsvergun ning te verstrekken. De termijn van aanmelding is voor dege nen, die tusschen 1 Maart en 6 Juni zijn binnen gekomen gesteld tot 16 Juni en voor degenen die daarna binnen kwamen of zul len komen, op 10 dagen na aankomst. Volledigheidshalve wordt nog opgemerkt, dat een aanvulling van het vreemdelingen- reglement op het stuk van „voorloopige ver blijfsvergunning" bevorderd wordt. 15 en rubriek als de Groentjes in Haarlem's Dagblad zou achteruit gaan. als ze geen succes hadden. Ze gaan van jaar tot jaar in aantal vooruit en daar mede is hun succes bewezen. Doe er Uw voordeel mede. HEDEN: 14 PAGINA'S. Minister Goscling zegt in de Kamer loc herziening van het vreemdelingen recht te zullen overwegen. 3 Het enqucte-voorstcl van mr. Wende- laar ontmoet bestrijding en bijval. Nieuwe gevallen van Spaansche bom bardementen op buitenlandsche schepen. Mc. Call, de te Miami gearresteerde dreigbriefschrijver, ontkent schuldig te zijn aan de ontvoering van Jimmy Cash. De „ontvoerder" van Lord Nuffield voor het gerecht. De Fransche regeering neemt maatrege len tegen schending van dc grenzen door vliegtuigen. De Rottcrdamsche bomaanslag is vrijwel geheel opgehelderd. Zwitserland wint van Duitschland en Cuba van Roemenië in de overgespeelde wedstrijden om het wereldkampioen schap voetbal. 9 ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Nieuwe Spanning. 1 Charivarius: De hoofdstad den Haag of Amsterdam? 1 H. D. vert.: De brandkast. 3 Van onzen correspondent te Genève. Het laatste jaarverslag van Harold Butler. 7 Sport in 'i Kort. 9 Voor de Jeugd. 12 J. B. Schuil over: De ridder van den Kon-seband. 13 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op il

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1